Pravachan Ratnakar-Gujarati (English transliteration). Gatha: 150.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 77 of 210

 

PDF/HTML Page 1521 of 4199
single page version

ene kAI sudh nathI. jANe hajI thAk lAgyo na hoy tem svargAdine ichchhe chhe, bhavane ichchhe chhe. parantu bhAI! bhavamAtra dukharUp chhe; svargano bhav hoy te paN dukharUp ja chhe. tethI to yogasAramAn kahyun chhe ke-

‘chAragati-dukhathI Dare to taj sau parabhAv.’

chAre gati dukhamay chhe. narak dukharUp chhe, bhayayogya chhe ane svarga sukharUp chhe; DaravA yogya nathI em nathI. AmAn to em kahyun ke bhavamAtrathI bhay rAkhIne parabhAv - shubhAshubhabhAv tajI de ane ek svarUpano anubhav kar. bhagavAn AtmA svarUpathI Anandanun nidhAn chhe. enA AnandanA svAdanI AgaL dharmIne indranAn indrAsan paN saDelAn taraNAn jevAn tuchchha ane phIkAn lAge chhe; samajANun kAI...! ahIn kahe chhe-AtmA arAgI gnAnI thayo thako e bannene (shubh ane ashubh bhAvo ne) bUrA-ahitarUp jANI tenI sAthe rAg ane sansarga karato nathI.

* gAthA 148–149 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘hAthIne pakaDavA hAthaNI rAkhavAmAn Ave chhe; hAthI kAmAndh thayo thako te hAthaNIrUpI kUTaNI sAthe rAg tathA sansarga kare chhe tethI pakaDAI jaIne parAdhIn thaIne dukh bhogave chhe,.. .’

juo, hAthIne pakaDavA moTo khADo karIne enA par vAns nAkhI ene kapaDAthI DhAnkI de chhe. kAmAndh-viShayAndh hAthI hAthaNInI pAchhaL doDato doDato khADA sudhI Ave eTale tAlIm pAmelI hAthaNI bAju par khasI jAy ane hAthI khADAmAn paDI jAy. pachhI hAthIne pakaDI levAmAn Ave. A pramANe hAthI hAthaNI sAthe rAg ane sansarganI ichchhAthI pakaDAI jaIne parAdhIn thaIne dukh bhogave chhe.

‘ane jo chatur hAthI hoy to tenI sAthe rAg tathA sansarga karato nathI.’ chatur hAthI hAthaNInAn sAnukUL bhAShA, hAvabhAv ke cheShTAthI lalachAto nathI.

‘tevI rIte agnAnI jIv karmaprakRitine sArI samajIne tenI sAthe rAg tathA sansarga kare chhe tethI bandhamAn paDI parAdhIn thaIne sansAranAn dukh bhogave chhe...’

juo, bhAShAmAn to ‘karmaprakRiti’ lIdhI chhe paN enun kAraN je bhAvakarma tene paN bhegun samajI levun. ahA! agnAnI shubhAshubhakarma sAthe rAg ane sansarga kare chhe tethI bandhanamAn paDI parAdhIn thaIne sansAranAn dukh bhogave chhe. karmaprakRiti ane bhAvakarma shubh ho ke ashubh ho, banne bandh-svabhAv ja chhe, bhalAn to koI nathI, abandhasvarUp to koI nathI. chhatAn agnAnI shubhane sArun jANI enA premamAn paDIne bandhAy chhe; mithyAtvathI bandhAIne te narak ane nigodanA akathya pArAvAr dukhane bhogave chhe.


PDF/HTML Page 1522 of 4199
single page version

‘ane jo gnAnI hoy to tenI sAthe rAg tathA sansarga kadI karato nathI.’ chAhe to shubhabhAv ho ke tenun nimitta dravyakarmaprakRiti ho, gnAnI enI sAthe prem karato nathI, sansarga karato nathI. vANI dvArA paN shubhabhAv bhalo chhe, hitarUp chhe em kaheto nathI kemake enI draShTi to ek shuddha chaitanya upar ja chonTelI chhe. vyavahArathI kadAchit em kahe ke bIjun kAI (pAp kriyA) karavA karatAn dev-guru-shAstranI bhakti karavI ThIk chhe, paN e to vyavahAranI vAt thaI; nishchayathI to e bemAnthI ekeyane sAro mAnato nathI ane kaheto paN nathI.

Akho divas sansAranA kAmamAn-vepAr-dhandhA AdimAn ane bAyaDI-chhokarAn sAchavavAmAn mashagul rahe paN emAn kayAn AtmA chhe? rAgamAtrane bUro jANI tene gauN karI Akho bhagavAn nirvikalpa chaitanyaras, nirAkuL AnandanA rasano kand prabhu AtmA chhe enI draShTi karavI te kartavya chhe. juo, A dharmInun kartavya chhe, rAg dharmInun kartavya nathI. have Avun (bhedagnAn) kaThaN paDe eTale olun-vrat karo, bhakti karo, jAtrA karo, vandanA karo ityAdi ene sugam- sahelun thaI paDayun chhe-(anAdinI Tev paDelI chhe ne). Ave chhe ne ke-

‘‘ek vAr vande jo koI, tAhi narak-pashu gati nahi hoI’’

paN narak-pashu na thAy emAn di shun vaL‌yo? shubhabhAv hoy to ekAd bhav svargamAn jAy, ekAd bhav (tIvra dukhathI) bachI jAy; paN narak ane nigodanA bhav ghaTayA vinA, eno nAsh thayA vinA bhavabhramaN kem maTashe bApu? koI kahe ke-sammedashikharanI ATalI jAtrA kare to bhav ghaTe. dhULey na ghaTe, sAmbhaLane. lAkh-kroD jAtrA kare shatrunjayanI toy shun? (andar chaitanyanA nAthanI jAtrA na kare to bhav na maTe). em to traN lokanA nAth tIrthankaradevanA samosaraNamAn anant vAr gayo, anantavAr sAkShAt divya-dhvani sAmbhaLI, maNiratnathI bhagavAnanI pUjA karI, paN ethI shun? bhav to Ubho chhe; kemake e to shubhabhAv hato, dharma na hato.

AthI em na samajavun ke shubhabhAv chhoDIne ashubh karavun. parantu bhAI! tane je anAdithI shubhabhAvanI ruchi chhe teno tyAg karavo. shubh-bhAvamAn ame dharma karIe chhIe evI mAnyatA viparIt chhe, mithyAtvanun shalya chhe.

[pravachan nan. 212 chAlu * dinAnk 2p-10-76]

PDF/HTML Page 1523 of 4199
single page version

अथोभयं कर्म बन्धहेतुं प्रतिषेध्यं चागमेन साधयति–

रत्तो बंधदि कम्मं मुच्चदि जीवो विरागसंपत्तो।
एसो जिणोवदेसो तम्हा कम्मेसु मा रज्ज।। १५०।।
रक्तो बध्नाति कर्म मुच्यते जीवो विरागसम्प्राप्तः।
एषो जिनोपदेशः तस्मात् कर्मसु मा रज्यस्व।। १५०
।।

(स्वागता)
कर्म सर्वमपि सर्वविदो यद्
बन्धसाधनमुशन्त्यविशेषात्।
तेन सर्वमपि तत्प्रतिषिद्धं
ज्ञानमेव विहितं शिवहेतुः।। १०३।।

have, banne karmo bandhanAn kAraN chhe ane niShedhavAyogya chhe em AgamathI siddha kare chhe-

jIv rakta bAndhe karmane, vairAgyaprApta mukAy chhe,
–e jin taNo upadesh tethI na rAch tun karmo viShe. 1pa0.

gAthArtha– [रक्तः जीवः] rAgI jIv [कर्म] karma [बध्नाति] bAndhe chhe ane [विरागसम्प्राप्तः] vairAgyane pAmelo jIv [मुच्यते] karmathI chhUTe chhe- [एषः] A [जिनोपदेशः] jinabhagavAnano upadesh chhe; [तस्मात्] mATe (he bhavya jIv!) tun [कर्मसु] karmomAn [मा रज्यस्व] prIti-rAg na kar.

TIkA– ‘‘rakta arthAt rAgI avashya karma bAndhe ane virakta arthAt virAgI ja karmathI chhUTe’’ evun je A Agamavachan chhe te, sAmAnyapaNe rAgIpaNAnA nimittapaNAne lIdhe shubh ane ashubh banne karmane avisheShapaNe bandhanAn kAraN tarIke siddha kare chhe ane tethI banne karmane niShedhe chhe.

A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-

shlokArtha– [यद्] kAraN ke [सर्वविदः] sarvagnadevo [सर्वम् अपि कर्म] samasta (shubh tem ja ashubh) karmane [अविशेषात्] avisheShapaNe [बन्धसाधनम्] bandhanun


PDF/HTML Page 1524 of 4199
single page version

(शिखरिणी)
निषिद्धे सर्वस्मिन् सुकृतदुरिते कर्मणि किल
प्रवृत्ते नैष्कर्म्ये न खलु मुनयः सन्त्यशरणाः।
तदा ज्ञाने ज्ञानं प्रतिचरितमेषां हि शरणं
स्वयं विन्दन्त्येते परमममृतं तत्र निरताः।। १०४ ।।

sAdhan (kAraN) [उशन्ति] kahe chhe [तेन] tethI (em siddha thayun ke sarvagnadevoe) [सर्वम् अपि तत् प्रतिषिद्धं] samasta karmane niShedhyun chhe ane [ज्ञानम् एव शिवहेतुः विहितं] gnAnane ja mokShanun kAraN pharamAvyun chhe. 103.

jo samasta karma niShedhavAmAn Avyun chhe to pachhI munione sharaN konun rahyun te havenA kaLashamAn kahe chhe-

shlokArtha– [सुकृतदुरिते सर्वस्मिन् कर्माणि किल निषिद्धे] shubh AcharaNarUp karma ane ashubh AcharaNarUp karma-evA samasta karmano niShedh karavAmAn AvatAn ane [नैष्कर्म्ये प्रवृत्ते] e rIte niShkarma avasthA pravartatAn, [मुनयः खलु अशरणाः न सन्ति] munio kAI asharaN nathI; [तदा] (kAraN ke) jyAre niShkarma avasthA (nivRuttiavasthA) pravarte chhe tyAre [ज्ञाने प्रतिचरितम् ज्ञानं हि] gnAnamAn AcharaN karatun-ramaN karatun-pariNamatun gnAn ja [एषां] te munione [शरणं] sharaN chhe; [एते] teo [तत्र निरताः] te gnAnamAn lIn thayA thakA [परमम् अमृतं] param amRutane [स्वयं] pote [विन्दन्ति] anubhave chhe-AsvAde chhe.

bhAvArtha– ‘sukRut ke duShkRut-banneno niShedh karavAmAn Avyo chhe to pachhI munione kaI paN karavAnun nahi rahevAthI teo munipaNun shAnA Ashraye, shA Alamban vaDe pALI shake?’- em koIne shankA thAy to tenun samAdhAn AchAryadeve karyun chhe ke-sarva karmano tyAg thaye gnAnanun mahA sharaN chhe. te gnAnamAn lIn thatAn sarva AkuLatA rahit paramAnandano bhogavaTo hoy chhe-jeno svAd gnAnI ja jANe chhe. agnAnI kaShAyI jIv karmane ja sarvasva jANI temAn lIn thaI rahyo chhe, gnAnAnandano svAd nathI jANato. 104.

* * *

samayasAr gAthA 1pa0 mathALun

have banne karmo bandhanAn kAraN chhe ane niShedhavAyogya chhe em AgamathI siddha kare chhe-


PDF/HTML Page 1525 of 4199
single page version

* gAthA 1pa0 TIkA uparanun pravachan *

‘‘rakta arthAt rAgI avashya karma bAndhe ane virakta arthAt virAgI ja karmathI chhUTe’’...

shun kahyun A? ke jene rAgano prem chhe, rAg sAthe ekatva chhe te rAgI chhe. ahIn asthiratAno rAg hoy enI vAt nathI. A to jene rAgamAn ekatAbuddhi-ahambuddhi chhe te rAgI chhe em vAt chhe. gnAnIne asthiratAno rAg hoy chhe paN te rAgamAn rakta nathI, ruchivant nathI tethI te virAgI chhe.

A vrat, tap, bhakti ityAdi kare tathA shAstranI dhAraNA thavAthI upadesh de ane e badhI shubharAganI kriyAmAn hun sArun (-dharmakArya) karI rahyo chhun ane e vaDe mArun hit thashe em je mAne te rAgI chhe ane te jarUr karma bAndhe chhe.

AgaLanI gAthAnI TIkAmAn ‘arAgI gnAnI’ em shabda Avyo chhe. matalab ke je arAgI-virAgI chhe te gnAnI chhe ane je rAgI chhe te agnAnI chhe. agnAnI rAgamAn rakta chhe. tene vItarAgasvabhAvI chaitanyamUrti bhagavAn AtmA upar najar nathI. ahAhA...! jinapadasvarUp pote chhe eno ene svIkAr nathI. jene potAno (-AtmAno) svIkAr nathI te bIje kayAnk paN potAnun astipaNun to mAnashe ja ne? rAgarahit potAnA nirmaL tattvane je joto nathI te ‘hun rAg chhun’ em ja jANe chhe ane mAne chhe. Avo rAgamAn rakta rAgI jIv avashya karma bAndhe chhe.

sAmAnyapaNe dashamA guNasthAn sudhI rAg chhe te apekShAe tyAn sudhI jIv rAgI kahevAy chhe. paN ahIn e vAt nathI. ahIn to jene rAgano prem chhe, rAgamAn svAmIpaNun chhe, dharmabuddhi chhe tene rAg-rakta eTale rAgI kahyo chhe.

dharmIne sAdhakadashAmAn asthiratAno rAg yathAsambhav Ave paN tyAn (-rAgamAn) tene ruchi-posAN nathI. dharmIne to potAno ek AtmA ja posAy chhe. ahIn kahe chhe-jenI draShTi ek shuddha chaitanyavastu potAnA AtmAthI bandhAI chhe evo virakta arthAt virAgI ja karmathI chhUTe chhe. lyo, A jin bhagavAnano upadesh chhe.

koI bAyaDI-chhokarAn, dukAn-dhandho ityAdi bahAramAn chhoDI de mATe te vairAgI chhe evo viraktano artha nathI. ahIn to jene antaramAn paranI (-rAganI) ruchi chhUTI gaI chhe ane jene Anandano nAth vItarAgasvabhAvI shuddha chaitanyamay AtmAnI draShTi-ruchi, gnAn ane anubhav thayAn chhe e virakta eTale virAgI chhe; ane te ja karmathI chhUTe chhe evun Agamavachan chhe.

juo, pAThamAn (-mUL gAthAmAn) ‘jinopadesh’ shabda chhe. teno artha ahIn TIkAmAn ‘Agam-vachan’ lIdho chhe. jinopadesh arthAt jinavANI anusAr Agam


PDF/HTML Page 1526 of 4199
single page version

rachAyAn chhe. tethI jinopadeshano artha Agamavachan karyo chhe. te Agamavachan shun chhe? ke rAgamAn ekatAvALo rAgI jIv avashya karma bAndhe chhe ane jene rAganI ekatA tUTI gaI chhe te virAgI jIv ja karmathI mukta thAy chhe. A draShTi apekShAe kathan chhe. bAkI gnAnI virAgI hovA chhatAn dashamA guNasthAn sudhI tene jeTale anshe rAg chhe eTalA anshe bandhan chhe. ahIn draShTine pradhAn karIne rAganI ruchi jene nAsh pAmI chhe evA gnAnIne vartamAnamAn kinchit puNya-pApanA bhAv hovA chhatAn virAgI kahyo chhe.

virAgI ja karmathI chhUTe chhe tyAn ‘virAgI’ no evo artha nathI ke koI bahArathI vastrAdi badhun chhoDI de, sAdhu thAy ane panchamahAvrat pALe mATe te virAgI chhe. parantu jene antaramAn rAganI ruchi chhUTatAn vItarAgasvabhAvI shuddha chaitanyasvarUp AtmAnA AnandanI svAnubhavadashA pragaT thAy te virAgI chhe. puNya-pApanA banne bhAvathI je vairAgya pAme te virAgI chhe ane te ja karmathI chhUTe chhe. parantu koI pApanA pariNAmathI to vairAg pAme paN puNyapariNAmanA premamAn rahe to te virAgI nathI paN rAgI chhe ane te karmathI avashya bandhAy chhe evun Agamavachan chhe arthAt evun bhagavAnanA upadeshamAn Avyun chhe.

keTalAk kahe chhe-jeo ekalA ashubh rAgamAn rachyApachyA rahe chhe temane shubharAg karavAnun kaho to?

tene kahIe chhIe ke-bhAI! shubharAg e kayAn navI chIj chhe? anAdithI te shubhAshubhabhAv to karato ja Avyo chhe. e nigodamAn hato tyAre paN shubhAshubhabhAvanA pariNAm vArApharatI karato ja hato. are! Aje nigodamAn evA jIvo anant chhe je kadIy trasapaNun nahi pAme; temane paN shubhabhAv thAy chhe. ghaDIkamAn ashubh ane ghaDIkamAn shubh em pariNAmanI dhArA tyAn nirantar chAle chhe. tyAn dayA, dAn, pUjA, bhakti ityAdi kAI chhe nahi paN shubh ane ashubh bhAvo to tyAn thayA ja kare chhe. bhAI! shubhabhAv e kAI apUrva chIj nathI. AtmabhAn vinA tun navamI graiveyak jAy evA shukal leshyAnA shubhabhAvanA pariNAm tane anantavAr thayA chhe. paN tethI shun?

tyAre teo kahe chhe ke-e shubhabhAvathI puNya bandhAyun ane tethI te manuShya thayo ane tene dharma sAmbhaLavA maL‌yo; A lAbh to thayo ne?

bApu! evun to anantavAr sAmbhaL‌yun, paN rAgano prem chhUTayA vagar tArun sAmbhaLelun badhun ja nirarthak gayun; kemake shAstranun tAtparya to vItarAgatA chhe. shAstra sAmbhaLIne paN tane rAganI ruchi na chhUTI ane svabhAvanI draShTi na thaI tethI tun shAstranun tAtparya pAmyo ja nahi. chAhe prathamAnuyog ho ke karaNAnuyog ho, charaNAnuyog ho


PDF/HTML Page 1527 of 4199
single page version

ke dravyAnuyog ho; darekanun tAtparya vItarAgatA chhe. e nimittanI upekShA karIne svabhAvanI apekShA karavI e badhAnun tAtparya chhe. parantu svabhAvanI apekShA karI nahi ane khAlI vANI sAmbhaLI emAn tane (-AtmAne) shun lAbh thayo? kAI nahi. samajANun kAI...? bhAI! vItarAgano mArga bahu jhINo chhe, bApu!

AtmA sachchidAnandasvarUp bhagavAn sadA vItarAgasvarUp ja chhe. vItarAgasvarUp kaho ke akaShAyasvarUp kaho te ek ja chhe. bhagavAn AtmAmAn kaShAyanA vikalpanI gandh paN kayAn chhe? bhagavAn AtmA to sadAy aNAsravI chhe, abandh chhe, anAkuL chhe. ane A je puNya-pApanA bhAvo chhe e to banney AsravarUp, bandharUp ane AkuLatAmay dukharUp chhe. e puNya-pApanA bhAvo mArA chhe em je mAne te rAgI avashya karmathI bandhAy chhe ane je puNya-pApathI rahit shuddha chaitanyamay AtmAno anubhav kare chhe te karmathI mukta thAy chhe. A jinavachan-Agamavachan chhe.

have kahe chhe-‘evun je Agamavachan chhe te, sAmAnyapaNe rAgIpaNAnA nimittapaNAne lIdhe shubh ane ashubh banne karmane avisheShapaNe bandhanAn kAraN tarIke siddha kare chhe ane tethI banne karmane niShedhe chhe.’

ahAhA...! shun kahe chhe? shubhakarma ho ke ashubh ho, emAn je prem chhe enA kAraNe arthAt rAgIpaNAnA kAraNe avisheShapaNe eTale ke shubh bhalun ane ashubh bUrun evo bhed pADayA vinA bannene bandhanA kAraN tarIke siddha kare chhe. koN? Agamavachan arthAt bhagavAn jineshvaradevanI vANI. bhagavAn jinanun vachan em siddha kare chhe ke puNya ane pApanA banne bhAv sAmAnyapaNe bandhanun kAraN chhe. tethI Agamavachan puNya-pApanA banne bhAvano niShedh kare chhe.

prashna– to shAstramAn puNyabhAvane sAdhan kahyun chhe ne?

uttara– hA, kahyun chhe; paN e to nimittanun ke sahacharanun gnAn karAvavA tyAn vyavahAranayathI kahyun chhe. AchArya jayasenanI TIkAmAn tathA paramAtmaprakAshamAn vyavahAr-ratnatrayathI nishchay thAy em Ave chhe; parantu e vyavahAranayanun kathan chhe. nishchayaratnatray jene pragaT chhe tene bAhya vyavahAr-vyavahAraratnatray kevo hoy chhe te batAvavA shAstramAn evAn kathan Ave chhe. (paN te puNyabhAv yathArtha sAdhan chhe em na samajavun).

kharekhar to nishchayadharma pragaT na hoy tene to bAhya vyavahAr hoto ja nathI. ekalA bAhya vyavahAravALAne to gAthA 413 mAn (TIkAmAn) vyavahAramUDh kahyo chhe ‘‘teo anAdirUDh vyavahAramAn mUDh vartatA thakA, prauDh vivekavALA nishchay par anArUDh vartatA thakA, paramArthasatya bhagavAn samayasArane dekhatA-anubhavatA nathI’’ -em tyAn kahyun chhe.


PDF/HTML Page 1528 of 4199
single page version

gnAnI je nishchay par ArUDh chhe te tene je vyavahAr hoy chhe teno mAtra jANanAr chhe, kartA nathI. ahAhA...! rAg vinAnun potAnun je shuddha chaitanyasvarUp chhe tenun sanchetan ane anubhavan karanAr gnAnI virAgI chhe ane tene je paryAyamAn rAg chhe tene mAtra sAkShIbhAve jANe ja chhe, karato nathI. jyAre vyavahAr karavAthI dharma thAy chhe em mAnanAr vyavahAramAn ja tallIn evo rAgI vyavahAramUDh chhe; te dharmane pAmato nathI.

ahIn AchArya kundakundadev Agamavachanane prasiddha karIne kahe chhe ke-‘rAganI ruchivALA bandhAy chhe ane rAganI aruchivALA virAgI bandhAtA nathI.’ harigItamAn chhe ne ke-

‘jIv rakta bAndhe karmane, vairAgyaprApta mUkAy chhe.’

Am chhatAn AgamanA vachanane na samaje ane puNyathI dharma thAy, bhagavAnanAn smaraN, stuti, bhakti, vandanA ityAdi karatAn karatAn dharma thAy em mAne ane nirUpe tene Agam vachan kayAn chhe? e to svachchhandInun vachan chhe kemake tene Agamavachananun shraddhAn ja nathI. traNalokanA nAth arihantadeve to divyadhvanimAn em kahyun chhe ke shubh ane ashubh banney bhAv avisheShapaNe bandhanAn kAraN chhe mATe niShedhavAyogya chhe. bhAI! A to vIrano mArga chhe. te sAmbhaLIne jenAn kALajAn kampI UThe chhe evA kAyaranAn AmAn kAm nathI. shrImade kahyun chhe ne ke-

‘‘vachanAmRut vItarAganAn param shAntaras mUL,
auShadh je bhavaroganAn kAyarane pratikUL.’’

vItarAganAn vachano shAntaras-vItarAgarasanAn preranArAn chhe ane te bhavarogane maTADanArAn mahA auShadh chhe. parantu shubhabhAvamAn ja rakta evA kAyarone te pratikUL paDe chhe.

shAstramAn shubhabhAvanA (ekAnt) premIne vIryahIn-napunsak kahyo chhe; kemake ene dharmanI prajA pedA thatI nathI. jem pAvaiyAne prajA na thAy tem rAganA ruchivALA napunsakone dharmanI prajA na thAy. AtmAnI 47 shaktiomAn ek vIryashakti kahI chhe. AtmasvarUpanI rachanAnA sAmarthyarUp vIryashakti chhe. A vIryashaktinun kArya shun? ke samyagdarshan-gnAn-chAritranI nirmaL paryAyane rache te enun kArya chhe. shubhabhAvanI-rAganI rachanA kare te vIryashaktinun kArya nathI. ashuddhatAnI rachanAmAn je vIrya rokAI rahe e to kAyar-napunsakapaNun chhe. svarUpanI rachanA chhoDIne ekAnte rAgane rache e to napunsakatA chhe. hun to rAgano jANanAro chhun em bhUlIne je rAgano karanAro thAy e hatavIrya napunsak chhe. te bandhanA kAraNane ja sevanAro chhe arthAt tene bandh ja thashe.


PDF/HTML Page 1529 of 4199
single page version

tyAre keTalAk kahe chhe-vItarAganI vANImAn puNyabhAv bandhanun kAraN chhe em ahIn nishchayathI kahyun chhe paN bIje bhinna sAdhya-sAdhanabhAv kahyo chhe ke nahi? vyavahAr (-puNyabhAv) sAdhan chhe em kahyun chhe ke nahi?

bApu! e sAdhanano artha shun? samakitIne svarUpanI nirmaL draShTi chhe te nishchay (samyaktva) chhe ane sAthe dev-guru-shAstranI shraddhAno je rAg chhe tene nimitta jANIne upachArathI-vyavahArathI Arop ApIne samakit kahyun chhe. shun e rAg kharekhar samakit chhe? nA; e to chAritrano doSh chhe. parantu svarUpanAn draShTi-gnAn-ramaNatA sAthe te rAg sahakArI chhe, nimitta chhe evun gnAn karAvavA tene Arop ApIne vyavahArathI samakit kahyun chhe. vyavahAr samakit chhe to bandhanun kAraN paN ene upachArathI mokShano mArga kahyo chhe. paN eno artha shun? ke te mokShanun kAraN nathI. mokShamArga prakAshak, pAnun 2pa6 upar Ano atyant spaShTa khulAso karyo chhe. tyAn kahyun chhe ke-

‘‘jinamArgamAn koI ThekANe to nishchayanayanI mukhyatA sahit vyAkhyAn chhe tene to ‘satyArtha em ja chhe’ em jANavun. tathA koI ThekANe vyavahAranayanI mukhyatA sahit vyAkhyAn chhe tene ‘em nathI paN nimittAdinI apekShAe A upachAr karyo chhe’ em jANavun.’’

jarI sharIr ThIk hoy, pAnch-pachAs lAkhanI sampatti hoy, AbarU ThIk hoy ane pahoLo-pahonchato kShayopasham hoy tyAn e badhAnA rAgamAn ane rAganI ruchimAn tun marI rahyo chhe bhAI! nAth! tun anant-anant gnAn, Anand ane shAntino pinD chhe. AvA tArA trikALI satnun lakSha nahi hovAthI rAganI ruchie tane ghAyal karyo chhe, mArI nAkhyo chhe. jene rAganI ruchi chhe. tene shuddha chaitanyasvarUp nij AtmA prati aruchi-dveSh chhe. shrI AnandaghanajIe kahyun chhe- ‘dveSh arochak bhAv.’ jene paramAtmasvarUp pUrNAnandano nAth bhagavAn AtmA ruchato nathI ane rAg ruche chhe tene potAnA AtmA pratye dveSh chhe. (tene anantAnubandhIno krodh chhe). eNe paDakhun pheravyun chhe ne! svabhAvanA paDakhe rahevAne badale te rAganA paDakhe rahyo chhe. tene ahIn AchAryadev kahe chhe-bhAI! shubh ane ashubh banne bhAv bandhanAn kAraN chhe ane tethI bhagavAnanI vANI banne karmone niShedhe chhe. AvI vAt chhe.

have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-

* kaLash 103 shlokArtha uparanun pravachan *

‘यद्’ kAraN ke ‘सर्वविदः’ sarvagnadevo ‘सर्वम् अपि कर्म’ samasta (shubh tem ja ashubh) karmane ‘अविशेषात्’ avisheShapaNe ‘बन्धसाधनम्’ bandhanun sAdhan (-kAraN) kahe chhe...


PDF/HTML Page 1530 of 4199
single page version

shun kahyun? ke dayA, dAn, vrat, tap, bhakti ityAdino shubhabhAv hoy ke hinsA, jUTh, chorI, kushIl, parigrah ityAdino ashubhabhAv hoy, banney bhAv vibhAvabhAv chhe ane sarvagnadevoe-jinabhagavantoe banneney avisheShapaNe-beyamAn kAI pher pADayA vinA ekasarakhAn bandhanAn sAdhan-kAraN kahe chhe. beumAnthI ekey dharma ke dharmanun sAdhan nathI, paN banney samAnapaNe ja bandhanAn sAdhan chhe.

‘samasta karma’ em kahyun chhe ne! eTale ke shubh ane ashubh banne karmane sarvagna bhagavAne avisheShapaNe bandhanAn kAraN kahyAn chhe. bandhananI apekShAe banne sarakhAn chhe, bemAn koI pher nathI. AvI vAt AkarI paDe chhe mANasane, kemake vyavahAr karatAn karatAn nishchay thashe em mAne chhe ne? paN bhAI! tArI e mAnyatA sarvagnanI AgnAthI bahAr chhe. vyavahAr karatAn nishchay pragaTashe e sarvagnanI AgnA nathI. AchArya amRutachandradeve ‘सर्वविदः’ shabda mUkIne sarvagnadevanI sAkShI ApI chhe. ahAhA...! ek samayamAn traNakAL traNalokane jANanArun jenun anantagnAn chhe, jene anant Anandanun vedan chhe ane jenun anantavIrya svarUpanI paripUrNa rachanA karI rahyun chhe te sarvagnadev chhe. AvA sarvagnadev puNya-pApanA banne bhAvane avisheShapaNe bandhanAn sAdhan kahe chhe. eTale jem viShay-kaShAyanA bhAv bandhanun kAraN chhe tem vrat, tap, shIl, brahmacharya ityAdi shubhabhAv paN bandhanun kAraN chhe, kemake banney karmachetanA chhe.

have kahe chhe-‘तेन’ tethI (em siddha thayun ke sarvagnadevoe) ‘सर्वम् अपि तत् प्रतिषिद्धं’ samasta karmane niShedhyun chhe ane ‘ज्ञानम् एव शिवहेतुः विहितं’ gnAnane ja mokShanun kAraN pharamAvyun chhe.

lyo, shun bAkI rahyun? samasta karmane eTale shubh ane ashubharUp sarva bhAvono sarvagnadeve niShedh karyo chhe ane ek gnAnane ja mokShanun kAraN pharamAvyun chhe. matalab ke puNya-pApanA vikalpathI rahit nirvikalpa shuddha chaitanyasvarUp bhagavAn AtmAnI sevA-ramaNatA-lInatA ane ekAgratA karavAnun pharamAvyun chhe, kemake te ek ja mokShanun kAraN chhe.

sAdhAraN prANIne na bese eTale AchAryadeve sarvagnano AdhAr Apyo chhe. parantu atyAre ghaNI badhI garabaD thaI gaI chhe. vrat karo, tap karo, bhakti karo, jAtrA karo, upavAs karo ityAdi; em karatAn karatAn mokShamArga ane mokSha thashe em keTalAk kahe chhe. paN bhAI! e badhA shubhabhAv chhe ene sarvagna bhagavAne bandhanun kAraN kahyun chhe. rAg ashubh ho ke shubh; banne karmachetanA chhe, vikArI kArya chhe. bhagavAn! tAro mArga to ek gnAnachetanA chhe.

‘ज्ञानम् एव विहितं शिवहेतुः’ -em chothA padamAn ahIn pUrI chokhavaT karI dIdhI chhe. gnAnane ja eTale ke gnAnasvarUpI bhagavAn gnAyakane ja mokShano hetu kahyo chhe.


PDF/HTML Page 1531 of 4199
single page version

kathanchit gnAnathI ane kathanchit rAgathI em kaho to?

bhAI! kathanchit gnAnathI ane kathanchit rAgathI (mokSha thAy) evo syAdvAd vItarAganA shAsanamAn nathI. ahIn to kahe chhe-prabhu! tun gnAn chho; tArA gnAnasvarUpamAn puNya-pApanA vikalpano abhAv chhe. AvA nirbheL, nirvikalpa gnAnasvarUpI AtmAmAn ekAgratA karIne gnAnamAtra bhAvano anubhav karavo, chaitanyarasano-vItarAgarasano, shAntarasano anubhav karavo e mokShanun kAraN chhe. rAgano anubhav to AkuLatAmay dukh ane bandhanun kAraN chhe, sansAranun kAraN chhe. tethI sarva rAgano niShedh karIne, bhagavAn em kahe chhe ke tun gnAn ane AnandanA anubhavanA rasanun sevan kar. gnAnasvarUpanA anubhavano ras e anAkuL Anand ane vItarAgI shAntino ras chhe ane e ja ek mokShanun kAraN chhe em sarvagnadeve pharamAvyun chhe.

have AmAn ‘vyavahAr sAdhak ane nishchay sAdhya’ evA prashnane kayAn avakAsh chhe? koI ThekANe vyavahArane sAdhak kahyo chhe e to sAdhakadashAmAn sAdhak (shuddha ratnatray) paryAyanI sAthe sAthe vyavahAr-shubharAg kevo hoy chhe tenun tyAn gnAn karAvyun chhe. ahIn to A ek ja vAt chhe ke-‘ज्ञानम् एव विहितं शिवहेतुः’ -bhagavAn AtmA shuddha chaitanyasvarUpamAn mashagUl thaIne Anand-keli kare e ek ja mokShanun kAraN kahyun chhe. ahA! vItarAg sarvagnadev jain parameshvaranI AgnA shun chhe e lokone khabar nathI; shAno niShedh karyo chhe ane shun kartavya chhe enI lokone khabar nathI!

badhA shAstromAn-chAre anuyogamAn-prathamAnuyog ho ke karaNAnuyog ho, charaNAnuyog ho ke dravyAnuyog ho, e sarvamAn ek gnAn ja mokShanun kAraN chhe em pharamAvyun chhe. ahAhA...! shuddha chaitanyaghanasvarUp bhagavAn AtmA chhe. emAn ja ekAgra thaI enAn shraddhAn-gnAn ane ramaNatA pragaT karavAn e ek ja mokShano mArga chhe. gnAnasvarUp to pote trikAL chhe. vartamAnamAn e trikALI gnAnasvarUpamAn ekAgratA karavI evo ‘ज्ञानमेव’ no artha chhe. samajANun kAI...?

‘ज्ञानमेव’ kahyun e vartamAn paryAyanI-shuddharatnatrayarUp paryAyanI vAt chhe. bhagavAn AtmA trikALI dhruv gnAnasvabhAvI vastu chhe. temAn ekAgratA karavI e mokShanun kAraN chhe. ashubhanI jem shubhane paN bhagavAne dharmanA kAraN tarIke niShedhyo chhe kemake e to bandhanun ja kAraN-sAdhan chhe. ahAhA...! svarUpanun bhAn karyA vinA ekAnte vyavahArano shubharAg karatAn karatAn nishchay (-dharma) thaI jashe evI jene haTh chhe te bhAre bhramaNAmAn chhe.

are! shivapurIno rAjA shivabhUp bhagavAn AtmA rAgamAn rokAI gayo chhe! ahA! gnAn, darshan, Anand, shAnti ityAdi anantaguNano bhanDAr guNanidhi prabhu


PDF/HTML Page 1532 of 4199
single page version

potAnI nidhine bhUlIne rAgamAn rati kare chhe! te rAgane potAno mAne chhe, dharmarUp mAne chhe. parantu bhAI! rAg shubh ho ke ashubh, banne par chhe, pudgalasvabhAv chhe, chaitanyasvabhAv nathI; ane parane potAnun mAne e to chor chhe. banArasIdAse kahyun chhe ke-

‘‘sattAkI samAdhimain virAjI rahai soI sAhU
sattAtain nikasi or gahai soI chor hai.’’

rAgane-parane potAno mAnavArUp chorInA aparAdhanI sajA chAragatino jelavAs chhe bhAI!

Avo mArga traNalokanA nAth sarvagnadeve pharamAvyo chhe ane e ja mArga digambar AchAryo ane munivaroe ahIn prasiddha karyo chhe. AchAryo ane munivaro to chhaThThA-sAtamA guNasthAne divasamAn hajAro vAr AvajA kare chhe. teone pAchhalI rAtre nidrA paN atyant alpa hoy chhe. AvI bhAvaling munidashA chhe. temane chAritradashAmAn atIndriy AnandanI chhApavALun prachur svasamvedan hoy chhe. AvI dashAne bhagavAne mokShamArga kahyo chhe. parantu panchamahAvratanA ke vyavahAraratnatrayanA rAgane mokShamArga kahyo nathI. gambhIr vAt chhe, bhAI! kathanchit gnAnathI (- shuddha ratnatrayathI) ane kathanchit shubharAgathI (-vyavahAraratnatrayathI) mokShamArga thAy em bhagavAne kahyun nathI. gnAn ja ek mokShano hetu kahyo chhe. gnAn eTale ahIn trikALI gnAnanI, dravyasvabhAvanI vAt nathI, paN e trikALI dravyasvabhAvamAn ekAgratA karatAn pragaT thatI shuddha ratnatrayarUp chaitanyanI pariNatine ahIn mokShanun sAdhan kahyun chhe. ‘ज्ञानमेव’ no A artha chhe.

prashna– jo Am chhe to pachhI A badhI dhamAl-2p-26 lAkhanAn mandiro, bhagavAnanI pratiShThA, rathayAtrA, gajarath ane svAdhyAy-pravachano vagerenI shI jarUr chhe?

samAdhAna– e sarva bAhya vastu to potapotAnA kALe potapotAnA kAraNe hoy chhe. mandir, pratiShThA ityAdi shun jIv kare chhe? nA; jIvane to te kALe tevo shubharAg hoy to puNyabandh thAy chhe; dharma nahi. e shubharAg kAI mokShanun sAdhan nathI. sAdhakane paN vachche Avo shubhabhAv Ave kharo; bhakti, pUjA, pratiShThA ityAdi karavAno gnAnIne paN shubhabhAv Ave chhe, paN e bandhanun ja kAraN chhe, e kAI dharmanun sAdhan nathI. (upachArathI ene dharmasAdhan kahe chhe e judI vAt chhe; chhe nahi.).

shubhAshubhabhAv chhe e to rAg chhe, rog chhe, AkuLatA chhe, bandhanun kAraN chhe ane gnAn ja ek mokShanun kAraN chhe. nirmaLAnandano nAth shuddha sachchidAnandasvarUp prabhu bhagavAn AtmA trikAL chhe. emAn ekAgra thatAn shuddha chaitanyanI je nirmaL pariNati thAy te gnAn ja mokShanun kAraN chhe em kahyun chhe. ‘विहितम्’ em shabda paDayo chhe ne!


PDF/HTML Page 1533 of 4199
single page version

em ke A ja vidhi chhe ane A ja mArga kahyo chhe. ahAhA...! AchAryanA shabdane-kathanane yathArtha samaje to nyAl thaI jAy evI vAt chhe.

moTAn lAmbA lAmbA pustako-shAstronI vAt kare paN paramArtha pragaT na kare to tethI shun? jenAthI janma-maraN na maTe e chIj game teTalI bahArathI UnchI jaNAy topaN tenI kAI kimmat nathI. chhahaDhAlAmAn Ave chhe ne ke-

‘munivrat dhAr anant vAr grIvak upajAyo.’

bhAI! navamI graiveyak jAy evA shukalaleshyAnA shubhabhAv e paN kalesh ja chhe. bhagavAne ene bandhanun ja kAraN kahyun chhe. (vichAr to kharo ke mokSha mATe shun anantavAr munivrat dhAraN karavAn paDatAn hashe?) andar bhagavAn AtmA shivapurIno rAjA chaitanyadev prabhu ‘rAjate’ eTale anantaguNanI samRuddhi vaDe shobhI rahyo chhe. je potAnA chaitanyamay svarUpamAn ekAgra thaIne ‘rAjate’ eTale shobhe chhe te rAjA chhe, bhUp chhe.

potAnA gnAn ane Anand svarUpamAn ekAgra thavun e gnAnachetanA chhe, arthAt je shaktirUpe gnAn trikAL chhe tene paryAyamAn pragaT karavun enun nAm gnAnachetanA chhe ane ene ja bhagavAne mokShanun sAdhan kahyun chhe.

kaLash 104 mathALun

‘jo samasta karma niShedhavAmAn Avyun chhe to pachhI munione sharaN konun rahyun?’ bhagavAn! shubhAshubhabhAv bandhanun kAraN chhe, shubhabhAv paN bandhanun kAraN chhe, dharma nathI em kahIne Ape teno niShedh karyo to have munioe pALavun shun? pAnch mahAvrat, pAnch samiti, traN gupti ityAdi vyavahArano Ape bandhanAn kAraN kahIne niShedh karyo; to pachhI munioe pALavun shun? Alamban-Ashray kono karavo? munio jeno Ashray kare chhe teno to Ape niShedh karyo to e munivarone sharaN shun rahyun? shiShyanA A prashna prati samAdhAn karato AchAryadev kaLash kahe chhe-

* kaLash 104 shlokArtha uparanun pravachan *

‘सुकृतदुरिते सर्वस्मिन् कर्मणि किल निषिद्धे’ shubh AcharaNarUp karma ane ashubh AcharaNarUp karma-evA samasta karmano niShedh karavAmAn AvatAn ‘नैष्कर्म्ये प्रवृत्ते’ e rIte niShkarma avasthA pravartatAn, ‘मुनयः खलु अशरणाः न सन्ति’ munio kAI asharaN nathI.

juo, shun kahe chhe? munivaro shubhAshubharUp samasta karmano niShedh karIne niShkarma avasthAmAn pravRutta thAy chhe. eTale shun? eTale ke teo rAganA karma nAm kArya


PDF/HTML Page 1534 of 4199
single page version

vinAnA gnAnachetanArUp karmamAn pravRutta thAy chhe. shubhAshubh karmarahit niShkarma avasthAne prApta thaIne munivaro shuddhopayogarUp chaitanyanI nirmaL avasthAmAn pravRutta thAy chhe tethI teo kAI asharaN nathI; arthAt temane shuddha chaitanyanun sharaN chhe. have AvI vAt samajavI kaThaN paDe eTale bichArA jIvo anantakALathI shubhAshubhamAn ja manDI rahelA chhe, lAgI rahelA chhe.

parantu bhAI! shubhAshubhabhAv e koI apUrva chIj nathI. shubhAshubhabhAv to nigodanA jIvane paN thayA kare chhe. kadI paN tras na thayA hoy evA anantA nigodanA jIv paDayA chhe. ene paN kShaNe shubh ane kShaNe ashubh bhAv thayA kare chhe.

A DungaLI, lasaN, kAndA, sakkarakand vagere kandamULanI ek rAI jeTalI kaTakImAn asankhya audArik sharIr chhe; ane e darek sharIramAn shaktie bhagavAnasvarUp evA chaitanyasvabhAvamay anantA nigodanA jIv chhe. tyAn koIne dev-guru-shAstrano yog nathI ane dAnAdi paN sambhavit nathI. chhatAn te darek jIvane kShaNe ashubh ane kShaNe shubh evI karmadhArA nirantar chAlu ja chhe. shubhAshubhabhAv e kAI navI chIj nathI. are! e koI chIj ja nathI; AtmA kayAn chhe emAn?

jem sakkarakandamAn uparanI je lAl chhAl hoy chhe tenun lakSha chhoDI do to andar Akhoy chhAlathI judo sakkarakand nAm sAkaranI mIThAshano pinD chhe. em bhagavAn AtmA, shubh ane ashubhabhAvarUp chhAlanun lakSha chhoDI do to andar shubhAshubhabhAvathI judo chaitanyasvarUp atIndriy AnandanA rasathI bharelo amRutano kand chhe. jem sakkarakand mIThAshano kand chhe tem bhagavAn AtmA chidAnandakand chhe. have shubhAshubhakarmathI rahit thatAn munivaro asharaN chhe em nathI paN temane chidAnandakandasvarUp bhagavAn AtmAnun sharaN hoy chhe em ahIn kahe chhe.

juo, ahIn ‘shubhAcharaNarUp karma’ em lIdhun chhe. eTale ke jaD paramANu je bandhAy enI A vAt nathI. ahIn to ‘sukRut’ eTale shubh AcharaNarUp dayA, dAn, vrat, bhakti ityAdinA shubhabhAv ane ‘durit’ eTale hinsA, jUTh, chorI, kushIl, viShayavAsanA ityAdinA ashubhabhAv-e bey bhAvano niShedh karIne munivaro niShkarma avasthArUp pravarte chhe. eTale shun? eno artha em chhe ke shubhAshubharAgathI nivRutti pAmIne shuddhabhAvamAn-shuddhachaitanyasvabhAvamAn pravRutti kare chhe. aho! Avo vItarAgano mArga param adbhut ane alaukik chhe! Avo mArga bIje kayAny nathI; bIjA badhA mArga amArga chhe, viparIt mArga chhe. vedAnta ho ke sAnkhya ho, vaisheShik ho ke buddha ho, e koIe samyak mArga jANyo ja nathI. A to jeNe ek samayamAn traN kAL-


PDF/HTML Page 1535 of 4199
single page version

traN lokane joyA chhe evA vItarAg sarvagna parameshvaranI vANI dvArA pragaT thayelo samyak mokShamArga chhe.

juo, ashubh AcharaNanI jem shubh AcharaN paN bandhanun kAraN hovAthI niShedhyun chhe to pachhI munivaro konun sharaN le? shun pravRutti kare? to kahe chhe ke munivarone shubharAgarahit niShkarma avasthA thatAn teo andar atIndriy AnandarasathI bharelA amRutasvarUp bhagavAn AtmAmAn ekAgratArUp-ramavArUp pravRutti kare chhe. ‘niShkarma avasthA pravartatAn’ em bhAShA chhe ne? niShkarma nAm (shubhAshubh) karmathI nivRutta evI avasthAmAn-eTale ke shuddha chaitanyamay arAgI pariNatimAn-pravRutta thAy chhe. ahAhA...! munivaro pote shuddha chaitanyaghan bhagavAn andar atIndriy Anandaras-vItarAgaras-shAntarasathI bharyo paDayo chhe temAn pravRutta thAy chhe. lyo, A munivaronun antarang pravartan chhe ane A ja mArga chhe. panchamahAvrat ane nagnapaNun e kAI munipaNun nathI; e to jaDarUp bAhyaling chhe. samajANun kAI...?

A to sonagaDhanun chhe em keTalAk kahe chhe?

juo, A shAstra (-samayasAr) sonagaDhanun banAvelun nathI paN mahA samartha munivaranun banAvelun chhe. 2000 varSha pUrve bhagavAn kundakundAchArya mahAn digambarAchArya thaI gayA emanun banAvelun A shAstra chhe. tyAr bAd ek hajAr varSha pachhI tenI TIkA AchArya amRutachandradeve karI chhe. e munivaro em kahe chhe ke-shubhabhAvathI nivRutti thatAn shuddhabhAvanI pravRuttinun munine sharaN hoy chhe ane e ja (vAstavik) sharaN chhe, shubhabhAv kAI sharaN nathI. lyo, A muninun karma nAm kArya chhe.

are! Avo vItarAgano mArga chhoDIne jenun chitta pAnch indriyonA viShayomAn-bhagavAn ane bhagavAnanI vANImAn (enA rAgamAn) rame chhe te chor chhe. 31 mI gAthAmAn sAkShAt arihant bhagavAn ane bhagavAnanI vANIne indriyanA viShayamAn gaNyA chhe. tyAn kahyun chhe ke je koI AtmA A pAnch jaD indriyo ane andar ek ek khanDakhanDarUp bhAvendriy ane indriyanA viShayo-strI, kuTumb, desh, dev-guru-shAstra ane emanI vANI-e sarvane jItIne eTale ke e sarvanun lakSha chhoDI daIne potAnA shuddha chaitanyamay AtmAne anubhave chhe te jitendriy jin chhe. juo, A chaitanyanI pravRuttirUp niShkarma pravartan munine sharaN chhe.

ahAhA...! kahe chhe-‘niShkarma avasthA pravartatAn ‘‘मुनयः खलु अशरणाः न सन्ति’’ munio kAI asharaN nathI;’ arthAt temane shuddha chaitanyaghanasvarUp nij AtmAnun sharaN chhe. rAganun sharaN chhUTayun ane bhagavAn AtmAnun sharaN temane prApta thayun chhe. mandiramAn pUjA vakhate chattAri sharaNan bole chhe ne? arihantA sharaNan,


PDF/HTML Page 1536 of 4199
single page version

siddhA sharaNan-em bole chhe ne? bhAI! e to badhI vyavahAranI vAto chhe. ahIn to nishchay sharaN shun chhe enI vAt chhe. arihantAdinun sharaN levA jatAn to vikalpa UThe chhe ane e vikalpa shubharAg chhe; ane e shubharAg bandhanun kAraN hovAthI sarvagnadevoe niShedhyo chhe.

anantA jinabhagavantoe divyadhvani dvArA kahelI vAt A chhe. bhagavAn mahAvIr Adi tIrthankaro to mokShamAn padhAryA chhe ane siddhapade birAje chhe. paN mahAvidehakShetramAn sImandhar Adi tIrthankaro atyAre sAkShAt birAje chhe. pa00 dhanuShyano deh tathA kroD-pUrvanun AyuShya chhe, arihantapade birAje chhe. temanI samosaraNasabhAmAn munivaro, svarganA indro, chakravartI, rAjA- mahArAjAo, shrAvak-shrAvikAo, sinh, vAgh ane sarpa ityAdi jIvo vANI sAmbhaLavA Ave chhe. te vANImAn bhagavAn je kahe chhe te A chhe. mahAn digambar sant bhagavAn shrI kundakundAchArya tyAn sImandharanAth pAse gayA hatA, ATh divas tyAn rahyA hatA. ATh divas bhagavAnanI vANI chha ghaDI savAre, chha ghaDI bapore, chha ghaDI sAnje chhUTe chhe te sAmbhaLI AgaLapAchhaLanA vakhatamAn tyAnnA shrutakevaLIo sAthe charchA-vArtA karI ahIn bharatamAn pAchhA AvIne A shAstro banAvyAn chhe. emAn A bhagavAnano sandesh chhe em kahe chhe-

shun kahe chhe? ke ashubh AcharaNanI jem shubh AcharaNarUp karmano niShedh karavAmAn AvatAn munio kAI asharaN thaI jatA nathI. A panchAchAr-gnAnAchAr, darshanAchAr, chAritrAchAr, tapAchAr, vIryAchAr-e shubhAchArano niShedh thaI jatAn munio shun AcharaN pALashe em asharaN thaI jatA nathI; parantu andar nirmaLAnandano nAth sachchidAnandasvarUp bhagavAn AtmA je trikAL birAje chhe tenA gnAnamAn AcharaN karavun, tenA shraddhAnamAn AcharaN karavun, enI sthiratAmAn AcharaN karavun, ichchhA nirodharUp AnandamAn AcharaN karavun ane vIryanI shuddhatAnI rachanAmAn AcharaN karavun-A pramANe atIndriy AnandanI ramaNatArUp panchAchAr teo pALatA hoy chhe. Avun niShkarma avasthArUp svarUpanun AcharaN munione hoy chhe tethI teo asharaN nathI.

ahAhA...! munidashA-chAritranI dashA koI alaukik hoy chhe! munivaro bahAramAn vastrathI rahit ane andar rAganA vikalpathI rahit shuddha chaitanyanA dhyAnamAn magna thaIne AnandarUpI amRutanA ghUnTaDA pItA hoy chhe. jem koI sheraDIno mITho ras gaTak-gaTak ghUnTaDA bharI-bharIne pIe tem A dharmI puruSho antaramAn atIndriy Anandano ras gaTak-gaTak ghUnTaDA bharIbharIne pIe chhe. temane emAnthI bahAr nIkaLavun goThatun nathI. aho! dhanya e chAritradashA! A dharma ane A chAritradashA chhe ane ene ahIn niShkarma avasthAmAn pravartan kahyun chhe.

have kahe chhe-‘तदा’ jyAre niShkarma avasthA pravarte chhe tyAre ‘ज्ञाने प्रतिचरितम्


PDF/HTML Page 1537 of 4199
single page version

ज्ञानम् हि’ gnAnamAn AcharaN karatun-ramaN karatun-pariNamatun gnAn ja ‘एषां’ te munione ‘शरणं’ sharaN chhe.

lyo, A AcharaN ane A sharaN. gnAnAnandasvarUp bhagavAn AtmAmAn charavun-ramavun te AcharaN ane sharaN chhe. bhAI! shubhabhAvarUp AcharaN chhe e to jher chhe, kemake te amRutasvarUp bhagavAn AtmAthI viruddha chhe ane bandhanun sAdhak chhe. tethI munio shubhAcharaNarUp karmano niShedh karIne antaramAn nirvikalpa AnandarUpI amRutanun vedan kare chhe. A ja muninun sAchun AcharaN chhe. vAt AkarI paDe, paN thAy shun bApun? AnI samajaN ane enun shraddhAn pratham karavun paDashe, anubhav to pachhI thashe ane andar sthiratArUp chAritranI vAt to e pachhInI chhe.

aho! muninI chAritradashA-anubhavanI sthiratArUp dashA koI alaukik chhe. TIkAkAr padmaprabhamaladhArideve niyamasAramAn ek kaLashamAn (kaLash 2pa3) tyAn sudhI kahyun chhe ke-atIndriy AnandamAn jhUlatA-ramatA evA muni ane sarvagna-vItarAgadevamAn je antar-taphAvat jue chhe te jaD chhe. ahA! AvI vItarAgI Anandamay chAritra dashA chhe. samayasAr nATakamAn banArasIdAse kahyun chhe ke-muni je potAnA (-AtmAnA) AnandamAn rame chhe e enun mokShamArgarUp AcharaN chhe, paN ene je panchamahAvratAdino vikalpa UThe chhe te jagapanth chhe (sansAramArga chhe). bhAI! chAritradashA e antaranI chIj chhe.

to banArasIdAs ane ToDaramal adhyAtmanI bhAng pIne nAchyA hatA em loko kahe chhe te shun chhe?

lokone adhyAtmatattvanI khabar nathI ane ekalA shubhabhAvamAn dharma chhe em mAne chhe tethI teo game te kahe. are! svabhAvane chhoDIne shubhAbhAvanI lAlachamAn phasAI rahelA teo paribhramaNanA panthe chhe. ahIn kahe chhe-bhagavAn! tane khabar nathI. tun shivanagarIno rAjA anantaguNanI khAN prabhu chaitanyaratnAkar chho. emAn ekAgra thatAn ek ek guNanI anant nirmaL paryAyo nIkaLe evI tArI chIj chhe. AvA anant guN-ratnothI bharelo prabhu tun AtmA chho. have be sarakhAInI bIDI pIve tyAre to bhAI sAhebane pAyakhAnAmAn dasta utare, AvAn jenAn apalakShaN ene kahIe ke tun chaitanyaratnAkar chho te ene gaLe kem utare? are! shubhabhAvanI Adat paDI gaI chhe tene pote chaitanyaratnAkar chhe e kem bese?

ahIn kahe chhe-bhagavAn AtmA chaitanyanA ratnono samudra chhe. emAn ekAgra thaIne AcharaN karatAn-ramaNatA karatAn vItarAgI Anandano anubhav karanArA munione potAnA AtmAnun sharaN chhe. ahAhA...! rAgano niShedh karIne antaramAn DUbI jatA


PDF/HTML Page 1538 of 4199
single page version

munivarone nij shuddhAtmA ja sharaN chhe. arahantA sharaNan, siddhA sharaNan e to vyavahArathI sharaN kahevAmAtra chhe.

vItarAgano mArga nivRutti mArga chhe. rAgathI nivRutti thAy chhe ne? tathApi shuddhamAn pravRuttinI apekShAe tene pravRuttipaNun paN kahe chhe. pote shuddha chidAnandaghanasvarUp shivasvarUp prabhu shivapurIno rAjA chhe. emAn AcharaN karatA thakA munione ek gnAn ja sharaN chhe. gnAn eTale shAstragnAn em nahi; shAstragnAn to bhedarUp vikalpagnAn chhe. ahIn to gnAnamAn (-svabhAvamAn) AcharaN karatun, ramaN karatun gnAn ja sharaN chhe em kahyun chhe. ‘ज्ञानं हि’ em kahyun chhe ne? juo, A ekAnt (samyak ekAnta) kIdhun chhe. matalab ke rAg sharaN nathI. kathanchit gnAn sharaN ane kathanchit rAg sharaN em nathI. gnAnamAn AcharaN karatun gnAn ja munione sharaN chhe. have kahe chhe-

‘एते’ teo ‘तत्र निरताः’ te gnAnamAn lIn thayA thakA ‘परमम् अमृतम्’ param amRutane ‘स्वयं विन्दन्ति’ pote anubhave chhe-AsvAde chhe. ‘svayam’ eTale rAganI apekShA vinA, vikalpanI apekShA vinA sAdhak param amRutane AsvAde chhe. vyavahAraratnatrayano shubharAg hato tethI amRutano svAd Ave chhe em nathI. shun kaLash chhe! gajab chIj chhe, bhAI! ek kaLashamAn to badho sAr bharI dIdho chhe!

prANI (-jIv) bahAranI pravRuttimAn eTalo badho rokAI gayelo rahe chhe ke tene sansAranA ashubhabhAvathI nivRutti maLatI nathI. bas, Akho divas dhandho-vepAr, karavo strI-parivAranun poShaN karavun ane saune rAjI rAkhavA ityAdi pApanA kAryomAn gALe chhe. emAny pAnch-pachAs lAkh ke karoD-be karoDanI sampatti thaI jAy to pUchhavun ja shun? emAn ja khush khushAl thaIne rahe ane bichAro navaro ja na paDe. pachhI ene shubhabhAv paN kayAnthI thAy? ane jyAn shubhabhAv ja thato nathI ene enAthI nivRuttinI to vAt ja kayAn rahI? e to sansAranA-paribhramaNanA panthe ja chhe. e paribhramaNano panth bahu Akaro chhe, bhAI!

ahIn have bIjun kahe chhe. ahIn kahe chhe-devadarshan, gurupUjA, dAn, tap, sanyam, svAdhyAy Adi je shubhabhAvarUp AcharaN chhe te paN rAg chhe, bandhanun kAraN chhe, sansAranun kAraN chhe. ane je ene dharmarUp jANe ane mAne te mithyAdraShTi chhe ane te paN sansAraparibhramaNanA panthe chhe; samajANun kAI?

to samakitIne paN te Avashyak karma to hoy chhe?

hA, pUrNa vItarAg na thAy tyAn sudhI svabhAvanAn draShTi-anubhav hovA chhatAn samakitIne paN shubhabhAvarUp AcharaN hoy chhe. paN ene e bandhanun kAraN jANe chhe.. (ane kramasha teno niShedh karIne te antaramAn ugra puruShArtha karIne shuddhi vadhArato jAy chhe). Avo mArga chhe.


PDF/HTML Page 1539 of 4199
single page version

kahyun ne ke-‘परमम् अमृतम् स्वयं विन्दन्ति’ svayam eTale paranI apekShA vinA potAthI param AnandarUp amRutano anubhav kare chhe. juo, A munipaNun chhe. ‘param amRut’ kahyun ne? atIndriy Anandano anubhav thavo e param amRut chhe. munivaro param AnandarUp amRutano anubhav kare chhe te emanun AcharaN (-chAritra) chhe. shubhAcharaNane niShedhyun to bIjun kAI sAdhan rahyun nahi em jo koI kahe to e barAbar nathI. antar chidAnandasvarUpamAn AcharaN karatun, rAgathI bhinna paDelun gnAn param AnandarUpI amRutano je anubhav kare chhe te sAdhan chhe, sharaN chhe. munio emAn rahe chhe. juo, A munipaNun, A chAritra ane A mokShanun sAdhan chhe.

ahAhA...! munivaro param amRutano svAd le chhe! A ghIno ane sAkarano svAd chhe e chaitanyano svAd nathI ane e (-svAd) jIvane Ave chhe em paN nathI. e to jaD chhe. A mIThun, mahesUb ane rasagullAnno svAd chhe e to jaDano chhe, ajIv chhe ane bhagavAn AtmA rUp, ras, gandh, sparsha vinAnI chIj chhe. AvA aras ane arUpI jIvane rUpI ajIvano svAd hoy nahi. parantu te samaye ene jANatAn A ThIk chhe evo je rAg kare chhe e rAgano svAd jIvane Ave chhe. strInA sanyogamAn strInA viShayano svAd jIvane Avato nathI, kemake strInun sharIr to hAD-mAns-rudhir-chAmaDAnun banelun jaD chhe, ajIv chhe. paN A ThIk chhe evo je jIv rAg kare chhe e rAgano ene svAd Ave chhe. parantu e rAgano svAd jherano svAd chhe bhAI! e dukharUp chhe, ane dharmIne AtmAmAn param Anandano svAd Ave chhe, ane e sukhano svAd chhe.

ahIn ‘param amRutane anubhave chhe’ em kahyun chhe e muninI pradhAnatAthI kahyun chhe. prachur svasamvedan kahevun chhe ne! pAnchamI gAthAmAn Ave chhe ke munine prachur svasamvedan hoy chhe, chothe guNasthAne svasamvedan chhe paN e jaghanya chhe, alpa chhe. pAnchame shrAvakane visheSh Anand chhe ane chhaTThe munirAjane prachur svasamvedan chhe. jeTalo svasamvedanarUp Anandano svAd chhe teTalun AcharaN chhe. aho! andar chidAnandamay trilokInAth bhagavAn AtmAmAn ekAgra thatAn-ramatAn-jAmatAn je param amRutasvarUp Anandano svAd Ave enun nAm AcharaN ane munipaNun chhe. sarvagnadevanI divya deshanAmAn ane sarvagnadevanA shAstramAn-paramAgamamAn A Avyun chhe.

* * *

* kaLash 104 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘sukRut ke duShkRut-banneno niShedh karavAmAn Avyo chhe to pachhI munione kAI paN karavAnun nahi rahevAthI teo munipaNun shAnA Ashraye, shA Alamban vaDe pALI shake?’


PDF/HTML Page 1540 of 4199
single page version

juo, hinsA jUTh, chorI, viShayavAsanA ane krodh, mAn Adi duShkRut eTale ashubh AcharaN ane dayA, dAn, vrat, tap, shIl, sanyam Adi sukRut eTale shubh AcharaN-e sarvano niShedh karyo to munione shun karavAnun rahyun? panch mahAvrat, pAnch samiti, traN gupti, aTThAvIs mUlaguN ityAdi shubhAcharaNano e dharma nathI em niShedh karyo to pachhI munio shAnA Ashraye munidharma pALe?-Am koIne shankA thAy to tenun samAdhAn AchAryadeve karyun chhe ke-

‘sarva karmano tyAg thaye gnAnanun mahA sharaN chhe.’

juo, A munidharma kahyo. ahAhA...! trikAL gnAnasvarUp paramAtmasvarUp bhagavAn AtmA pote chhe emAn lIn thavun e gnAnanun mahAsharaN chhe. arthAt AtmA sadAy shuddha vItarAgasvabhAvI vastu chhe enun ja munione sharaN chhe ane e ja dharma chhe.

ahA! A aTThAvIs mUlaguN, pAnchamahAvrat Adi shubhAcharaN jo dharma nathI, chAritra nathI em kahyun to have shun karavun? to kahe chhe-bhagavAn! sAmbhaL. andar chaitanyamUrti gnAyakabhAvasvarUp, nityAnand-sahajAnandasvabhAvI mahAprabhu param padArtha trikAL vidyamAn astipaNe virAjamAn chhe, enun sharaN le; e sharaN chhe. ahAhA...! munivaro je pariNati dvArA svabhAvanI draShTi ane lInatA-ramaNatA kare chhe te vItarAgI pariNatine ek mAtra sharaN trikALI shuddha Atmadravya ja chhe. potAnI trikALI dhruv vastu je sachchidAnand, pUrNAnand, sahajAnand, aNakarAyel (-akRutrim) sahajAtmasvarUp avinAshI anantaguNadhAm sadAy andar paDelI chhe eno Ashray karIne emAn lIn thavun e ja sharaN chhe.

Avo vItarAgano mArga lokapaddhatithI sAv judo chhe bhAI! ‘sarva karmano tyAg thaye gnAnanun mahAsharaN chhe.’ ahIn gnAn eTale vikalpathI rahit nirvikalpa trikALI AtmasvabhAv sachchidAnandasvabhAv, sat nAm shAshvat gnAn ane Anand jeno svabhAv chhe te AtmA munine sharaN chhe, AvA AtmAnA AshrayathI munine je samyagdarshan-gnAn-chAritrarUp anAkuL Anandano svAd Ave chhe te sharaN chhe, te munidharma chhe.

dharma to ene kahIe ke jemAn AtmAnA atIndriy Anandarasanun vedan hoy. je shubhAshubh bhAv chhe te karmaras chhe; eno svAd jherano svAd chhe. shuddhanI apekShAe banne jher chhe. ashubh tIvra ane shubh mand jher; paN chhe banne jher. tethI banneno niShedh karyo chhe. ek shuddha chaitanyaghanasvarUp AtmAmAn lInatA karavI e ja amRutasvarUp Anandano svAd chhe ane e dharma chhe. jhINI vAt chhe bhAI! gAthA 1pa1 mAn Avashe ke paramArtha-param padArtha, mahApadArtha anAdi- anant sachchidAnandamay nityAnandamay prabhu AtmA ja sharaN chhe. emAn jhUkI jatAn Anandarasano anubhav Ave chhe ane evo anubhav ja paramArtha munipaNun chhe.