PDF/HTML Page 2001 of 4199
single page version
teo kahe chhe-mahāvratanā pariṇām chāritra nathī paṇ chāritrano doṣh chhe, ane doṣh chhe tethī te hey chhe. paṇ rāganā-vyavahāranā rāgī jīvone ā vāt besatī nathī ane rāgane- vyavahārane ja dharma jāṇī temān ja santuṣhṭa rahe chhe. temane ahīn kahe chhe-rāganā rāgī jīvo arthāt paradravya prati rāgadveṣhamohavāḷā jīvo rāgamān ja santuṣhṭa rahī mahāvratādi pāḷe chhe to pāḷo, ane utkr̥uṣhṭapaṇe-utkr̥uṣhṭapaṇe hon-samitinun ācharaṇ kare chhe to karo, topaṇ teo pāpī ja chhe. ahāhā...! ekendriyane paṇ duḥkh na thāy em joīne chāle, nirdoṣh āhār-pāṇī le tathā hit-mit vachan kahe ityādi utkr̥uṣhṭapaṇe samiti pāḷe topaṇ te rāganā rāgī jīvo pāpī ja chhe-bahu ākarī vāt bhagavān!
prashnaḥ– pāpī-ashubhabhāv karanāro to navamī graiveyak jaī na shake; jyāre ā (mahāvratādino pāḷanāro) to navamī graiveyak jāy chhe, to pachhī tene pāpī kem kahyo?
uttaraḥ– bhāī! pāpī navamī graiveyak na jāy e sāchun ane ā puṇya upajāvīne jāy chhe. parantu nishchayathī to puṇyey kharekhar pāp ja chhe. yogasāramān dohā 71 mān yogīndrasvāmī kahe chhe-
aho! kevaḷīnā keḍāyato evā digambar munivaroe to, mahā gajabanān kām karyān chhe! temaṇe jainadharmane ṭakāvī rākhyo chhe. āne mūḷ pāp je mithyātva te hayāt chhe. tethī te pāpī ja chhe. have āvo kaḍavo ghūṇṭaḍo utāravo kaṭhaṇ paḍe, paṇ bhāī! jemān rāgathī lābh (dharma) thāy e vītarāg mārga nathī. kahyun chhe ke-
bhagavān ātmā sadā jinasvarūp-vītarāgasvarūp ja chhe ā sivāy rāgādi anya sarva karma chhe. jinapravachananun ā rahasya chhe ke rāgabhāv dharma nathī, karma chhe.
prashnaḥ– to gnānīne paṇ rāg to hoy chhe? uttaraḥ– hā, gnānīne yathāsambhav rāg hoy chhe paṇ ene rāganī ruchi nathī, ene rāganun svāmitva nathī. ahīn to jene rāganī ruchi chhe, rāgathī bhalun-kalyāṇ thashe evī mānyatā chhe te game tevun ācharaṇ karanāro hovā chhatān agnānī chhe, pāpī chhe em vāt chhe, kemake tene vītarāgasvabhāvī ātmāno āshray nathī. ahā! jeṇe āsrav-bandharūp puṇya-pāpanā bhāvane ādaraṇīy mānyā chhe teṇe samvar, nirjarā ane mokṣhane jāṇyā ja nathī, teṇe potānā ātmāne ane parane bhinna bhinna jāṇyā ja nathī. bhāī! rāg hoy te judī chīj chhe ane rāganī ruchi hovī judī chīj chhe. agnānī
PDF/HTML Page 2002 of 4199
single page version
jīv rāganī ruchinī āḍamān rāgathī bhinna andar ākho chaitanyathī bharelo bhagavān ātmā chhe tene jāṇato nathī. rāgane bhalo jāṇe te rāgathī kem khase? na ja khase. jyāre gnānīne ātmānī ruchi ane rāganī aruchi chhe. te rāgane upādhi jāṇe chhe ane ātma-ruchinā baḷe tene dūr kare chhe. ahā! gnānī ane agnānīnā abhiprāyamān āsamān-jamīnano pharak chhe! agnānī to upādhibhāvane potāno jāṇī lābhadāyak māne chhe ane tethī ja ahīn kahyun chhe ke-agnānī pañchamahāvratādinun ācharaṇ kare-chokhkhān hon- topaṇ pāpī ja chhe.
bhāī! vītarāganī āgnā to vītarāgatā pragaṭ karavānī chhe; rāgane pragaṭ karavānī ane tene ādaraṇīy mānavānī vītarāganī āgnā nathī. rāg karatān karatān samyagdarshan ādi nirmaḷ ratnatray pragaṭ thashe e to lasaṇ khātān khātān kastūrīno oḍakār āvashe enā jevī (mithyā) vāt chhe. are! agnānīoe sadāy nitya sharaṇarūp evā bhagavān ātmāne chhoḍī daīne nirādhār ne asharaṇ evā rāgane potāno mānī grahaṇ karyo chhe! tethī ahīn santo ati spaṣhṭa kahe chhe ke-pañchamahāvratādine pāḷanārā hovā chhatān ene ja kartavya ane dharma jāṇanārā teo pāpī ja chhe, mithyādraṣhṭi chhe. bhāre ākarī vāt! paṇ digambar santone konī paḍī chhe? temaṇe to mārga jevo chhe tevo spaṣhṭa jāher karyo chhe. juone! traṇ kaṣhāyano jemane abhāv thayo chhe evā te munivaro kiñchit rāg to chhe paṇ tene teo ādaraṇīy mānatā nathī.
agnānī ahinsādi pāñch mahāvrat pāḷe, īryā, bhāṣhā, eṣhaṇā ādi pāñch samiti pāḷe-chokhkhān hon-topaṇ te pāpī chhe. ākarī vāt bhagavān! kem pāpī chhe? to kahe chhe- ‘यतः आत्मा–अनात्मा–अवगम–विरहात्’ kāraṇ ke te ātmā ne anātmānā gnānathī rahit chhe. gnāyakasvarūpī bhagavān ātmā chhe ane rāg chhe te āsrav-anātmā chhe. have jeṇe rāgane-vratanā pariṇāmane-bhalo mānyo chhe tene ātmā ane anātmānī khabar nathī. tattvārthasūtramān vrat ne avrat-banne pariṇāmane āsrav kahyā chhe. mokṣhamārga- prakāshakamān paṇ āve chhe ke-jo tame ashubhabhāvane pāp māno chho ane shubhabhāvane dharma māno chho to puṇya kayān gayun? em ke hinsādinā bhāv pāp chhe, ane dayā ādinā bhāv dharma chhe em māno to puṇya kone kahevun? matalab ke dayā-ahinsā ādi vratanā pariṇām puṇya chhe, āsrav chhe. āvī vāt lokone ākarī paḍe chhe, paṇ shun thāy? vastusthiti ja evī chhe. bhāī! rāgano rāgī jīv mahāvratādi āchare to paṇ mithyādraṣhṭi ja chhe. gajabano ākaro kaḷash chhe!
dayā pāḷe, satya bole, achaurya pāḷe, jīvanabharanun brahmacharya pāḷe, bahārano ek dhāgā sarakhoy parigrah rākhe nahi ane chhatān pāpī kahevāy? hā, āchārya amr̥utachandra kaḷashamān
PDF/HTML Page 2003 of 4199
single page version
em kahe chhe ke te pāpī chhe kemake te rāgano rāgī chhe ane tethī mūḷ parigrah je mithyātva te ūbho chhe. ratnakaraṇḍ shrāvakāchār (shlok 33 mān) mān āve chhe ke-
gr̥uhasthāshramamān rahevā chhatān jene rāgano ādar nathī ane ātmāno ādar thayo chhe te samakitī mokṣhamārgī chhe. jyāre agnānī muniliṅg (dravyaliṅg) dhāravā chhatān rāgano ādar kare chhe to te mohī-mithyādraṣhṭi chhe. jenā abhiprāyamān rāg ādaraṇīy chhe tene vartamānamān bhale mand rāg hoy topaṇ te mohī-mithyādraṣhṭi chhe ane chothe guṇasthāne bhale traṇ kaṣhāyayukta rāganī pravr̥utti hoy topaṇ tene rāg ādaraṇīy nahi hovāthī te mokṣhamārgamān chhe. āvī vāt chhe. agnānī ātmā ane anātmānā gnānathī rahit hovāthī shubhācharaṇ karavā chhatān samyaktvathī rahit evā pāpī ja chhe. chhe ne ke- ‘आत्मानात्मावगमविरहात् सन्ति सम्यक्त्वरिक्ताः’
‘paradravya pratye rāg hovā chhatān je jīv-hun samyagdraṣhṭi chhun, mane bandh thato nathī- em māne chhe tene samyaktva kevun? te vrat-samiti pāḷe topaṇ svaparanun gnān nahi hovāthī te pāpī ja chhe.’
joyun? jene rāgamān ruchi chhe, paradravya pratyenā āshrayano prem chhe, tene anantānubandhīno rāg thato hoy chhe. te bhale māne ke-hun samyagdraṣhṭi chhun, mane bandh nathī- topaṇ kharekhar te mithyādraṣhṭi ja chhe. āvo jīv bhale ahinsādi pāñch mahāvrat pāḷe ke joīne chālavun, vichārīne bolavun, nirdoṣh āhār levo-ityādi pāḷe topaṇ te pāpī ja chhe kemake tene svaparanun bhedavignān nathī. gnānānandasvabhāvī chaitanyamātra vastu ātmā te hun sva ane ā rāgādi bhāv mārāthī bhinna par chhe evun bhedavignān nahi hovāthī bahārathī vrat-samiti pāḷe topaṇ te mithyādraṣhṭi ja chhe, pāpī ja chhe.
ā shrī jayachandajī paṇḍit āchāryadevanī vātano visheṣh khulāso kare chhe ke-antaramān rāgathī bhinna shuddha chaitanyanun bhān thayun nathī ane rāganī ruchimān rahelā chhe te jīvo bhale vratādirūp shubhācharaṇ kare topaṇ teo pāpī ja chhe kemake temane svaparanun bhedavignān nathī. dharmane nāme loko to vrat, ne tap ne sāmāyik ne bhakti ityādi kriyāo karavā maṇḍī paḍayā chhe paṇ bāpu! dharma koī judī chīj chhe; dharma to vītarāgatāmay chhe, rāgamay nahi. paṇ ene kayān āvo vichār chhe? e to
PDF/HTML Page 2004 of 4199
single page version
bas kriyāomān lavalīn chhe; paṇ bhāī! e vaḍe dharma nahi thāy, enāthī sansār nahi ṭaḷe.
vaḷī ‘potāne bandh nathī thato em mānīne svachchhande pravarte te vaḷī samyagdraṣhṭi kevo? kāraṇ ke jyānsudhī yathākhyāt chāritra na thāy tyānsudhī chāritramohanā rāgathī bandh to thāy ja chhe ane jyānsudhī rāg rahe tyānsudhī samyagdraṣhṭi to potānī nindā-garhā karato ja rahe chhe.’
ahā! mane rāgey nathī ne bandhaney nathī em mānī je svachchhande pravarte chhe e to samakitī chhe ja nahi. samakitīne to jyān sudhī pūrṇa vītarāgatārūp yathākhyāt chāritra- jevun svarūp pūrṇa vītarāg chhe tevun prasiddha vītarāg chāritra-na thāy tyān sudhī rāg rahe ja chhe ane bandh paṇ thāy ja chhe. vaḷī tene jyān sudhī rāg rahe chhe tyān sudhī enī nindā- garhā karato ja rahe chhe. rāg thāy to kāī vāndho nahi em samakitīne na hoy. are! tene shubhabhāv thāy enī paṇ te nindā-garhā karato ja rahe chhe. joke nindā-garhā chhe to shubhabhāv, paṇ te samakitīne hoy ja chhe kemake tene rāgamān heyabuddhi chhe. mokṣha adhikāramān nindā-garhā e shubhabhāv chhe ane te viṣhano ghaḍo chhe em kahyun chhe. paṇ samakitīne rāg prati nindā-garhāno bhāv āve ja chhe. have kahe chhe-
‘gnān thavā mātrathī bandhathī chhūṭātun nathī, gnān thayā pachhī temān ja līnatārūp- shuddhopayogarūp chāritrathī bandh kapāy chhe. māṭe rāg hovā chhatān, bandh thato nathī-em mānīne svachchhande pravartanār jīv mithyādraṣhṭi ja chhe.’
shun kahyun ā? ke gnān thayā pachhī temān ja-shuddha chaitanyasvarūpamān ja līnatārūp- shuddhopayogarūp chāritrathī bandh kapāy chhe. joyun? gnānānandasvarūpamān līnatārūp shuddhopayog chhe ane te shuddhopayog chāritra chhe. paṇ mahāvratanā pariṇām kāī chāritra nathī; chāritra to shuddhopayogarūp pariṇām chhe. agnānīnī vāte-vāte pher chhe. agnānī to mahāvratanā- rāganā pariṇāmane chāritra māne chhe. paṇ ahīn to traṇ vāt kahī-
1. gnānānandasvabhāvī nij ātmasvarūpamān līnatārūp shuddhopayog chhe. 2. te shuddhopayogarūp chāritra chhe. ane 3. āvā shuddhopayogarūp chāritrathī bandh kapāy chhe, parantu mahāvratanā pariṇām ke nagnapaṇun chāritra nathī ane te vaḍe bandh kapāy chhe em paṇ nathī. aho! jayachandajīe kevo saras khulāso karyo chhe!
kahe chhe-gnānasvarūp bhagavān ātmānun svasamvedan pragaṭ thayā pachhī temān ja līnatārūp shuddhopayog pragaṭ kare te chāritra chhe. svarūpamān chare-rame te chāritra chhe.
PDF/HTML Page 2005 of 4199
single page version
svarūpamān ramaṇatārūp shuddhopayog chhe ane te chāritra chhe. jyāre shubhāshubhabhāv ashuddhopayog chhe ane te achāritra chhe. ahīn kahe chhe-shuddhopayogarūp chāritrathī bandh chhedāy chhe, shubharāgathī nahi. are! lokone bichārāone āno abhyās nathī eṭale kriyākāṇḍanā rāgamān ja badho kāḷ vyartha gumāvī de chhe! parantu bhāī! sarvagna parameshvar shun kahe chhe ane kaī sthitie bandh chhedāy chhe te yathārtha jāṇavun joīe. e sivāy janma-maraṇanā ant kem āvashe prabhu?
kahe chhe-samyagdarshan thayā pachhī paṇ gnānīne shubhabhāv āve chhe parantu te bandhanun ja kāraṇ chhe; jyāre shuddhopayogarūp je antarlīnatā te bandhanā abhāvanun kāraṇ chhe. māṭe rāg hovā chhatān, mane bandh thato nathī kemake hun samakitī chhun-em mānīne je rāgamān svachchhand thaī nirargal pravarte chhe te mithyādraṣhṭi ja chhe. shrī jayachandajīe bahu saras vāt karī chhe.
‘ahīn koī pūchhe ke-vrat-samiti to shubhakārya chhe, to pachhī vrat-samiti pāḷatān chhatān te jīvane pāpī kem kahyo?’
joyun? shun kahyun ā? ke vrat-samitinā pariṇām shubhakārya chhe, dharma nahi hon; to pachhī ahinsā, satya, adatta, brahmacharya ane aparigrah-em mahāvrat pāḷe, jīvonī virādhanā na thāy em gamanādi sādhe, hitamit vachan bole, nirdoṣh āhār le ityādi shubhakārya kare tene pāpī kem kahyo?
tenun samādhānaḥ– ‘siddhāntamān pāp mithyātvane ja kahyun chhe; jyān sudhī mithyātva rahe tyān sudhī shubh-ashubh sarva kriyāne adhyātmamān paramārthe pāp ja kahevāy chhe.’
juo, siddhāntamān pāp mithyātvane ja kahyun chhe-em ekānta nākhyun chhe. to shun bījun (rāgādibhāv) pāp nathī? sāmbhaḷane bhāī! mithyātva e ja sansār chhe, mithyātva e ja āsrav chhe ne mithyātva e ja bandhanun kāraṇ chhe. anya rāgādibhāv (ashubhabhāv) pāp to chhe, paṇ te ahīn gauṇ chhe. ahīn to mūḷ pāp mithyātva ja chhe em vāt chhe. vratādi puṇyanā pariṇāmane dharma vā dharmanun kāraṇ māne te mithyātva chhe ane te mithyātva ja mūḷ pāp chhe. juo, visheṣh spaṣhṭa kare chhe ke-jyān sudhī mithyātva rahe tyān sudhī shubhāshubh sarva kriyāne adhyātmamān paramārthe pāp ja kahevāy chhe. bhāī! koī mahāvratādinun ācharaṇ kare ane e vaḍe dharma thavo māne to tene e badhān shubhācharaṇ pāp ja chhe. ākarī lāge paṇ chokakhī vāt kahī chhe ke adhyātmamān mithyātva sahit shubhakriyāne paramārthe pāp ja kahe chhe. paṇ ene kayān vichāravun chhe? bichāro em ne em hāṅke rākhe chhe. ahīn to bhagavānanā āgamamān āvelī ā vāt chhe ke-
1. mithyātva e ja mūḷ pāp chhe.
PDF/HTML Page 2006 of 4199
single page version
2. jyān sudhī mithyātva rahe tyān sudhī shubh ke ashubh sarva kriyāone adhyātmamān paramārthe pāp ja kahe chhe. juo, chhe andar ke nahi? (chhe).
have kahe chhe-‘vaḷī vyavahāranayanī pradhānatāmān, vyavahārī jīvone ashubh chhoḍāvī shubhamān lagāḍavā shubh kriyāne kathañchit puṇya paṇ kahevāy chhe. ām kahevāthī syādvādamatamān kāī virodh nathī.’
joyun? paramārthe shubhakriyāne pāp kahevāmān āve chhe topaṇ vyavahāranaye tene ashubh-pāpanā pariṇām chhoḍāvīne shubhapariṇāmamān pravartāvavā māṭe puṇya paṇ kahe chhe. parantu tene puṇya kahe chhe, dharma nahi. ahīn vyavahārathī pāp ane puṇya-e be vachcheno bhed- taphāvat darshāvyo chhe.
jyān sudhī dayā, dān, vrat ādinā shubh pariṇāmathī dharma thāy chhe evī mithyā mānyatā chhe tyān sudhī te shubhakriyānā pariṇām nishchayathī pāp ja kahyā chhe; parantu vyavahāre, ashubhane chhoḍīne shubhamān joḍāy chhe te shubhane puṇya paṇ kahe chhe. puṇya hon, dharma nahi. are bhāī! ā ṭāṇān āvyān chhe ne jo ā ṭāṇe āno nirṇay nahi kare to ke di’ karīsh? (pachhī anantakāḷe paṇ avasar nahi āve). māṭe hamaṇān ja tattvābhyās vaḍe nirṇay kar.
shrī mokṣhamārga prakāshakamān sātamā adhikāramān samyaktva sanmukh mithyādraṣhṭinun kathan karatān kahyun chhe ke -jo ā avasaramān tattvābhyāsanā sanskār paḍayā hashe to kadāchit koī pāpanī vichitratānā vashe ahīnthī narakamān ke tiryañchamān-ḍhoramān jāy topaṇ tyān te sanskār ugashe ane tene devādinā nimitta vinā paṇ samakit thashe. ahāhā...! ‘rāgathī rahit hun shuddha chaitanyamay vastu ātmā chhun’-evā antaramān sanskār draḍh paḍayā hashe to te anyatra e sanskāranā baḷe samakitane prāpta thashe. vaḷī tyān kahyun chhe ke-
“juo, tattvavichārano mahimā! tattvavichār rahit devādikanī pratīti kare, ghaṇān shāstrono abhyās kare tathā vrat-tapashcharaṇādi kare chhatān tene to samyaktva thavāno adhikār nathī ane tattva vichāravāḷo e vinā paṇ samyaktvano adhikārī thāy chhe.”
loko to vrat ne tap karyān eṭale thaī gayo dharma em māne chhe. paṇ emān to dhūḷey dharma nathī sāmbhaḷane! e to badho rāg chhe ane rāgathī bhinna tārun shuddha chaitanyatattva chhe. āvo tattvavichār ane nirṇay thayā vinā vratādi ācharaṇ kare toy jīv mithyādraṣhṭi ja rahe chhe. ane āvā tattvavichār sahit jene antaramān tattva-nirṇayanā draḍh sanskār paḍayā chhe te samakitano adhikārī thāy chhe. kadāchit narak-
PDF/HTML Page 2007 of 4199
single page version
tiryañchamān jāy topaṇ tyān te sanskāranā baḷe samakit pāmashe. lokone ā ākarun paḍe chhe, paṇ shun thāy?
tyāre keṭalāk kahe chhe-tame vyavahārathī nishchay thāy em mānatā nathī. paṇ bhāī! āgam ja ām kahe chhe; shāstra ja ām kahe chhe ke vyavahārathī (rāgathī) nishchay (dharma) thāy em mānanārā mithyādraṣhṭi chhe. juo, lakhyun chhe ne ke-tattvavichār rahit tapashcharaṇādi kare toy tene samyaktva thavāno adhikār nathī ane tattvavichāravāḷo e vinā paṇ samyaktvano adhikārī thāy chhe. vaḷī tyān ja āgaḷ jatān lakhyun chhe ke-
“vaḷī koī jīvane tattvavichār thavā pahelān koī kāraṇ pāmīne devādikanī pratīti thāy, vā vrat-tap aṅgīkār thāy ane pachhī te tattvavichār kare, parantu samyaktvano adhikārī tattvavichār thatān ja thāy chhe.” juo, vrat-tap aṅgīkār kare māṭe samakit thāy em nahi, paṇ tattvavichār thatān te samakitano adhikārī thāy chhe. āvī chokakhī vāt chhe, paṇ arere! jagatane kayān paḍī chhe? ā jīvan purun thatān hun kayān jaīsh? mārun shun thashe? āvo ene vichār ja kayān chhe? e to bichāro strī-putra-parivār ane bahāranī pāñch-pachās lākhanī dhūḷamān-sampattimān salavāī paḍayo chhe. kadāchit sāmbhaḷavā jāy topaṇ ethī shun? tattvavichār - tattvamanthan karyā vinā ane tattvanirṇay pāmyā vinā badhun thothethothān chhe.
ahīn kahe chhe-vyavahāranayanī mukhyatāthī vyavahārī jīvone ashubh chhoḍāvī shubhamān lagāvavā shubhakriyāne koī prakāre puṇya paṇ kahe chhe. vrat, tap, bhakti, jātrā, upavās ādi vyavahārathī puṇya kahevāy chhe. tathāpi nishchayathī to e sarva shubhakriyā, jo shubhakriyāne potānī māne chhe to, pāp ja chhe. āvī vāt chhe.
‘vaḷī koī pūchhe chhe ke-paradravyamān rāg rahe tyānsudhī jīvane mithyādraṣhṭi kahyo te vātamān ame samajyā nahi. aviratasamyagdraṣhṭi vagerene chāritramohanā udayathī rāgādibhāv to hoy chhe, temane samyaktva kem chhe?’
shun kahyun ā? ke āp shubhabhāv karanārane mithyādraṣhṭi kaho chho e vāt ame samajyā nahi; kemake avirat samyagdraṣhṭi vagerene paṇ chāritramohanā udayathī shubhabhāv thato hoy chhe. kṣhāyik samakitīne paṇ rāganā pariṇām to thāy chhe. to pachhī temane samakit kem chhe? temane rāg chhe chhatān samakit kem ṭakī rahe chhe?
tenun samādhānaḥ– ‘ahīn mithyātvasahit anantānubandhī rāg pradhānapaṇe kahyo chhe. jene evo rāg hoy chhe arthāt jene paradravyamān tathā paradravyathī thatā bhāvomān
PDF/HTML Page 2008 of 4199
single page version
ātmabuddhipūrvak prīti-aprīti thāy chhe, tene sva-paranun gnānashraddhān nathī-bhedagnān nathī - em samajavun’.
juo, jenī viparīt mānyatā chhe ke-vrat ne tap vaḍe mane dharma thashe ane bhagavānanī bhakti-vandanā-jātrā vaḍe samakit thashe-te mithyādraṣhṭi chhe; ane āvun viparīt mānanār mithyādraṣhṭinā anantānubandhī rāgane ahīn pradhānapaṇe kahyo chhe arthāt anantānubandhīnā rāgane ja ahīn rāg kahyo chhe; asthiratānā rāgane nahi. juone! ahīn to paṇḍit shrī jayachandajīe ākhun pānun bharyun chhe! kahe chhe-jene āvo rāg hoy chhe arthāt jene paradravyamān tathā paradravyathī thatā bhāvomān ātmabuddhipūrvak prīti-aprīti thāy chhe... shun kahyun? paradravyamān ane paradravyathī thatā bhāvomān-bhale pachhī te dev, guru, shāstra ke strī-putrādi anya ho-te sarva paradravyamān ane tenāthī thatā puṇya-pāpanā bhāvomān jene ātmabuddhi thāy chhe tene svaparanun gnānashraddhān nathī. ahā! jene paradravyamān ane paradravyathī thatā puṇya-pāpanā bhāvomān-te mārā chhe ane mane lābhakārī chhe-em prīti-aprīti thāy chhe tene svaparanun shraddhān nathī. jene rāgano prem chhe tene-ātmā pote sva ane rāg par-evun bhedagnān nathī. ā dev-guru-shāstrane paṇ je mārān māne tene svaparanun bhedagnān nathī.
hā, paṇ ā dīkarā-dīkarī to amārān kharān ne? uttaraḥ– dhūḷey tārān nathī, sāmbhaḷane! teo tenā chhe. teno ātmā teno chhe ane sharīr sharīranun chhe. shun te sharīr ātmānun chhe? shun te sharīr tārun (pitānun) chhe? shun teno ātmā tāro (-pitāno) chhe? nā. ahāhā...! pote to gnāyakasvarūpī ānandakand bhagavān svasvarūpe chhe ane te sivāy je kāī chhe te badhuy paradravya chhe. te sarva paradravya ane tenā nimittathī thatā puṇyanā bhāvomān (ahīn mukhyapaṇe puṇya upar jor devun chhe). jene potāpaṇun chhe tene sva-paranun bhedavignān nathī. em samajavun.
have visheṣh kahe chhe-‘jīv munipad laī vrat-samiti pāḷe topaṇ jyān sudhī par jīvonī rakṣhā, sharīr sambandhī jatanāthī pravartavun ityādi paradravyanī kriyāthī tathā paradravyanā nimitte thatā potānā shubhabhāvothī potāno mokṣha māne chhe ane par jīvono ghāt thavo, ayatnāchārarūpe pravartavun ityādi paradravyanī kriyāthī tathā paradravyanā nimitte thatā potānā ashubh bhāvothī ja potāne bandh thato māne chhe tyān sudhī tene svaparanun gnān thayun nathī em jāṇavun.
juo, paradravyanī kriyā jīv karī shakato nathī. chhatān munipad laīne vrat-samiti pāḷatān, hun par jīvonī rakṣhā karun chhun-dayā pāḷun chhun tathā par jīvonī hinsā na thāy tem jatanāthī sharīrādine pravartāvun chhun-em je paradravyanī kriyāthī ane paradravyanā
PDF/HTML Page 2009 of 4199
single page version
nimitte thatā vrat, tap, bhakti, jātrā ādinā shubhabhāvothī je potāno mokṣha māne chhe tene bhedavignān ja nathī. bhāī! vrat, tap, upavās ādi shubhabhāv paradravyano bhāv chhe. ene potāno māne vā enā vaḍe mokṣha thavo māne chhe tene svaparanun gnān ja nathī. vaḷī par jīvonī hinsā thavī ane ayatnāchāre sharīranun pravartavun ityādi paradravyanī kriyāthī vā tenā nimitte thatā ashubhabhāvathī ja bandh thāy chhe em je māne chhe tene paṇ svaparanun bhedavignān nathī. gambhīr vāt chhe bhāī! ahāhā...! jyānsudhī ashubhabhāvathī ja bandh ane shubhabhāvathī mokṣha thavo jīv māne chhe tyānsudhī vrat-samiti pāḷe toy te svaparanā bhedagnānarahit hovāthī agnānī ja chhe. paranī kriyā ane ashubhabhāv ja bandhanun kāraṇ chhe ane shubhakriyā-vratādi bhāv mokṣhanun kāraṇ chhe, bandhanun kāraṇ chhe-em māne chhe te mithyādraṣhṭi chhe. loko to rāḍ nākhī jāy evī ā ākarī vāt chhe.
are! paradravyanī kriyā tun kayān karī shake chhe bhagavān? shun tun paranī dayā pāḷī shake chhe? shun tun par jīvanī hinsā karī shake chhe? nā; e to jīvanun āyuṣhya hoy tyānsudhī te jīve chhe ane āyuṣhya purun thaī jatān marī jāy chhe; emān tārun shun kartavya chhe? kāī nahi. bandh adhikāramān āve chhe ke-hun parane jīvāḍun chhun, parane mārun chhun, parane sukhī-duḥkhī karun chhun ityādi je māne chhe te mithyādraṣhṭi chhe, jain nathī. are, jainanī ene khabarey nathī.
have tenun kāraṇ samajāve chhe-‘kāraṇ ke bandh-mokṣha to potānā ashuddha tathā shuddha bhāvothī ja thatā hatā, shubhāshubh bhāvo to bandhanān ja kāraṇ hatā ane paradravya to nimittamātra ja hatun, temān teṇe viparyayarūp mānyun.’
shun kahe chhe? ke bandh to ashuddha pariṇāmathī thāy chhe. shubh ane ashubh-banne bhāv ashuddha pariṇām chhe. vrat, tap, jātrā ādinā bhāv je shubh chhe te ashuddha chhe ane hinsādinā ashubhabhāv paṇ ashuddha chhe. ā pramāṇe shubhāshubh bhāv banne ashuddha hovāthī banney bandhanān ja kāraṇ chhe. ashubhanī jem shubhabhāv paṇ bandhanun ja kāraṇ chhe. bhāī vrat-avratanā banne pariṇām bandhanun ja kāraṇ chhe. jyāre vrat-avratarahit-puṇya- pāparahit ātmāno je shuddhabhāv chhe te mokṣhanun kāraṇ chhe. ek shuddhopayog ja mokṣhanun kāraṇ chhe.
juo, puṇya-pāpanā banne bhāv bandhanun kāraṇ chhe ane paradravya to temān nimittamātra ja chhe. parantu agnānī temān viparīt māne chhe. have āvun sāmbhaḷavā- samajavānī ene kayān navarāsh chhe? kadāchit sāmbhaḷavā jāy to kuguru ene lūṇṭī le chhe. arere! vītarāg mārganun satyārtha svarūp sāmbhaḷavāy na maḷe tyān ene mārganī ruchi ane mārgarūp pariṇaman kayāre thāy?
PDF/HTML Page 2010 of 4199
single page version
prashnaḥ– āp to vyavahārano lop karo chho; shun vyavahār chhe ja nahi? uttaraḥ– koṇ kahe chhe ke vyavahār chhe ja nahi? vrat, tap, bhakti, dān ityādi bāhya vyavahār gnānīne paṇ hoy chhe, paṇ te mokṣhamārga arthāt mokṣhanun kāraṇ chhe em gnānī mānatā nathī. jo koī tene mokṣhamārga jāṇī ācharaṇ kare chhe to te mithyādraṣhṭi chhe em vāt chhe. juone! ahīn shun kahe chhe ā? ke dayā, dān, vrat, bhakti, pūjā ityādi bhāvo shubharāg chhe ane te vaḍe potāno mokṣha thavo je māne chhe te agnānī mithyādraṣhṭi chhe. ā to shāstra-āgam ām pokārī kahe chhe, parantu agnānī viparīt ja māne chhe.
‘ā rīte jyānsudhī jīv paradravyathī ja bhalumburun mānī rāgadveṣh kare chhe tyān sudhī te samyagdraṣhṭi nathī.’
juo, shun kīdhun ā? ke agnānī paradravyathī ja bhalumburun mānī rāgadveṣh kare chhe. paranī dayā pāḷavī te bhalun chhe ane paranī hinsā karavī te burun chhe-em paradravyathī bhalumburun mānī rāgadveṣh kare chhe te samakitī nathī. (paramārthe shubh ane ashubhabhāv te paṇ par chhe.) bhāī! ā to shrī jayachandajīe lakhyun chhe tenun ahīn spaṣhṭīkaraṇ chāle chhe. sharīranī upavāsādi kriyāthī ane shubhabhāvathī dharma thāy chhe ane ashubhabhāvathī ja bandh thāy chhe em agnānī viparīt māne chhe. āvun viparīt jyānsudhī te māne chhe tyān sudhī te samakitī nathī. kevo saras bhāvārtha lakhyo chhe!
‘samyagdraṣhṭi jīv to jyān sudhī potāne chāritramohasambandhī rāgādik rahe chhe tyān sudhī te rāgādik viṣhe tathā rāgādikanī preraṇāthī je paradravyasambandhī shubhāshubh kriyāmān te pravarte chhe te pravr̥uttio viṣhe em māne chhe ke-ā karmanun jor chhe; tenāthī nivr̥utta thaye ja mārun bhalun chhe.’
juo, samakitīne asthiratāno rāg hoy chhe tathā te rāgaprerit shubhāshubh bāhya kriyāomān paṇ te pravartato hoy chhe paṇ e sarva te karmanun jor arthāt puruṣhārthanī nabaḷāī-adhurāsh chhe em jāṇe chhe. vaḷī puruṣhārtha vadhārīne enāthī nivr̥utta thaye ja potānun bhalun chhe em samyakpaṇe te māne chhe, ane krame puruṣhārthanī draḍhatā karīne rāgathī nivr̥utta thāy chhe.
‘te temane rogavat jāṇe chhe.’ jyān sudhī pūrṇa vītarāg na thāy tyān sudhī samakitī-dharmīne vrat, tap, bhakti, pūjā ityādino shubh bhāv āve chhe kharo paṇ tene te rog samān jāṇe chhe. tene te bandhanun kāraṇ jāṇe chhe, dharmanun nahi. bhāī! ā to 200 varṣha pahelān shrī jayachandajīe lakhyun chhe. mūḷ pāṭh ‘रागिणोऽप्याचरन्तु’ ityādi
PDF/HTML Page 2011 of 4199
single page version
shrī amr̥utachandrāchāryano chhe temān paṇ ā ja kahyun chhe. bhalo jāṇī rāganun ācharaṇ kare ane māne ke-hun samyagdraṣhṭi chhun, paṇ e samyagdraṣhṭi nathī. samakitī to rāgathī viratta thavānī bhāvanāvāḷo rāgane rog samān ja jāṇe chhe. samakitī rāganā ācharaṇamān dharma mānato nathī. have kahe chhe-
(rāg-roganī) ‘pīḍā sahī shakātī nathī tethī temano īlāj karavārūpe pravarte chhe topaṇ tene temanā pratye rāg kahī shakāto nathī; kāraṇ ke jene rog māne tenā pratye rāg kevo? te tene maṭāḍavāno ja upāy kare chhe ane te maṭavun paṇ potānā ja gnānapariṇāmarūp pariṇamanathī māne chhe.’
samakitīne viṣhayavāsanā paṇ thaī āve chhe ane tenā īlājarūpe te viṣhayabhogamān paṇ joḍāy chhe, paṇ tene enī ruchi nathī. te to ene rog jāṇe chhe to enī ruchi kem hoy? kāḷo nāg dekhī jem koī bhāge tem te enāthī-ashubharāgathī bhāgavā māge chhe. te tene maṭāḍavāno ja upāy kare chhe. te to ashubharāganī jem shubharāgane paṇ maṭāḍavāno ja upāy kare chhe. vaḷī sarva rāganun maṭavun te potānā ja gnānapariṇāmarūp pariṇamanathī māne chhe. shubh pariṇām ashubhane maṭāḍavānun sādhan chhe em nahi paṇ potānā nirmaḷ gnānamay vītarāgī pariṇamanathī ja sarva rāg maṭavāyogya chhe em te yathārtha māne chhe. agnānīne jem viṣhayabhogamān majā āve chhe tem gnānīne viṣhayabhogamān ke shubharāgamān majā nathī. te to sarva rāgane maṭāḍavāno ja upāy kare chhe ane shuddha chaitanyanā āshraye kramashaḥ maṭāḍato jāy chhe. kahe chhe-‘ā rīte samyagdraṣhṭine rāg nathī. ā pramāṇe paramārtha adhyātmadraṣhṭithī ahīn vyākhyān jāṇavun.’
have kahe chhe-‘ahīn mithyātvasahit rāgane ja rāg kahyo chhe.’ shun kahyun? ke koī vrat, tap, bhakti, pūjā ityādi charaṇānuyog anusār shubhācharaṇ karato hoy paṇ jo ene e shubharāgamān ruchi chhe, ātmabuddhi chhe, vā enāthī mārun bhalun thashe evī mānyatā chhe to te mithyādraṣhṭi chhe ane enā mithyātvasahitanā rāgane ja rāg kahyo chhe. bhagavān ātmā trikāḷ vītarāgasvarūp chhe. have jenī ruchimān vītarāgasvarūp ātmānun posāṇ nathī paṇ rāganun ane paradravyanun ja posāṇ chhe arthāt rāg bhalo chhe-em rāganun ja jene posāṇ chhe te mithyādraṣhṭi chhe ane enā rāgane ja ahīn rāg kahyo chhe.
prashnaḥ– parantu shubhabhāvane ashubhabhāvanī apekṣhāe to ṭhīk kahevāy ne? uttaraḥ– paṇ e kayāre? samakit thāy tyāre. topaṇ bandhanī apekṣhāe to banne nishchayathī bandhanā ja kāraṇarūp chhe. samakitīne vyavahāranī apekṣhāe tīvra kaṣhāyanī sarakhāmaṇīe mandakaṣhāyane ṭhīk-bhalo kahevāy chhe, paṇ chhe to nishchayathī bandhanun ja kāraṇ. jeṇe mandakaṣhāyane paṇ nishchaye bandhanun kāraṇ jāṇyun chhe evā samakitīne mandakaṣhāy-shubharāg upachārathī bhalo kahevāmān āvyo chhe.
PDF/HTML Page 2012 of 4199
single page version
bhagavān ātmā gnānānandasvarūpe sadāy gnāyakabhāve paramātmasvarūpe andar virājī rahyo chhe. teno jemane prem nathī, teno jemane āshray nathī, avalamban nathī ane jeo ekānte rāganun avalamban laīne beṭhā chhe teo, bhale vrat pāḷe, tapashcharyā kare, munipaṇāno āchār pāḷe topaṇ mithyādraṣhṭi ja chhe. bhāī! ā to bhavanā abhāvanī vāt chhe. jenāthī bhav maḷe te bhāv ātmāno nathī kemake bhagavān ātmā bhav ane bhavanā kāraṇanā abhāvasvarūp chhe. tethī ahīn kahyun ke mithyātvasahit je anantānubandhīno rāg chhe tene ja ahīn rāg kahyo chhe. rāganī ruchi sahit je rāg chhe te mithyātvasahit chhe ane tene ja ahīn rāg kahyo chhe. charaṇānuyoganī vāto ghaṇī sāmbhaḷī hoy eṭale āvun ākarun lāge paṇ shun thāy? āvī ja vastusthiti chhe.
prashnaḥ– to shāstramān āve chhe ke nishchayasahit vyavahārano upadesh karavo vā nishchay na samaje tene vyavahārano upadesh karavo. ā kevī rīte chhe?
uttaraḥ– bhāī! e to upadesh shailīmān rāg ghaṭāḍavānī apekṣhāe vāt chhe. parantu ahīn to bhavanā abhāvanī vāt chhe. charaṇānuyogamān to tyān sudhī āve ke tīvra kaṣhāy ghaṭāḍavā mand kaṣhāy karavo. parantu e to vyavahāranun vachan chhe jyāre ahīn paramārthanī vāt chhe. vaḷī chārey anuyogamān kaṣhāy maṭāḍavānun ja prayojan chhe em samajavun. chāre anuyoganun tātparya ek mātra vītarāgatā ja chhe, ane te svanā āshraye ja pragaṭ thāy chhe. tathāpi koī rāganī ruchi sahit rāganā-paradravyanā āshraye ja pariṇame chhe to te mithyādraṣhṭi ja chhe ane tenā rāgane ja ahīn rāg kahyo chhe. samajāṇun kāī?
mithyātvasahit rāgane ja ahīn rāg kahyo chhe. vratādinā rāgane ja ane paradravyane ja gney banāvīne temān ja jeṇe chidghan paramātmasvarūp bhagavān gnāyakamūrtine rokī rākhyo chhe te mithyādraṣhṭi chhe. tenā rāgane ja ahīn rāg kahyo chhe. ākarī vāt prabhu! duniyā sāthe meḷ meḷavavo mushkel chhe, paṇ shun thāy?
have kahe chhe-‘mithyātva vinā chāritramohasambandhī udayanā pariṇāmane rāg kahyo nathī; māṭe samyagdraṣhṭine gnānavairāgyashakti avashya hoy ja chhe.’
shun kahyun? samakitīne chāritramohano kiñchit-jarī rāg chhe tene ahīn rāg kahyo nathī. kiñchit-jarī eṭale? 96 hajār strīnā viṣhayanī vāsanāvāḷo rāg-chāritramohano asthiratāno rāg kiñchit chhe, jarī chhe; kāraṇ ke te rāganā phaḷamān alpa sthiti ane alpa anubhāg paḍe chhe. tethī te rāgane gaṇavāmān āvyo nathī. ahāhā...! je paramapāriṇāmikabhāvasvarūp sahajānandamay bhagavān gnāyakamūrtinā paḍakhe chaḍhayo ane teno antaḥsparsha karī vītarāg samakitane prāpta thayo tene hajī rāg to chhe paṇ te rāgane ahīn gaṇavāmān āvyo nathī arthāt tene gauṇ gaṇī kāḍhī nākhyo chhe. jyāre je
PDF/HTML Page 2013 of 4199
single page version
bhagavān gnāyakanā paḍakhe chaḍhayo ja nathī ane je rāganā ja paḍakhe chaḍhelo chhe tenā rāgane ja rāg kahyo chhe.
arere! anādithī 84nā avatāramān asharaṇadashāmān paḍelā eṇe param sharaṇabhūt potānī trikāḷ gnānānandamay chīj koī di’ joī nahi! jenun sharaṇ letān sharaṇ maḷe, ānand thāy enun sharaṇ līdhun nahi ane vrat, tap, bhakti ityādi asharaṇarūp bhāvonā sharaṇe jatān te mithyādraṣhṭi ja rahyo. tenun vīrya shubhāshubh rāgamān ja ekatvapaṇe ullasit thatun rahyun kemake tene rāgamān mīṭhāsh hatī. ahīn āvā agnānīnā rāgane ja rāg kahyo chhe kemake te dīrgha sansāranun kāraṇ chhe. jyāre je svarūpanā āshraye-sharaṇamān rahelo chhe evā samakitīne bhale asthiratāno kiñchit rāg hoy paṇ tene ahīn gaṇyo nathī kemake tenun vīrya rāgamān ullasit-praphullit nathī ane te dīrgha sansāranun kāraṇ nathī. āvī vyākhyā chhe!
ekalo ānandakandasvarūp prabhu ātmā paramātmā chhe. bhāī! bhagavānane je paramātmaparyāy pragaṭ thaī te kayānthī thaī? andar je anantī trikāḷī paramātmashakti paḍelī chhe te pragaṭ thaī chhe. āvī paramātmashaktinī-gnānānandasvabhāvanī jene ruchi thaī chhe ane rāganī ruchi chhūṭī gaī chhe te te samakitī dharmātmā chhe. ahīn kahe chhe-āvā dharmātmānā chāritramohasambandhī udayanā pariṇāmane rāg kahyo nathī; māṭe samyagdraṣhṭine gnān-vairāgyashakti avashya hoy ja chhe. ahāhā...! jene anākuḷ ānandano svād āvyo chhe, jene potānā trikāḷī paramātmānā bheṭā thayā chhe tene svarūpanī pūrṇatānī pratītinun gnān ane rāganā nivartanarūp vairāgya jarūr hoy ja chhe. dharmīne nirākuḷ ānandanā svādanī ruchi khasatī nathī ane tene je rāg āve tenī ruchi thatī nathī. tene to rāg jher jevo lāge chhe. jene rāgamān honsh-majhā āve chhe e to mithyādraṣhṭi chhe. āvo mārga chhe bāpā! bahu jhīṇo mārga bhāī! duniyā to kayāny (rāgamān) rajhaḷe-rakhaḍe chhe ane vastu to kayāny rahī gaī chhe! parantu ānandanun nidhān bhagavān ātmāno āshray līdhā vinā je kāī vrat, tap, bhakti ādi karavāmān āve chhe te badhāy rāgādinun phaḷ sansār ja chhe. āvī vāt chhe.
dharmīne-samyagdraṣhṭine arthāt samyak nām satyadraṣhṭivantane gnān ane vairāgya hoy ja chhe. satya eṭale trikāḷī nityānandasvarūp bhagavān ātmānī jene draṣhṭi thaī chhe tene nimittanī, rāganī ke ek samayanī paryāyanī draṣhṭi rahetī nathī. tethī tene svasvarūpanun gnān ane rāg-ashuddhinā abhāvarūp vairāgya avashya hoy ja chhe. juo, chha khaṇḍanā rājyanā vaibhavamān samakitī chakravartī paḍayo hoy topaṇ tene gnān ane vairāgya nirantar ekīsāthe hoy ja chhe. r̥uṣhabhadev bhagavānanā putra bharat chakravartī hatā. teo kṣhāyik samakitī hatā. temane 96 karoḍ pāyadaḷ, 96 karoḍ gām ane 96 hajār rāṇīo
PDF/HTML Page 2014 of 4199
single page version
hatī. chhatān ‘hun trikāḷī ānandasvarūp bhagavān chhun’-evī draṣhṭi, evun gnān ane rāganā abhāvarūp vairāgya temane nirantar hato.
paṇ āmān karavun shun? shun karavun enī vāt to kāī āvatī nathī. are bhāī! anādikāḷathī ten badhun ūndhun ja karyā karyun chhe. vrat pāḷyān, dān karyān, bhakti karī, bhagavānanī pūjā karī; are! samosaraṇamān birājamān sākṣhāt arhant paramātmānī maṇiratnanā phūlathī anantavār pūjā karī; paṇ tethī shun? e to badho rāg chhe. e rāgathī lābh mānyānun tane mithyādarshan thayun chhe. samakitīne to rāganā abhāvanī-vairāgyanī bhāvanā nirantar hoy chhe kemake tene ātmānī ruchi nirantar rahe chhe. ātmānī ruchi ane tenā āshraye rāgano abhāv e ja nirantar karavā yogya kārya chhe.
have kahe chhe-‘mithyātva sahit rāg samyagdraṣhṭine hoto nathī ane mithyātva sahit rāg hoy te samyagdraṣhṭi nathī.’
juo, jene samyagdarshan thayun chhe arthāt jene gnānānandasvabhāvī ātmānā ānandano svād āvyo chhe te samyagdraṣhṭine mithyātva sahit rāg hoto nathī. bhāī! andar ekalā gnān ane ānandanān nidhān bharyān chhe. bhagavān ātmā gnān ane ānandanun akhūṭ nidhān chhe. te paripūrṇa paramātmashaktinā sāmarthyathī bharelun chhe. āvā ātmānī jene antaraṅgamān draṣhṭi thaī te samyagdraṣhṭi chhe, ane tene rāg gaṇavāmān āvyo nathī kemake tene mithyātva sahit rāg hoto nathī. jo mithyātva sahit rāg hoy to te samyagdraṣhṭi ja nathī. shun rāgamān ruchiy hoy ane samyagdarshan paṇ hoy? asambhav. rāganī ruchi ane samyagdarshan be sāthe hoī shakatān nathī. jene posāṇamān rāg chhe tene vītarāgasvabhāv posāto ja nathī. ane jene vītarāgasvabhāvī ānandakand prabhu ātmā posāṇo tene rāg posāy ja nahi.
to shun samakitīne rāg hoto ja nathī? em kayān vāt chhe? samakitīne yathāsambhav rāg to hoy chhe paṇ tene rāganun posāṇ nathī. te rāgane jher samān ja māne chhe. samajāṇun kāī...? koīne vaḷī thāy ke shun āvī vyākhyā ane āvo mārga hashe? hā, bhāī! vītarāgamārga āvo alaukik chhe ane āvī ja tenī vyākhyā chhe. ā to divyadhvanimān bhagavāne pīṭelo ḍhaṇḍhero chhe ke samakitīne mithyātva sahit rāg nahi ane mithyātva sahit rāg chhe tene samakit nahi. gajab vāt chhe! mithyātva sahit rāgane ja ahīn mukhyapaṇe rāg gaṇavāmān āvyo chhe. samajāṇun kāī...?
have kahe chhe-‘āvā (mithyādraṣhṭinā ane samyagdraṣhṭinā bhāvonā) taphāvatane samyagdraṣhṭi ja jāṇe chhe.’ matalab ke agnānīne ā taphāvatanī khabar ja nathī. agnānī to bas
PDF/HTML Page 2015 of 4199
single page version
khāvun, pīvun, raḷavun, kamāvun ane viṣhayonā bhog bhogavavā ityādi pāpakāryomān ja tadrūp thaī paḍayo chhe ane kadāchit nivr̥utti laīne dayā, dān, bhakti, vrat, pūjā ityādi kare toy e badho ekatvapaṇā sahit rāg ja chhe. gnānīne āvo rāg (ekatvabuddhino rāg) hoto nathī kemake āvo taphāvat samyagdraṣhṭi jāṇe chhe.
agnānī hajāro rāṇīo chhoḍīne nagna digambar mudrā dhāre, jaṅgalamān rahe, koī chāmaḍī utārīne khār chhāṇṭe toy krodh na kare-evān vrat pāḷe topaṇ tenī draṣhṭi dravyasvabhāv upar nathī. tene dravyasvabhāvanī khabar ja nathī. e to je rāganī kriyā chhe te hun chhun ane e vaḍe mārun bhalun chhe em mithyā māne chhe. agnānīne bhale game tevo rāg mand hoy topaṇ te mithyātva sahit ja chhe ane tene ja rāg gaṇyo chhe. gnānī ā bhedane yathārtha jāṇe chhe. gnānī to jāṇe chhe ke vītarāg parameshvar bhagavān jinendradevano vītarāgī mārga ek mātra vītarāgasvabhāvanā āshraye ja pragaṭ thāy chhe, rāgathī nahi.
mithyādraṣhṭi ane samyagdraṣhṭinā rāgano bhed ek gnānī ja jāṇe chhe, agnānī nahi. have kahe chhe-‘mithyādraṣhṭino adhyātmashāstramān pratham to pravesh nathī ane jo pravesh kare to viparīt samaje chhe-vyavahārane sarvathā chhoḍī bhraṣhṭa thāy chhe athavā to nishchayane sārī rīte jāṇyā vinā vyavahārathī ja mokṣha māne chhe, paramārtha tattvamān mūḍh rahe chhe.’
shun kahyun ā? ke traṇalokanā nāth jinendradeve paramānandasvarūp bhagavān ātmānā svarūpanā kathanavāḷān adhyātmashāstra kahyān chhe. te adhyātmashāstramān rāganī ruchivāḷā jīvano pravesh ja nathī. ahā! je rāganā phandamān phasāyā chhe te agnānī jīvo bhagavānanān kahelān shuddhātmānī kathanīvāḷān adhyātmashāstromān pravesh ja karī shakatā nathī. vaḷī kadāchit pravesh kare to viparīt samaje chhe. te vyavahārane sarvathā chhoḍī bhraṣhṭa thaī jāy chhe. matalab ke te shubharāganī kriyāo uthāpīne ashubh rāgamān chālyo jāy chhe. athavā to te nishchayane sārī rīte eṭale yathārtha jāṇyā vinā arthāt pūrṇānandasvarūp gnāyakasvarūp bhagavān ātmāno āshray karyā vinā mātra vyavahārathī-shubharāgathī ja mokṣha māne chhe. ‘nishchayane sārī rīte jāṇyā vinā’-em shabda chhe ne? matalab ke nishchayasvarūp bhagavān ātmānā āshrayane prāpta thayā vinā agnānī vrat, tap, dayā, dān, bhakti, pūjā ityādinā shubharāgathī mokṣha thavo māne chhe. paṇ bhāī! evo shubharāg to tun anant vār karīne navamī graiveyak gayo chhe. ethī shun? chhahaḍhālāmān āve chhe ne ke-
ahīn em kahe chhe ke nishchay nām satya siddhasvarūp ‘siddha samān sadā pad mero’-evī je potānī chīj chhe tene jāṇyā vinā agnānī ekalā rāgamān ūbho
PDF/HTML Page 2016 of 4199
single page version
rahīne potāne ātmagnān thayun chhe em māne chhe. dayā, dān, vrat ādinā rāgathī ja agnānī dharma thavo māne chhe paṇ te enī viparītatā chhe. bahu ākarī vāt chhe bhāī! jenāthī puṇyabandh thāy enāthī mukti vā mokṣha kem thāy? na ja thāy. tathāpi agnānī shubhabhāvathī mokṣha thavo māne chhe māṭe te paramārtha tattvamān mūḍh rahe chhe. param padārtha je bhagavān ātmā te paramārtha tattva chhe. ā koīnī sevā karavī ke dayā pāḷavī te paramārtha chhe em nahi. e to badho rāg chhe, aparamārtha chhe. bhagavān sarvagnadeve andar je sachchidānandasvarūp trikāḷī bhagavān ātmā joyo chhe te paramārtha chhe. bhagavān sarvagnadevanī stutimān āve chhe ne ke-
juo, sīmandhar bhagavān atyāre mahāvidehamān birāje chhe; sākṣhāt bhagavān traṇalokanā nāth arihantapade birāje chhe. mahāvīr ādi bhagavanto to ‘णमो सिद्धाणं’ siddhapadamān chhe. teo sharīrarahit thaī gayā chhe. jyāre sīmandhar bhagavān to samosaraṇamān birāje chhe; temane sharīr chhe, vāṇī chhe, pa00 dhanuṣhyano deh chhe, kroḍapūrvanun āyuṣhya chhe. mahāvidehakṣhetramān atyāre lākho-kroḍo devatāo temanī sabhāmān dharma sāmbhaḷe chhe. āvā bhagavānanī stuti karatān stutikār kahe chhe-‘prabhu jāṇag rīti... lāl’ matalab ke-he nāth! āp saune dekho chho to āpanī jāṇavānī rīti shun chhe? āp amārā ātmāne kevo dekho chho? to kahe chhe-‘nij sattāe shuddha’-potānā hovāpaṇe shuddha pavitra ek gnānānandasvarūpe ja juo chho. bhagavān! āp ākhāy jagatane hovāpaṇe shuddha dekho chho. ā je ‘nij sattāe shuddha’ vastune bhagavān jue chhe te paramārtha tattva chhe, ātmatattva chhe. puṇya-pāpanā rāgādi vikāranā pariṇām kāī ātmatattva nathī. bhagavān tene ātmatattvarūpe jotā nathī, bhagavān to ene ātmatattvathī bhinna ja jue chhe. samajāṇun kāī...?
nav tattvamān dayā, dān, vrat, bhakti ādinā pariṇām puṇya chhe ane hinsā, jūṭh ādinā pariṇām pāp chhe. ā bannethī bhinna bhagavān ātmā gnāyakatattva chhe ane te paramārtha chhe. jem bhagavāne pratyek ātmāne ‘nijasattāe shuddha’ joyo chhe tem jenī draṣhṭimān shuddha gnāyak jaṇāyo te samyagdraṣhṭi chhe. are! haju samyagdarshananān ṭhekāṇān na maḷe ane loko munipaṇun laī le ane vratādi pāḷe paṇ e to badhān thothethothān chhe. samyagdarshan dharmanī mūḷ chīj chhe. are bhāī! samyagdarshan vinā ten anantakāḷamān anant vār munivrat pāḷyān, paṇ ethī shun? emān kayān dharma chhe te sukh thāy?
ahīn kahe chhe-shubharāg vaḍe mokṣha thāy evī viparīt mānyatā vaḍe agnānī paramārthatattvamān mūḍh rahe chhe. parantu jo koī viral jīv yathārtha syādvādanyāyathī
PDF/HTML Page 2017 of 4199
single page version
satyārtha samajī jāy to tene avashya samyaktvanī prāpti thāy ja chhe-te avashya samyagdraṣhṭi banī jāy chhe.’
joyun? shun kahyun ā? syādvādanyāyathī satyārtha samajavāvāḷā jīv koīk viral ja hoy chhe. māṭe bījā kem samajatā nathī evī adhīrāī chhoḍīne svarūpamān ja sāvadhān rahevun, bījānī chintā na karavī. ‘syādvād-nyāyathī satyārtha samajī jāy’ -em kahyun matalab ke vastu dravyaparyāyasvarūp chhe tyān dravya paṇ chhe, paryāy paṇ chhe parantu dravya paryāyamān nathī, paryāy dravyamān nathī em yathārtha samajavun joīe. shuddha ātmadravyamān rāg nathī ane rāgamān shuddha ātmā nathī-āvī vāt chhe.
bhāī! bhagavāne nav tattva kahyān chhe ne? e nav tattva kayāre siddha thāy? ekamān bījāne bheḷavyā vinā pratyekane bhinna bhinna māne tyāre siddha thāy. sharīrādi ajīvamān jīv nahi ane jīvamān sharīrādi ajīv nahi em yathārtha samajavun joīe. vaḷī jem ajīvathī jīv bhinna chhe tem dayā, dān ādi puṇyatattvathī ane hinsā, jūṭh, chorī, viṣhayavāsanā ane krodhādi pāpatattvathī shuddha gnāyakatattva bhagavān ātmā bhinna chhe. aho! bhagavānanī divyadhvanimān āvī alaukik vāt āvī chhe. āvī vāt sarvagnadevanī vāṇī sivāy bīje kayāny hoī shake nahi.
ahā! kahe chhe-jo koī viral jīv syādvādanyāyathī satyārtha samajī jāy to te avashya samyagdraṣhṭi thaī jāy chhe. syādvādanyāyathī eṭale shun? ke rāg chhe paṇ te shuddha dravyamān nathī, paryāy paryāyapaṇe chhe paṇ te trikāḷī dravyamān nathī. ek samayanī paryāyamān trikāḷī dravya bhagavān ātmā āvī jato nathī. koīne vaḷī thāy ke āvī vyākhyā? enā karatān to vrat karo, dayā pāḷo, brahmacharya pāḷo, tap karo, bhakti karo ityādi kaho to sahelun samajāy to kharun! are bhāī! e to badhī rāganī kriyāo chhe. emān kayān bhagavān ātmā chhe? emān kayān dharma chhe? dharma to vītarāgatā chhe ane te shuddha ātmadravyanā-svanā āshraye ja pragaṭ thāy chhe.
jo koī syādvādanyāyathī satyārtha samajī jāy to tene samyaktva thāy ja chhe. juo, ‘thāy ja chhe’-em kahyun chhe. ahāhā...! rāg ho paṇ rāgamān ātmā nahi ane ātmāmān rāg nahi āvun anekāntasvarūp jāṇīne je antarasanmukh thāy chhe tene samakit avashya thāy ja chhe. bhagavān pūrṇānandanā nāthamān kayān rāg chhe? ane rāgamān te pūrṇānandano nāth prabhu ātmā kayān rahyo chhe? āvun satyārtha jāṇī je svarūpamān-shuddha trikāḷī dravyamān ekāgra thāy chhe tene samyaktva thāy ja chhe arthāt te avashya samyagdraṣhṭi banī jāy chhe. ā samakit te dharmanun pahelun pagathiyun chhe, chāritra to te pachhīnī vāt chhe. bhāī! mokṣhamārgano āvo ja kram chhe, sarvagna bhagavāne evo ja kram jāṇyo ane kahyo chhe.
PDF/HTML Page 2018 of 4199
single page version
prashnaḥ– sarvagna chhe e to mātra jāṇe chhe. tene vaḷī kramabaddha ke akram (kramarahit) sāthe shun sambandh chhe? teo to krame thāy tene tem jāṇe ane akrame thāy tene akrame jāṇe.
samādhānaḥ– bhāī! tārī samajamān ākhī bhūl chhe. kharekhar to ek samayamān traṇakāḷ traṇalokane yugapat jāṇe evā sarvagnano jyān nirṇay karavā jāy tyān badhun ja vyavasthit kramabaddha chhe em siddha thaī jāy chhe. chhaye dravyamān ek pachhī ek em dhārāvāhī paryāy thāy chhe jene āyatasamudāy kahe chhe. tyān pratisamay, dravyamān je paryāy thavānī hoy chhe te ja andarathī āve chhe-thāy chhe. āvo je yathārtha nirṇay kare chhe te samyagdraṣhṭi chhe. svāmī kārtikeyānuprekṣhā (gāthā 321 thī 323) mān āve chhe ke bhagavān sarvagnadeve je kāḷe je dravyamān jyān jem pariṇaman thavānun jāṇyun chhe te kāḷe te dravyamān tyān tem ja pariṇaman thāy chhe. āvun je yathārtha shraddhān kare chhe te samakitī chhe ane emān je shaṅkā kare chhe te mithyādraṣhṭi chhe. bhāī! ā to param shāntino-ānandano mārga chhe bāpu! paṇ te param shānti kayāre thāy? ke badhun ja kramabaddha chhe em yathārtha nirṇay karī svabhāv-sanmukh thāy tyāre. sarvagnasvabhāvī bhagavān ātmāno nishchay thayā vinā sarvagna paryāyano nirṇay thaī shake nahi. arthāt jyān sarvagnano yathārtha nirṇay karavā jāy tyān gnānasvabhāvī nij ātmadravyano nirṇay thaī jāy chhe. āvo mārga chhe.
ahā! je kāḷe je paryāy kramabaddha thavānī chhe te thāy chhe, gnān to tene jāṇe ja chhe. bhāī! ā ja sarvagnanā nirṇayanun tātparya chhe. parantu em na mānatā ame ām karīe to ām thāy ne karmano uday āve tenī udīraṇā karīe ityādi prakāre je māne chhe te mithyādraṣhṭi chhe. are bhāī! udīraṇā ādi badhī ja vāt kramabaddha ja thāy chhe. kashuny āghu- pāchhun thāy, kramarahit thāy evun vastunun svarūp ja nathī. hun ām karī daun ane tem karī daun e to tārī khoṭī bhramaṇā ja chhe. samajāṇun kāī...?
ahā! jene sarvagnano nirṇay thāy chhe tene bhego kramabaddhano nirṇay thaī ja jāy chhe ane tene āvo nirṇay svabhāvasanmukh puruṣhārtha vaḍe ja thato hoy chhe. āvo nirṇay thatān vyavahār pahelo ane nishchay pachhī em rahetun ja nathī. vaḷī nimittathī upādānamān kāī thāy chhe e vāt paṇ rahetī nathī. are bhāī! ā avasare jo tun ā nahi samaje to kayāre samajīsh? (āvo avasar vītī gayā pachhī anantakāḷe te maḷavo durlabh chhe).
bhagavān! tun sarvagnasvabhāvī vastu pote ja chho. bhāī! tun antardraṣhṭi karī potānā sarvagnasvabhāvamān ekāgra thā. em karatān tane potānā gnasvabhāvano-sarvagnasvabhāvano-
PDF/HTML Page 2019 of 4199
single page version
akartāsvabhāvano nirṇay thashe ane tyāre-aho! hun to gnātādraṣhṭā chhun, koī paṇ rāganī kriyāno (ane jaḍanī kriyāno) hun kartā nathī em yathārtha pratibhāsashe. shun kahyun? samakitīne vyavahār-rāg hoy chhe kharo paṇ teno hun kartā nathī evī tenī draṣhṭi thaī jāy chhe. aho! koī achintya mahimā chhe e samyak draṣhṭino!
prashnaḥ– tyāre koī vaḷī kahe chhe bhagavāne (sarvagnadeve) dīṭhun hashe te di’ thāshe; āpaṇe shun puruṣhārtha karī shakīe? bhagavāne dīṭhun hashe e ja thashe, emān āpaṇo puruṣhārtha shun kām lāge?
samādhānaḥ– bhāī! tārī ā vāt tattvadraṣhṭithī viparīt chhe. hā, bhagavān sarvagne jem dīṭhun em ja thashe-e to em ja chhe. paṇ sarvagne dīṭhun-e vāt sarvagnanī sattāno svīkār karyā pachhī āve ne! are bhāī! sarvagna chhe ane sarvagne jem dīṭhun tem thāy chhe em em nirṇay karyo chhe arthāt jenā shrutagnānamān sarvagnano nirṇay thayo chhe e to ekalo gnātā-draṣhṭā thaī jāy chhe. tene vaḷī samakitanī ane bhavanī shaṅkā kevī? tene bhav hoī shake ja nahi. ekād be bhav hoy tenī ahīn gaṇatarī nathī-tun puruṣhārthahīnatānī vāto kare chhe paṇ sarvagnanī sattāno potānī paryāyamān svīkār karavo, nishchay karavo e ja achintya apūrva puruṣhārtha chhe ane te antarmukh thatān pragaṭ thāy chhe. samajāṇun kāī...?
sarvagnano ane kramabaddhano nirṇay karavāmān to pāñche samavāy ekasāthe hoy chhe. je samaye samakitanī paryāy thaī te thavānī hatī te svakāḷe thaī te niyat chhe. je samakitanī paryāy pragaṭ thaī te svabhāvasanmukhatānā puruṣhārtha vaḍe ja thaī chhe te puruṣhārtha chhe.
vaḷī samakitanī paryāy nijasvabhāvamān ekāgratā vaḍe thaī emān svabhāv paṇ āvī jāy chhe.
samakitanī paryāy kramabaddha potānā kāḷe je thavānī hatī te ja thaī e bhavitavyatā chhe.
samakitanī paryāyanā kāḷe svayam karmanā upashamādi thayān te nimitta paṇ āvī gayun. ām pāñche samavāy ekasāthe rahelān chhe. em nathī ke svabhāvanā puruṣhārtha vinā koīne samakit thaī jāy chhe vā bhagavāne samakit thatun joyun chhe. bhāī! tun je kahe chhe e to ekānt niyativād chhe ane e to mithyādarshan chhe. ahīn to kramabaddhanā nirṇayamān pāñche samavāy ekasāthe hoy chhe em vāt chhe. samajāṇun kāī...?
ahā! bhagavān! tun koṇ chho? siddha samān-sarvagna jevo ātmā chhun. sarvagna kevā ke? siddha kevā chhe? teo to je thāy tene mātra jāṇe ja chhe ane teo jem
PDF/HTML Page 2020 of 4199
single page version
jāṇe chhe tem jagatanī avasthā pratisamay kramabaddha thayā kare chhe. aho! adbhut vastunun svarūp ane adbhut sarvagnadev!! vastu kramabaddha pariṇame ane bhagavān tene mātra jāṇe. gajab vāt chhe bhāī! aho! āvo yathārtha nirṇay jyān karavā jāy chhe tyān hun pote gnāyak ja chhun, sarvagnasvabhāvī jāṇanār-dekhanār mātra chhun, je thāy tene mātra jāṇun-evo nirṇay thaī jāy chhe. ahāhā...! āvo nirṇay thatān ‘paryāyane paṇ karun evuny mārāmān nathī’-evī nishchay draṣhṭi thaī jāy chhe. (shuddha) paryāy svabhāvanā puruṣhārthapūrvak thāy chhe e apekṣhāe karavāpaṇun chhe, parantu paryāyane ām karun ke tem karun vā temān ām pheraphār karī daun em tyān rahetun nathī. bhāī! āvo sūkṣhma bhagavānano mārga chhe. bāpu! janma- maraṇarahit thavānī draṣhṭi koī alaukik chhe! are! agnānīne enī khabare nathī!