Pravachan Ratnakar-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 204 ; Kalash: 141-142.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 105 of 210

 

PDF/HTML Page 2081 of 4199
single page version

chhe, jutānne yogya chhe. jaḍanī parīkṣhāmān rokāīne bhāī! shun tāre narakamān javun chhe?

āvī vāt chhe bhāī! potānā shuddha chaitanyahīrānī jeṇe kimmat karī nathī teo ā avasar pūro thatān kayāny narak-nigodamān chālyā jashe. (anantakāḷe paṇ āvo avasar nahi āve).

[pravachan nan. 27p thī 277 *dināṅk 28-12-76 thī 30-12-76]

PDF/HTML Page 2082 of 4199
single page version

gāthā–204

तथाहि–

आभिणिसुदोधिमणकेवलं च तं होदि एक्कमेव पदं।
सो एसो परमट्ठो जं लहिदुं णिव्वुदिं जादि।। २०४।।
आभिनिबोधिकश्रुतावधिमनःपर्ययकेवलं च तद्भवत्येकमेक पदम्।
स एष परमार्थो यं लब्ध्वा निर्वृतिं याति।।
२०४।।

have, ‘karmanā kṣhayopashamanā nimitte gnānamān bhed hovā chhatān tenun svarūp vichāravāmān āve to gnān ek ja chhe ane te gnān ja mokṣhano upāy chhe’ evā arthanī gāthā kahe chheḥ-

mati, shrut, avadhi, manaḥ, keval teh pad ek ja khare,
ā gnānapad paramārtha chhe je pāmī jīv mukti lahe. 204.

gāthārthaḥ– [आभिनिबोधिकश्रुतावधिमनःपर्ययकेवलं च] matignān, shrutagnān, avadhignān, manaḥparyayagnān ane kevaḷagnān- [तत्] te [एकम् एव] ek ja [पदम् भवति] pad chhe (kāraṇ ke gnānanā sarva bhedo gnān ja chhe); [सः एषः परमार्थः] te ā paramārtha chhe (-shuddhanayanā viṣhayabhūt gnānasāmānya ja ā paramārtha chhe-) [यं लब्ध्वा] ke jene pāmīne [निर्वृतिं याति] ātmā nirvāṇane prāpta thāy chhe.

ṭīkāḥ– ātmā kharekhar paramārtha (param padārtha) chhe ane te (ātmā) gnān chhe; vaḷī ātmā ek ja padārtha chhe; tethī gnān paṇ ek ja pad chhe. je ā gnān nāmanun ek pad chhe te ā paramārthasvarūp sākṣhāt mokṣha-upāy chhe. ahīn, matignān ādi (gnānanā) bhedo ā ek padane bhedatā nathī parantu teo paṇ ā ja ek padane abhinande chhe (-ṭeko āpe chhe). te draṣhṭāntathī samajāvavāmān āve chheḥ- jevī rīte ā jagatamān vādaḷānnā paṭalathī ḍhaṅkāyelo sūrya ke je vādaḷānnā *vighaṭan anusāre pragaṭapaṇun pāme chhe. tenā (arthāt sūryanā) prakāshananī (prakāshavānī) hīnādhikatārūp bhedo tenā (sāmānya) prakāshasvabhāvane bhedatā nathī, tevī rīte karmapaṭalanā udayathī ḍhaṅkāyelo ātmā ke je karmanā vighaṭan (kṣhayopasham) anusāre pragaṭapaṇun pāme chhe, tenā gnānanī hīnādhikatārūp bhedo tenā (sāmānya) gnānasvabhāvane bhedatā nathī parantu ūlaṭā tene abhinande chhe. māṭe jemān samasta bhed dūr thayā chhe evā ātmasvabhāvabhūt gnānanun ja _________________________________________________________________ * vighaṭan = chhūṭun paḍavun te; vikharāī javun te; nāsh.


PDF/HTML Page 2083 of 4199
single page version

(शार्दूलविक्रीडित)
अच्छाच्छाः स्वयमुच्छलन्ति यदिमाः संवेदनव्यक्तयो
निष्पीताखिलभावमण्डलरसप्राग्भारमत्ता इव।
यस्माभिन्नरसः स एष भगवानेकोऽप्यनेकीभवन्
वल्गत्युत्कलिकाभिरद्भुतनिधिश्चैतन्यरत्नाकरः ।।
१४१।।

ekanun ālamban karavun. tenā ālambanathī ja (nij) padanī prāpti thāy chhe, bhrāntino nāsh thāy chhe, ātmāno lābh thāy chhe, anātmāno parihār siddha thāy chhe, (em thavāthī) karma jorāvar thaī shakatun nathī, rāgadveṣhamoh utpanna thatā nathī, (rāgadveṣhamoh vinā) pharī karma āsravatun nathī, (āsrav vinā) pharī karma bandhātun nathī, pūrve bandhāyelun karma bhogavāyun thakun nirjarī jāy chhe, samasta karmano abhāv thavāthī sākṣhāt mokṣha thāy chhe. (āvun gnānanā ālambananun māhātmya chhe.)

bhāvārthaḥ– karmanā kṣhayopasham anusār gnānamān je bhedo thayā chhe te kāī gnānasāmānyane agnānarūp nathī karatā, ūlaṭā gnānane pragaṭ kare chhe; māṭe bhedone gauṇ karī, ek gnānasāmānyanun ālamban laī ātmānun dhyān dharavun; tenāthī sarva siddhi thāy chhe.

have ā arthanun kaḷasharūp kāvya kahe chheḥ- shlokārthaḥ–

[निष्पीत–अखिल–भाव–मण्डल–रस–प्राग्भार–मत्ताः इव] pī

javāmān āvelo je samasta padārthonā samūharūpī ras tenī atishayatāthī jāṇe ke matta thaī gaī hoy evī [यस्य इमाः अच्छ–अच्छाः संवेदनव्यक्तयः] jenī ā nirmaḷathī paṇ nirmaḷ samvedanavyaktio (-gnānaparyāyo, anubhavamān āvatā gnānanā bhedo) [यद् स्वयम् अच्छलन्ति] āpoāp ūchhaḷe chhe, [सः एषः भगवान् अद्भुतनिधिः चैतन्यरत्नाकरः] te ā bhagavān adbhut nidhivāḷo chaitanyaratnākar, [अभिन्नरसः] gnānaparyāyorūpī taraṅgo sāthe jeno ras abhinna chhe evo, [एकः अपि अनेकीभवन्] ek hovā chhatān anek thato, [उत्कलिकाभिः] gnānaparyāyorūpī taraṅgo vaḍe [वल्गति] dolāyamān thāy chhe-ūchhaḷe chhe.

bhāvārthaḥ– jem ghaṇān ratnovāḷo samudra ek jaḷathī ja bharelo chhe ane temān nānā moṭā anek taraṅgo ūchhaḷe chhe te ek jaḷarūp ja chhe, tem ghaṇā guṇono bhaṇḍār ā gnānasamudra ātmā ek gnānajaḷathī ja bharelo chhe ane karmanā nimittathī gnānanā anek bhedo-vyaktio āpoāp pragaṭ thāy chhe te vyaktio ek gnānarūp ja jāṇavī, khaṇḍakhaṇḍarūpe na anubhavavī. 141.


PDF/HTML Page 2084 of 4199
single page version

किञ्च–

(शार्दूलविक्रीडित)
किॢश्यन्तां स्वयमेव दुष्करतरैर्मोक्षोन्मुखैः कर्मभिः
किॢश्यन्तां च परे महाव्रततपोभारेण भग्नाश्चिरम्।
साक्षान्मोक्ष इदं निरामयपदं संवेद्यमानं स्वयं
ज्ञानं ज्ञानगुणं विना कथमपि प्राप्तुं क्षमन्ते न हि।। १४२।।

have vaḷī visheṣh kahe chheḥ- shlokārthaḥ– [दुष्करतरैः] koī jīvo to ati duṣhkar (mahā duḥkhe karī shakāy evān) ane [मोक्ष–उन्मुखैः] mokṣhathī parāṅmukh evān [कर्मभिः] karmo vaḍe [स्वयमेव] svayamev (arthāt jināgnā vinā) [क्लिश्यन्तां] kalesh pāme to pāmo [च] ane [परे] bījā koī jīvo [महाव्रत–तपः– भारेण] (mokṣhanī sammukh arthāt kathañchit jināgnāmān kahelān) mahāvrat ane tapanā bhārathī [चिरम्] ghaṇā vakhat sudhī [भग्नाः] bhagna thayā thakā (-tūṭī maratā thakā) [क्लिश्यन्तां] kalesh pāme to pāmo; (parantu) [साक्षात् मोक्षः] je sākṣhāt mokṣhasvarūp chhe, [निरामयपदं] nirāmay (rogādi samasta kalesh vinānun) pad chhe ane [स्वयं संवेद्यमानं] svayam samvedyamān chhe (arthāt potānī meḷe pote vedavāmān āve chhe) evun [इदं ज्ञानं] ā gnān to [ज्ञानगुणं विना] gnānaguṇ vinā [कथम् अपि] koī paṇ rīte [प्राप्तुं न हि क्षमन्ते] teo prāpta karī shaktā ja nathī.

bhāvārthaḥ– gnān chhe te sākṣhāt mokṣha chhe; te gnānathī ja maḷe chhe, anya koī kriyākāṇḍathī tenī prāpti thatī nathī. 142.

*
samayasār gāthā 204ḥ mathāḷun

have, ‘karmanā kṣhayopashamanā nimitte gnānamān bhed hovā chhatān tenun svarūp vichāravāmān āve to gnān ek ja chhe ane te gnān ja mokṣhano upāy chhe’ evā arthanī gāthā kahe chheḥ-

juo, ekalun ekarūp je gnān te ātmasvabhāv chhe ane temān ekāgratā e ek ja mokṣhano upāy chhe, bāhya kriyākāṇḍ koī upāy nathī em kahe chheḥ-


PDF/HTML Page 2085 of 4199
single page version

* gāthā 204ḥ ṭīkā uparanun pravachan *

‘ātmā kharekhar paramārtha chhe ane te gnān chhe.’ shun kahyun? ā dehamān je ātmā chhe te paramārtha eṭale param padārtha chhe, sarvotkr̥uṣhṭa padārtha chhe, paramātmasvarūp chhe. ahīn tene gnān sāthe meḷavīne kahe chhe-te gnān chhe. eṭale shun? ke ātmā jāṇag-jāṇagasvabhāvī evo trikāḷ gnānasvarūp chhe. ahāhāhā...! ātmā je kharekhar param padārtha chhe te nitya gnānasvarūp chhe. gnān teno trikāḷī svabhāv hovāthī te gnānasvarūpī chhe.

have kahe chhe-‘vaḷī ātmā ek ja padārtha chhe; tethī gnān paṇ ek ja pad chhe.’ juo, pahelān sāmānya vāt karī ke ātmā kharekhar param padārtha-mahāpadārtha chhe ane te gnān kahetān gnānasvarūp chhe. have visheṣh kahe chhe ke-ātmā ek ja padārtha chhe. eṭale shun? ke anant guṇano piṇḍ prabhu ātmā ek ja padārtha chhe, ekasvarūp ja chhe. sūkṣhma vāt chhe prabhu! ātmā anekarūp-bhedarūp thaī gayo nathī paṇ akhaṇḍ ekarūp ja chhe, ek ja padārtha chhe. ane tethī gnān paṇ ek ja pad chhe. jāṇag svabhāv evun gnān paṇ ek ja pad chhe arthāt abhed ekarūp ja chhe. ahāhāhā...! ātmā mahāprabhu-mahāpadārtha chhe. vaḷī jem agni uṣhṇasvarūp chhe tem ātmā gnānasvarūp chhe. agni jem ekasvarūp chhe tem ātmā ekarūp ja chhe. vaḷī jem agninun uṣhṇapaṇun ek ja chhe tem gnānapad paṇ ek ja chhe, temān bhed nathī, trikāḷ abhed chhe. janma-maraṇarahit thavāno vītarāgano mārag bahu sūkṣhma bāpu!

kahe chhe-‘tethī gnān paṇ ek ja pad chhe.’ ahāhāhā...! ātmā jem ek vastu chhe, ek ja padārtha chhe tem gnān paṇ ek ja pad chhe. jem ātmā akhaṇḍ ekarūp chhe tem teno gnānasvabhāv paṇ akhaṇḍ ekarūp chhe.

have kahe chhe-‘je ā gnān nāmanun ek pad chhe te ā paramārthasvarūp sākṣhāt mokṣha-upāy chhe.’

anant dharmono piṇḍ prabhu ātmā vastu-dharmī chhe; tathā te ek chhe. tethī teno gnānasvabhāv-dharma paṇ ekarūp trikāḷ chhe. have jene dharma karavo chhe teṇe shun karavun? to kahe chhe-je ā gnānasvabhāvamay ek pad chhe te ā paramārthasvarūp sākṣhāt mokṣhano upāy chhe. eṭale shun? eṭale ke je ek gnānasvabhāv vastu chhe temān ekāgratā karavī te mokṣhano upāy chhe. āvo mārga chhe! lokone abhyās nahi ane e taraphanī ruchi nahi eṭale ākaro lāge, paṇ shun thāy? ākaro lāge eṭale ā (vrat, tap ādi) bījo mārga chhe em māne paṇ bāpu! mārga to ā ek ja chhe. are! tun jo to


PDF/HTML Page 2086 of 4199
single page version

kharo ke rāganī, bhedanī ne nimittanī draṣhṭine ādhīn thaīne bhagavān! tun 84 nā chakkaramān rakhaḍī rahyo chhe!

ahā! bhagavān ātmā chaitanyamahāprabhu sadā gnānasvabhāvī vastu ek chhe. ane tenun gnānapad-bhagavān gnānasvabhāv-paṇ trikāḷ akhaṇḍ ekarūp chhe. have kahe chhe ā je ek-abhed gnānasvabhāv chhe arthāt ekalā gnānarasathī bharelo gnāyakabhāv chhe temān ekāgratā karavī, temān tadrup thaī pravartavun-te sākṣhāt mokṣha nām pūrṇa sukhanī prāptino upāy chhe. samajāṇun kāī...? ā paisā-baisā ādimān sukh nathī em kahe chhe. paisā ādi to bhāī! dhūḷ-māṭī chhe; emān sukh kayān chhe? bahāramān kayāny-dhūḷamāny-sukh nathī. ahīn to ā dayā, dān ādi puṇyabhāv thāy emāny sukh nathī ane bhedanā vikalpamāny sukh nathī em kahe chhe; gajab vāt chhe bhāī!

kahe chhe-tun paṇ bhagavān chho; bhag nām gnān ane ānandanī lakṣhmīthī paripūrṇa bharelo evo tun bhagavān ātmā chho. chhatān tane jāṇe bīḍī pīve tyāre hosh-mastī- ānand āve chhe em tane thaī jāy chhe! are prabhu! shun thayun chhe tane ā? bhāī! bīḍī to jaḍ chhe; emān kayān ānand chhe? ane tenā taraphanun lakṣha je chhe e to rāg chhe. e rāgano svād-jherano svād tane āve ane tun ānand māne chhe? sarvagna parameshvare to ā kahyun chhe ke pūrṇa ānandano nāth to pūrṇa gnānasvarūp-ekalā gnānano piṇḍ prabhu tun ātmā chho; ane temān ekāgra thaī pravarte te mokṣhano-param sukhano upāy chhe.

ahā! andar bhagavān ātmā vastu chhe ke nahi? padārtha chhe ke nahi? (chhe); padārtha chhe to te ek chhe ke anek? vastu tarīke te ek abhed padārtha ja chhe. tethī teno gnānasvabhāv paṇ ek ja pad chhe. gnān-gnān-gnān evo trikāḷ ekarūp gnānasvabhāv chhe. ahīn kahe chhe-ā gnānasvabhāvanī sanmukh thaīne temān ekāgra thavun te mokṣhano upāy chhe arthāt temān samyagdarshan-gnān-chāritra traṇe āvī jāy chhe. gnānasvabhāvanī antar- ekāgratā karatān je nirvikalpa anubhav thayo temān-ātmānī pratīti thaī te samyagdarshan chhe, gnānanun gnān thayun te samyaggnān chhe ane gnānanī gnānamān ja ramaṇatā thaī te samyak chāritra chhe ane ā dharma chhe, arthāt mokṣhano upāy chhe. ākho di’ paisā raḷavāmān ane strī-putra-parivārane sāchavavāmān guñchāyelo rahe tene āvun kaṭhaṇ paḍe. parantu bhāī! ā samajyā vinā tārā bhavanā niveḍā nahi āve. vītarāg sarvagna paramātmāe dharmasabhāmān (samavasharaṇamān) ā ja mārga kahyo chhe ane te ja ahīn kundakundādi munivaro jagatane jāher kare chhe.

bhāī! tun anādithī rāgamān ekāgra chhe. paṇ rāgamān ekāgratā e duḥkhano arthāt chār gatinā paribhramaṇanā kaleshano rasto chhe. e pārāvār kalesh-duḥkhathī chhūṭī


PDF/HTML Page 2087 of 4199
single page version

sukh kem thāy, ātmalābh vā param ānandanī prāpti kem thāy teno upāy ahīn santo batāve chhe. kahe chhe-bhagavān! tun atīndriy mahāpadārtha chhe ane vastupaṇe ek ja chhe, abhed chhe. vaḷī tun gnānasvarūp chhe ane tāro gnānasvabhāv abhed ek ja chhe. āvo ek sāmānya je gnānasvabhāv temān ekāgra thaī antarlīn thavun te mokṣhano eṭale param ānandanī prāptino upāy chhe. ahāhāhā...! gnān gnānamān ja ekāgra thaī temān ja ramaṇatā kare te duḥkhathī chhūṭavāno upāy chhe.

have kahe chhe-‘ahīn, matignān ādi (gnānanā) bhedo ā ek padane bhedatā nathī parantu teo paṇ ā ja ek padane abhinande chhe.’

shun kahyun ā? ke ātmāno gnānasvabhāv sāmānya-sāmānya trikāḷ ekarūp chhe. temān ekāgratā thatān shuddhatānā-matishrutagnān ādinā anek paryāyo pragaṭe chhe; parantu je anek paryāyo pragaṭe chhe teo, ā ek gnānapadane bhedatā nathī, paṇ ek gnānasāmānyane ja abhinande chhe arthāt teo gnānasvabhāvanā ekapaṇānī ja puṣhṭi kare chhe. je mati- shrutagnān ādi bhedo pragaṭayā te badhā sāmānyamān abhed thāy chhe; tethī anekapaṇun tyān rahetun nathī.

ahā! bhagavān ātmā sadā ānandasvarūp chhe. parantu ahīn to gnānathī levun chhe ne? kemake gnānano ansh pragaṭ chhe. ānand pragaṭ nathī, to te vaḍe gnānamān-gnān ke je ek pad chhe temān-ekāgra thāy to ānand pragaṭe. ahīn kahe chhe-gnānamān ekāgra thatān je matignān ādi shuddhatānā bhedo pragaṭe chhe te badhā gnānapadane bhedatā nathī, kharekhar to teo sāmānya ek gnānasvabhāvamān ja abhedapaṇāne pāme chhe. bhāī! ā akhaṇḍ ekarūp je gnāyakabhāv tenī pariṇatinā je bhedo chhe te gnāyakane bhedatā nathī parantu teo ā ja ek padane abhinande chhe, ṭeko āpe chhe. -shun kahyun? vastu-bhagavān ātmā-trikāḷ ekasvarūpe chhe; ane tenun gnān-trikāḷī gnānasvabhāv-paṇ abhed ekasvarūpe chhe. have emān ekāgratāthī shuddhatānā je anek bhedo utpanna thāy chhe teo gnānasāmānyane bhedatā nathī paṇ sāmānyanī ja puṣhṭi kare chhe; puṣhṭi kare chhe eṭale shun? ke abhedamān ja te bhedo ekāgra chhe. bhale visheṣh (paryāyanī shuddhatā) vadhe, to paṇ e chhe abhedanī ekāgratāmān. e bhedo abhedane bhedarūp karatā nathī paṇ abhedamān ekāgra teo ek abhedane ja abhinande chhe, prasiddha kare chhe. āvī vāt! aho! anantakāḷathī duḥkhanā panthe dorāī gayelā jīvone ā sukhano panth āchārya bhagavān batāve chhe.

ahīn shun kahe chhe? ke sāmānya abhed ek gnāyakabhāvamātra sachchidānand prabhu ātmā chhe. tyān ek gnāyakabhāvamān ekāgratā thatān matignān, shrutagnān, avadhignān manaḥparyayagnān, kevalagnān-em gnānanī nirmaḷ-nirmaḷ paryāyo anekapaṇe thāy chhe.


PDF/HTML Page 2088 of 4199
single page version

chhatān te badhī ek gnānasāmānyamān ja ekāgra chhe, līn chhe. arthāt tyān badhun abhedapaṇe ja bhāse chhe, bhed bhāsato nathī. ahā! anekapaṇe thayelī te paryāyo ek gnānasāmānyane ja abhinande chhe, puṣhṭa kare chhe, samarthan āpe chhe. āvo mārag! duniyāthī sāv judo; abhyās nahi eṭale sūkṣhma lāge ane eṭale bichārā lokone em thāy ke ame ā vrat, tap, bhakti karīe chhīe ne? em ke enāthī dharma thashe. paṇ vrat, tap ādi bhāv to rāg chhe, te kāī ātmāno dharma nathī. ātmāno dharma to trikāḷī gnānasvabhāvamān ekāgra thavāthī pragaṭ thāy chhe. gāthā 96 mān na āvyun ke-amr̥utano sāgar prabhu ātmā mr̥utak kalevaramān mūrchchhāyo chhe. bhāī! ā deh to mr̥utak kalevar arthāt maḍadun chhe ane andaramān je shubhāshubh rāg thāy chhe te paṇ jaḍ, achetan maḍadun ja chhe, kemake temān chaitanyano ansh nathī.

a... hā... hā... hā...! kahe chhe-gnānanā bhedo ā ek padane bhedatā nathī paṇ teo ā ja ek padane abhinande chhe, puṣhṭi āpe chhe. ā vāt have draṣhṭāntathī samajāvavāmān āve chheḥ-

‘jevī rīte ā jagatamān vādaḷānnā paṭalathī ḍhaṅkāyelo sūrya ke je vādaḷānnā vighaṭan anusāre pragaṭapaṇun pāme chhe, tenā prakāshananī hīnādhikatārūp bhedo tenā prakāshasvabhāvane bhedatā nathī,...

juo, vādaḷānnā paṭalathī eṭale gāḍh vādaḷothī ḍhaṅkāyelo sūrya vādaḷānnā vighaṭan anusāre pragaṭapaṇun pāme chhe. vighaṭan eṭale vikharāī javun. jeṭalān jeṭalān vādaḷo vikharāī jāy chhe teṭalo teṭalo sūrya pragaṭ thāy chhe arthāt teṭalo sūrya prakāshapaṇāne pāme chhe. tyān sūryanā prakāshananā hīnādhikatārūp bhedo je pragaṭ thayā te bhedo tenā prakāshasvabhāvane bhedatā nathī, khaṇḍit karatā nathī paṇ tenā prakāshasvabhāvanun ekapaṇun pragaṭ kare chhe. thoḍun prakāshapaṇun, visheṣh prakāshapaṇun-evā prakāshanā bhedo sūryanā sāmānya prakāshasvabhāvane bhedatā nathī paṇ tenun ekapaṇun prasiddha kare chhe. ā draṣhṭānt thayun. have kahe chhe-

‘tevī rīte karmapaṭalanā udayathī ḍhaṅkāyelo ātmā ke je karmanā vighaṭan (kṣhayopasham) anusāre pragaṭapaṇun pāme chhe, tenā gnānanī hīnādhikatārūp bhedo tenā (sāmānya) gnānasvabhāvane bhedatā nathī parantu ulaṭā tene abhinande chhe.’

juo, ātmā ḍhaṅkāyelo chhe to pote potānī yogyatāthī, kāī karmanā udayathī ḍhaṅkāī gayo chhe em nathī. to ‘karmapaṭalanā udayathī ḍhaṅkāyelo ātmā’-em to chokhkhun lakhyun chhe? hā, paṇ e to nimittanī mukhyatāthī vyavahāranun kathan chhe.

prashnaḥ– āvī bhāṣhā sīdhī chhe chhatān tame arthane pheravī nākho chho?


PDF/HTML Page 2089 of 4199
single page version

samādhānaḥ– bhagavān! karma to jaḍ achetan chhe. te chaitanyamay ātmāne shī rīte ḍhāṅke? parantu jyāre jīvanī paryāyamān hīṇī avasthā thavārūp yogyatā hoy tyāre jaḍakarmano uday temān nimitta hoy chhe. bas āṭalun. jaḍ karma hīn avasthāpaṇe jīvane karī de chhe em chhe nahi. bhāī! ā to samajāy evī rīte sīdho dākhalo āpyo chhe ke karmanā vighaṭan (kṣhayopasham) anusāre gnān pragaṭapaṇun pāme chhe. tyān agnānī kahe chhe-

juo! karma jem ghaṭatun jāy chhe, khasatun jāy chhe tem gnān pragaṭ thatun jāy chhe. chhe ke nahi?

bhāī! eno evo artha nathī bāpā! bhāī! teno artha to e chhe ke tenun bhāv āvaraṇ je hīṇīdashārūp chhe te jem ṭaḷatun jāy chhe te anusāre gnān pragaṭapaṇun pāme chhe ane temān jaḍakarmano kṣhayopasham nimitta chhe. samajāṇun kāī...?

chaitanyanā prakāshanā nūranun pur prabhu ātmā chhe. tene āvaraṇanā kṣhayopashamathī ne potānī dashānā kṣhayopashamanī lāyakātathī gnān pragaṭ thāy chhe. ahīn kahe chhe-te gnānanī hīnādhikatānā bhedo, tenā sāmānya gnānasvabhāvane bhedatā nathī; parantu ulaṭā tene abhinande chhe, arthāt ekarūp gnānasvabhāvane puṣhṭa kare chhe. ahāhāhā...! gnānanā te bhedo sāmānya-sāmānya gnānamān ekapaṇāne pāme chhe, sāmānyapaṇāne pāme chhe. te bhedo chhe to paryāy, (sāmānya nathī) paṇ trikāḷī ek gnānamān ekāgra thayelā teo gnānamān ekapaṇāne pāme chhe, visheṣh-visheṣh nirmaḷatānā bhedo svabhāvanī ekatāne pāme chhe. āvī vāt chhe!

have kahe chhe-‘māṭe jemān samasta bhed dūr thayā chhe evā ātmasvabhāvabhūt gnānanun ja ekanun ālamban karavun.’

juo, shun kahe chhe? ke gnānanun ja ekanun ālamban karavun. dev-guru-shāstranun ālamban karavun em nahi, kemake ethī to rāg ja thāy chhe. vaḷī paryāyanā ālambanathī paṇ rāg-vikalpa ja ūṭhe chhe. māṭe kahe chhe-ātmasvabhāvabhūt gnānanun ja ekanun ālamban levun. bhāī! tun ā badhān hāḍakān ne chāmaḍānnā premamān ane puṇya-pāparūp rāganā premamān bhraṣhṭa thaīne chār gatimān rakhaḍī maryo chho. tārā duḥkhanī shun kathā kahīe? ahīn ā tārā hitano mārag chhe nāth! bhāī! tāro gnānasvabhāv achintya alaukik chhe. to ekavār tāro je gnānasvabhāv chhe tenun posāṇ kar ne! teno prem kar ne! tārī ruchine tyān laī jā ne! bhāī! tane abhūtapūrva alaukik ānand thashe.

kahe chhe-ātmasvabhāvabhūt gnānanun ja ekanun ālamban karavun. gajab bhāṣhā chhe! ātmā svabhāvavān chhe ane gnān teno svabhāv chhe. ā ātmasvabhāvabhūt gnān trikāḷ


PDF/HTML Page 2090 of 4199
single page version

ekarūp chhe. kahe chhe-te ekanun ja ālamban levun, te ekano ja āshray karavo; matalab ke rāgano nahi, nimittano nahi ne bhedano paṇ āshray karavo nahi. ahā! ā mārag ane ā samyagdarshan pāmavānī rīt chhe. are! paṇ ene (sāmbhaḷavānī paṇ) kayān navarāsh chhe? ane e prabhu ānandano nāth (bīje) kayān gotyo maḷe em chhe? shun te bahāramān kayāny maḷe em chhe? (nā). bhāī! jyān chhe tyān andaramān jāy nahi to te maḷe shī rīte? ā ek ja rīt chhe.

‘te gnānanun ja ekanun ālamban karavun’-ām kahīne vyavahāraratnatrayanā je vikalpo chhe te ālamban levā yogya nathī em kahe chhe, kemake e vikalpanā āshraye ātma-ekāgratā pragaṭ thāy chhe em nathī. are, āmān to paryāyanā bhedanun paṇ ālamban karavāno niṣhedh chhe kemake bhedanā āshraye paṇ rāg thāy chhe paṇ ātma- ekāgratā thatī nathī. bhāī! tun gnānasvabhāvathī bharelo bhagavān chho. paṇ are! tun koṇ chhe? kayān chho? kevaḍo chho? tenī bāpu! tane khabar nathī. ahā! jeno ādar karavo chhe, jenun ālamban levun chhe te tun koṇ chho? tenī tane khabar nathī! ahīn kahe chhe-bhagavān! tun gnānanun ne sukhanun nidhān chho. tun tyān andaramān jā; tane nidhān maḷashe.

are bhagavān! tun sāmbhaḷane bhāī! ā tārī juvānī jholān khātī chālī jashe ane vr̥uddhāvasthā āvīne ūbhī rahī jashe. prabhu! tun tyāre konun sharaṇ laīsh? tethī kahe chhe-andar traṇ lokano nāth ātmā gnānasvarūpe birāje chhe tyān jā ne! bhāī! tane yuvānī pragaṭashe. jo rāganun sharaṇ levā jaīsh to tyān agnān pragaṭashe; ane e to bāḷadashā chhe. ek gnānasvabhāvanun sharaṇ laīsh to tane yuvānī pragaṭashe-antarātmārūp yuvānī pragaṭashe ane krame karīne pūrṇa kevaḷagnān thatān vr̥uddhāvasthā thaī jashe. ā avasthāo prabhu! tārā (-gnānanā) āshraye pragaṭ thayelī tārī chhe. bākī ā sharīranī bāḷ avasthā, yuvāvasthā ane vr̥uddhāvasthā to jaḍanī jaḍarūp chhe.

aho! ā to bahu saras gāthā chhe. kahe chhe-ek gnānanun ja-trikāḷī gnāyakasvabhāvanun ekanun ja ālamban levun.

prashnaḥ– shun ā ekānta nathī thatun? samādhānaḥ– bhāī! ā ekānta eṭale samyak ekānta chhe. bhāī! tun ene ekānta kahīne gnānanā āshrayathī paṇ lābh thāy ane rāganā āshrayathī paṇ lābh thāy-em anekānta kahe chhe paṇ em anekānta chhe ja nahi; e to phudaḍīvād chhe.

prashnaḥ– to jayadhavalamān em kahyun chhe ke karmano kṣhay shubhabhāv ane shuddhabhāv-te bannethī ja thāy chhe. ā kevī rīte chhe?


PDF/HTML Page 2091 of 4199
single page version

samādhānaḥ– bhāī! te kaī apekṣhāe chhe? are, (gnānīno) shubhabhāv ashubhabhāvane nirjare chhe jyāre shuddhabhāv to badhāne-shubh tem ja ashubhane-nirjare chhe. āvī apekṣhā tyān chhe. paṇ shun thāy? (jyān apekṣhā ja na samaje tyān?)

ahīn to bhagavān kundakundāchāryanī ā gāthāno bhāv āchārya amr̥utachandradev ṭīkāmān dohī-dohīne bahār kāḍhe chhe. jem koī baḷukī bāī gāyanā-bhensanā āḷumān je dūdh chhe-je andar chhe-tene dohīne-kheñchīne bahār kāḍhe chhe tem āchāryadev tarkanī bhīns daīne gāthāmān je andaramān bhāv bharyā chhe te bahār kāḍhe chhe. kahe chhe-ek gnānanun ekanun ja ālamban levun kemake te vaḍe ja mukti chhe. gāthā ja chhe ne! juone!

आभिणिसुदोधिमणकेवलं च तं होदि एक्कमेव पदं।
सो एसो परमट्ठो जं लहिदुं णिव्वुदिं जादि।।

ātmā te ek paramārtharūp gnānapadane pāmīne mukti pāme chhe; vyavahārane pāmīne mukti pāme chhe em chhe ja nahi. bhāī! ā to je chhe tenun spaṣhṭīkaraṇ chhe.

ahāhāhā...! kahe chhe-trikāḷī ekarūp gnāyakabhāv arthāt jāṇagashaktinun sattva evun je gnān te gnānanun ja ekanun ālamban levun. ahīn be vāt karī ne!

1. gnānanun ja, ane te paṇ 2. ekanun ālamban levun. ahāhāhā...! vastu-ātmā andar ekalā gnānanun nidhān svachchhatānā-nirmaḷatānā bhāvathī paripūrṇa bharelun paḍayun chhe; te mahāprabhu chhe, māṭe tenun ālamban le, sharaṇ le; moṭānun sharaṇ le. te moṭo prabhu! tun ja andaramān chho. ahāhāhā...! jāṇavun-jāṇavun-jāṇavun evo sahaj jeno svabhāv chhe evā gnānano ekarūp dariyo prabhu tun ja chho. tun tyān jā, temān āshray pām, tenun ālamban le. lyo, ā to ekalun nishchayanun ja ālamban levun em kahe chhe. bhāī! mārag ja ā rīte chhe temān bījun shun thāy? shrīmad rājachandre paṇ kahyun chhe ke-‘‘anekānta paṇ samyak ekānta evā nijapadanī prāpti sivāy anya hetue upakārī nathī.’’ māṭe je samyak ekānta chhe evā nij gnānasvabhāvanun ja ekanun ālamban levun.

bhāī! jem trikāḷī dravya chhe tem vartamān vartamān vartatī tenī paryāy paṇ chhe; āvun anekānta chhe. chhatān samyak ekānta evā nijapadanī prāpti sivāy anya hetue anekānta upayogī nathī. ethī e nakkī thayun ke dev-guru-shāstranī bhakti ādinā rāgathī jīvane lābh thāy em chhe nahi. ek shuddha trikāḷī dravyanun ālamban laī


PDF/HTML Page 2092 of 4199
single page version

temān ja ekāgratā karavī e kartavya chhe kemake tenā ālambanathī ja nijapadanī prāpti thāy chhe. ahīn e ja kahe chhe ke-

‘ātmasvabhāvabhūt gnānanun ja ekanun ālamban karavun; tenā ālambanathī ja (nij) padanī prāpti thāy chhe.’ ātmā sadā ekarūp gnānānandasvabhāvī vastu chhe. te ekanā ālambanathī ja nijapadanī prāpti thāy chhe.

prashnaḥ– āmān to ‘ja’... ‘ja’... em āve chhe; tyāre ‘shrīmad rājachandra’mān ek patramān māro bhagavān ‘ja’ na kahe, māro mahāvīr ‘ja’ na kahe-em āve chhe ne?

samādhānaḥ– bhāī! tyān to vastu dravye nitya chhe, paryāye anitya paṇ chhe em apekṣhāthī vāt chhe. ātmā nitya ja chhe, vā anitya ja chhe em nahi; ātmā ek ja chhe, vā anek ja chhe em nahi. parantu dravye ek chhe to paryāy apekṣhāe anek paṇ chhe; dravya trikāḷ rahe chhe e apekṣhāe nitya chhe to paryāy apekṣhāe anitya paṇ chhe-em vastunā dravya-paryāyasvarūpanun kathan chhe. jyāre ahīn to ālamban konun levun enī vāt chhe. to kahe chhe-trikāḷī dravyano je ekarūp gnānasvabhāv te ekanun ja ālamban levun kemake te ekanā ālambanathī ja nijapadanī prāpti thāy chhe.

prashnaḥ– tame to nishchayanī ja vāt karo chho paṇ tenun kāī sādhan chhe ke nahi? samādhānaḥ– bhāī! ā (ātmā) ja sādhan chhe, kemake ātmāmān karaṇ nāmano guṇ chhe. ātmāmān jem gnānasvabhāv trikāḷ chhe tem karaṇ nāmano guṇ paṇ trikāḷ chhe. tenun (guṇathī abhed ātmānun) ālamban letān sādhanadashā pragaṭ thāy chhe. koīne em thāy ke-shun sādhananī āvī vyākhyā? paṇ bhāī! ā ja tārā hitano panth chhe. bhagavān! tun rāganā panthe to anādithī paḍelo chhe, paṇ bāpu! e to ahitano duḥkhano panth chhe. ahīn kahe chhe-shuddha chaitanyasvabhāvamay trikāḷī bhagavān ātmānun ja ekanun vartamān gnānanī paryāyamān ālamban levun kemake tenā ālambanathī ja nijapadanī prāpti chhe.

prashnaḥ– ek ātmānā ālambanathī ja mukti thāy-em āp ekānta karo chho. ene badale kāīk nishchayathī thāy ane kāīk vyavahārathī-vratādithī paṇ thāy em kaho to?

uttaraḥ– bhāī! kadīy traṇakāḷamān koīney vyavahārathī (dharma, mukti) na thāy. ahīn to ā ek ja vāt chhe. juone! pāṭhamān ā ja chhe ke nahi? bhāī! ā to āchārya amr̥utachandrasvāmī ām pokāre chhe. ahā! teo to bhāvaliṅgī sant


PDF/HTML Page 2093 of 4199
single page version

nirgranth digambar munivar hatā. traṇ kaṣhāyanā abhāvasahit temane vītarāgī shānti pragaṭ hatī. aho! teo atīndriy ānandanā prachur svasamvedanamān ūbhā hatā. kāīk vikalpa āvatān teo ā kahe chhe ke-bhāī! tāre dharma karavo chhe ne? to chaitanyanun nidhān prabhu ātmā ekanun ja ālamban le; tenā ālambanathī ja nijapadanī prāpti thāy chhe. dev-guru- shāstra, pañch parameṣhṭhī ityādinun (paranun) ālamban to, vachche shubharāg āve chhe eṭalā puratun nimittathī kahyun chhe. (vāstavamān teo ālamban chhe nahi).

ahāhāhā...! gnānānandasvabhāvanā ekanā ālambanathī ja gnānasvabhāvamay je nijapad tenī prāpti thāy chhe. ā astithī vāt karī. have kahe chhe-tenā ālambanathī ja ‘bhrāntino nāsh thāy chhe,’ -ā nāstithī kahyun. nijapadanā ālambanathī ja nijapadanī prāpti thāy chhe ane bhrāntino nāsh thāy chhe. bhāī! bījī koī rīte mithyātvano nāsh thato nathī em kahe chhe. bhāī! tun rāg ne vikalpane ātmāmān milāvaṭ karīne māne chhe paṇ e to mithyābuddhi chhe. ahīn to ā kahe chhe ke-ātmā chandramānī jem shītaḷ-shītaḷ- shītaḷ vītarāgī shītaḷatānā svabhāvathī bharelo ekarūp jinachandra prabhu chhe. te tenā ālambanathī ja prāpta thāy chhe.

tyāre keṭalāk kahe chhe-amane ā moṅghun (kaṭhaṇ) paḍe chhe, koī soṅgho (sahelo) mārag chhe ke nahi?

are bhāī! jem shīro kare chhe tyāre pahelān loṭane ghīmān sheke chhe ane pachhī andar sākaranun pāṇī nākhe chhe. paṇ ā rīt moṅghī paḍe chhe em jāṇī koī loṭane sākaranā pāṇīmān pahelān sheke ane pachhī ghī nākhe to? to shīro to shun loparīy nā thāy. samajāṇun kāī...? tem bhagavānano ā mārag moṅgho (kaṭhaṇ) paḍe chhe em jāṇī agnānī pahelān vrat, tap, ādi karavā maṇḍī paḍe chhe. paṇ are bhagavān! jene tun soṅgho (sahelo) mārag māne chhe te soṅgho mārag nathī bāpā! te mārag ja nathī. enāthī nijapadanī prāpti nahi thāy, mithyātvano nāsh nahi thāy. rāganā ālambanathī to rāganī-duḥkhanī- chāragatinā kaleshanī ja prāpti thashe. āvī vāt chhe.

bhāī! tun trikāḷī ekarūp je gnāyakabhāv chhe tenun ālamban laīsh to tane gnāyakabhāvanī prāpti thashe. nijasattvarūp je gnāyakabhāv tenī prāpti thatān ‘hun rāgavāḷo chhun ne hun paryāy jeṭalo chhun’-ityādi je paramān bhrānti chhe teno arthāt mithyātvano nāsh thashe. mithyātvanā nāsh thavāno ā ek ja upāy chhe.

kahe chhe-‘tenā (gnāyakabhāvanā) ālambanathī ja bhrāntino nāsh thāy chhe, ātmāno lābh thāy chhe, anātmāno parihār siddha thāy chhe,...’


PDF/HTML Page 2094 of 4199
single page version

shun kahyun? ke ek gnāyakabhāvanā āshraye ja ātmāno lābh thāy chhe arthāt ātmā je param pavitra padārtha chhe teno paryāyamān lābh thāy chhe. pahelān nijapadanī prāpti kahī hatī ne? ā eno ja visheṣh khulāso karyo ke-ātmalābh thāy chhe. ā vāṇīyā navun varas bese tyāre lakhe chhe ne ke-‘‘lābh savāyā.’’ have tyān to dhūḷamāny lābh savāyā nathī sāmbhaḷane! e to badhī kaṣhāyanī hoḷī chhe. lābh to ā (ātmalābh thāy te) chhe, jemān bhrāntino nāsh thaī atīndriy ānandanī prāpti thāy chhe.

koīe hamaṇān kahyun chhe ke sonagaḍh have hajāronī āv-jānun kendrasthān chhe. are bhāī! tārun kendrasthān to andar bhagavān ātmā chhe ke jemān najar jatān tane tārā chaitanyanidhānanī prāpti thāy chhe, ātmāno lābh thāy chhe. bhāī! ā paisāno lābh thāy vā rāgano lābh thāy to tethī shun? e to badhān kharekhar duḥkhanān ja kāraṇ chhe.

hā, paṇ paisāno lābh hoy to ahīn sāmbhaḷavā rahī shakāy ne? dhūḷey rahevāy nahi, sāmbhaḷane! paisāno lābh to ghaṇāyane chhe, paṇ rahe chhe kayān? are! paisāvāḷāne to ghaṇān lākaḍān (shalya) hoy chhe. ā chhāparun hoy chhe temān ek ek vaḷīne ek-ek khīlo hoy chhe paṇ mobhane? mobhane anek khīlā hoy chhe. tem moṭo sheṭh thāy tene ghaṇā khīlā vāge chhe; ek strīno khīlo, ek putrano khīlo, ek vepār- udyogano khīlo-evā bījā pārāvār khīlā ene vāge chhe. bichāro shun kare? ene sāmbhaḷavā rahevānī kayān navarāsh chhe? paṇ bāpu! avasar to chālyo jashe ane sansār (duḥkh) ūbho raheshe hon.

māṭe kahe chhe-nirmaḷānandano nāth prabhu tun andar chhe tenun ālamban le. tem karatān ja tane ātmalābh thashe. bhāī! paisāmān dhūḷey lābh nathī ane dayā, dān, vrat ādi shubharāganā pariṇāmamāny lābh nathī. e sarvamān (bahāramān) lābh mānīne to anantakāḷ duḥkhamān marī gayo chhe. have draṣhṭi pheravī de ane jyān atīndriy mahāpadārtha prabhu tun andar paḍayo chhe tyān draṣhṭi kar ane teno ja āshray kar, temān ja ekāgra thā. tethī tane ātmalābh thashe ane anātmāno parihār thaī jashe.

shun kahyun? ke antarasvarūpamān ekāgra thatān arthāt tenun ālamban letān ātmalābh thāy chhe, ātmānī nirākuḷ shāntino lābh thāy chhe ane anātmānī arthāt rāgādino parihār siddha thaī jāy chhe. ahā! ā svabhāvanun grahaṇ thatān anātmāno-rāgādino tyāg siddha thaī jāy chhe em kahe chhe. kevī saras vāt! jāṇe ekalun amr̥ut!

hā; eno (amr̥utano) prachār thavo joīe. are bhāī! ātmā andaramān prachār kare ke bahār? ahīn to andaranā prachāranī vāt chhe. bahāramān to e kare ja shun? (kāī nahi). bhāṣhā to juo! ke antaranā


PDF/HTML Page 2095 of 4199
single page version

ālambanathī ja ātmāno lābh thāy chhe ane anātmāno abhāv thāy chhe. juo, ānun nām tyāg chhe. bahārano tyāg kevo? bahāranī chīj kayān andar pesī gaī chhe ke teno tyāg kare? ā to tārī paryāyamān je (ashuddhatā) chhe tenā tyāganī vāt chhe. ahāhāhā...! ‘anātmāno parihār siddha thāy chhe.’ eṭale shun? eṭale ke jeṭalā anshe andaranā ālambanamān gayo teṭalā anshe anātmāno-rāgano parihār-tyāg siddha thāy chhe. ā ātmānun grahaṇ thāy chhe tyāre anātmāno tyāg siddha thāy chhe. lyo, ā grahaṇ ne tyāg chhe.

pahelān āvyun ne ke-‘jemān samasta bhed dūr thayā chhe evā ātmasvabhāvabhūt gnānanun ja ekanun ālamban karavun.’ teno artha em chhe ke paryāyane dravya bhaṇī vāḷavī, ane paryāyamān trikāḷī dravyanān gnān ne shraddhān karavān. paryāy chhe to ek samayanī paṇ te ākhā trikāḷīne jāṇe chhe, shraddhe chhe. aho! ek samayanī paryāyanun evun adbhut sāmarthya chhe ke te antar ekāgra thatān ākhā dravyane jāṇe chhe. samajāṇun kāī...? agnānīne ā vāt besatī nathī tethī ‘ekānta chhe ekānta chhe’-em rāḍo nākhe chhe; paṇ shun thāy? (antar- ekāgra thayā vinā kāī ja bese em nathī)

ahāhāhā...! ekarūp-ekarasarūp gnān chhe, ekarasarūp ānand chhe, ekarasarūp shraddhā chhe. em badhun (anant guṇathī bharelun) ekarasarūp-ekarūp trikāḷ chhe. tethī ā ekanun ja ālamban levun jethī bhed dūr thaī jāy. tenā ālambanathī ja ātmalābh thāy chhe ane anātmāno tyāg thaī jāy chhe. ā vastusthiti chhe. chhatān agnānī vyavahār... vyavahār... vyavahār-em pakṣha karyā kare chhe. are bhāī! vyavahār chhe kharo; pūrṇa vītarāgatā na thāy tyān sudhī gnānīne vyavahār hoy chhe parantu te hey chhe. ahāhā...! jene andar ātmānun bhān varte chhe e antarātmāne vyavahār hoy chhe, āve chhe paṇ te heyasvarūpe chhe. gajab vāt bhāī!

paramārtha vachanikāmān kahyun chhe ke-‘‘hey-tyāgarūp to potānā dravyanī ashuddhatā, gney-vichārarūp anya ṣhaṭdravyasvarūp, upādey-ācharaṇarūp potānā dravyanī shuddhatā.’’ ācharaṇarūp shuddhatāne upādey kahī chhe; kemake bhāsabhān to shuddhatāmān thāy chhe, māṭe shuddhatāne ahīn upādey gaṇī chhe. ashuddhatāne hey-tyāgarūp kahī chhe. jyān sudhī pūrṇa vītarāg-sarvagna na thāy tyān sudhī sādhakane paryāyamān ashuddhatā to chhe, paṇ chhe te hey. agnānīne ā ākarun paḍe chhe, paṇ shun thāy? bhāī! vyavahār vyavahāranā sthānamān chhe. pūrṇa vītarāg na hoy tyāre, svabhāvano jeṭalo āshray varte chhe teṭalī to nirmaḷatā chhe, parantu pūrṇa āshray nathī eṭale teṭalo vyavahārano āshray tene āvyā vinā rahe nahi, paṇ chhe te bandhanun kāraṇ, chhe te heyarūp ja.


PDF/HTML Page 2096 of 4199
single page version

ahīn kahe chhe-antarasvarūpanī ekāgratā thatān ātmalābh thāy chhe ane anātmāno parihār siddha thāy chhe. paryāyamān je ashuddhatā chhe te anātmā chhe ane teno tyāg svarūpanā grahaṇ vaḍe siddha thāy chhe. bhāī! vastu to ām ja chhe. duniyā māne ke na māne; ekānt kahe ke game te kahe; janma-maraṇathī rahit thavāno mārag to ā ja chhe. bāpā! chār gatimān to badhey duḥkh chhe. moṭun sheṭhapad ke rājapad ho topaṇ emān ākuḷatā ne duḥkh ja chhe. svargamāny ākuḷatā ja chhe. sansārī prāṇīo jyān ho tyān badhe ja ākuḷatānī bhaṭṭhīmān shekāī rahyā chhe. nirākuḷ ānand ane shāntinun dhām to ek prabhu ātmā chhe. tene chhoḍīne koī mand kaṣhāy karo to karo, paṇ tenāthī ātmānī shānti ane ānand to dājhe ja chhe. samajāṇun kāī...?

padmanandī pañchavinshatimān dānopadeshanā adhikāramān āve chhe ke-he jīv! tane je ā be-pāñch karoḍanī sampatti maḷī chhe te, jenā vaḍe ātmānī shānti dājhelī te puṇyanun phaḷ- ukaḍiyā chhe. jem māṇas māl-māl khāī le ane pachhī ukaḍiyāne bahār pheṅkī de chhe. ane tyāre kāgaḍo kā, kā, kā,... em avāj karīne bījā kāgaḍāone bolāvīne te khāy chhe, ekalo khāto nathī. tem āchārya kahe chhe-he ātmā! tane je ā sampatti-dhūḷ maḷī chhe te tārī dājhelī shāntinun phaḷ ukaḍiyā chhe. jo tun te ekalo khāīsh to kāgaḍāmānthī paṇ jaīsh. kāgaḍo ukaḍiyā maḷe to ekalo na khāy, tem jo tun ā sampatti ekalo bhogavīsh ane dayā, dān, bhakti ityādimān vāparīsh nahi to tun kāgaḍāmānthī paṇ jaīsh. ahā! jyāre shubhabhāvano adhikār hoy tyāre dharmīne kevā shubhabhāv āve chhe te to batāve ne? joke te shubhabhāv chhe hey, chhatān te dharmātmāne hoy chhe, āve chhe enī vāt chhe. dravyadraṣhṭie to paramātmā chothe guṇasthāne prāpta thayo chhe. paṇ chāritranī paryāyamān jyān sudhī pūrṇa prāpta na thāy tyān sudhī svanā āshrayamān adhurāsh chhe tethī, pūrṇa thayo nathī, svanā āshrayanī adhurāshamān parano vyavahār āvyā vinā rahe nahi ane tyāre dayā, dān, vrat, bhakti ityādi shubhabhāv tene āve chhe. paṇ te chhe svadravyanī ashuddhatā- hey, hey, hey.

prashnaḥ– jo te (-shubhabhāv) hey chhe to shā māṭe karavā? samādhānaḥ– te karavānī to vāt ja kayān chhe? gnānīne te karavāno abhiprāy kayān chhe? e to kahyun ne ke jyān sudhī svano pūrṇa āshray thayo nathī tyānsudhī svanā āshrayanī adhurāshamān tene parano vyavahār-dayā, dān, bhakti ādino shubhabhāv āve chhe, āvyā vinā raheto nathī. paṇ e chhe hey em jāṇavun. āvī vāt chhe.


PDF/HTML Page 2097 of 4199
single page version

ahīn kahe chhe-‘anātmāno parihār siddha thāy chhe.’ eṭale shun? eṭale ke potānun sva je ek shuddha chaitanyasvarūp teno andar āshray karatān tenī paryāyamān prāpti thāy chhe ane ashuddhatāno parihār-tyāg thāy chhe. juo, paradravyano tyāg thāy chhe em vāt nathī, kemake paradravyanān grahaṇ-tyāg ātmāmān chhe ja nahi. parantu ātmānī paryāyamān ashuddhatā chhe, duḥkharūp malin pariṇati chhe teno, svarūpanun grahaṇ thatān tyāg thāy chhe. ahā! ek shuddhano āshray letān shuddhatānī prāpti thāy chhe ane ashuddhatāno parihār thāy chhe. āvo mārag chhe!

are!! bhagavānanā virah paḍayā ne agnānīoe kānīkanun kāīk mānī rahyā chhe. ahā! sākṣhāt bhagavān birāje chhe temane paṇ uḍāḍe chhe! ā vāṇī, mahāvidehakṣhetramān sākṣhāt paramātmā birāje chhe tyānthī āvī chhe paṇ are! agnānī tene mānato nathī ane rāgane-thothānne māne chhe. ane potānī mānyatāmān na āve eṭale āne (satyane) uḍāḍe chhe. are bhāī! ā tane shun thayun? bhagavān! tun sāmbhaḷ, dhīrajathī sāmbhaḷ. bhagavān sarvagnadev sīmandhar paramātmā sākṣhāt mahāvidehakṣhetramān birāje chhe. tyānthī ā vāṇī āchārya kundakund laī āvyā chhe. teo to ātmānubhavī gnānī-dhyānī sant hatā. khās visheṣhatāthī bhagavān pāse gayā hatā. tyān temanun gnān sātishay nirmaḷ thayun hatun. āṭh divas tyān sāmbhaḷ‌yun ane shrutakevaḷīothī paṇ charchā karī ane pachhī ahīn āvyā hatā. ahīn āvīne ā samayasāranī gāthāo rachī chhe.

teo kahe chhe-bhāī! sukhanun nidhān bhagavān ātmā chhe, jo tāre sukhī thavun hoy to tenun ja ekanun ālamban le. ahāhāhā...! svabhāvathī ja je sukh chhe, gnān chhe temān duḥkh kem hoy? te vikr̥ut kem hoy? te apūrṇa kem hoy? bhāī! tane ā besatun kem nathī? vastu je ā ātmā chhe te paripūrṇa chhe, shuddha chhe, gnān ane sukhanun nidhān chhe. āvā svasvarūpamān antar ekāgra thavāthī nijapadanī prāpti thāy chhe. pahelān ‘pad’ kem līdhun? kemake agāu gnānapadane ātmapad kahyun hatun ne? tethī ‘nijapadanī prāpti thāy chhe’ em pahelān līdhun ane ‘ātmalābh thāy chhe’ em pachhī kahyun. ātmā ek padārtha chhe tethī gnān paṇ ek pad chhe em pahelān kahyun hatun ne? juo, chhe ne andar? ke “ ātmā kharekhar param padārtha chhe ane te gnān chhe; vaḷī ātmā ek ja padārtha chhe; tethī gnān paṇ ek ja pad chhe.” māṭe ātmasvabhāvabhūt gnānanun ja ekanun ālamban karavun, kemake tenā ālambanathī ja nijapadanī arthāt je ek gnānapad chhe tenī prāpti thāy chhe ane bhrāntino nāsh thāy chhe, ātmāno lābh thāy chhe ane anātmāno parihār siddha thāy chhe. ahā! gajab vāt chhe! āchāryadeve ṭīkāmān ekalun amr̥ut reḍayun chhe! aho! digambar santo āvo mahān


PDF/HTML Page 2098 of 4199
single page version

adbhut vāraso mūkī gayā chhe. bhāī! teno mahimā lāvī svahit māṭe svādhyāy karavo joīe.

kahe chhe-‘ātmāno lābh thāy chhe, anātmāno parihār siddha thāy chhe.’ ahāhāhā...! ek shuddhanā avalambane shuddhatānī prāpti thāy chhe ane ashuddhatāno parihār thāy chhe. arthāt ashuddhatāno parihār te vyay ane shuddhatānī prāpti te utpād chhe ane ālambanayogya je ek shuddha trikāḷ vastu te dhruv chhe. ahā! āvān utpād-vyay-dhruv! bhāī! ā to dhīrānun kām bāpā! ā kāī puṇyanī kriyā karatān karatān maḷī jāy em nathī. agnānīne em thāy chhe ke āmān vyavahār to na āvyo? bhāī! nishchay pragaṭe tene vyavahār hoy chhe. nishchay vināno vyavahār vyavahār ja nathī, e to vyavahārābhās chhe.

bhagavān! tun chaitanyanidhān chho. tārāmān anantī svarūpasampadā bharelī chhe. ‘bhagavān’-em kaḷash 141 mān āve chhe ne? bhag nām lakṣhmī ane vān eṭale vāḷo. ahāhā...! anant anant gnān ane ānandanī lakṣhmīthī bharelo tun bhagavān chho. param adhyātmataraṅgiṇīmān भगं–लक्ष्मी विद्यते यस्य सः भगवान्–em bhagavānano artha karyā chhe. ‘भग’ nām shrī, gnān, vīrya, prayatna, kīrti, māhātmya -evā artha paṇ thāy chhe. paṇ ahīn ‘bhag’no artha lakṣhmī-gnān ane ānandanī lakṣhmī karyo chhe kemake ātmā gnān ane ānand jenun svarūp chhe evī svarūpalakṣhmīno akhūṭ bhaṇḍār chhe. kevaḷagnānādi paryāyo anantī pragaṭe toy anantakāḷe na khūṭe evun akhūṭ nidhān chhe. ahāhā...! jeno svabhāv ja gnān chhe tenī vāt shun? āvā bhagavān ātmānun ālamban letān bhrāntino nāsh thaī ātmalābh thāy chhe. jo khetaramān daṭāyelo charu nīkaḷe to temān kroḍo maṇi-ratna bhāḷīne ‘ohohoho...’ em thaī jāy chhe. paṇ ahīn ātmāmān kroḍo to shun anant-anant-anant kroḍo ratan bharyān chhe. bhāī! tun emān antardraṣhṭi kar, tane bhagavānanā bheṭā thashe, atīndriy ānand pragaṭashe ane ashuddhatāno parihār thashe.

ām thavāthī kahe chhe ke-‘karma jorāvar thaī shakatun nathī.’ karma taraphanun vashapaṇun hatun tene karmanun jorāvarapaṇun kahevāy chhe. karmane vash pote thaī pariṇame tyāre karma jorāvar chhe em kahevāmān āve chhe. have jyān vastusvabhāvane vash thaī pariṇamyo tyān nimittane vashe je jor hatun te jor nīkaḷī jāy chhe. have te parane vash na thatān svane vash thāy chhe. ‘karma jorāvar thaī shakatun nathī’-e kahevānun tātparya e chhe ke svavashe ashuddhatā jyāre nīkaḷī jāy chhe tyāre ashuddhatānun jor je nimittane vashe hatun te rahetun nathī.


PDF/HTML Page 2099 of 4199
single page version

kahe chhe-ek gnānasvarūp ātmānā ālambanathī karma jorāvar thaī shakatun nathī. eṭale shun? eṭale ke agnānī parane vash thato hato te karmanun jor hatun, parantu have svane vash thayo to karmanā vashe je jor hatun te chhūṭī jāy chhe. āvī vāt chhe! bhāī! karma to paradravya chhe ane teno svadravyamān to abhāv chhe. have jemān karmano abhāv chhe tene karma shun kare? tene nukashān shī rīte kare? karmano to ātmāmān trikāḷ abhāv chhe māṭe te ātmāne nukashān karī shake nahi. paṇ je ashuddhatāno sadbhāv chhe te tene nukashān kare chhe. pravachanasār gāthā 16 mān bhāvaghātī karmanī vāt karī chhe. tyān kahyun chhe-ghātīkarma be prakāranā chheḥ-

1. nimittarūp dravyakarma ane 2. upādānarūp bhāvakarma (je potāno ghāt pote kare chhe). ā pramāṇe dravyakarma ane bhāvakarma em be prakāre ghātī karma chhe. aho! āchārya bhagavantoe gajabanān kām karyān chhe! aho! gāthā-gāthāe ane pade-pade jāṇe dariyā bharyā chhe!

have kahe chhe-nimittane vash nahi thatān ‘rāgadveṣhamoh utpanna thatā nathī, (ane rāgadveṣhamoh vinā) pharī karma āsravatun nathī, (āsrav vinā) pharī karma bandhātun nathī; pūrve bandhāyelun karma bhogavāyun thakun nirjarī jāy chhe.’

juo, kramasar mokṣha sudhī laī jashe. kahe chhe-rāgadveṣhamoh vinā pharī karma āsravatun nathī ane āsrav vinā pharī karma bandhātun nathī tathā pūrve bandhāyelun karma bhogavāyun thakun nirjarī jāy chhe. juo, svabhāvanā āshraye-avalambe je paḍayo chhe tene parāshrayano bhāv chhūṭato jāy chhe, karma chhūṭī jāy chhe. karma chhūṭī jāy chhe eṭale ke asthiratā chhūṭī jāy chhe. ‘karma chhūṭī jāy chhe’ em kahevun te (āgamano) asadbhūt vyavahār chhe ane ‘asthiratā chhūṭī jāy chhe’ te adhyātmanā asadbhūt vyavahāranun kathan chhe.

kahe chhe-‘pūrve bandhāyelun karma bhogavāyun thakun nirjarī jāy chhe.’ ahā! juo to kharā kram! uday āvatān sukh-duḥkh thāy chhe paṇ pachhī te nirjarī jāy chhe. pahelān ā (194) gāthāmān āvī gayun chhe. 193 mī gāthāmān dravyakarmanī nirjarānī vāt hatī ane 194 mī gāthāmān ashuddhatānā nirjaravānī-bhāvanirjarānī vāt hatī. ahāhāhā...! shuddha svabhāvanā avalambane jyān antaḥsthiratā-antar-ramaṇatā thaī, ānandamān jamāvaṭ thaī tyān pūrvanun karma jarāk (udayamān) āvyun hoy te nirjarī jāy chhe, kharī jāy chhe; asthiratā-ashuddhatā jharī jāy chhe ane ‘samasta karmano abhāv thavāthī sākṣhāt mokṣha thāy chhe.’ ahā! juo ā kram! bāpu! ā ja mārga chhe.


PDF/HTML Page 2100 of 4199
single page version

‘sākṣhāt’ kem kahyun? vastu to pote mokṣhasvarūp ja chhe. tenun sāmarthya-tenī shakti- tenun sattva sadā muktasvarūp ja chhe. paṇ ā to paryāyamān mukti thāy chhe-anubhavāy chhe tenī vāt chhe. bhagavān ātmā abaddhaspr̥uṣhṭa chhe em gāthā 14-1p mān āve chhe ne? ahā! jeṇe ātmāne abaddhaspr̥uṣhṭa jāṇyo teṇe jainashāsan jāṇyun chhe. bhagavān ātmāne rāg ne karmanā bandhathī rahit jāṇanārī je shuddhopayoganī pariṇati chhe te jainashāsan chhe. ashuddhopayoganī-rāganī pariṇati kāī jainashāsan nathī. jeṇe, hun muktasvarūp ja chhun-em anubhavyun teṇe chāre anuyoganā sārarūp jainashāsan jāṇī līdhun. chāre anuyogano sār vītarāgatā chhe ane te vītarāgasvarūpī-muktasvarūpī evā bhagavān ātmāno āshray le to pragaṭ thāy chhe. āvo mārga chhe!

prashnaḥ– shrī samayasārajīmān nishchayanī vāt chhe, jyāre mokṣhashāstra (tattvārthasūtra)mān vyavahāranī vāt chhe. parantu e banne sāthe joīe ne?

samādhānaḥ– bhāī! banne sāthe joīe eṭale shun? eṭale ke bannenun gnān sāthe joīe-hoy chhe. parantu nishchayathī paṇ (dharma) thāy ane vyavahārathī paṇ thāy em artha nathī. bannenun gnān sāthe hoy chhe ane te gnān paṇ svano āshray thatān yathārtha thai jāy chhe. ahāhā....! abaddhaspr̥uṣhṭa prabhu ātmāne jyān jāṇyo tyān, rāg je bākī rahe chhe tenun gnān paṇ thaī jāy chhe. tenā māṭe bījun gnān karavun paḍe chhe em nathī. āvī vāt chhe bhāī!

ahīn kahe chhe-samasta karmano abhāv thavāthī sākṣhāt mokṣha thāy chhe. eṭale shun? ke ātmā shaktisvarūpe-svabhāvarūpe-sāmarthyarūpe to mukta ja chhe; paṇ ā to paryāyamān mukta thāy chhe-anubhavāy chhe tyāre sākṣhāt mokṣha thāy chhe em kahyun chhe. shrīmad rājachandrajīe kahyun chhe ke-‘digambaranā āchārye em svīkāryun chhe ke-jīvano mokṣha thato nathī, parantu mokṣha samajāy chhe.’ rāg te hun-em je mānyun hatun te mānyatā chhūṭī gaī tene mokṣha kahe chhe. ahā! rāgamān ātmā nathī ane ātmāne rāgano bandh ke sambandh paṇ nathī evā svasvarūpanī paryāyamān prāpti thavī te sākṣhāt mokṣha chhe.

bhāī! janma-maraṇanā pherā, 84 nun bhavachakra jene ṭāḷavun hoy tene māṭe mārag ā chhe. shāstramān lakhāṇ chhe ke mātānā udaramān manuṣhyapaṇe 12 varṣha vadhāremān vadhāre rahe. savānav mahinā to sādhāraṇ-sāmānya kāyasthiti chhe, paṇ koī to 12 varṣha sudhī rahe chhe. are! undhā māthe kaphamān, lohīmān ne eṇṭhāmān bār bār varṣha bhāī! tun rahyo chho! e duḥkhanī shī vāt! ane ahīn jarīk kāīk thāy tyān...? bāpu! āvān janma-maraṇanān duḥkh ṭāḷavān hoy to ā upāy chhe. jemān janma-maraṇ nathī, janma-maraṇanā bhāv nathī evī paripūrṇa gnān ane ānandathī bharelī potānī chīj