Pravachan Ratnakar-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 207-208.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 108 of 210

 

PDF/HTML Page 2141 of 4199
single page version

ene prayojan nathī; kemake enāthī (vyavahārathī) prayojananī (mokṣhamārga ane mokṣhanī) siddhi thatī nathī ek vāt; ane jenāthī prayojananī siddhi thāy chhe evo chinmātra- chintāmaṇi bhagavān ātmā tene prāpta thaī gayo chhe. samajāṇun kāī...? māṭe have te bījāne (vikalpone) pakaḍīne shun kare? shun kām vikalpone pakaḍe? ā prakāre gnānīne nirjarā thāy chhe em kahe chhe. bhāī! tane mārag ākaro lāge chhe paṇ ā ja satya mārag chhe. shubhabhāv karīe ane te dharmamān madadarūp thashe em gnānīne kadīy hotun nathī.

prashnaḥ– hā, paṇ karmathī vikār thāy chhe ne? ane karmano abhāv thavāthī jīv mokṣhamārgamān pariṇame chhe ne?

samādhānaḥ– bhāī! em nathī. parapadārthathī (karmathī) potānāmān vikār thāy chhe e mānyatā yathārtha nathī. parapadārthathī potānāmān vikār kem thāy? vikār pote potāthī thāy chhe; tene karmanī apekṣhā nathī. vikār thāy chhe te tenī janmakṣhaṇ chhe ane tevī rīte mokṣhamārga paṇ tenī utpattinā kāḷe sahaj pragaṭ thāy chhe. ahā! āvo jene nirṇay thayo hoy chhe tenī draṣhṭi ek gnāyakabhāv upar ja hoy chhe. mokṣhamārga arthāt nirmaḷ ratnatray je pragaṭ thāy chhe te tenī utpattinī janmakṣhaṇ chhe. tenī utpattinā kāḷe karmano abhāv ho bhale, paṇ tene karmanā abhāvanī ke vyavahāranā vikalpanī koī apekṣhā nathī. bhāī! badhun āvun kramabaddha na hoy to sarvagnatā ja siddha nahi thāy. parantu jenī draṣhṭi shuddha gnāyakabhāv upar ja chhe tene ja kramabaddhano yathārtha nirṇay hoy chhe, bījāne mithyādraṣhṭine nahi.

bhāī! rāganī utpattinī paṇ janmakṣhaṇ chhe; māṭe je samaye je rāg thavāno chhe te te te samaye thāy chhe. tevī rīte shuddha ratnatrayanī-samyagdarshan-gnān-chāritranī paṇ janmakṣhaṇ chhe. parantu enī janmakṣhaṇano nirṇay ane anubhav kone thāy? ke jenī gnāyak upar draṣhṭi chhe tene; ane tene ja (shuddha ratnatrayanī) janmakṣhaṇano kāḷ sācho pāke chhe. ahāhā...! achintyadev bhagavān chaitanyachintāmaṇi prabhu ātmānī jene antaramān draṣhṭi thaī tene kramabaddhano yathārtha nishchay thāy chhe ane temān ek sāthe nishchayavyavahāraratnatray bannenun yathārtha gnān thāy chhe. tyān vyavahāraratnatray chhe te āropit mokṣhamārga chhe. āropit eṭale? mokṣhamārga tarīke āropit chhe, bākī rāg tarīke te yathārtha-satyārtha chhe.

shun kahyun e? ke rāg tarīke e vyavahār āropit nathī, kemake rāg dashāe to e satyārtha ja chhe parantu tene mokṣhamārga kahevo te āropit chhe. samajāṇun kāī...?

are! janma-maraṇ karī karīne tun herān-herān thaī gayo chho bāpā! juone,


PDF/HTML Page 2142 of 4199
single page version

akasmātamān kevo kachcharaghāṇ nīkaḷe chhe? ararar! ā dashā! rastāmān bichārān prāṇīono kachaḍāīne kachcharaghāṇ nīkaḷī gayo hoy chhe. bhāī! tene khabar nathī paṇ rāganī ruchimān tārā svabhāvano kachcharaghāṇ nīkaḷī gayo chhe. māṭe rāganī -vyavahāranī ruchi tun ekavār chhoḍ ane chaitanyachintāmaṇi ānandakand prabhu ātmānī ruchi kar. em karatān tun nyāl thaī jaīsh, tane chaitanyachintāmaṇi prāpta thashe, tane sarva prayojan siddha thashe.

ahīn kahe chhe-jene chaitanyachintāmaṇi amr̥utanā nāth prabhu ātmānī ruchi thaī chhe evo gnānī anyane pakaḍīne shun kare? rāg ho bhale, paṇ teno parigrah-pakaḍ karīne gnānī shun kare? jenāthī sarva prayojan siddha thāy evo chaitanyachintāmaṇi hāth āvyo pachhī rāgathī-vyavahārathī ene shun matalab? gnānīne to kṣhaṇe kṣhaṇe ashuddhatānī ane karmanī nirjarā ja thāy chhe. have je nirjare chhe-ṭaḷī jāy chhe tene gnānī kem pakaḍe? ahāhā...! jene svāshrayamān adbhut ānand vedāy chhe te have duḥkhakārī rāgane kem pakaḍe? ane te have navīn karmabandhamān nimitta kem thāy? ene to have nirjarā ja chhe. bhāī! thoḍun lakhyun ghaṇun karīne mānajo, (badhun karīne mānajo.) samajāṇun kāī...?

* kaḷash 144ḥ bhāvārtha uparanun pravachan *

‘ā gnānamūrti ātmā pote ja anant shaktino dhārak dev chhe ane pote ja chaitanyarūpī chintāmaṇi hovāthī vāñchhit kāryanī siddhi karanāro chhe.’

ātmā gnānasvarūpī bhagavān chhe. temān nathī rāg ke nathī sansār, nathī sharīr ke nathī karma. āvun je ātmatattva chhe te gnānamūrti chhe ane te ja pote anant shaktino dhārak dev chhe. bhāī! ā arihant dev to tāre māṭe par chhe; te kāī tārā dev nathī. tāro dev to anant shaktino dhārak evo gnānamūrti bhagavān tun pote ja chho. vaḷī tun sarva kāryanī siddhi kare evo chaitanyachintāmaṇi chho. tun potāthī kāryanī siddhi karanāro dev chho. matalab ke rāganā kāraṇe vāñchhit kāryanī siddhi thāy chhe em nathī.

ahāhā...! chaitanyachintāmaṇi ratan bhagavān ātmā chhe. tethī tenī vāñchhit bhāvanā siddha thāy tevun tenun kārya potāthī ja thāy chhe; tene rāg ke nimittanī apekṣhā nathī. jīṇī vāt chhe bhāī! prabhu! tun pote ja andar chaitanyachintāmaṇi dev ane bhagavān chho. are! paṇ ene kayān enī khabarey chhe? e to ā dhūḷ-paisāmān bharamāī gayo chhe ane māne chhe ke-ame karoḍapati, ā bhaṇḍār māro, ā bāyaḍī-chhokarān mārān ītyādi. paṇ bāpu! e to badhī jaḍanī sampadā jaḍ chhe, par chhe. (tārā bhāge to


PDF/HTML Page 2143 of 4199
single page version

mithyātvādi ja āve chhe). jyāre dharmīne to chaitanyachintāmaṇirūp nij svarūpasampadā bhāsī chhe. e to māne chhe ke-‘hun dev chhun.’ āve chhe ne ke-

‘shivaramaṇī ramanār tun, tun hī devano dev.’

ā strīnun (dehanun) ramaṇ tane na hoy bhagavān! tun to mokṣharūpī lakṣhmīno ramanār dev chho, devanoy dev chho, devādhidev chho.

ahāhā...! sab devan ke dev-evun achintya tārun svarūp chhe bhagavān! juone, shun kahe chhe? ke-‘chaitanyarūpī chintāmaṇi hovāthī vāñchhit kāryanī siddhi karanāro chhe.’ eṭale ke tenā kārya māṭe par ke nimitta sāme tākavun paḍe em nathī. samvar ne nirjarānī paryāy pragaṭ karavāmān tene paranī-nimittanī sāmun jovānun nathī, parantu sva sāmun jotān ja samvar- nirjarānā pariṇām pragaṭ thāy evo chaitanyachintāmaṇī dev pote chhe. have āvī vāt bichāro dhandho-rojagār ne bairān-chhokarān sāchavavāmānthī navaro paḍe to sāmbhaḷe ne? bhāī! badhā majur chhe majur! ākho di’ pāpanī majurī karanārā majur chhe! ā karun ne te karun- em kartāpaṇānī hoḷīthī bichārā baḷī rahyā chhe!! have temān ‘hun achintya dev chhun’-e kayānthī bhāse? arere! jene paramān divyatā bhāse chhe tene ātmā je pote dev chhe tenī divyatā kayānthī bhāse? paṇ bhāī! ā samajaṇ nā karī to avasar chālyo jashe hon. (matalab ke bhavabhramaṇ ūbhun raheshe).

have kahe chhe-‘māṭe gnānīne sarva prayojan siddha hovāthī tene anya parigrahanun sevan karavāthī shun sādhya chhe? arthāt kāī ja sādhya nathī. ām nishchayanayano upadesh chhe.’

joyun? gnānīne sarva prayojan siddha chhe kemake tene chaitanyachintāmaṇi evā ātmānī prāpti thaī chhe. have te potānun vāñchhit (samvar, nirjarā ne mokṣharūp) kārya siddha karavā pote ja samartha chhe pachhī tene parigrahanun sevan karavāthī shun sādhya hoy? kāī ja sādhya nathī. rāg ne vikalpathī tene kāī ja kām nathī. āvun nishchayanayanun svarūp chhe. vyavahār darshāvavāmān āve tyāre tene vratādinā vikalpa hoy chhe enun gnān karavun prayojanavān chhe, parantu te vikalpa sādhyanī siddhimān bīlakul prayojanavān nathī-āvī vāt chhe.

[pravachan nan. 281 sheṣh, 282 *dināṅk 3-1-77 ane 4-1-77]

PDF/HTML Page 2144 of 4199
single page version

gāthā–207
को णाम भणिज्ज बुहो परदव्वं मम इमं हवदि दव्वं।
अप्पाणमप्पणो परिगहं तु णियदं वियाणंतो।। २०७।।
को नाम भणेद्बुधः परद्रव्यं ममेदं भवति द्रव्यम्।
आत्मानमात्मनः परिग्रहं तु नियतं विजानन्।। २०७।।

have pūchhe chhe ke gnānī parane kem grahato nathī? teno uttar kahe chheḥ-

‘paradravya ā muj dravya’ evun koṇ gnānī kahe are!
nij ātmane nijano parigrah jāṇato je nishchaye? 207.

gāthārthaḥ– [आत्मानम् तु] potānā ātmāne ja [नियतं] niyamathī [आत्मनः परिग्रहं] potāno parigrah [विजानन्] jāṇato thako [कः नाम बुधः] kyo gnānī [भणेत्] em kahe ke [इदं परद्रव्यं] ā paradravya [मम द्रव्यम्] mārun dravya [भवति] chhe?

ṭīkāḥ– je jeno svabhāv chhe te tenun ‘1sva’ chhe ane te teno (sva bhāvano) svāmī chhe-em sūkṣhma tīkṣhṇa tattvadraṣhṭinā ālambanathī gnānī (potānā) ātmāne ja ātmāno parigrah niyamathī jāṇe chhe, tethī “ā mārun ‘sva’ nathī, hun āno svāmī nathī” em jāṇato thako paradravyane parigrahato nathī (arthāt paradravyane potāno parigrah karato nathī).

bhāvārthaḥ– lokamān evī rīt chhe ke samajadār ḍāhyo māṇas paranī vastune potānī jāṇato nathī, tene grahaṇ karato nathī. tevī ja rīte paramārthagnānī potānā svabhāvane ja potānun dhan jāṇe chhe, paranā bhāvane potāno jāṇato nathī, tene grahaṇ karato nathī. ā rīte gnānī paranun grahaṇ-sevan karato nathī.

*
samayasār gāthā 207ḥ mathāḷun

have pūchhe chhe ke gnānī parane kem grahato nathī? teno uttar kahe chheḥ- _________________________________________________________________

1. sva = dhan; milakat; mālikīnī chīj.


PDF/HTML Page 2145 of 4199
single page version

* gāthā 207ḥ ṭīkā uparanun pravachan *

‘je jeno svabhāv chhe te tenun sva chhe ane te teno (sva bhāvano) svāmī chhe- em sūkṣhma tīkṣhṇa tattvadraṣhṭinā ālambanathī gnānī (potānā) ātmāne ja ātmāno parigrah niyamathī jāṇe chhe,...’

shun kahyun? ke ātmāno-potāno je svabhāv chhe te tenun-potānun sva chhe. ahāhā...! potāno je trikāḷī gnānānand svabhāv chhe te potānun sva chhe ane pote teno svāmī chhe. -ām sūkṣhma tīkṣhṇa tattvadraṣhṭinā ālambanathī gnānī ātmāne ja ātmāno parigrah jāṇe chhe. juo, bhagavān ātmā sūkṣhma nirvikalpa vastu chhe. tene gnānī sūkṣhma ne tīkṣhṇa tattvadraṣhṭithī pakaḍe chhe. bhāī! ātmā sthūḷ evā shubhāshubh vikalpothī pakaḍāy evī chīj nathī. gnānī tene sūkṣhma ne tīkṣhṇa tattvadraṣhṭi vaḍe pakaḍe chhe. ahāhā...! ātmā sūkṣhma ne tīkṣhṇa tattvadraṣhṭithī eṭale ke antarmukh thayelā upayog vaḍe ja pakaḍāy evī chīj chhe. gnānī āvī sūkṣhma ane tīkṣhṇa tattvadraṣhṭinā ālambanathī potānā ātmāne ja potāno parigrah niyamathī jāṇe chhe.

dharmī chakravartī hoy te chha khaṇḍanā rājyavaibhavamān paḍelo dekhāy, paṇ ā gnānānandasvabhāvī ātmā te ja hun chhun, e ja māro parigrah chhe evun antaramān tene nirantar bhān hoy chhe. ā strī-kuṭumb parivār ne chha khaṇḍanun rājya ho, paṇ te mārun kāī nathī. are! ā dayā, dān, pūjā, bhakti ityādinā je bhāv āve chhe te paṇ mārā kāī nathī. māro to ek gnāyakasvabhāvī bhagavān ātmā chhe, bhagavān ātmāno ja mane parigrah chhe-em te māne chhe. lyo, ā gnānīno parigrah! aho! ek ātmā ja gnānīno parigrah chhe. jyāre agnānī bahārano dhanavaibhav ane rāgādi bhāvone potāno parigrah māne chhe. ahā! te mūḍh chhe.

prashnaḥ– shun ātmāne ātmāno parigrah hoy? samādhānaḥ– hā; kemake gnānīe ātmāne pakaḍayo chhe ne? pari eṭale sarvathā-sarva prakāre ane grah eṭale pakaḍavun. gnānīe ek ātmāne ja pakaḍayo chhe; māṭe gnānīne to ātmā ja parigrah chhe.

prashnaḥ– ā to ek navo parigrah kahyo; ame to paisā ādine parigrah mānatā hatā.

samādhānaḥ– navo to kāī nathī; anādikāḷathī ātmāne ātmāno ja parigrah chhe. bhāī! paisā-hīrā-māṇek-motī-ratan ityādi to badhān dhūḷ-pudgal chhe, par chhe. te kay ānthī teno (ātmāno) parigrah hoy?


PDF/HTML Page 2146 of 4199
single page version

prashnaḥ– hā, paṇ te (hīrā-māṇek ādi) kimmatī chhe ne? te vaḍe loko sukhī jaṇāy chhe ne?

uttaraḥ– e dhūḷanī bhāī! (ātmāmān) kāī kimmat (-pratiṣhṭhā) nathī. jotā nathī ā paisādinā kāraṇe to lok ekabījāne mārī nākhe chhe? to pachhī te vaḍe lok sukhī kem hoy? te sukhanun kāraṇ kem thāy? bhāī! e dhūḷey sukhanun kāraṇ nathī sāmbhaḷane. āvun to (hīrā-māṇek ādino sanyog to) anant vār thaī gayun chhe prabhu! paṇ tethī shun? te kayān tārī chīj chhe? tane khabar nathī bāpu! paṇ evā (-sanyoganā) khel to ten anantavār khelyā chhe. (paṇ duḥkh to ūbhun ja chhe, bhavabhramaṇ ūbhun ja chhe).

ahīn kahe chhe-niyamathī eṭale nishchayathī sūkṣhma tīkṣhṇa tattvadraṣhṭinā ālambanathī gnānī ātmāne ja ātmāno parigrah jāṇe chhe. ahā! hun to gnānānandasvabhāvī chhun -em jene antaramān tenī pakaḍ thaī gaī chhe tene potāno ātmā ja parigrah chhe. juo, bharat chakravartī chha khaṇḍanā rājā hatā. 32 lākh vimānano sāhyabo evo svargano indra eno mitra (mitra eṭale sāthe besanāro) hato. chhatān enā antaramān ā hatun ke- gnānānandasvabhāvī māro ātmā e ja māro parigrah chhe; ā chakravartīnun rājya, ke ā mitra ke ā je rāg chhe te mārī chīj nathī, teno hun svāmī nathī. āvī vāt chhe!

r̥uṣhabhadev bhagavān jyāre aṣhṭāpad parvat uparathī mokṣha padhāryā tyāre bharat chakravartī tyān hājar hatā. ahā! samakitī-gnānī hovā chhatān temanī āṅkhamānthī ānsu āvyān ane bolyā, -‘ahā! bhagavān mokṣha padhāryā! are! bharatamān gnānasūryano asta thaī gayo! have ame kone pūchhashun? kone ame savāl karīshun?’ tyāre te vakhate ek ek vimānamān asaṅkhya dev evā batrīs lākh vimānono lāḍo-svāmī indra sāthe hato te bharatane kahe-‘are! āṅkhamān ānsu? tame ā shun karo chho, bharat? tamāre to ā bhave mokṣha javun chhe. ame to haju ek bhav karīne manuṣhya thashun tyāre mokṣha jashun. tamāre to ā chhello deh chhe, chhatān ā shun? tyāre bharat kahe-‘sāmbhaḷ, indra! sāmbhaḷ; bhagavānanā virahathī kanīk rāg thaī āvyo chhe kemake haju pūraṇatā thavī bākī chhe ne? paṇ te rāganī amane pakaḍ nathī; te jāṇelo prayojanavān chhe -em tene jāṇīe chhīe bas; rāganun amane svāmitva nathī.’ juo, bāramī gāthāmān āve chhe ne ke-vyavahār तदात्वे–te te kāḷe jāṇelo prayojanavān chhe? tem gnānī te kāḷe jāṇe chhe ke ā vyavahār-rāg chhe, bas eṭalun ja; te māro chhe em nahi. aho! āchārya bhagavānanī koī adbhut shailī ne adbhut vāt chhe!


PDF/HTML Page 2147 of 4199
single page version

prashnaḥ– hā, paṇ bhagavān (r̥uṣhabhadev) je vakhate mokṣha padhāryā te vakhate bījā paṇ kevaḷagnānīo to hashe ja ne?

uttaraḥ– hā, hatā ne; paṇ tīrthaṅkaranī divyadhvanimān-omdhvanimān to traṇakāḷ- traṇalokanī vāt āve chhe. (āvī sātishay divyadhvani hoy chhe). āve chhe ne ke-

“omkār dhuni suni artha gaṇadhar vichārai,
rachī āgam upadesh, bhavik jīv sanshay nivārai.”

ahā! bhagavānanī-tīrthaṅkaranī divyadhvani sāmbhaḷīne chār gnānanā dhaṇī gaṇadharadevo bār aṅg-chaud pūrvanī rachanā kṣhaṇamān kare chhe. aho! e divyadhvani alaukik hoy chhe!

temān ā āvyun chhe ke-dharmīne potānā ātmāno ja parigrah chhe. ahā! vikalpa ūṭhe chhe chhatān te māro nathī-em jene tenī pakaḍ nathī te dharmī chhe. dharmīne to ānandano kand sachchidānandasvarūp bhagavān ātmā ja potāno chhe. are! paṇ āvun ene kayān bese chhe? bese paṇ kevī rīte? tene to strīmān sukh, ne paisāmān-dhūḷamān sukh ne bhaktimān sukh-em paramān ja sukh bhāsyun chhe. tethī potānā ātmāmān sukh chhe te tene bhāsatun nathī. tyāre jene ātmāmān sukh chhe evo vishvās thayo chhe, jene ātmānī pakaḍ thaī chhe tevā dharmīne anya parigrahanā sevanathī shun chhe? kāī ja sādhya nathī; kemake anya parigrah enun sādhya ja nathī. vyavahār dharmīnun sādhya ja nathī. bhagavān chidānand paramātmasvarūpe andar trikāḷ paḍayo chhe tene pakaḍavo bas te ek ja dharmīnun sādhya chhe.

kahe chhe ke-‘sūkṣhma tīkṣhṇa tattvadraṣhṭinā ālambanathī gnānī ātmāne ja ātmāno parigrah niyamathī jāṇe chhe, tethī “ā mārun sva nathī, hun āno svāmī nathī” em jāṇato thako paradravyane parigrahato nathī.’

ahā! rāg ne rāganān phaḷ evo bāhya vaibhav-dhūḷ ādi māro chhe em gnānī mānato nathī. ahā! juo to kharā! ā rāgādi paradravya mārun sva nathī ane hun eno svāmī nathī em dharmī jāṇe chhe ane tethī te paradravyane-rāgādine grahato-parigrahato nathī. ā patnīno hun pati ne ā dīkarāno hun bāp chhun em dharmī mānato nathī. are! dīkaro ja jyān māro nathī tyān hun eno bāp kem houn? dīkaro to dīkarāno chhe. teno ātmāy par chhe ne sharīrey par chhe aho! nirmaḷānandano nāth prabhu ātmā jene pakaḍamān āvī gayo chhe te dharmī rāgane ke rāganā phaḷane potānān mānīne teno svāmī thato nathī.

prashnaḥ– to ā makānano koṇ svāmī chhe? samādhānaḥ– e to agnānī em māne chhe ke-hun (-pote) eno svāmī chhun.


PDF/HTML Page 2148 of 4199
single page version

paṇ bhāī! eno svāmī tun kayānthī thayo? e jaḍ, tun chetan; eno-jaḍano svāmī tun kem hoy? are! prabhu! tun āmān (parano svāmī thaīne) kayān salavāṇo? tun to chaitanyachintāmaṇi anant ānandano sāgar chho ne prabhu! have emān ā bījān mārān chhe ane hun eno svāmī chhun e kayānthī āvyun? are! tun jo to kharo ke ā bharatādi chakravartīne chha khaṇḍanun rājya ne chhannu chhannu hajār rāṇīono sanyog hovā chhatān emān kay āny ātmabuddhi ke svāmīpaṇun nathī! nyālabhāī sogānījīe kahyun chhe ke chakravartīe chha khaṇḍ nathī sādhyā, eṇe to ek akhaṇḍ ātmāne sādhyo chhe. jagatathī sāv judo āvo bāpu! vītarāgano mārag chhe. āvo mārga ne āvī vāt bīje kayāny nathī. bīje to badhe gapegap chhe. samajāṇun kāī...?

prashnaḥ– to shun sonagaḍh sivāy vītarāgano mārga kayāny nathī? uttaraḥ– are bhāī! ātmā sivāy (ātmāne pakaḍavā sivāy) bīje kayāny nathī em vāt chhe. kahyun ne ke-gnānī paradravyane ā mārun sva nathī hun eno svāmī nathī em jāṇe chhe. vyavahāraratnatrayano je vikalpa ūṭhe chhe te mārun sva nathī em dharmī jāṇe chhe. e sivāy agnānī kayān evun māne chhe? agnānī to vyavahāraratnatrayathī lābh māne chhe ane tethī te vyavahār-mūḍh chhe.

prashnaḥ– vyavahāraratnatray chhe to ātmā anubhavamān āve chhe ne? samādhānaḥ– bhāī! em nathī bāpā! vyavahāraratnatray chhe e to rāg chhe. ātmānī e chīj ja nathī tyān enāthī ātmānubhav thāy e vāt kayān rahī? rāgathī vītarāgatā thāy e vāt ja mahā viparīt chhe. bhāī! tārī e draṣhṭimān ghaṇī undhāī chhe, pār vinānī undhāī chhe. bāpu! ene laīne tun vartamān duḥkhī ja chho ane bhaviṣhyamān paṇ duḥkhanā ḍuṅgare rakhaḍavun paḍashe.

ahīn kahe chhe-‘tethī ā mārun sva nathī ne hun āno svāmī nathī em jāṇato thako gnānī paradravyane parigrahato nathī. ahīn paradravya shabde je vyavahāraratnatrayano rāg chhe teno paṇ samāvesh thaī jāy chhe kemake rāg kāī svadravyabhūt-ātmabhūt nathī. oho! svadravya to divyashaktimān chaitanyachintāmaṇi prabhu ātmā chhe; jyāre dayā, dān ādi vikalpa tem ja e puṇyanā phaḷ tarīke ā je dhūḷ-sanyog maḷel chhe te badhuy paradravya chhe. te badhān (paradravya) mārān chhe nahi ane hun teno svāmī nathī. āvun jāṇato gnānī te badhāne grahato nathī.

bhāī! je jaḍano svāmī thāy te jaḍ thaī jāy. jem bhensano svāmī pāḍo hoy chhe tem ‘ā jaḍ badhān mārān chhe’-em jaḍano svāmī thāy te jaḍ chhe eṭale ke te mūḍh chhe em kahe chhe. ākarī vāt bāpā! ahīn kahe chhe-gnānī paradravyane


PDF/HTML Page 2149 of 4199
single page version

potāno parigrah karato nathī. eṭale shun? eṭale ke te je rāg āve chhe tene gnātādraṣhṭāpaṇe-sākṣhībhāve mātra jāṇe ja chhe. te māro chhe em nahi paṇ te par chhe em sākṣhībhāve mātra jāṇe chhe. ā pramāṇe gnānīne ashuddhatā ne karmanī nirjarā ane shuddhinī vr̥uddhi thāy chhe. (kemake rāganā abhāvamān gnānīne navīn bandh thato nathī.)

* gāthā 207ḥ bhāvārtha uparanun pravachan *

‘lokamān evī rīt chhe ke samajadār ḍāhyo māṇas paranī vastune potānī jāṇato nathī, tene grahaṇ karato nathī. tevī ja rīte paramārthagnānī potānā svabhāvane ja potānun dhan jāṇe chhe, paranā bhāvane potāno jāṇato nathī, tene grahaṇ karato nathī. ā rīte gnānī paranun grahaṇ-sevan karato nathī.’

ahāhā...! jene dravyasvabhāvanun bhān thayun arthāt pūrṇa shuddha chaitanyaghanasvarūp prabhu ātmāno antaramān svīkār, satkār ne ādar thayo te samyagdraṣhṭi jīv paramārtha gnānī chhe. bahāranun ghaṇun badhun jāṇapaṇun hoy te paramārthagnānī chhe em nahi, paṇ param padārtha je bhagavān ātmā tenun jene antaramān gnān thayun chhe te paramārthagnānī chhe. ahīn kahe chhe- āvo paramārthagnānī jīv potānā svabhāvanej potānun dhan jāṇe chhe. ahāhā...! ātmā shuddha ek gnānānandasvabhāvanī lakṣhmīthī bharelo bhaṇḍār chhe. gnānī te ek svabhāvane ja potānī sampadā māne chhe; parantu paranā bhāvane potāno jāṇato nathī. joyun? ā bahāranān dhan-lakṣhmī, sharīr, man, vāṇī ītyādi paranā bhāvane te potānā jāṇato nathī. vaḷī andaramān je puṇya-pāpanā bhāv thāy te paṇ parabhāv chhe. dharmī te parabhāvone potānā mānato nathī.

shun kahyun? ke dayā, dān, vrat, bhakti, pūjā ītyādi je puṇyanā bhāv ane hinsā, jūṭh, chorī, viṣhayavāsanā ītyādi je pāpanā bhāv tene gnānī potānā jāṇato nathī kemake te badhā parabhāv chhe. have ām chhe to pachhī ā paisā-baisā to kayāny vegaḷā rahī gayā! samajāṇun kāī...! bhāī! e dhūḷ to badhī dhūḷamān pudgalamān rahī gaī. ahīn to potānī ek samayanī paryāyamān je puṇya-pāpanā shubhāshubh bhāv thāy chhe te paṇ avastu eṭale paravastu chhe em gnānī jāṇe chhe.

sūkṣhma vāt chhe prabhu! kahe chhe-paramārthagnānī dharmī jīv paranā bhāvane potāno jāṇato nathī, tene grahaṇ karato nathī. juo, shubhāshubh bhāv gnānīne thāy to chhe, dayā, dān, vrat, bhakti ītyādino rāg tene āve to chhe, paṇ tene te grahaṇ karato nathī. eṭale shun? eṭale ke tenī sāthe te ekatva karato nathī parantu bhedagnānanā baḷ


PDF/HTML Page 2150 of 4199
single page version

vaḍe tene svarūpathī bhinna parapaṇe jāṇe chhe. ā parabhāv chhe-em bas jāṇe chhe; mane chhe ke mane lābhadāyī chhe em nahi.

‘ā rīte gnānī paranun grahaṇ-sevan karato nathī.’ lyo, ā saravāḷo kahyo. ahāhā...! gnānānand svabhāvano jene draṣhṭimān svīkār thayo chhe te dharmī jīv chāhe chha khaṇḍanā rājyanā sanyogamān dekhāy chāhe vyavahāraratnatrayane pāḷato dekhāy paṇ te e sarva parabhāvonun grahaṇ-sevan karato nathī. gajab vāt chhe bhāī! dharmīnī draṣhṭi potānī svarūpasampadā-chaitanyasampadā par chhe ne! te draṣhṭi ā parabhāvone potānā svīkāratī nathī, te potānā chhe em mānatī nathī ane gnān tene potāthī bhinna parapaṇe bas jāṇe chhe. have āvī vāt lokone bhāre ākarī lāge chhe kemake āṭalī dayā karī, ne āṭalān tap karyā ne āṭalā upavās karyā eṭale thaī gayo dharma-em māne chhe ne? bhāī! emān (-rāgamān) to dhūḷey dayā ne tap nathī sāmbhaḷane. ahāhā...! atīndriy ānandano sāgar prabhu ātmā chhe; enī paryāyamān atīndriy gnān ne ānandanī bharatī āve tene bhagavāne dharma kahyo chhe ane tene sāchī dayā ane sāchun tap kahe chhe. samajāṇun kāī...?

ahā! ātmāno gnān ane ānand kāyamī asalī-akr̥utrim svabhāv chhe. ahāhā... tenī andaramān jyān draṣhṭi thaī tyān paryāyamān te gnān ane ānandanī nirmaḷ dashā pragaṭ thāy chhe. te nirmaḷ paryāy potānun sva chhe. ahāhā...! dravya-guṇ ane tenī nirmaḷ paryāy te potānun sva chhe, ane teno pote (dharmātmā) svāmī chhe. juo, ātmāmān anant shaktio chhe. temān ek ‘svasvāmīsambandh shakti’ chhe. 47 shaktimān ek ‘svasvāmīsambandh shakti’ kahī chhe. ā shaktinā kāraṇe trikāḷī shuddha je dravya te hun ātmā sva chhun, trikāḷī pūrṇa shuddha je guṇo te mārun sva (svarūp) chhe ane tenī je nirmaḷ-shuddha svabhāvaparyāy pragaṭ thāy te paṇ mārun sva chhe; arthāt potānā shuddha dravya-guṇ ane shuddha paryāy te potānun sva chhe ne teno ātmā-dharmī svāmī chhe. ā vāt chhe; bākī te patnīnoy pati nathī ane lakṣhmīpatiy nathī-em kahe chhe.

udyogapati to chhe ne? dhūḷamāny udyogapati nathī sāmbhaḷane. e to rāgano ahonish udyog kare chhe. shun ātmā teno (-rāgano) svāmī chhe? shun rāg ātmāno chhe? nā; to pachhī e udyogapati kayānthī hoy? (na hoy).

ahīn kahe chhe-‘gnānī paranun grahaṇ-sevan karato nathī.’ bhāī! paramārthe rāganun kartāpaṇun ane rāganun sevan ātmāne chhe ja nahi. enāmān kayān rāg chhe ke te rāgane


PDF/HTML Page 2151 of 4199
single page version

kare ane seve? āvī vāt! bichārā agnānīne potānā svarūpanī khabar nathī. pote sachchidānandasvarūp prabhu chhe, sat nām shāshvat gnān ne ānandanī lakṣhmīno bhaṇḍār prabhu pote chhe. ahāhā...! āvā svasvarūpano svīkār karanār dharmī sukhanā panthe chhe. te dayā, dān ādinā vikalpane (-duḥkhane) potāno mānī sevan karato nathī; bas jāṇe chhe ke e ‘chhe’ ane te paṇ parapaṇe chhe em jāṇe chhe. ānun nām samyagdraṣhṭi ne dharmī kahevāmān āve chhe.

[pravachan nan. 283 (chālu)*dināṅk pa-1-77]

PDF/HTML Page 2152 of 4199
single page version

gāthā–208
मज्झं परिग्गहो जदि तदो अहमजीवदं तु गच्छेज्ज।
णादेव अहं जम्हा तम्हा ण परिग्गहो मज्झ।। २०८।।
मम परिग्रहो यदि ततोऽहमजीवतां तु गच्छेयम्।
ज्ञातैवाहं यस्मात्तस्मान्न परिग्रहो मम।।
२०८।।

“māṭe hun paṇ paradravyane nahi parigrahun” em have (mokṣhābhilāṣhī jīv) kahe chheḥ-

parigrah kadī māro bane to hun ajīv banun khare,
hun to khare gnātā ja, tethī nahi parigrah muj bane. 208.

gāthārthaḥ– [यदि] jo [परिग्रहः] paradravya-parigrah [मम] māro hoy [ततः] to [अहम्] hun [अजीवतां तु] ajīvapaṇāne [गच्छेयम्] pāmun. [यस्मात्] kāraṇ ke [अहं] hun to [ज्ञाता एव] gnātā ja chhun [तस्मात्] tethī [परिग्रहः] (paradravyarūp) parigrah [मम न] māro nathī.

ṭīkāḥ– jo ajīv paradravyane hun parigrahun to avashyamev te ajīv mārun ‘sva’ thāy, hun paṇ avashyamev te ajīvano svāmī thāun; ane ajīvano je svāmī te kharekhar ajīv ja hoy. e rīte avashe (lāchārīthī) paṇ mane ajīvapaṇun āvī paḍe. mārun to ek gnāyak bhāv ja je ‘sva’ chhe, teno ja hun svāmī chhun; māṭe mane ajīvapaṇun na ho, hun to gnātā ja rahīsh, paradravyane nahi parigrahun.

bhāvārthaḥ– nishchayanayathī e siddhānt chhe ke jīvano bhāv jīv ja chhe, tenī sāthe jīvane sva-svāmī sambandh chhe; ane ajīvano bhāv ajīv ja chhe, tenī sāthe ajīvane sva-svāmī sambandh chhe. jo jīvane ajīvano parigrah mānavāmān āve to jīv ajīvapaṇāne pāme; māṭe jīvane ajīvano parigrah paramārthe mānavo te mithyābuddhi chhe. gnānīne evī mithyābuddhi hoy nahi. gnānī to em māne chhe ke paradravya māro parigrah nathī, hun to gnātā ja chhun.

*

PDF/HTML Page 2153 of 4199
single page version

samayasār gāthā 208ḥ mathāḷun

“māṭe hun paṇ paradravyane nahi parigrahun” em have (mokṣhābhilāṣhī) jīv kahe chheḥ-

* gāthā 208ḥ ṭīkā uparanun pravachan *

‘jo ajīv paradravyane hun parigrahun to avashyamev te ajīv mārun “sva” thāy, hun paṇ avashyamev te ajīvano svāmī thāun; ane ajīvano je svāmī te kharekhar ajīv ja hoy.’

juo, shun kahe chhe? ke ‘jo ajīv paradravyane hun...’ ahīn ajīv shabde mātra sharīr, man, vāṇī ne paisā-em nahi paṇ puṇya-pāpanā bhāv je rāg chhe te paṇ ajīv chhe em vāt chhe. puṇya-pāpanā bhāv ajīv chhe e vāt jīv-ajīv adhikāramān pahelān āvī gaī chhe. ahāhā...! jīv to gnān, darshan ne ānandanī mūrti prabhu chhe. paṇ ene khabar nathī ke sva shun chhe ne par shun chhe? anādithī āndhaḷe-āndhaḷo chhe. ahīn to ātmānun jevun shuddha chaitanyasvarūp chhe tevun jene anubhavamān ane pratītimān āvyun chhe te samyagdraṣhṭi-dharmī jīv em māne chhe ke-‘jo ajīv paradravyane hun parigrahun to avashyamev te ajīv mārun sva thāy.’ shun kahyun? ke rāg je ajīv paradravya chhe tene hun parigrahun-mārāpaṇe svīkārun to avashyamev te ajīv rāg mārun sva thāy ane to avashyamev te ajīv rāgano hun svāmī thāun. (paṇ em to chhe nahi).

ahāhā...! bhagavān ātmā gnātā draṣhṭā ne pūrṇānandasvabhāvī vastu chhe. te pūrṇasvabhāvī vastu te hun, tenā guṇo te hun ane tenī nirmaḷ paryāy je thāy chhe te hun chhun. ām dravya-guṇ ne shuddha paryāy te mārun sva ane hun teno svāmī chhun. paṇ rāgano jo hun svāmī thāun eṭale ke rāgane māro jāṇī hun tene grahaṇ karun to hun ajīv thaī jāun kemake rāg jīvanā svabhāvathī bhinna ajīv chhe. bhāī! vyavahāraratnatrayano vikalpa ke dev-guru- shāstranī shraddhāno vikalpa je chhe te ajīv chhe. dharmī kahe chhe-tene jo hun parigrahun-pakaḍun to jarūr te mārun sva thāy ane hun teno -ajīvano svāmī thāun ane to hun ajīv ja thaī jāun. ahā! āvī vāt chhe!

prashnaḥ– dev-guru-shāstranī shraddhā karavī te shun mithyātva chhe? samādhānaḥ– koṇ kahe chhe? dev-guru-shāstranī shraddhā e rāg chhe, mithyātva nahi; paṇ te rāg māro chhe em māne te mithyātva chhe. bhāī! dev-guru-shāstranī shraddhāno rāg e mithyātva nathī paṇ enāthī mane lābh chhe ane e māro chhe em māne te mithyātva chhe. are prabhu! āvun (durlabh) manuṣhyapaṇun!! māṇḍ taravāno prasaṅg āvyo chhe hon. ahā! bhavano abhāv karīne nīkaḷavānān ṭāṇān āvyān chhe to ā tun shun kare


PDF/HTML Page 2154 of 4199
single page version

chhe bhāī! bāpā! ā avasar pharī pharīne nahi āve hon. bhāī! jo tun avasar chūkī gayo to kayāny ekendriyādimān chālyo jaīsh. pachhī āvun vichāravāno to shun sāmbhaḷavānoy avasar nahi hoy. bhāī! tun ek vār tāro (mithyā) āgrah chhoḍī de.

ahīn kahe chhe-gnānī em māne chhe ke-jo hun rāgane potāno mānun to jarūr te ajīv mārun sva thaī jāy ane hun jarūr te ajīvano svāmī thaī jāun. ahā! āvo vītarāg sarvagna paramātmāno mārag mahā alaukik chhe! ahāhā...! temān jene antaramān dharmanī dashā pragaṭī chhe te kahe chhe-jo tāre dharma pragaṭ karavo hoy to dayā, dān ādino rāg māro chhe em na mān; rāg mārun sva chhe ane hun teno svāmī chhun em tun na mān; kemake rāg ajīv chhe, achetan chhe. ane tun? tun ekalun chaitanya chho. bhāī! rāgamān chaitanyano kaṇ paṇ nathī. rāg potāney na jāṇe ane paraney na jāṇe evo achetan āndhaḷo chhe tethī ajīv chhe. have ek samayanī paryāyamān thato rāg paṇ jyān tāro nathī to strī-putra ne jar-jhaverāt to kayāny dūr rahī gayā. samajāṇun kāī...?

tyāre koī vaḷī kahe chhe-ātmā paisā to kamāy ne? bhāī! paisā koṇ ātmā kamāy? ātmā to paisāne aḍey nahi to paisā shun kamāy? bhāī! tane tārī chījanī khabar nathī, paṇ trilokanāth sarvagna parameshvar bhagavān jinendradev ane temanā keḍāyatī santo em pharamāve chhe ke-nāth! tun ekalā gnān ane ānandano chaitanyamay bhaṇḍār chho, e tārun sva chhe ane e sivāy je kāī (rāg, sharīr, paisā ityādi) chhe te sarva par chīj chhe. ahā! dharmī puruṣho ām ja māne chhe.

dharmī kahe chhe-jo ā rāgane hun māro mānun to te rāg mārun sva thaī jāy ane to hun eno jarūr svāmī thaī jāun. ane ‘ajīvano je svāmī (hoy) te kharekhar ajīv ja hoy.’ jem bhensano svāmī pāḍo hoy, manuṣhya na hoy tem ajīvano svāmī ajīv ja hoy, jīv na hoy.

shun kahyun e? ke jem bhensano svāmī pāḍo hoy chhe tem jo hun ā ajīvano svāmī thāun to hun ajīv thaī jāun (āvī āpatti āvī paḍe). ahā! prabhu! eṇe koī di’ ā sāmbhaḷ‌yun ja nathī. pāñch-dash hajārano mahine pagār maḷe ne kāīk karoḍ-be karoḍ ekaṭhā thaī jāy eṭale ene em thaī jāy ke-ohoho...! ame moṭā thaī gayā! dhūḷamāny moṭā thayā nathī sāmbhaḷane. bhāī! ten par chījathī potānī moṭap mānī


PDF/HTML Page 2155 of 4199
single page version

eṭale parano svāmī thayo eṭale tun pararūp-jaḍarūp thayo ne svarūp-chidrūpane chūkī gayo, nirākul ānandasvabhāvane chūkī gayo. paṇ enun phaḷ bahu ākarun āvashe bhāī! dharmī to parabhāvane chūkī jāy chhe ane chidānandasvabhāvane potāno māne chhe. aho! te adbhut atīndriy ānandane pāme chhe. āvo mārag bāpā! dharma āvo chhe bhāī!

bhāī! ā to devādhidev arihant paramātmāe je kahyun chhe te ā santo ahīn kahe chhe. ahā! digambar santo-bhāvaliṅgī munivaro gnānī ne ātmadhyānī svarūpamān nimagna jāṇe ‘bhagavān’-svarūp ja hatā. bhagavānanī vāṇī paṇ temane bhagavānasvarūp ja kahe chhe. ‘bhagavān shrī puṣhpadant ne shrī bhūtabali’-em ṣhaṭkhaṇḍāgamamān shrī puṣhpadant ne shrī bhūtabaline ‘bhagavān’ kahyā chhe. ahā! jarī rāgano bhāg na gaṇo to (gauṇ karo to) teo kharekhar bhagavān ja chhe. shrī niyamasāramān (kaḷash 2pa3 mān) āve chhe ke-arere! āpaṇe jaḍabuddhi chhīe ke vītarāg parameshvar ane vītarāgapaṇāne pāmelā munivaro vachche bhed karīe chhīe matalab ke vītarāgī munivaro vītarāg parameshvar jevā bhagavānasvarūp ja chhe. tyān (niyamasāramān) pahelān e vāt karī ke munine kanīk rāg chhe eṭalo pher chhe. paṇ pachhī te kāḍhī nākhīne (gauṇ karīne) vītarāgapaṇānī mukhyatāthī teo bhagavān ja chhe em kahyun chhe. aho! munivaro bhagavān bhaṭṭārak mahā pūjanīk chhe. bhaṭṭārak eṭale ke sarvagnasvabhāvanā anubhavī ane andar ānandanun prachur svasamvedan jemane pragaṭ thayun chhe te munivarone bhaṭṭārak kahevāmān āvyā chhe.

āvā munivaro-santo ahīn kahe chhe-aho! hun gnānasvabhāvī ātmā chhun ane te mārī chīj chhe arthāt hun ja mārun sva chhun ane teno hun svāmī chhun. mārā chaitanyasvabhāvathī bhinna ā je rāgādi utpanna thāy chhe, vyavahāraratnatrayano vikalpa je utpanna thāy chhe te māro nathī, hun teno svāmī nathī kemake te ajīv chhe. (jo vikalpa māro hoy to hun ajīv thaī jāun).

paṇ vyavahāraratnatrayathī nishchay pamāy chhe ne? samādhānaḥ– em nathī bhāī! vyavahāraratnatray to bāpu! ten anantavār karyān chhe. navamī graiveyak gayo tyāre evā nishchay vinānā vyavahārābhās anantavār karyā chhe. bhāī! ten dravyaliṅg dhārīne pañch mahāvrat chokhkhān pāḷ‌yān, prāṇ jāy toy uddeshik āhār na līdho, navamī graiveyak jāy evī shuklaleshyā (shukladhyān nahi, shukladhyān judun ane shukla leshyā judī chhe. shuklaleshyā to abhavīne paṇ hoy chhe) anantavār karī. paṇ ethī shun? e to badho rāg hato. bhāī! tun rāgathī dharma thāy evī mānyatāmān rāgathī haṭhayo nahi ane tethī tane anantakāḷamān paṇ nishchay pragaṭayo nahi. chhahaḍhāḷāmān āve chhe ne ke-


PDF/HTML Page 2156 of 4199
single page version

“munivrat dhār anant bār grīvak upajāyau;
pai nij ātamagnān binā, sukh lesh na pāyau.”

ahā! ātmagnān shun chīj chhe te agnānīne khabar nathī. bhāī! ātmagnān vinā pañchamahāvratanā pariṇāmathī lesh paṇ sukh na thayun arthāt duḥkh ja thayun. bhāī! pañchamahāvrat paṇ duḥkh chhe em kahevun chhe.

to shun pañchamahāvratanī kriyā te chāritra nathī? bhāī! pañchamahāvratādi kriyāne upachārathī chāritra kahel chhe. te upachār paṇ jene nishchay chāritra pragaṭayun chhe tevā samakitīnī kriyāne lāgu paḍe chhe. bākī jene potānī vastunī khabar ja nathī e to mithyādraṣhṭi chhe. mithyādraṣhṭinī kriyāne to upachār paṇ sambhavit nathī. mārag bāpu! bhagavānano sāv judo chhe. ahīn to ā kahe chhe ke-rāg jo māro hoy to hun jarūr ajīv thaī jāun. e ja visheṣh kahe chhe ke-

‘e rīte avashe (lāchārīthī) paṇ mane ajīvapaṇun āvī paḍe.’ ahāhā...! gnānī ām māne chhe ke-‘चिद्रूपोऽहं’–kharekhar hun gnānaghan-chidghan chidrūpasvarūp evun paramātmadravya chhun. hun mārun sva ane teno hun svāmī chhun. paṇ kamajorīthī paryāyamān je ā rāg thayo chhe tene jo hun māro mānun to hun teno svāmī thāun ane to mane avashe-lāchārīthī paṇ ajīvapaṇun āvī paḍe. joyun? dev-guru-shāstranī shraddhāno rāg dharmīne hoy chhe paṇ tene te potāno mānato nathī, teno svāmī thato nathī. ahīn kahe chhe-teno jo hun svāmī thāun to mane avashe paṇ avashya ajīvapaṇun āvī paḍe. lyo, have āvī vāt chhe jyān tyān ā lakṣhmī mārī ne kuṭumb mārun ne desh māro ane hun eno svāmī e vāt kayān rahī? par mārān chhe em mānanār to mūḍh mithyādraṣhṭi anant sansārī chhe.

have kahe chhe-‘mārun to ek gnāyak bhāv ja je “sva” chhe, teno ja hun svāmī chhun.’ ahāhāhā...! dharmī jīv potānā ek gnāyak bhāvane ja potāno māne chhe. bhagavān ātmā chaitanyajyotisvarūp sadā gnāyakasvabhāvī prabhu andar gnānanā nūranā pūrathī bharapur paḍayo chhe. bas te ja mārun sva chhe ane hun teno svāmī chhun em dharmī jīv māne chhe. aho! alaukik gāthā ne alaukik ṭīkā!

paṇ ā badhānun-jar-jhaverātanun shun karavun? kayān nākhavān? shun bahār nākhī devān? bhāī! e parane koṇ nākhe ne koṇ rākhe? ahīn kahe chhe-e badhān mārān chhe evī mithyā mānyatāne kāḍhī nākh. mārān mānyān hatān paṇ teo mārān chhe nahi


PDF/HTML Page 2157 of 4199
single page version

em sulaṭī jā. bākī vastu to vastumān paḍī chhe, vastu vastunā kāraṇe āvī chhe, tenā potānā kāraṇe rahī chhe ane potānā kāraṇe jāy chhe. ahīn to ā kahe chhe ke-lakṣhmī mārī chhe ane hun tene dānamān āpun chhun em jo hun mānun to hun ajīv thaī jāun, kemake lakṣhmī ajīv chhe ane ajīvano je svāmī thāy te ajīv ja hoy. āvī vāt chhe!

tyāre dekhavāmān to em āve chhe ke hun dān āpun chhun? shun dekhavāmān āve chhe? e to (sanyogane dekhato agnānī) em māne chhe ke hun dān āpun chhun. kharekhar to lakṣhmī jāy chhe te tenī (paramāṇuonī) kriyāvatī shaktinā kāraṇe jāy chhe, lakṣhmīnun sthānāntar thavun te tenā paramāṇuonī kriyāvatī shaktinun kārya chhe. chhatān koī em kahe ke-lakṣhmī mārī chhe ane hun tene dānamān āpun chhun to te agnānī chhe, dīrghasansārī chhe.

ahīn to ā kahyun chhe ke-māro to ek gnāyakabhāv ja chhe je sva chhe. ahāhāhā...! bhāṣhā to juo! ‘ja’ nākhyo chhe.

hā, paṇ ā shun ekānta nathī? rāg paṇ māro chhe em lo to? mokṣhamārga prakāshakamān em līdhun chhe ke-dānamān je rāg thāy chhe te to potāno chhe, devā-levānī kriyā potānī nathī.

bhāī! e to paryāy-apekṣhāthī kahyun chhe. rāg potānī paryāyamān thayo chhe e apekṣhāe kahyun chhe. rāg mārī paryāyamān chhe em jaṇāvavā arthe kahyun chhe. ahā! paisā, lakṣhmī, āhār ne pāṇī levā-devānī kriyā mārī nathī paṇ temān je bhāv chhe te māro chhe em jāṇavun paṇ shraddhān to evun karavun ke te dharma-mokṣhamārga nathī. tyān paṇ ā ja kahyun chhe.

rāgabhāv māro chhe tem mamatva paṇ karavun-em tyān lakhyun chhe ne? hā, teno artha e chhe ke-mārī paryāy mārāthī thaī chhe em jāṇavun, paṇ svabhāvanī draṣhṭimān te (-rāg) māro chhe ja nahi em yathārtha mānavun. kahyun ne ahīn ke- māro ek gnāyakabhāv ja mārun sva chhe; ā rāgādi sarva bhāvo par chhe, ajīv chhe, mārā nathī. bhāī! ā to ek kor rām (ātmā) ne ek kor gām (ākhun jagat) evī vāt chhe. rām te sva chhe ane gām badhun par chhe. āvo mārag bāpā! atyāre kayāny sāmbhaḷavā maḷe nahi. ahā! sukhano panth paramātmāno nirāḷo chhe bhāī!

ahīn kahe chhe-rāg māro chhe evī jo rāgamān ātmabuddhi thaī jāy, sukhabuddhi thaī jāy to rāg mārun sva thaī jāy ane teno hun svāmī thaī jāun; ane to hun lāchārīthī paṇ ajīv thaī jāun. paṇ ahā! māro to ek gnāyakabhāv ja chhe. juo,


PDF/HTML Page 2158 of 4199
single page version

ā asti-nāsti karī! ek gnāyakabhāv ja mārun sva ne teno hun svāmī chhun paṇ rāgādi ajīv mārun sva nahi ane teno hun svāmī paṇ nahi.

prashnaḥ– kayārek to koī vyavahār karatān karatān nishchay pāmashe; kemake vyavahār karavāthī puṇya thashe ne tethī svargamān jashe; ne tyānthī shrī sīmandhar bhagavān birāje chhe tyān jashe ne tyān samakit pāmashe.

samādhānaḥ– are bhāī! samosaraṇamān to tun anantavār gayo chho. mahāvideh kṣhetramān paṇ tun anantavār janmyo chho. ahā! 4p lākh yojanamān ek kaṇ paṇ evo khālī nathī jyān anantavār janma-maraṇ na karyān hoy. 4p lākh jojanamān ja manuṣhyakṣhetra chhe. teno ek kaṇ paṇ evo nathī jyān anantavār janma-maraṇ na karyān hoy. samudramān manuṣhya to nathī, chhatān anantavār tyān janma-maraṇ karyān chhe. koī garbhavatī strī hoy ne samudramān paḍī jāy ane tyān paṇ prasav-janma thaī jāy. ahā! āvā bhav paṇ manuṣhyapaṇe anant karyā chhe.

samudranā kaṇe-kaṇ uparathī anantā siddho paṇ thayā chhe. koī dev gnānī ātmadhyānī munirājane upāḍī jāy ane pachhī tyān samudramān pheṅkī de. paṇ munirāj to tyān kevaḷagnān upajāvīne mokṣha chālyā jāy. ahā! 4p lākh yojanamānthī koī kaṇ khālī nathī ke jyān tenī upar anantā siddha na hoy. lavaṇ samudra ke je be lākh yojanano chhe tenī upar paṇ anant siddho chhe. te siddho kayānthī āvyā? ahīnthī (jamīn uparathī) mokṣha pāmīne tyān (samudranī upar) jāy em to thatun nathī kemake siddha to sīdhā samashreṇīe jāy chhe. to lavaṇ samudra upar siddha kayānthī āvyā? bhāī! lavaṇ samudramān koīe munine nākhyā, paṇ teo to andar dhyānamagna rahyā ane deh chhūṭī gayo tyāre kevaḷagnān upajāvīne samashreṇīe sīdhā mokṣha padhāryā. ā pramāṇe lavaṇ samudra uparathī paṇ anant siddho thayā chhe. bhāī! vītarāgano mārag apār ane gambhīr chhe. agnānī anādi... anādi... anādino rajhaḷe-rakhaḍe chhe. shun tenī koī sharūāt chhe? ahā! anādi... anādi... anādithī rajhaḷatān-rajhaḷatān darek sthānamān, darek samayamān anant anantavār te janmyo ne maryo chhe! shun kahīe? anantavār te samosaraṇamān paṇ gayo chhe. paṇ ethī shun? (rāg karatān karatān dharma thāy evun shalya ene chhūṭayun nahi to shun lābh?).

ahīn kahe chhe-jo hun rāgādi parane mārā mānun to hun jarūr lāchārīthī paṇ ajīv thaī jāun. paṇ hun ajīv nathī, hun to ek gnāyakasvabhāvī ātmā chhun, ne gnāyakasvabhāvī ātmā ja rahīsh. e ja have kahe chhe-

‘māṭe mane ajīvapaṇun na ho, hun to gnātā ja rahīsh, paradravyane nahi parigrahun.’


PDF/HTML Page 2159 of 4199
single page version

pahelān ‘jo hun ajīvano svāmī thāun to hun ajīv thaī jāun, māṭe mane ajīvapaṇun na ho’-em nāstithī kahyun; ane have ‘hun to gnātā ja rahīsh’ -em astithī kahe chhe. ahā! dharmī to em ja māne chhe ke-hun to jāṇavā-dekhavānā svabhāve ja chhun ane jāṇavā-dekhavāvāḷo gnātā-draṣhṭā ja rahīsh; hun kadīy rāgarūpe ke pararūpe thaīsh nahi. juo, chhe andar? chhe ke nahi? ‘hun to gnātā ja rahīsh.’ aho! samayasār to bharatakṣhetrano ajoḍ sūrya chhe! chhelle 24p mā kaḷashamān lakhyun chhe ke-‘ā ek (advitīy) akṣhay jagat-chakṣhu chhe.’

ahāhāhā...! kahe chhe-‘hun to gnātā ja rahīsh, paradravyane nahi parigrahun’ shun kahyun? ke vyavahāraratnatrayano vikalpa thashe topaṇ ‘te māro chhe’-em hun nahi mānun; ane ‘tene men karyo chhe’-em paṇ nahi mānun. te mārun sva nahi ane hun teno svāmī nahi; hun to gnātā-draṣhṭā ja chhun.

* gāthā 208ḥ bhāvārtha uparanun pravachan *

nishchayanayathī e siddhānt chhe ke jīvano bhāv jīv ja chhe, tenī sāthe jīvane sva-svāmī sambandh chhe; ane ajīvano bhāv ajīv ja chhe, tenī sāthe ajīvane sva-svāmī sambandh chhe.

shun kahun? ke nishchayanayathī eṭale yathārtha draṣhṭithī ā siddhānt chhe ke-‘jīvano bhāv jīv ja chhe.’ gnān, ānand, shānti, svachchhatā, prabhutā ītyādi bhagavān ātmāno bhāv chhe. te jīvano bhāv jīv ja chhe ane tenī sāthe jīvane sva-svāmī sambandh chhe. ahā! potāno shuddha chaitanyasvabhāv, gnānānandasvabhāv, svachchhatāno svabhāv te potānun sva chhe ane teno ātmā svāmī chhe. je potānun sva chhe teno ātmā svāmī chhe arthāt sva- bhāvano ātmā svāmī chhe. tevī rīte ajīvano bhāv ajīv ja chhe. rāgādi bhāv ajīvano chhe tethī te ajīv ja chhe. ane tenī sāthe ajīvane sva-svāmī sambandh chhe. rāgano sva-svāmī sambandh ajīvanī sāthe. ahā! rāg ajīv chhe to teno svāmī paṇ ajīv chhe. nishchayathī rāgano svāmī jīv nathī. ā nirjarā adhikār chhe ne? gnānī rāgano svāmī nathī. āvī vāt chhe.

kahe chhe-gnātā-draṣhṭā svabhāv te mārī chīj chhe. rāgādi kayān mārī chīj chhe? rāg to mārā gnānanun vyavahāre gney chhe; to pachhī ‘te mārī chīj chhe’-em kem hoy? āvī antar-draṣhṭi-anubhavadraṣhṭi jene thaī chhe te gnānīne karmanī ne ashuddhatānī nirjarā thāy chhe. paṇ rāg māro chhe evī jyān mānyatā chhe tyān to mithyādarshanano navo bandh paḍe chhe. mārag to āvo chhe bhāī! ajīvane-rāgādine potānā māne to pote ja ajīv thavāno prasaṅg āve chhe.

paṇ pāñch-pachās lākh rūpiyā kamāy to khushī na thāy?


PDF/HTML Page 2160 of 4199
single page version

emān shun dhūḷ khushī thāvun bhāī? are! tane shun thayun chhe prabhu! ke āvī mūrkhāī (mūḍhatā) seve chhe? ahā! paisā mane maḷ‌yā, ne hun dhanapati-lakṣhmīpati thayo -em ten mānyun e to tun jaḍ thaī gayo, kemake jaḍano pati jaḍ ja hoy. bhagavān! tārī chīj to tārī pāse ja chhe ne? tārī chīj tun pote ja chho ne prabhu! ā rāgādi traṇakāḷamān tun nathī, tārī chīj nathī.

e ja ahīn visheṣh kahe chhe ke-‘jo jīvane ajīvano parigrah mānavāmān āve to jīv ajīvapaṇāne pāme; māṭe jīvane ajīvano parigrah paramārthe mānavo te mithyābuddhi chhe.’

shun kīdhun? ā jaḍ rāgādi par padārtha chhe te bhagavān ātmānā chhe em jo mānavāmān āve to pote ajīvapaṇāne pāme arthāt pote jīv chhe te ajīvapaṇe thaī jāy. māṭe jīvane ajīvano parigrah paramārthe mānavo te mithyābuddhi chhe, mithyāshraddhān chhe. kevo saras khulāso chhe hen! bhāī! jīvane ajīv māne vā ajīvane jīv māne to te mithyātva chhe. rāgane potāno māne te mithyātva chhe bhāī!

bāpu! ā to māragaḍā judā chhe nāth! shrīmade kahyun chhe ne ke-‘svadravyanī rakṣhakatā upar lakṣha rākho.’ bhāī! tāro je shuddha ek gnāyakabhāv chhe tenī rakṣhā karavāmān lakṣha de. kemake paranī rakṣhā karavā jaīsh to tane rāg ja thashe ane te rāg māro chhe vā mārun kartavya chhe em jo mānīsh to tun mithyādraṣhṭi thaī jaīsh arthāt tane jainanī shraddhā raheshe nahi. āvo bhagavānano mārag chhe!

vaḷī kahe chhe-‘gnānīne evī mithyābuddhi hoy nahi.’ gnānī shabde dharmī. koī vaḷī kahe chhe gnānī judo ne dharmī judo to em chhe nahi. dharmī kaho ke gnānī kaho -banne ek ja chhe. jene shuddha chaitanyasvarūpanī draṣhṭi pragaṭī chhe te gnānī ne dharmī chhe. ahā! jene nij gnānānandasvabhāvanī antaramān pratīti thaī chhe tene sāthe anant guṇanun anshe shuddha pariṇaman paṇ thayun chhe, ne evā gnānīne mithyābuddhi hotī nathī. shun kahyun? vyavahāraratnatrayano rāg māro chhe ane enāthī mane lābh thashe evī mithyābuddhi gnānīne hotī nathī. bhāī! shubharāgathī mane lābh thashe-em je māne chhe te ashubh rāg paṇ māro chhe em māne chhe. samajāṇun kāī...? have āvun agnānīne kaṭhaṇ paḍe chhe. paṇ shun thāy? (svarūp ja evun chhe).

ahā! kahe chhe-‘gnānī to em māne chhe ke paradravya māro parigrah nathī, hun to gnātā chhun.’

juo, samakitī narakano nārakī ho ke tiryañch ho-te em māne chhe ke rāgādi paradravya mārun nathī, hun to gnāyakamātra chhun. svayambhūramaṇ samudramān asaṅkhya tiryañch