PDF/HTML Page 2061 of 4199
single page version
teno jāṇanār mātra chhun-em gnānī jāṇe ane māne chhe. agnānī anādithī shubhāshubhabhāvanā chakramān herān-herān thaī rahyo chhe. tene kahe chhe-bhāī! te asthāyī bhāv sthāyīpaṇe rahenāranun sthān nathī, te apadabhūt chhe. raheṭhāṇ nākhavā yogya sthān to ek nityānand prabhu ātmā chhe.
ā apadabhūtanī vyākhyā chāle chhe. kahe chhe-puṇya-pāpanā bhāv asthāyī hovāne līdhe rahenāranun raheṭhāṇ nahi thaī shakavā yogya chhe ane tethī teo apadabhūt chhe. vyavahāraratnatrayano je vikalpa chhe, dev-guru-shāstranī shraddhāno je vikalpa chhe, pañchamahāvratādino je vikalpa chhe ane shāstra bhaṇavāno je vikalpa chhe te badhāy asthāyī chhe, atatsvabhāve chhe māṭe te sthātānun sthān thavā yogya nahi hovāthī apadabhūt chhe. āvī ākarī vāt bāpā!
have kahe chhe-‘ane je tatsvabhāve anubhavāto, niyat avasthāvāḷo, ek, nitya, avyabhichārī bhāv chhe, te ek ja pote sthāyī hovāne līdhe sthātānun sthān arthāt rahenāranun raheṭhāṇ thaī shakavā yogya hovāthī padabhūt chhe.’
shun kahyun? ke je tatsvabhāve anubhavāto arthāt bhagavān gnānānandasvabhāve anubhavāto evo bhāv-ātmā padabhūt chhe. vaḷī nij svabhāvabhāve-chaitanyasvabhāve anubhavāto ātmā niyat avasthāvāḷo chhe. vaḷī te ek chhe. puṇya-pāpanā vikalpa to asaṅkhya prakāranā anek chhe, jyāre bhagavān ātmā andar ekarūpe chhe. ahāhā...! chaitanyamūrti ānandakand prabhu andar sadā ekarūpe birājamān chhe. vaḷī te nitya chhe. nityānand prabhu ātmā nitya chhe; ane te avyabhichārī bhāv chhe. chaitanyamātra-gnānamātra bhāv chhe te sanyogajanit nathī tethī te avyabhichārī bhāv chhe, akr̥utrim svabhāvabhāv chhe. have āvo ātmā kadī sāmbhaḷyoy na hoy te bichāro shraddhānamān lāve kayānthī? shun thāy? te bichāro chāragatimān rajhaḷī mare.
ahīn pāñch bolathī gnānabhāv-svabhāvabhāv kahyo. ke gnānamātrabhāv- 1. tatsvabhāve-ātmasvabhāvarūp chhe, 2. niyat chhe, 3. ekarūp chhe, 4. nitya chhe, ane pa. avyabhichārī bhāv chhe ane tethī te sthāyī bhāv chhe. tethī kahe chhe te ek ja sthāyībhāv hovāne līdhe sthātānun sthān thaī shakavā yogya hovāthī padabhūt chhe. ahāhā...! nityānand chaitanyamātra prabhu ātmā trikāḷ sthāyī-dhruv hovāthī rahenāranun
PDF/HTML Page 2062 of 4199
single page version
sthir raheṭhāṇ chhe, māṭe te padabhūt chhe, ane badhāy rāgādi bhāv asthāyī-adhruv hovāne līdhe apadabhūt chhe. lyo, āvī vyākhyā pad-apadanī.
have kahe chhe-‘tethī samasta asthāyī bhāvone chhoḍī, je sthāyībhāvarūp chhe evun paramārtharasapaṇe svādamān āvatun ā gnān ek ja āsvādavā-yogya chhe.’
ahā... hā... hā...! kahe chhe-dayā, dān, vrat, bhakti ityādinā asthāyī bhāvone chhoḍī daī... juo, chhe andar? te samasta asthāyī bhāvone chhoḍī daī arthāt teno draṣhṭimānthī āshray chhoḍī daī paramārtharasapaṇe svādamān āvatun je sthāyībhāvarūp ā gnān te ek ja āsvādavāyogya chhe. ahā! rāgano je svād chhe te to jherano svād chhe. rāgano ras ja jher chhe, duḥkh chhe; jyāre paramārtharasapaṇe svādamān āvatun gnān chidānandamay amr̥utarasano sāgar chhe. ahīn kahe chhe-rāgane chhoḍī te ek gnān ja āsvādavāyogya chhe. janma-maraṇarahit thavāno āvo vītarāgano mārga bāpā! bākī to badhun je kare te rakhaḍavā māṭe chhe.
ahā! kahe chhe-te paramārtharasapaṇe svādamān āve chhe. koṇ? ke ā gnān; gnān eṭale gnānamātrabhāvarūp ātmā. kevo chhe te? chidānandarasanā amr̥utathī bharelo chhe ane tethī te ek ja āsvādavāyogya chhe.
tyāre koīkahe chhe-rasagullānno, maisūbano je svād āve chhe te to khabar chhe, paṇ ā svād vaḷī kevo?
bhāī! maisūbano ane rasagullānno je svād tun kahe chhe e to jaḍano svād chhe ane tene ātmā kadī bhogavato nathī-bhogavī shakato nathī. ā hāḍ-mānsanā banelā strīnā sharīrane ātmā bhogave chhe em traṇakāḷamān nathī. e to e taraphanun lakṣha jatān ‘ā maisūbādi ṭhīk chhe, strīno sparsha ṭhīk chhe’ evo je rāg tun utpanna kare chhe te rāgane- jherane-duḥkhane tun bhogave chhe. agnānī rāgano svād le chhe ane māne chhe ke hun par padārthone bhogavun chhun. kevī viparītatā! ahīn kahe chhe-rāgano je svād (besvād) chhe tene chhoḍī daīne ā gnān ek ja āsvādavāyogya chhe kemake teno svād atīndriy ānandamay amr̥utano svād chhe. āvo svād-atīndriy ānandano svād jemān āve tenun nām samyagdarshan ane dharma chhe.
shun kahe chhe? jarī sūkṣhma vāt chhe bhāī! ā ātmā je chhe temān puṇya-pāpanā- vrat-avratanā ītyādi je pariṇām thāy chhe te badhāy kṣhaṇik, anitya asthāyī hovāthī rahenāranun raheṭhāṇ banavā yogya nathī māṭe apadabhūt chhe; ek vāt. parantu ātmā trikāḷ sthāyī ek chaitanyamātrapaṇe hovāthī rahevānun raheṭhāṇ banavā yogya chhe māṭe te padabhūt chhe, māṭe samasta asthāyī bhāvone chhoḍīne, ā atīndriy ānandanā rasapaṇe anubhavamān
PDF/HTML Page 2063 of 4199
single page version
āvato ek ātmā ja āsvādavāyogya chhe em tun jāṇ. bhāī! jene dharma karavo hoy ane janma-maraṇarahit paramānand dashāne prāpta thavun hoy teṇe vrat-avratanā vikalpo chhoḍīne ek ātmāmān ja draṣhṭi lagāvavī joīe, kemake ek ātmā ja trikāḷī dhruv ānandanun dhām chhe; vratādinā vikalpo to asthāyī chhe ane tethī sthātānun sthān banavā yogya nathī.
ā sharīr, man, vāṇī, indriy ityādi to jaḍ pudgal chhe, māṭī chhe. ane lakṣhmī, strī-kuṭumb ādi badhāy par vastu chhe. māṭe tenī sāthe ātmāne kāī sambandh nathī; arthāt teo ātmāne rahevānun sthān nathī. ahīn to visheṣh ā vāt chhe ke-ātmānī paryāyamān je vrat-avratanā anek vikalpa uṭhe chhe, hinsā-ahinsādinā pariṇām thāy chhe vā guṇasthānanā bhed paḍe chhe te sarva kṣhaṇik, anitya ane asthāyī chhe ane tethī te dharmīne rahevānun sthān thaī shakavā yogya nathī. arthāt teo apadabhūt chhe, asharaṇ chhe. jyāre je sadā ek sthāyībhāvarūp chhe te nityānand prabhu ātmā ja padabhūt chhe. māṭe sarva asthāyī bhāvone chhoḍīne ek ātmāno ja-shāntarasanā samudra evā nij svarūpano ja āsvād karo em kahe chhe, kemake te ek ja āsvādavā yogya chhe.
paṇḍitapravar shrī ṭoḍaramalajīe ‘rahasyapūrṇa chiṭṭhī’ lakhī chhe. temān pahelān maṅgaḷamān ja lakhyun chhe ke-‘तं बुद्धा भजत शान्तरसेन्द्रम्’ he buddhimān puruṣho! te shāntarasendranā anubhavane tame sevo. kevo chhe te anubhav? ahāhā...! je anubhav hr̥udayamān prāpta thavāthī anupam sukhanī prāpta thāy chhe ane mukti lakṣhmī shīghra vashamān āve chhe te sampūrṇa maṅgaḷonā samudrasvarūp shāntarasendranā anubhavane tame sevo. lyo, āvun to bījā gr̥uhastho par chiṭṭhīmān lakhyun chhe-ke sampūrṇa maṅgaḷonā samudrasvarūp shāntarasendranā anubhavane sevo- āsvādo. have āvī vāt jagatane samajavī kaṭhaṇ paḍe. temān (chiṭṭhīmān) kahe chhe-bhāī! puṇya-pāpano ras to kaṣhāyalo duḥkhano ras chhe teno svād chhoḍī de ane akaṣhāyasvabhāvī shāntarasendra prabhu ātmāno āsvād kar. vyavahār-ratnatrayano vikalpa paṇ prabhu! kaṣhāyaras-ashāntarasarūp chhe. māṭe teno paṇ svād chhoḍīne shāntarasanā samudra evā bhagavān ātmāno āsvād kar; te ek ja āsvādavāyogya chhe. āvo vītarāgano mārga laukikathī sāv viruddha bhāī! laukikamān to vrat karo ne tap karo ne bhakti karo ne jātrā karo eṭale samaje ke thaī gayo dharma. paṇ bāpu! jemān ātmāno anubhav nathī, āsvād nathī evī koī kriyā dharma nathī. eṭale to kahyun chhe ke-
PDF/HTML Page 2064 of 4199
single page version
ā to traṇalokanā nāthano pokār chhe bhāī! juo, mahāvidehakṣhetramān sīmandhar paramātmā sākṣhāt arihantapade birāje chhe. tyān bhagavān kundakundāchārya 2000 varṣha pahelān san. 49 mān gayā hatā. kahe chhe-temano ā pokār chhe ke-tārun chaitanya pad to dhruv sthāyī pad chhe prabhu! te sivāy paryāyamān je kāī rāgādi chhe te badhāy asthāyī apad chhe. agnānī jīv jene potānā māne chhe te paisā ādi to kayāny dūr rahī gayā; kemake paisā ādi ke di’ jīvanā chhe? e to jīvanā dravya-guṇamān nahi ane paryāyamān paṇ nahi; sāv bhinna chhe. e to dhūḷ chhe. parantu ahīn visheṣh em kahe chhe ke andar tārī paryāyamān je shubhāshubh vikalpa ūṭhe chhe, dayā, dān, bhakti ādi vikalpa ūṭhe chhe te badhāy asthāyī hovāthī apad chhe; tārun rahevānun te sthān nathī. have pachhīnā kaḷashamān ‘अन्यानि पदानि’ em pāṭh āve chhe. param adhyātma taraṅgiṇīmān teno artha evo karyo chhe ke-vratādi apad chhe. aho! digambar santo- munivaroe kevaḷīnān peṭ kholīne mūkayān chhe. jenān bhāgya hoy tene ā vāṇī maḷe. kahe chhe-ek ātmā ja tārun rahevānun sthān chhe; te ek ja āsvādavāyogya chhe. māṭe jemān koī bhed nathī evo akhaṇḍ ekarūp je trikāḷasthāyī gnāyakabhāv chhe teno āshray kar, teno āsvād kar.
ahā... hā... hā...! bhagavān! tun paramārtharasarūp ānandarasano-shāntarasano- akaṣhāyarasano samudra chho. temān atanrmagna thatān shāntarasano-ānandarasano (param āhlādakārī) svād āve chhe. kahyun chhe ne ke-
lyo, ā ātmānubhavanī dashā chhe ane te samyaktva ane dharma chhe. bhāī! janma- maraṇ maṭāḍavānī ā ja rīt chhe. ā sivāy vyavahār karatān karatān nishchay pragaṭe em koī māne to te vyavahāramūḍh chhe. ahīn kahe chhe-e saghaḷo vyavahārakriyākāṇḍ apad chhe, enāthī (vyavahārathī) traṇakāḷamān janma-maraṇ maṭashe nahi.
ā paisāvāḷā karoḍapati ne abajapati badhā paisā vaḍe em māne ke ame badhā sukhī chhīe paṇ teo dhūḷamāny sukhī nathī sāmbhaḷane. paisānī tr̥uṣhṇā vaḍe teo bichārā duḥkhī ja duḥkhī chhe. paisānī-dhūḷanī to ahīn vātey nathī.
hā, munivarone kayān paisā hoy chhe? (te vāt kare?) ahā! munine to paisā (parigrah) na hoy, paṇ vastumān-ātmāmān paṇ te nathī. sūkṣhma vāt chhe bhāī! paisā to jaḍ chhe, ane ā sharīr paṇ jaḍ māṭī-pudgal chhe. teo ātmāmān kayān chhe? (nathī). ahīn to em vāt chhe ke ā paisā ne
PDF/HTML Page 2065 of 4199
single page version
sharīr ādi sambandhī je pāpanā bhāv ane bhagavānanī bhakti, pūjā ityādi sambandhī je puṇyanā bhāv te paṇ bhagavān! tārāmān-ātmāmān nathī, ane ātmā temān nathī; ātmānun te sthān nathī. ā nirjarā adhikār chhe ne! to karmanī-ashuddhatānī nirjarā kone thāy? ke jene paramānandasvarūp prabhu ātmānā ānandano svād āve chhe tene ashuddhatā nirjarī jāy chhe.
hā, paṇ upavās ādi tap vaḍe nirjarā thāy ke nahi? dhūḷey thāy nahi sāmbhaḷane. jhīṇī vāt chhe bhāī! jene tun upavās kahe chhe e to vikalpa chhe, rāg chhe; e vaḍe kāī nirjarā na thāy, ashuddhatā na jharī jāy. upavās nām nirmaḷānandanā nāth bhagavān ātmānī up nām samīpamān vasavun, teno āsvād levo, temān ramavun te vāstavik upavās chhe ane te vaḍe nirjarā thāy chhe. koīne thāy ke ā to nishchayanī vāto chhe, paṇ bhāī! nishchay eṭale ja satya. bhāī! mārag to ā chhe bāpā! ahīn (samayasāramān) to vyavahārane apad kahī uthāpī nākhe chhe. juone! ā shun kahe chhe? ke vyavahār hoy chhe paṇ te duḥkharūp chhe, asthāyī chhe; te tārun pad-sthān banavā yogya nathī, te tārun svadhām nathī. tārun dhām ek bhagavān ātmā ja chhe ane te ja anubhavavāyogya-āsvādavāyogya chhe.
‘pūrve varṇādik guṇasthānaparyant bhāvo kahyā hatā te badhāy, ātmāmān aniyat, anek, kṣhaṇik, vyabhichārī bhāvo chhe.’
shun kahyun? ke pahelān varṇādik eṭale raṅg, gandh ādithī guṇasthān paryant je bhāvo kahyā hatā te ātmāmān aniyat chhe arthāt kāyam rahevāvāḷā nathī. bhāī! ā chhaṭṭhun, teramun ane chaudamun guṇasthān ātmāmān aniyat chhe. vaḷī teo anek chhe, kṣhaṇik chhe ane vyabhichārī chhe. bhagavānanī bhakti karatān karatān ane vratādi karatān karatān mokṣha thaī jashe em mānanārane ākarun lāge chhe, paṇ shun thāy? ahīn to spaṣhṭa kahyun chhe ke te badhā aniyat, kṣhaṇik, vyabhichārī bhāvo chhe. chhe ke nahi andar? lokone satya nām satsvabhāv sāmbhaḷavā maḷyo ja nathī eṭale ‘nishchay chhe nishchay chhe’-em kahīne tene ṭāḷe chhe; paṇ bhāī! nishchay eṭale ja satya ane vyavahār eṭale upachār.
have kahe chhe-‘ātmā sthāyī chhe ane te badhā bhāvo asthāyī chhe, tethī teo ātmānun sthān-raheṭhāṇ-thaī shakatā nathī arthāt teo ātmānun pad nathī.’
joyun? nityānandasvarūp prabhu ātmā sthāyī chhe ane te guṇasthān ādi badhā bhāvo asthāyī chhe em kahe chhe. bhāī! je bhāv vaḍe tīrthaṅkar gotra bandhāy
PDF/HTML Page 2066 of 4199
single page version
te bhāv paṇ vyabhichārī ane asthāyī bhāv chhe, te bhāv dharma nathī kemake dharmathī kāī bandh na thāy ane je bhāve bandh paḍe te dharma na hoy. ā pramāṇe ātmā sivāyanā bījā badhā bhāv asthāyī chhe māṭe teo ātmānun sthān thaī shakatā nathī. shubhāshubh vikalpa, dayā, dān ādinā vikalpa ne guṇasthānanā bhed ātmānun sthān thaī shakatā nathī; arthāt teo ātmānun pad nathī.
‘je ā svasamvedanarūp gnān chhe te niyat chhe, ek chhe, nitya chhe, avyabhichārī chhe. ātmā sthāyī chhe ane ā gnān paṇ sthāyī bhāv chhe tethī te ātmānun pad chhe.’
ahāhā...! kahe chhe-gnānānandasvarūp ātmānun svasamvedanarūp gnān athavā svanun- ātmānun pratyakṣhavedanarūp gnān niyat chhe, kāyamī chīj chhe, ek chhe, avyabhichārī chhe ane nitya chhe. ahāhā...! jem jāṇagasvabhāvī prabhu ātmā shāshvat sthāyī chīj chhe tem tenun gnān paṇ sthāyībhāvarūp chhe, sthir chhe, akṣhay chhe. tethī te ātmānun pad chhe. tethī kahe chhe-
‘te ek ja gnānīo vaḍe āsvād levā yogya chhe.’ joyun? dharmī puruṣho dvārā te ek ja āsvādavāyogya chhe. ahāhā...! dharmātmāne te ek ja anubhavavā lāyak chhe; ek ātmāne nirākul ānand ja āsvādavā lāyak chhe. have āvī vāt shubhabhāvanā pakṣhavāḷāne ākarī lāge, paṇ bāpu! shubhabhāv karī karīne tun anantakāḷathī rakhaḍī maryo chhe paṇ bhavabhramaṇ maṭayun nathī. bhavarahit thavānī chīj to ātmāno anubhav karavo te ek ja chhe.
ā mārga bhale ho, paṇ tenun kāī sādhan to hashe ne? ahinsā pāḷavī ityādi sādhan chhe ke nahi?
uttaraḥ– are bhagavān! tane khabar nathī bāpā! bhagavān ātmā atīndriy gnān ne ānandanun nidhān chhe. tenun svasamvedan eṭale potāthī potānāmān pratyakṣha ānandanun vedan thavun te dharma chhe. ‘ahinsā paramo dharmaḥ’ kahyun chhe ne? paṇ te ahinsā kaī? ke dayā, dān, vratanā vikalpa jemān na thāy tevā vītarāgī pariṇāmanī utpattine bhagavāne ahinsā kahī chhe ane te param dharma chhe, ane te mokṣhanun sādhan chhe, dayānā vikalpa kāī sādhan nathī; e to apad chhe em ahīn kahe chhe. samajāṇun kāī...?
ākarun lāge ke nahi, trilokanāth vītarāg parameshvarano ā hukam chhe ke-rāgathī bhinna paḍīne sachchidānandamay bhagavān ātmāno svād-anubhav levāmān āve tyāre dharma thāy chhe. ā ja mārga chhe, ā ja sādhan chhe. ā sivāy bahāranā kriyākāṇḍamān
PDF/HTML Page 2067 of 4199
single page version
je dharma māne chhe te narak-nigodādi chāragatimān rajhaḷashe. kharekhar nishchay te ja vastu chhe. vyavahār hoy chhe paṇ te avastu chhe arthāt apad chhe. ātmāno nirākul svād āvyā pachhī paṇ vyavahār hoy chhe paṇ te apad chhe, dharmīne rahevānun sthān nathī. māṭe āsvādavāyogya ek ātmānā nirākul ānandano ja anubhav karo em shrī jayachandajīe khulāso karyo chhe.
have ā arthano kaḷasharūp shlok kahe chheḥ-
‘तत् एकम् एव हि पदम् स्वाद्यम्’ te ek ja pad āsvādavāyogya chhe.
āchārya amr̥utachandre ākhī ṭīkāno ā ṭūṅko kalash karyo chhe. shun kahe chhe emān? ke paramānandamay bhagavān ātmā ja ek āsvādavāyogya-anubhav karavā lāyak chhe; rāgādi bījun kāī anubhavavā yogya nathī. juo, strīnā bhog vakhate kāī strīnā sharīrano jīvane svād nathī. strīnun sharīr to hāḍ-māns ne chāmanun banelun ajīv chhe, jaḍ māṭī chhe. dhūḷ chhe. arūpī evo bhagavān ātmā to ene kayārey sparshato paṇ nathī. te sharīrano- jaḍano svād kevī rīte kare? parantu te kāḷe ‘ā ṭhīk chhe, strīnun sharīr sundar mākhaṇ jevun chhe’-evo je rāg thāy chhe te rāgane agnānī bhogave chhe. agnānī rāgane anubhave chhe. tene nathī strīnā sharīrano anubhav ke nathī ātmāno anubhav; mātra rāgano-jherano tene svād chhe. ahīn kahe chhe-te ‘एकम् एव’ ek ja pad svād karavā yogya chhe. ahāhā...! gnānānandano sāgar prabhu ātmā chhe; te ek ja āsvādavāyogya chhe.
kevun chhe te pad? to kahe chhe-‘विपदाम् अपदम्’ vipattionun apad chhe. ahā... hā... hā...! atīndriy ānandanī mūrti prabhu ātmā vipattionun apad chhe arthāt āpadāo temān sthān pāmī shakatī nathī. tenā svādamān rāganī vipadāno abhāv chhe. āvī vāt chhe to kahe chhe-ā to badhun sonagaḍhanun nishchay chhe. paṇ sonagaḍhanun kayān chhe bhāī? ā to kundakundāchārya ane amr̥utachandrāchāryanun kathan chhe. ghaṇā vakhatathī lupta thaī gayun eṭale tane navun lāge chhe paṇ ā satya chhe. jo ten satyane jovānī āṅkho mīñchī dīdhī chhe ane rāgane ja anubhave chhe to tun andh chhe.
juo, amr̥utachandrāchārya digambar sant mahā munivar andar atīndriy ānandamān ramatā hatā. temān vikalpa āvyo ane ā ṭīkā thaī gaī. temān teo ā kahe chhe ke te ṭīkāno vikalpa mārun-ātmānun pad nathī. mārā padamān to vikalparūp vipadāno abhāv chhe, kemake te vipadānun apad chhe, asthān chhe. ahā... hā... hā...! ānandadhām-
PDF/HTML Page 2068 of 4199
single page version
chaitanyadhām prabhu ātmāmān rāganī vipadāno abhāv chhe. ‘विपदां अपदम्’ vipadānun te apad chhe arthāt rāganun apad chhe kemake rāg vipadā ja chhe. āvo vītarāgano mārag shūrāono mārag chhe prabhu! kāyaronun tyān kām nathī.
ahā! bhāṣhā to bahu ṭūṅkī karī chhe ke-ek ja pad arthāt ānandakand prabhu ātmā ek ja āsvād karavā lāyak chhe, ke je vipadāonun apad chhe. ā vikalpa-rāgādi je chhe te vipadā chhe. pañchamahāvratanā vikalpa ke shāstra bhaṇavāno vikalpa vipadā chhe ane bhagavān ātmā te vipadānun apad chhe, arthāt ātmāmān te vipadā nathī. āvun sāmbhaḷīne rāganā pakṣhavāḷā rāḍ nākhe chhe, paṇ shun thāy! svarūp ja evun chhe. avratanā pariṇām chhe te pāp chhe ne vratanā pariṇām chhe te puṇya chhe. te banne vipadā chhe ane bhagavān ātmā te sarva vipadānun apad chhe, asthān chhe. lyo, āvun spaṣhṭa chhe toy loko puṇyane dharma māne chhe! paṇ bāpu! sarvagna parameshvarano shun hukam chhe ane tun shun māne chhe e jarī meḷav to kharo.
koī to ā sonagaḍhanun ekalun nishchay chhe, nishchay chhe-em kahī virodh kare chhe. paṇ kono virodh? ahīnno virodh nathī; bhāī! tane khabar nathī bāpā! ke tun tāro ja virodh kare chhe. are prabhu! tun shun kare chhe? tun bhagavān chho ne prabhu! tun tane bhūlī gayo! kevaḷī paramātmāe to em joyun ne kahyun chhe ke ek dravyamān anyadravyano bahiṣhkār chhe. are! tārā gnāyakasvabhāvamān rāganoy bahiṣhkār chhe. kaḷashamān chhe ne ke-‘विपदाम् अपदम्’–gnāyak prabhu ātmā vipadāonun-rāgādinun apad chhe. ahā... hā... hā...! shun kaḷash mūkayo chhe! kahe chhe-rāgādi rahit tārun ānandamay pad chhe te ekano ja anubhav karavā yogya chhe, māṭe teno āsvād kar, anubhav kar.
have kahe chhe-‘यत् पुरः’ jenī āgaḷ ‘अन्यानि पदानि’ anya (sarva) pado ‘अपदानि एव भासन्ते’ apad ja bhāse chhe.
ahā... hā... hā...! ekalā gnān ne ānandano piṇḍ prabhu ātmā bhagavān chhe. bhag nām anant gnān ane ānandanī lakṣhmī ane vān nām svarūp. ām anant gnānānandanī lakṣhmīsvarūpe ja bhagavān ātmā chhe. te ek ja āsvādavāyogya nij pad chhe. ahīn kahe chhe-tenī āgaḷ bījān sarva shubhāshubh rāganān pado apad ja bhāse chhe, duḥkhanān pad ja bhāse chhe. bhagavān! tārā nirākul ānandanā svād āgaḷ vrat, bhakti ādinā vikalpa apad ja bhāse chhe, duḥkharūp ja bhāse chhe. bhāī! je vaḍe tīrthaṅkar nāmakarma bandhāy te bhāv paṇ apad eṭale duḥkh-vipadā ja bhāse chhe. āvī jhīṇī vāt chhe.
hā, paṇ lakṣhmī ane strīmān to sukh chhe ne?
PDF/HTML Page 2069 of 4199
single page version
dhūḷamāny sukh nathī sāmbhaḷane! pāñch-pachās lākh ke karoḍ-be karoḍ maḷe eṭale agnānīne em thaī jāy ke ‘hun pahoḷo ne sherī sāṅkaḍī;’ paṇ bāpu! e mānamān ne mānamān tun anantakāḷ marī gayo chhe-rakhaḍī maryo chhe. sāmbhaḷane-e paisā ādi kayān tārāmān chhe? je tārāmān nathī emān tārun sukh kem hoy? ahīn to ā kahyun ke-shuddha chaitanyanā ānandapad āgaḷ rāgano-vrat, tap, bhakti ādino vikalpa paṇ apad arthāt vipadā bhāse chhe. aho! digambar munivaroe ekalun amr̥ut reḍayun chhe! āvī vāt bīje kayāny maḷe em nathī.
to dān karīe to dharma thāy ke nahi? dhūḷey tyān dharma na thāy. shānun dān? shun paisā ādi paradravyanun tun dān karī shake chhe? bīlakul nahi. tathāpi emān jo rāganī mandatā karī hoy to puṇya thāy chhe, paṇ e to vipadā ja chhe. kahyun ne ke-shuddha chaitanyanā ānandapad āgaḷ rāgādi sarva apad eṭale duḥkhanān ja sthān chhe. bhāī! ā arihantadev sarvagna paramātmāno hukam chhe. bhāī! ten nijapadane chhoḍīne parapadamān badhun (sukh) mānyun chhe paṇ e mānyatā ja sarva duḥkhanun mūḷ chhe.
to sammedashikharajīnī jātrā karo to pāp dhovāī jāy chhe e to barābar chhe ke nahi?
shun barābar chhe? are! sāmbhaḷane bāpā! e jātrā to shubhabhāv chhe ane shubhabhāv badhoy vipadā ja chhe. have āvī vāt sampradāyamān kare to bahār kāḍhe; paṇ ahīn to sampradāyanī bahār ekakor jaṅgalamān beṭhā chhīe. ahāhā...! mārag to vītarāgano ā ja chhe prabhu! ke ānandakand prabhu ātmāmān jā to tane pāp dhovāī jāy tevī antaramān jātrā thashe; bākī jātrānā vikalpa koī chīj nathī, apad chhe. traṇe kāḷ prabhu! paramārthano ā ja panth chhe. shrīmade kahyun chhe ne ke-‘ek hoy traṇakāḷamān paramārathano panth.’ bāpu! svapad sivāyanān anya sarva pad vipadānān ja pad chhe.
‘ek gnān ja ātmānun pad chhe.’ juo, chhe andar? ahāhā...! je jāṇag-jāṇag-jāṇagasvabhāv andar trikāḷ shāshvat chhe te ātmānun pad chhe. ‘ek gnān ja’-em kahyun ne? matalab ke gnān je akhaṇḍ abhed ekarūp vastu chhe te ja ātmānun pad chhe. ahā... hā... hā...! abhed ekarūp je gnāyakabhāv chhe te ja svapad chhe em kahevun chhe. aho! digambar santoe
PDF/HTML Page 2070 of 4199
single page version
kevaḷīnān peṭ kholīne jagatane nyāl karī nākhyun chhe. parantu vāraso sambhāḷe tene ne? bhāī! ā to bhagavānano vāraso santo mūkatā gayā chhe; tene sambhāḷ; tun nyāl thaī jaīsh. arere! agnānīne tenī darakār nathī!
kahe chhe-‘ek gnān ja ātmānun pad chhe. temān koī paṇ āpadā praveshī shakatī nathī. ane tenī āgaḷ anya sarva pado apadasvarūp bhāse chhe.’
lyo, svapadamān-chidānandaghanasvarūp prabhu ātmāmān koī paṇ āpadā praveshī shakatī nathī. ahāhā...! ātmā ekalo chidghan-chaitanyano ghan prabhu chhe. temān rāgādi āpadā kem praveshe? praveshī shake ja nahi. ane tenī āgaḷ anya sarva pado apadasvarūp ja bhāse chhe kemake teo ākuḷatāmay ja chhe. ā vrat, tap, bhakti, pūjā, jātrā ityādinā vikalpa ākuḷatāmay ja chhe. lyo, āvun! paṇ ene bese kem? bhagavānanī bhakti ākuḷatāmay chhe, duḥkharūp chhe, āpattirūp chhe evun ene bese kem? bhāī! ashubhathī bachavā bhagavānanī bhakti ādino shubharāg gnānīne paṇ āve chhe, paṇ chhe e ākuḷatāmay. kriyākāṇḍavāḷāne ākarun lāge ne rāḍ nākhe; em ke-bhagavānanī bhaktithī mukti na thāy? em bichāro valopāt kare, duḥkh kare. paṇ bhāī! shun thāy? (jyān mārga ja āvo chhe tyān shun thāy?)
digambar sant padmanandī munivare ‘padmanandī pañchavinshatimān brahmacharyanī bahu vyākhyā karī chhe. brahmacharya kahevun kone? brahma nām ānandasvarūp ātmā temān charavun te brahmacharya chhe. enī vyākhyā karatān chhelle kahyun ke-he yuvāno! mārī ā vyākhyā tamane na bese to māph karajo. ahā! prachur ānandanī mastīmān jhūlanārā digambar sant ām kahe chhe ke he yuvāno! tamane ā vāt na goṭhe to māph karajo, kemake ame muni chhīe. (matalab ke amārī pāse bījī shī vāt hoy?) tem ahīn santo kahe chhe ke-bhāī! ame ā vāt kahīe chhīe te tane na ruche, na goṭhe to māph karaje bhāī! paṇ bhagavānano kahelo mārag to ā ja chhe. bāpā! kriyākāṇḍ koī mārag nathī.
padmanandīsvāmī nagna digambar sant ātmānā ānandamān ramanārā ātmagnānī- dhyānī munivar hatā. temaṇe brahmacharyanun vyākhyān karatān evī vyākhyā karī ke-ā sharīr keḷanā garbha jevun tun māne chhe paṇ ā to hāḍ-māns ane chāmaḍun chhe. are! tene tun chunthavāmān ānand māne chhe? mūrakh chho, pāgal chho? shun thayun chhe tene! ahā! jāṇe sharīrane bhogavatān emānthī shun laī laun? hāḍ-mānsamānthī shun laī laun? evī pāgalanī cheṣhṭā kare chhe? chhelle kahe chhe-tane āvī vyākhyā ṭhīk na paḍe-em ke yuvān avasthā hoy, phuṭaḍun sharīr hoy, indriyo pr̥uṣhṭa hoy ne strī paṇ rūpāḷī hoy, bhoganī ruchi hoy ne paisā paṇ karoḍ-be karoḍ hoy eṭale tane mārī vāt
PDF/HTML Page 2071 of 4199
single page version
na ruche to māph karaje bhāī! hun to muni chhun. tem jene puṇyanī ruchi chhe, vyavahāraratnatrayane dharma māne chhe tene ā vāt ṭhīk na paḍe to kahe chhe-māph karaje bhāī! (ame to nishchayamān līn chhīe). mārga to ā ja chhe.
vaḷī kahe chhe ke ātmā gnānano anubhav kare chhe tyāre ām kare chheḥ-
‘एक–ज्ञायकभाव–निर्भर–महास्वादं समासादयन्’ ek gnāyakabhāvathī bharelā mahāsvādane leto,..’
a... hā... hā... hā...! shun kahe chhe? ke bhagavān ātmā ek gnāyakasvabhāvathī - dhruvasvabhāvathī bharelo chhe. tenā ‘mahāsvādane leto’... chhe andar? eṭale ke rāg uparathī, nimitta uparathī ane bhed uparathī paṇ draṣhṭi uṭhāvīne dharmātmā abhed ek gnāyakabhāv, dhruvasvabhāvabhāv, gnānānandabhāvano āsvād le chhe. ‘ek gnāyakabhāv’-em kahyun ne? eṭale ke ekalī gnān-gnān-gnānamātra vastu-je deh-man-vāṇīthī bhinna, karmathī bhinna, puṇya-pāpanā vikalpothī bhinna ane (vikārī-nirvikārī) paryāyanā bhedathī paṇ bhinna chhe- teno samyagdraṣhṭi āsvād le chhe ane te mahāsvād chhe. gajab vāt chhe bhāī! gnānī mahāsvādane le chhe-eṭale shun? eṭale ke te nirupam atīndriy ānandanā svādane āsvāde chhe. ahā! gnānī, shuddha jāṇag-jāṇag-jāṇagasvabhāvī je ātmā chhe temān ekāgra thaīne atīndriy ānandanā mahāsvādane anubhave chhe-māṇe chhe.
bhagavān ātmā trikāḷī ekarūp paramānandamūrti prabhu ek gnāyakabhāvathī bharelo chhe. āvā nijasvarūpamān ekāgra thatān gnānīne je svād āve chhe te mahāsvād chhe arthāt temān koī bījo svād āvato nathī. shun kahyun e? ke atīndriy ānandanā svādiyā gnānīne te svādanā kāḷe bīje koī bhedano, rāgano ke vyavahāranā vikalpano svād āvato nathī. ahā! agnānī to ā vrat karo, ne tap karo ne bhakti karo -em rāganā svādamān-jheranā svādamān santuṣhṭa thaī jāy chhe. ahīn kahe chhe-ātmānā atīndriy ānandanā svādamān bījo svād chhe nahi. ānun nām dharma ane ā vītarāgano mārga chhe. ekānta chhe, ekānta chhe-em rāgamān ja harakhāī jatā agnānīo rāḍo pāḍe paṇ bhāī! ā samyak ekānt chhe ane vastuno svabhāv ja āvo (samyak ekānta) chhe. bhāī! dharma ene kahīe ke jevo potāno ek gnānānandasvabhāv chhe tevo teno paryāyamān anubhav karavo-āsvād karavo. ā sivāy bījo-rāgano anubhav-dharma chhe nahi. samajāṇun kāī...?
kahe chhe-potānā svarūpano svād letān bījo svād āvato nathī arthāt
PDF/HTML Page 2072 of 4199
single page version
nirmaḷānandano nāth shuddha chidrūpasvarūp prabhu ātmānī sanmukh thaīne svād letān atīndriy ānandanā vedan sivāy bījo svād āvato nathī. māṭe ‘द्वन्द्वमयं स्वादं विधातुम् असहः’ dvandvamay svādane levā asamartha chhe. dvandvamay svād eṭale shun? ke je raṅg- gandh ādi chhe te, je dayā-dān ādino rāg chhe te ane kṣhayopasham ādi je bhed chhe te-e badhāno svād chhe te dvandvamay svād chhe; gnānī te dvandvamay svādane levā asamartha chhe arthāt shuddha nityānandasvarūpanā atīndriy svādane anubhavatān tene dvandvamay (indriyajanya) svād hoto nathī.
koīne vaḷī thāy ke-ā te vaḷī (atīndriy) svād kevo hashe? em ke- maisūbano, sākarano, rasagullānno, strīnā dehanā bhogano to svād hoy chhe paṇ ā svād kevo hashe?
samādhānaḥ– bhāī! sāmbhaḷ bāpā! e maisūb, rasagullān ane strīnā dehādino svād to bhagavān ātmāne hoto ja nathī kāraṇ ke e to badhā jaḍ rūpī padārtho chhe. arūpī chaitanyamay prabhu ātmāne jaḍ rūpīno svād kem hoy? e jaḍano svād to jaḍamān rahyo; ātmā to e jaḍ padārthone aḍatoy nathī. samajāṇun kāī...? hā, e jaḍ padārtho pratye lakṣha karīne jīv rāg kare chhe ke ‘ā ṭhīk chhe’ ane evā rāgano svād agnānīne hoy chhe. potānā chidānandamay bhagavānane chhoḍīne par padārtha pratye valaṇ karīne agnānī jīv rāgādi kare chhe ane te rāgādino kaṣhāyalo duḥkhamay svād tene āve chhe. ahīn kahe chhe-rāgathī bhinna paḍīne ānandakand prabhu ātmāmān jaīne jeṇe atīndriy ānandano svād līdho chhe tene bījo svād-rāgano ne bhedano svād-āvato nathī. āvo svānubhavano svād rāganā svādathī bhinna alaukik chhe. anupam chhe.
juo, āmān dravya-guṇ-paryāy em traṇe bol āvī gayā. 1. pote ek gnāyakabhāvathī bharelo chhe, koṇ? ke ātmā-dravya. 2. pote ek gnāyakabhāvathī bharelo chhe-temān je gnāyakasvabhāv chhe te guṇ chhe ane 3. gnāyakabhāvamān ekāgra thaīne atīndriy mahāsvād levo te paryāy chhe. ā pramāṇe bhagavān ātmā pūrṇānandano nāth prabhu ek gnāyakabhāvathī bharelo chhe teno antaraekāgratā karī anubhav karatān-teno āsvād letān dravya-guṇ ane paryāy traṇe nirmaḷ siddha thaī jāy chhe ane tyān bījā svādano-vipadāmay svādano abhāv chhe. dayā, dān, bhakti, pūjā ityādinā vikalpano svād vipadāno svād chhe ane teno atīndriy mahāsvādamān abhāv chhe. dayā, dān ādi vipadāno svād to mithyādraṣhṭipaṇāmān āve chhe jyāre shuddha ek gnāyakane anubhavatā samakitīne to atīndriy ānandano mahāsvād hoy chhe ane temān bījo kaṣhāyalo svād hoto nathī. aho! gajab vyākhyā chhe.
PDF/HTML Page 2073 of 4199
single page version
jem sākar ek mīṭhāshanā svabhāvathī bharelī chhe, jem mīṭhun ekalā khārāpaṇānā svabhāvathī bharelun chhe tem bhagavān ātmā ek gnāyak-gnāyak-gnāyakasvabhāvathī bharelo chhe. temān antardraṣhṭi karatān ane temān ja sthir thatān atīndriy ānandano mahāsvād āve chhe; gnānī te mahāsvādane anubhave chhe. āvun lokoe koī di’ sāmbhaḷyuny na hoy, prabhu! tun koṇ chho tenī tane khabar nathī bāpu! paṇ tun atīndriy gnān ane ānandathī bharelo shuddha chaitanyasvabhāvamay padārtha chho. teno paryāyamān svīkār karatān atīndriy ānandano mahāsvād āve chhe jenī āgaḷ indranān indrāsan ane hajāro-kroḍo apsarāonā bhog saḍelān mīndaḍān jem durgandh māre tevā durgandhamay lāge chhe. aho! āvo chaitanyamahāprabhuno āsvād adbhut alaukik chhe!
kahe chhe-atīndriy ānand rasano rasiyo evo gnānī dvandvamay svād levāmān asamartha chhe; eṭale ke traṇ bolano ene svād nathī.
1. raṅg, ras, gandh, sparshano svād levāmān arthāt rūpāḷo sundar deh hoy vā anya bhojanādirūpī padārtho hoy teno svād levāmān te asamartha chhe eṭale ke ayogya chhe. jaḍano-dhūḷano svād tene hoī shakato nathī.
2. rāgano-puṇya-pāpanā shubhāshubhabhāvono je kaṣhāyalo duḥkhamay svād chhe te svād levā te asamartha chhe arthāt tevo svād tene āvato nathī.
3. kṣhayopashamādi gnānanā je bhedo te bhedano paṇ svād tene hoto nathī. paryāyamān je gnānano vikās chhe te bhed chhe ane te bhedano svād gnānīne āvato nathī. ahā... hā... hā...! jene aras, arūp, agandh, arāg, abhed evā chaitanyamahāprabhuno svād pragaṭ hoy tene ras-rūp, gandh, bhed ane rāgano dvandvamay svād kem hoy? na hoy. ahā! mārag bāpu! āvo chhe. are! ā avasare māraganun gnāney na kare ne shraddhāney na kare to kayān jaīsh prabhu! kayāny sansārasamudramān khovāī jaīsh hon. (pachhī anantakāḷe avasar nahi āve).
to rahasyapūrṇa chiṭhṭhīmān savikalpadvār vaḍe nirvikalpa anubhav thavānun vidhān chhe te kevī rīte chhe?
samādhānaḥ– svānubhavanī nirvikalpa dashā thavā pahelān sva-paranā bhedagnān-sambandhī vikalpa uṭhatā hoy chhe tathā enā vichār paṇ chhūṭī ‘hun shuddha chhun, ekarūp chidrūpasvarūp chhun’ evā svarūp sambandhī sūkṣhma vikalpa thatā hoy chhe ane pachhī te vikalpa paṇ chhūṭī pariṇām svarūpamān magna thaīne svarūp kevaḷ chinmātra bhāsavā lāge chhe. āvī svānubhavanī atīndriy ānandanī dashā je pragaṭe temān kāī vikalpano svād
PDF/HTML Page 2074 of 4199
single page version
hoto nathī, teno to tyān abhāv hoy chhe. savikalpadvār vaḍe nirvikalpa anubhav thavānun kahevun e to nimittanun gnān karāvavā māṭenun upachār kathan chhe. samajāṇun kāī...?
have kahe chhe-dvandvamay svād levāne asamartha te ‘आत्म–अनुभव–अनुभाव–विवशः स्वां वस्तुवृत्तिं विदन्’ ātmānā anubhavanā-svādanā prabhāvane ādhīn thayo hovāthī nij vastuvr̥uttine jāṇato-āsvādato...
atīndriy ānandano svād anubhavatān te tenā prabhāvane ādhīn thaī jāy chhe. eṭale shun? ke ātmānā atīndriy ānandanā svādanā anubhavanamānthī te bahār āvato nathī. ahāhā...! ātmānā anubhavanā anubhāv eṭale prabhāvathī vivash-ādhīn thayo hovāthī te nij vastuvr̥uttine-chaitanyanī shuddha pariṇatine jāṇe chhe-āsvāde chhe. prabhu! ā tāro mārag to jo! ā mārag vinā tārā bhavanā niveḍā nahi āve bhāī!
ā sharīr to hāḍ-māns ne chāmaḍān chhe. tenun jene ākarṣhaṇ thayun chhe tene ātmānā nirākul ānandano abhāv chhe. ane jyān ātmānā anubhavano prabhāv āvyo tyān paranun ākarṣhaṇ chhūṭī jāy chhe ane enun nām samyagdarshan ane dharma chhe. agnānī to dān-shīl- tap-bhaktimān dharma māne chhe. paṇ bhāī dān devun, sharīrathī brahmacharya pāḷavun, upavās ādi karavā ane bhagavānanī bhakti karavī-e to badho rāg chhe. are bhāī! sāmbhaḷ to kharo! mārag to nāth! tāro koī bījo alaukik mārga chhe. rāgamān dharma mānanārā to bāpu! luṇṭāī jashe, are! luṇṭāī ja rahyā chhe.
ahāhā...! prabhu! tun koṇ chho? ke ātmāno-nirākuḷ ānandano svād-āsvād leto thako ātmānā nirupam svādanā anubhavanamānthī bahār na nīkaḷe tevo ā ātmā chho. ‘एषः आत्मा’ em kahyun chhe ne? ‘ā ātmā chho;’ matalab ke svānubhavanā svādamān je pratyakṣha thayo chhe te ā ātmā chho-em kahe chhe. vaḷī jyāre ātmā pratyakṣha thayo tyāre te ‘विशेष–उदयं भ्रश्यत्’ gnānanā visheṣhonā udayane gauṇ karato, ‘सामान्यं कलयत् किल’ sāmānyamātra gnānane abhyāsato, ‘सकलं ज्ञानं’ sakaḷ gnānane ‘एकतां नयति’ ekapaṇāmān lāve chhe-ekarūpe prāpta kare chhe.
juo, ātmā svānubhavanā kāḷe gnānanī je paryāy-avasthā chhe te avasthānā bhedane gauṇ kare chhe; abhāv kare chhe em nahi paṇ gauṇ kare chhe, ane trikāḷī gnāyakabhāvane mukhya kare chhe. -nirmaḷ gnānanā bhedone paṇ lakṣhamān-draṣhṭimān leto nathī to pachhī dev-gurunī bhakti karo to kalyāṇ thaī jashe e vāt to kayāny rahī gaī. bhāī! devey tun ne. guruy tun ane dharma paṇ tun ja chho. devano dev prabhu! tun ātmā pūrṇānandano nāth chho, guru paṇ bhagavān! tāro tun ja chho ane vītarāgatāmay dharma
PDF/HTML Page 2075 of 4199
single page version
paṇ tun ja chho. ahā! rāganī utpatti na thavī ane ātmānā ānandanī utpatti thavī te ahinsāmay-vītarāgatāmay dharma chhe, ane te tārāthī bhinna nathī, abhinna chhe. āvī vyākhyā abhyās nahi eṭale lokone ākarī lāge. vaḷī bahār bīje āvī prarūpaṇā paṇ bandh thaī gaī chhe. bahār bīje to dān karo, upavās karo ityādi karo-karonī prarūpaṇā chāle chhe. paṇ bhāī! āvun svarūpanun bhān karyā vinā bījī rīte dharma nahi thāy.
prabhu! ek vār sāmbhaḷ to kharo! tārī chīj chhe ke nahi andar? chhe; chhe to paripūrṇa svabhāvathī chhe ke apūrṇa svabhāvathī? paripūrṇa svabhāvathī chhe to abhed chhe ke bhedarūp? ahāhāhā...! bhagavān! tun abhed ekarūp paripūrṇa gnāyakabhāvathī bharelo ātmā chho. ahāhāhā...! tenī samīp jatān je mahāsvād āve chhe-nirākul ānandano āsvād āve chhe te vastuvr̥utti arthāt vastunī pariṇati chhe. chhe andar? ātmānī te shuddha pariṇati chhe. ‘nij vastuvr̥uttine āsvādato’-ahāhāhā...! shun bhāṣhā chhe! ane bhāv! bhāv mahā gambhīr chhe. potānī shuddha pariṇati arthāt antaramān ānandanā svādanī dashā te potānī vastunī vr̥utti chhe; vyavahāraratnatrayano rāg te vastunī vr̥utti nathī, potānī vr̥utti nathī. lokone ā ākarun lāge chhe paṇ shun thāy? prabhu! mārag to ā ja chhe. tane ekānt lāge, nishchayābhās lāge ne vyavahārano lop thāy chhe em lāge toy mārag to ā ja (satya) chhe. dayā, dān, vrat, ādi vikalpanā rāgamān to bāpu! tārī trikāḷ ānandanī shaktino svabhāv haṇāī jāy chhe. puṇyanā premamān jem ghāṇīmān tal pīlāī jāy tem tun chorāsīnā chakkaramān pīlāī gayo chhe e jo to kharo prabhu!
ahā! svarūpano svād levāmān je vītarāgī ānandanī pariṇati utpanna thāy chhe te, vastunī vr̥utti chhe, ātmānī pariṇati chhe. ahāhāhā...! nij ānandarasanā rasiyā e pachīs-pachīs varṣhanā juvānajodh rājakumāro-chakravartī ne tīrthaṅkaranā putro māt-pitā ne patnīno tyāg karīne ek morapīñchhī ane ek kamaṇḍaḷ laīne jaṅgalamān chālī nīkaḷe e kevī adbhut antaradashā! kevo vairāgya! teo mātāne kahe chhe-he mātā! ame rāgano tyāg karīne have andar chaitanyamān javā māgīe chhīe. ahā! ānandano nāth to anubhavamān āvyo chhe paṇ amāre have andaramān visheṣh-visheṣh ramaṇatā karavī chhe; andaramān ṭharī javun chhe; mātā rajā de. ā andaramān-ānandanā svādamān ugrapaṇe ramavun ane ṭharavun enun nām chāritra chhe. vratādino rāg kāī chāritra nathī.
mātā! ek vār rovun hoy to roī le, paṇ bā! ame have pharīne mā nahīn karīe, janetā nahi karīe; ame to amārā ānandamān ghūsī jaīshun, evā ghūsī jaīshun ke pharīne avatār nahi hoy. āvā chidānandarasanā rasiyāone nijānandarasamān
PDF/HTML Page 2076 of 4199
single page version
ghūsī jāy tyāre jagat ākhun besvād-jher jevun lāge chhe. vratādi rāganā svād temane jher jevā lāge chhe. āvo vītarāgano mārga prabhu! vītarāgatā vaḍe ja pragaṭ thāy chhe.
ahāhāhā...! shun kahe chhe? ke svarūpanā svādanā anubhavamānthī bahār na āvato ā ātmā ātmānā visheṣhonā udayane gauṇ kare chhe. ā dayā pāḷo ne vrat karo ne tap karo ityādi rāganī vāt to kayāny rahī, ahīn to ānandakand prabhu ātmānī paryāyamān je bhedarūp visheṣho chhe te visheṣhone gauṇ kare chhe arthāt visheṣhanun lakṣha chhoḍīne trikāḷī ekarūp sāmānyamān ghūse chhe. ohohoho...! ā to gajabano kaḷash chhe! āchārya amr̥utachandradeve ekalo amr̥utano ras reḍayo chhe! kahe chhe-prabhu! tun amr̥utano sāgar chho ne! temān nimagna thatān ekalā amr̥utano svād āve chhe, rāg ane bhedano svād tyān bhinna paḍī jāy chhe, gauṇ thaī jāy chhe. ekarūp trikāḷī dhruv chaitanyasāmānya abhed ānandasvarūpano-amr̥utano svād letān bhedano svād gauṇ thaī jāy chhe. have āmān rāganī vāt kayān rahī? vyavahāraratnatrayanā rāgathī potāne lābh chhe em mānanāre to bhāī! mārag ghaṇo viparīt karī nākhyo chhe.
chitsāmānya prabhu ātmāmān jhukatān svād abhedano āve chhe; gnān jyān abhedanun thayun to svād paṇ abhedano āve chhe. jhīṇī vāt chhe bhāī! ā digambar dharma -sanātan vītarāgano mārag chhe bāpā! e to sāmbhaḷavāy mahābhāgya hoy to maḷe chhe. kahe chhe- gnānī gnānano abhyās kare chhe arthāt abhyāsamān levā māṭe te sāmānyamātra gnānano anubhav kare chhe. ahāhāhā...! sāmānya ekarūp je gnāyakabhāv teno abhyās nām vedan gnānī karato hoy chhe. ābāl-gopāl saune māṭe mārag to ā chhe. 17-18 mī gāthāmān āve chhe ne ke-bhagavān! tārī vartamān gnānanī paryāy je chhe temān gnāyakabhāv jāṇavāmān āve chhe kemake gnānanī je paryāy chhe teno svabhāv to svaparaprakāshak chhe. bāpu! gnāyak ja tārā gnānamān āve chhe paṇ draṣhṭi tārī gnāyak par nathī, paryāy par chhe. agnānīnī draṣhṭi gnāyak par nathī paṇ paryāy par chhe. tethī te nij svarūpane bhūlī jaī paryāy ja potānun sarvasvarūp chhe em māne chhe. parantu gnānīnī draṣhṭi shuddha gnāyak par chhe, paryāy par nathī; tethī te sāmānyamātra gnāyakabhāvano abhyās nām anubhav karato hoy chhe. ahā! āvo mārag koī viral puruṣho ja dhāraṇ kare chhe. yogasāramān āve chhe ne ke-
koī viral shūr puruṣho ja ā mārgane sāmbhaḷe chhe ane emāny koīk viral ja mārgane pāme chhe. bāpu! ā to sarvagnadevano-vītarāg parameshvarano mārga chhe, emān kāyaranun kāī kām nathī. shrīmade kahyun chhe ne ke-
PDF/HTML Page 2077 of 4199
single page version
ahā! bhagavānanī vāṇī hijaḍā jevā kāyarone pratikūḷ lāge chhe. bhāī! jene puṇyanī-shubharāganī ruchi chhe te kāyar ne napunsak chhe; shāstramān rāganī ruchivāḷāne napunsak kahyo chhe kemake tene ātmānā antar-puruṣhārthanī khabar nathī. teṇe rāganī ruchimān ākhun vīrya rokī dīdhun chhe. jem napunsakane prajā na thāy tem rāganī ruchivāḷāne dharmanī prajā thatī nathī.
ātmā atīndriy anākuḷ ānandarasathī bharelo chidānandamay bhagavān chhe. gnānī teno āsvād leto, sāmānyamātra gnānano abhyās-anubhav karato sakal gnānane ekapaṇāmān lāve chhe arthāt paryāyanā bhedane chhoḍīne ekarūp gnānamān ekāgra thāy chhe, ek gnānamātra bhāvane prāpta kare chhe; jevo ekarūp sāmānya gnāyakasvabhāv chhe tevo paryāyamān ekarūpe prāpta kare chhe, anubhave chhe. vyavahāranī ruchivāḷāne āvun ākarun lāge tevun chhe. paramārthavachanikāmān āve chhe ne ke-āgamapaddhati jagatane sulabh chhe, arthāt dayā, dān, vrat, bhakti ityādi kriyākāṇḍano vyavahār āgamapaddhati chhe te jagatane sulabh chhe. paṇ adhyātmano vyavahārey teo jāṇatā nathī. shuddha chaitanyasvarūpanā āshraye utpanna vītarāgī pariṇati te adhyātmano vyavahār chhe; ānandano svād āve te adhyātmano vyavahār chhe ane ānandasvarūpī ātmadravya te nishchay chhe. nishchay svarūpanā anubhav vinā agnānī adhyātmanā vyavahārane jāṇato nathī. tethī bāhya kriyā karato thako mūḍh jīv mokṣhamārga sādhī shakato nathī.
koīne vaḷī thāy ke karavun-dharavun kāī nahi ne ātmā-ātmā-ātmā, bas ātmāno anubhav-ā te shun māṇḍayun chhe? ām duniyānā lokone ātmānubhavanī vāt kahenārā dharmī jīvo pāgal jevā lāge chhe. paṇ shun thāy? paramātma prakāshamān āve chhe ke- duniyānā pāgal loko dharmātmāne pāgal kahe chhe. hā, pāgalonī sarvatra āvī ja cheṣhṭā hoy chhe. bāpu! pāgalapaṇāthī chhūṭavāno ā ek ja mārga chhe. samajāṇun kāī...?
kahe chhe-sakaḷ gnānane gnānī ekatvamān lāve chhe. eṭale ke bhedanun lakṣha chhoḍīne nij ekatvane gnānī dhyāve chhe arthāt ekarūp shuddha chidrūp svarūpanī gnānī prāpti kare chhe. ānun nām te ātmāno svād, samyagdarshan ane dharma chhe. ānun nām samyagdarshan-gnān- chāritrarūp mokṣhamārga chhe.
‘ā ek svarūpagnānanā rasīlā svād āgaḷ anya ras phikkā chhe.’ joyun? svarūpagnānano svād rasīlo chhe, rasamay-ānandamay chhe. bhagavān ātmā trikāḷ
PDF/HTML Page 2078 of 4199
single page version
gnānānandasvarūp chhe. āvā potānā svarūpamān līn thaī pravartatān ānandano-nirākuḷ ānandano rasamay svād āve chhe. ahā! āvā nijarasanā rasīlā svād āgaḷ anya ras phikkā chhe em kahe chhe. ā strī ādinā sharīr to dhānanān ḍhīṅgalān chhe. jo be din dhān na maḷe to phikkān phach paḍī jāy chhe; koī sāmuny na jue hen! parantu indrāṇīo jene hajāro varṣhe āhāramān kaṇṭhamānthī amr̥ut jhare chhe temanā bhog paṇ gnānīne duḥkharūp lāge chhe, viras lāge chhe-em kahe chhe. kahyun chhe ne ke-
ahāhāhā...! kahe chhe anya ras phikkā lāge chhe. ek svarūpagnānanā rasīlā svād āgaḷ-atīndriy ānandanā svād āgaḷ-vītarāgī svādanī āgaḷ jagatanā bhoganā, viṣhayanā ne ābarūnā svād phikkā lāge chhe. ‘tame to mahān chhe, bahu udār chho’ ityādi bahu prakāre prashansā karavāmān āvatān agnānī rājī-rājī thaī jāy chhe; temā tene rāgano (honshano) ras āve chhe. parantu gnānīne te ras phikko lāge chhe. agnānī rāganā rasamān rasaboḷ thaī jāy chhe. jyāre gnānīne svarūpanā svād āgaḷ bījā badhā svād phikkā- besvād lāge chhe. bhāī! gnānī ne agnānīnī ruchimān bahu pher chhe. (ekane svarūpanī ruchi chhe, bījāne rāganī).
have kahe chhe-‘vaḷī svarūpagnānane anubhavatān sarva bhedabhāvo maṭī jāy chhe.’ ahāhāhā...! gnān ne ānand jenun rūp nām svarūp chhe evā bhagavān ātmāno anubhav karatān sarva bhedabhāvo maṭī jāy chhe. eṭale shun? eṭale ke ā matignān, shrutagnān ityādi gnānanī paryāyanā bhed draṣhṭimān āvatā nathī; ek mātra chinmātra svarūpano anubhav rahe chhe. vaḷī kahe chhe-
‘gnānanā visheṣho gneyanā nimitte thāy chhe. jyāre gnān sāmānyano svād levāmān āve tyāre gnānanā sarva bhedo paṇ gauṇ thaī jāy chhe, ek gnān ja gneyarūp thāy chhe.’
shun kahe chhe? ke potānī gnānanī paryāyamān je visheṣho-bhed paḍe chhe te bhinna-bhinna gneyanā nimitte paḍe chhe. parantu jyāre gnānasāmānyano arthāt akhaṇḍ ekarūp trikāḷī shuddha gnāyakabhāvano svād levāmān āve chhe tyāre badhā bhedabhāv gauṇ thaī jāy chhe; ek gnān ja gneyarūp thāy chhe; potānun trikāḷī svarūp ja paryāyamān gneyarūp thāy chhe. ahāhāhā...! svarūpano svād levāmān āvatān paranun jāṇavun je anek prakāre chhe te badhu gauṇ thaī jāy chhe ane ek shuddha chinmātra svarūp ja gneyarūp thāy chhe. aho! gajabano kaḷash chhe!
PDF/HTML Page 2079 of 4199
single page version
prashnaḥ– sāmānyano svād shun? bhogavaṭo to paryāyamān thāy chhe? samādhānaḥ– bhāī! sāmānyano svād na āve kemake svād chhe e to paryāy chhe. parantu trikāḷī abhedanā lakṣhe paryāyamān svād āvyo to sāmānyano svād chhe em abhed karīne kahevāy chhe.
to shun trikāḷīnun gnān ne svād paryāyano? hā, trikāḷīno svād na hoy; paṇ sāmānyanun lakṣha karīne je paryāyano svād āvyo tene sāmānyano svād chhe em kahevāy chhe, bākī sāmānyanā svādamān sāmānyano anubhav nathī. vaḷī visheṣhano (paryāyano) eṭale visheṣhanā lakṣhe je svād chhe te rāgano ākuḷatāmay svād chhe ane sāmānyano svād arāgī nirākul ānandano svād chhe. svād chhe to paryāy ane sāmānya kāī paryāyamān āvatun nathī, sāmānya je trikāḷī ekarūp dhruv chhe te paryāyamān na āve paṇ sāmānyanun jeṭalun ne jevun svarūp chhe teṭalun ne tevun paryāyamān gnānamān āve chhe ane tene sāmānyano svād āvyo em kahevāy chhe. āvī vāt chhe.
ahāhāhā...! kahe chhe-ek gnān ja gneyarūp thāy chhe, arthāt gnān nām ātmā je trikāḷī, ekarūp chhe te ek ja gnānanī paryāyamān gneyarūp thāy chhe; matalab ke bījā gney te kāḷe gnānamān āvatā nathī. shun kahyun ā? ke vartamān gnānanī paryāyamān ākho gnānasvarūpī ātmā gneyarūp thaī jāy chhe ane gnānamān je paragney-rāgādi hatā te chhūṭī jāy chhe. pravachanasāramān (gāthā 172 mān) aliṅgagrahaṇanā 20 mā bolamān na āvyun ke- pratyabhignānanun kāraṇ evun je sāmānya dravya tene āliṅgan karyā vinā shuddha paryāy te ātmā chhe. eṭale ke ānandanī paryāy te ātmā chhe, kemake svādamān paryāyano svād āve chhe. chhatān sāmānyanā lakṣhe je svād āvyo tene sāmānyano svād kahevāmān āve chhe. ane bhedanā lakṣhe je svād āve tene bhedano-vikārano svād kahevāmān āve chhe.
koīne thāy ke āvī vāt ne āvo upadesh? paṇ bāpu! ā to tārā māṭe bhagavān kevaḷīnān rāmabāṇ vachan chhe. māṭe parano mahimā maṭāḍī andar jā jyān traṇalokano nāth bhagavān ātmā virāje chhe.
have kahe chhe-‘ahīn prashna thāy chhe ke chhadmasthane pūrṇarūp kevaḷagnānano svād kaī rīte āve?’ em ke tame to ātmāno svād-ātmāno svād-pūrṇagnānano svād ātmāne āve chhe em khūb kaho chho. parantu je hajī chhadmastha chhe, jene hajī āvaraṇ chhe, je hajī alpagna chhe tene pūrṇarūp evā kevaḷagnānano svād kevī rīte āve chhe?
uttaraḥ– ‘ā prashnano uttar pahelān shuddhanayanun kathan karatān devāī gayo chhe’ te
PDF/HTML Page 2080 of 4199
single page version
shun uttar hato? ‘ke shuddhanay ātmānun shuddha pūrṇa svarūp jaṇāvato hovāthī shuddhanay dvārā pūrṇarūp kevaḷagnānano parokṣha svād āve chhe.’
shun kahyun? ke samyaggnānano ansh je shuddhanay te ātmānun shuddha pūrṇasvarūp batāve chhe. eṭalā māṭe shuddhanay dvārā pūrṇarūp kevaḷagnānano parokṣha svād āve chhe; parokṣha svād āve chhe kemake hajī kevaḷagnānanī paryāy pragaṭ thaī nathī. parantu kevaḷagnānanī paryāy kevī chhe te pratītimān āvī gayun chhe, māṭe kevaḷagnānano parokṣha svād āve chhe. shāstramān (dhavalamān) evo pāṭh āve chhe ke mati-shrutagnān kevaḷagnānane bolāve chhe. jem raste chālanārane koī bījo bolāve ke-ahīn āvo, ahīn āvo-em mati-shrutagnān ke jenī sāthe nirākul ānandano svād bhego chhe te kevaḷagnānane bolāve chhe. digambaranun jūnun-purāṇun shāstra ṣhaṭkhaṇḍāgam chhe temān ā vāt līdhī chhe. eno artha shun? ke matignānamān jyān ātmāno svād āvyo to te matignānano pūrṇa svād kevaḷagnānanā pūrṇa svādane bolāve chhe arthāt kevaḷagnānanā pūrṇa svādanun emān bhān thaī gayun chhe. kevaḷagnānano emān pratyakṣha svād nathī paṇ enā svādanī pratīti thaī gaī chhe; ane te mati-shrutano svād vadhato vadhato svarūpasthiratānī pūrṇatā dvārā kevaḷagnānanā svādane prāpta thaī jashe. koīne āmān ekānta lāge paṇ ā samyak ekānta chhe bhāī! bāpu! tun parane-jaḍane parakhavāmān rokāī gayo chho paṇ ā chaitanyahīralāne parakhyā vinā bhavanā niveḍā nahi āve hon.
juo, ek moṭo jhaverī hato. hīrā-māṇekano mahā pārakhu. ek divas rājā pāse thoḍā hīrā āvyā to nagaranā hīrā-pārakhu jhaverīone bolāvyā. ā moṭo jhaverī paṇ gayo. teṇe hīrānī barābar parīkṣhā karīne kahyun ke-hīrānā pāsāmān jarī ḍāgh chhe, nahitar to ā hīrā abajo rūpiyānī kimmatanā thāy. rājā tenā par khush thayo ane kahyun, jāo, tamane bakṣhīsh āpīe chhīe. tyān vilakṣhaṇ divāne vachche paḍīne kahyun-āje nahi, kāle vāt.
pachhī moḍe divān pelā jhaverīnā gher gayā ane jhaverīne pūchhayun-vāh! tame mahān hīrā-pārakhu chho paṇ andar ghaṭamān chaitanya hīro shobhī rahyo chhe tenī parakh karī ke nahi? jhaverī kahe-chaitanyahīro vaḷī kevo? enī to mane khabar ja nathī.
bīje divase olo jhaverī bakṣhīs levā rājadarabāramān gayo. rājā kahe-bakṣhīs āpo. tyāre divān kahe-tene sāt jutān māro. mūrakh! ten potānī kimmat karī nahi ane jaḍanī kimmat karavā nīkaḷyo chho? rājā kahe-shun vāt chhe? divān kahe-rājājī! hun jhaverīne gher gayo hato ane pūchhayun ke andar chaitanyahīro chhe tenī kimmat shun? to kahe chhe- chaitanyahīro vaḷī kevo? enī to mane khabar nathī. māṭe te mūrkha