PDF/HTML Page 2361 of 4199
single page version
ātmāmān kayān chhe? māro to anantaguṇasamājasvarūp sadā ekarūp chaitanyarūp prabhu ātmā ja chhe. ahā! āvun jāṇatā-anubhavatā gnānīne ā lokano ne paralokano bhay kem hoy? kadī na hoy. ‘te to potāne svābhāvik gnānarūp ja anubhave chhe.’ ahāhā...! hun gnānarūp ja chhun em te anubhave chhe ane ānun nām dharma chhe. ahāhā...! atīndriy ānandarasano rasiyo dharmī hun ek gnān ne ānandasvarūp ātmā ja chhun em nirantar anubhave chhe ane tethī tene ā lok ke paralok sambandhī koī bhay hoto nathī. samajāṇun kāī...?
(arthāt vedya ane vedak abhed ja hoy chhe evī vastusthitinā baḷathī)...........
juo, 216 gāthāmān je vedya-vedak āvyun hatun te bījun chhe (ane ā bījun chhe). tyān (gāthā 216mān) vartamān je ichchhā thāy ke ‘hun ā padārthane bhogavun’ te ichchhāne vedya kahyun. have te ichchhā ṭāṇe te vastu-bhogavavānī vastu hotī nathī ane te vastu jyāre āve-bhogavavāno kāḷ āve tyāre-pelī ichchhā rahetī nathī. shun kahyun? ke ichchhānā kāḷe-vedyakāḷe kāṅkṣhamāṇ je vastu te chhe nahi, ane te vastu jyāre āve tyāre bhogavavānā kāḷe-vedakakāḷe olo vedyabhāv hoto nathī. vedya ne vedakano ek kāḷ hoto nathī kemake bey vibhāv chhe. to āvā vibhāvanī kāṅkṣhā ane tenun vedan gnānī kem kare? na kare. gnānīne to potāmān abhed vedya-vedak hoy chhe. ahā! chhe ne andar? ke abhedasvarūp vartatā vedya-vedakanā baḷathī...’ ahāhā...! vedanāro hun ane vedavāyogya paṇ hun; vedya-vedak banne abhinna. ānandanun (vedavāyogya) vedan hun ne ānandanī bhāvanāvāḷoy hun; lyo, āvī vāt! bichārā vyavahāravāḷāne ā ākarun paḍe chhe, paṇ shun thāy? mārag ja ā chhe.
ene em ke bahāramān āp kāīk karavānun kaho to? samādhānaḥ– paṇ bhāī! shun karavun chhe tāre? bahāranun shun tun karī shake chhe? rāg- vikalpano paṇ je kartā thāy chhe te mūḍh mithyādraṣhṭi chhe. bhagavān ātmā trikāḷ ek gnānānandasvarūp chhe. ahāhā...! anantaguṇano pavitra piṇḍ prabhu ātmā paramātmā chhe. shun tenāmān koī vikār karavāno guṇ chhe ke te vikārane kare? are bhāī! rāgane karavo ne tene vedavo te enā svarūpamān chhe ja nahi. māṭe dharmīne to nitya ānandanī bhāvanā ne ānandanun ja vedan hoy chhe, samajāṇun kāī...?
PDF/HTML Page 2362 of 4199
single page version
tyāre vaḷī te kahe chhe-paṇ enun kāī sādhan to hashe ne? samādhānaḥ– hā, sādhan chhe; rāgathī bhinna paḍīne andar nirākuḷ ānandano anubhav karyo te sādhan chhe. ‘pragnāchhīṇī’ sādhan chhe. ‘pragnāchhīṇī’ e shabda chhe. (tenun vāchya ā chhe ke) rāgathī bhinna paḍīne ātmāne anubhavavo enun nām pragnāchhīṇī chhe, ane e ja sādhan chhe. paṇ e sivāy bījā koī kriyākāṇḍ sādhan nathī.
ahīn kahe chhe-‘abhedasvarūp vartatā vedya-vedakanā baḷathī...’ bhāṣhā juo! ke bhedarahit abhed vedya-vedak gnānīne hoy chhe em kahe chhe. 216 gāthāmān je vedya-vedak kahyun e to vibhāvanun vedh-vedak hatun. vibhāvanun vedya-vedak gnānīne nathī. gnānīne to bhagavān ātmāno ānand vedavāne lāyak ane pote ānandanun vedan karanāro-em abhed vedya-vedak chhe. ‘उदित’ eṭale ānandanī je pragaṭ dashā tene pote ja vede chhe, vedavālāyak pote ne vedanāro paṇ pote ja chhe. ek samayanī paryāyamān gnānīnun vedya- vedak chhe, āvī vāt chhe.
prashnaḥ– dravya vedak ne paryāy vedya em chhe ke nahi? samādhānaḥ– nā, em nathī. paryāyamān ja vedya-vedak chhe. vedāvānī lāyakāt (vedāvāyogya) gnān-ānandanī paryāy chhe ne vedanār paṇ te paryāy ja chhe. dravya to dravya chhe; dravyane kayān vedavun chhe? ne dravyane kayān vedāvun chhe? pravachanasāranī 172 mī gāthānā aliṅgagrahaṇanā 20 mā bolamān kahyun chhe ke-pratyabhignānanun kāraṇ evun je sāmānyadravya-bhagavān ātmā-tene ātmā vedato nathī; ātmā to potānī je shuddha paryāy chhe tene vede chhe. māṭe shuddha paryāy chhe te ātmā chhe em tyān kahyun chhe. bhale draṣhṭi dravya upar chhe paṇ vedan to paryāyamān chhe. ātmā vede chhe eṭale ke paryāy vede chhe-em artha chhe. ātmā dravyane vede chhe kayān? ātmā (-paryāy) dravya-sāmānyane to aḍatoy nathī. bhāī! je vedan chhe e to paryāyanun vedan chhe.
tyān (pravachanasār gāthā 172 mān) aḍhāramān bolamān em kahyun ke- arthāvabodharūp evo je visheṣh guṇ tene ātmā aḍato nathī arthāt bhedane aḍato nathī. ane arthāvabodharūp visheṣh-paryāyane paṇ ātmā aḍato nathī. (19 mo bol). bāpu! enī ramatu badhī dravya ne paryāy vachche chhe, bahāramān kāī nathī. vīsamā bolamān kahyun ke -pratyabhignānanun kāraṇ evun je sāmānya tene aḍato nathī evo shuddha paryāy te ātmā chhe. eṭale ke shuddha paryāyanun je vedan thayun te hun chhun, kemake mārā vedanamān paryāy āvī chhe; vedanamān dravya āvatun nathī. ā mārag bāpu! bahu judo chhe bhāī! lokone
PDF/HTML Page 2363 of 4199
single page version
te maḷyo nathī eṭale virodh laīne besī jāy chhe paṇ nayavivakṣhā samaje to sarva virodh maṭī jāy.
ātmā (-paryāy) shuddha paryāyane vede chhe. dravya-guṇane shun vede? kemake dravya-guṇ to sāmānya, dhruv akriy chhe. tethī to kahyun ke je sāmānyane sparshato nathī evo shuddhaparyāy te ātmā chhe. ahīn to je vedanamān āvyo te (shuddhaparyāy) māro ātmā chhe em kahe chhe. jhīṇī vāt bāpu! enā janma-maraṇanā antanā mārag bahu judā chhe bhāī! ahā! tun koṇ chho ne kevo chho bhāī? tun jevo chho tevo ten tane jāṇyo nathī ane bahāranī badhī māṇḍī chhe, paṇ ethī shun?
samakitīnī abhed ek chaitanyarūp ātmā upar draṣhṭi hovāthī tenī paryāyamān abhedapaṇe vedya-vedak varte chhe. ahāhā...! shuddha chaitanyasvarūpanā lakṣhe tene je nirmaḷ nirākuḷ ānandanī dashā pragaṭī tene vedanāro ya (paryāy) pote ne vedanamān āvanārī paryāy paṇ pote; āvun jhīṇun, ahīn kahe chhe-vedya-vedak abhed hoy chhe evī vastusthitinā baḷathī... , eṭale shun? ke je vyavahāraratnatrayanā vikalpa chhe enā baḷathī nahi paṇ abhedapaṇe vartatā vedya-vedakanā baḷathī samakitīne ek gnān ja anubhavamān āve chhe.
tyāre koī kahe chhe-vyavahāradharmano āp lop karo chho. tene kahīe chhīe-vāt sāchī chhe, bāpā! e tārī vāt sāchī chhe, kemake vastumān vyavahār chhe kayān? ahā! (vastumān) badhā parāshrayī vyavahārano niṣhedh chhe. ahīn to em kahevun chhe ke-je vyavahārano vikalpa chhe te vedya-vedakamān āvato nathī ane tene (- vyavahārane) laīne vedya-vedakano anubhav chhe em nathī. ahā! nirmaḷānandano nāth abhed ek sachchidānand prabhu ātmāmān draṣhṭi abhed thatān paryāyamān nirmaḷ ānandanī dashā pragaṭ thāy chhe ane tene vedya-vedakapaṇe vede chhe enun nām dharma chhe. (vyavahāradharma to vedya-vedakathī kayāny bhinna rahī jāy chhe). āvī vāt chhe!
tyāre te kahe chhe-ā to nishchay-nishchay-nishchay chhe? hā bhāī! nishchay chhe; ane nishchay eṭale ja satya. bhāī! tun nishchay kahīne tenī ṭhekaḍī na kar prabhu! nishchayathī dūr tārī ekānt mānyatā tane herān karashe bhāī! enun phaḷ bahu ākarun āvashe bāpā! ātmānī to ā rīt chhe bhāī! ke ātmāno je abhedapaṇe anubhav chhe te ātmā chhe. māṭe emān vyavahārathī thāy em rahevā de prabhu! vyavahār ho bhale, paṇ enāthī ātmānubhav thāy e vāt javā de bhāī! ā tārā hitanī vāt chhe prabhu!
paṇ vyavahār sādhan kahyun chhe ne?
PDF/HTML Page 2364 of 4199
single page version
samādhānaḥ– dhūḷey sādhan nathī sāmbhaḷane. e to antaramān pote svarūpanun sādhan pragaṭ karyun chhe to je rāg chhe tene ārop āpīne sādhan kahevāmān āve chhe. te kāī kharekharun sādhan chhe em nathī. juo, samyaktvīne vyavahār samyaktvamān nishchay samyaktva garbhit chhe, nirantar gamanarūp (pariṇamanarūp) chhe. (juo rahasyapūrṇa chiṭṭhī). paṇ e vyavahār samakit shun chhe? e to rāg chhe, chāritraguṇanī ulaṭī paryāy chhe. chhatān tene vyavahār samakit kahevun e to bāpā! āropathī kathan karavānī shailī chhe. tem je satyārtha sādhan nathī tene sādhan kahevun te ārop daīne kathan karavānī shailī chhe. have āṭale pahoñche nahi, yathārtha samaje nahi eṭale loko bahārathī vivād ūbhā kare chhe. paṇ shun thāy bhāī? ahā! āvān ṭāṇān āvyān ne yathārtha samajaṇ na kare to kayāre karīsh bhāī? kayān jaish prabhu! tun? javānun to vastumān potāmān chhe. tyān jā ne nāth! rāgamān ne bahāramān javāthī tane shun lābh chhe?
bhāī! tun anantakāḷathī ākuḷatānī chakkīmān pīsāī rahyo chhe. ahā! ā shubhabhāv e paṇ ākuḷatā chhe, duḥkh chhe hon. have te duḥkh ātmānā ānandanun kāraṇ kem thāy? paṇ vratādine mokṣhamārga kahyo chhe ne? bhāī! e to jene antaramān nirmaḷaratnatrayarūp nishchay mokṣhamārga pragaṭayo chhe tene je vratādino rāg chhe tene vyavahārathī mokṣhamārga (vyavahār mokṣhamārga) kahyo chhe. paṇ e to ārop daīne upachār vaḍe kathan karavānī shailī chhe. mokṣhamārga prakāshakamān paṇḍit-pravar shrī ṭoḍaramalajīe āno spaṣhṭa khulāso karyo chhe ne nishchay-vyavahāranun sarvatra ā lakṣhaṇ jāṇavun em tyān (sātamā adhikāramān) kahyun chhe. ahā! ṭoḍaramalajīe paṇ kām karyun chhe ne! koī agnānīo paṇḍitāīnā madamān āvīne temane mānatā nathī ane āvī shuddha adhyātmanī vāt karanārāonī ṭhekaḍī uḍāḍe chhe, paṇ bhāī! ethī tane kāī lābh nathī bāpā!
ahīn kahe chhe-‘vastusthitinā baḷathī’... , e shun kahyun samajāṇun? ke ānandasvarūp bhagavān ātmānī paryāyamān ānandanun thavun eṭale ke ānandanī bhāvanā ane ānandanun vedan-badhun ek sāthe ek samayamān bhegun chhe. ā vastusthiti chhe. ā to amr̥utachandrāchārya bāpā! ek shabda, ek pad lo to temān keṭakeṭalun bharyun chhe? oho! bhagavān kundakundāchārye pañcham ārāmān tīrthaṅkar jevun kām karyun chhe ane shrī amr̥utachandradeve pañcham ārāmān gaṇadhar jevun kām karyun chhe. ahā! vastune sūryanī jem ām spaṣhṭa dekhāy e rīte mūkī chhe, bāpu! tun āvo shuddha gnātā-draṣhṭāsvabhāvī chhe ne nāth! tun dekhanārane dekh ne! ahā! dekhāy chhe je bījī chīj e to tārāmān āvatī nathī. dekhanāro jene dekhe chhe te chīj to dekhavānī paryāyamān āvatī nathī. paṇ jyāre paryāy dekhanārane dekhe chhe tyāre paryāyamān dekhanāranān gnān-shraddhān pragaṭ thāy chhe, tyāre abhed vedya-vedakapaṇun pragaṭ thāy chhe ane te dharma chhe. lyo, āvī vāt!
PDF/HTML Page 2365 of 4199
single page version
shun kahe chhe? ke abhedasvarūp vartatā vedya-vedakanā baḷathī ‘यत् एकं अचलं ज्ञानं स्वयं अनाकुलैः सदा वेद्यते’ ek achaḷ gnān ja svayam nirākuḷ puruṣho vaḍe (- gnānīo vaḍe) sadā vedāy chhe ‘एषा एका एव हि वेदना’ te ā ek ja vedanā gnānīone chhe.
juo, ek achaḷ gnān ja sadā vedāy chhe-em kahyun ne! tyān achaḷ to trikāḷī chhe. (te kāī vedātun nathī. paṇ achaḷ gnān upar draṣhṭi chhe ne? māṭe achaḷ vedāy chhe em kahyun chhe; bākī vedāy chhe e to paryāy chhe. ā to mantro bāpā! mohanidrāmānthī jagāḍanārā ā mahā mantro chhe. jāg re jāg bhāī! āvān ṭāṇān āvyān tyāre sūvun na pālave nāth! ahā! bhagavān chho ne prabhu! tun? ā bahāranī- rāganī ne sanyoganī-dhūḷanī-mahimāmān tun bhīnsāī gayo ne prabhu! tyānthī haṭhī jā, ne ā achaḷ ek gnān ja tārun svarūp chhe teno abhedapaṇe anubhav kar.
ahīn kahe chhe-‘ek achaḷ gnān ja svayam nirākuḷ puruṣho vaḍe...’ joyun? gnān ne ānand-bey nākhyā. ‘ek achaḷ gnān ja’ arthāt rāg nahi, puṇya nahi ne vikalpa paṇ nahi paṇ ek gnān ja vedāy chhe. vaḷī ‘svayam nirākuḷ puruṣho vaḍe’ eṭale ke jemaṇe rāganā abhāvapūrvak nirākuḷ ānandano anubhav karyo chhe tevā puruṣho vaḍe gnān ne ānand ja vedāy chhe. bhagavān ātmā achaḷ ek gnānānandanun dhruv bimb prabhu chhe. eno jene āshray varte chhe te gnānīo nirākuḷ puruṣho chhe ane teo vaḍe ek gnān ja sadā vedāy chhe arthāt teone ātmānān ek gnān ne ānandanun ja vedan hoy chhe.
‘एषा एका एव वेदना’ te ā ek ja vedanā gnānīone chhe. ‘एषा’–em kahyun ne? eṭale ā pratyakṣha je ātmānā nirākuḷ ānandanun vedan chhe te ek ja vedan gnānīone chhe, paṇ rāganun vedan chhe em nahi. ahā! mārag bāpu! vītarāgano bahu jhīṇo chhe. bahāranī pravr̥uttithī maḷī jāy evo ā mārag nathī, bahāranī pravr̥utti to vibhāv chhe ane te tenā (-jīvanā) svabhāvamān nathī; pachhī enāthī svabhāvanī prāpti kem thāy? ahā! ātmā anantaguṇano piṇḍ prabhu chhe, paṇ temān ekey guṇ evo nathī je vikārane kare. paryāyamān yogyatāne laīne vikār bhale thāy, paṇ ātmāno guṇ- svabhāv evo nathī ke vikārane kare ne vikārane vede. tethī abhedapaṇe vartatā vedya-vedakanā baḷathī gnānīne ek gnān ja vedāy chhe. āvī vāt chhe.
ahā! paryāy tarīke ākho ātmā paryāyamān vedāy chhe, ane ā ek ja vedanā gnānīne chhe. matalab ke ā sātā ke asātānun vedan gnānīne nathī em kahe chhe. pote gnān ja vedāvāyogya ane pote gnān ja vedanār em kahe chhe. ā badhī paryāyanī vāt chhe hon. paryāyamān paryāyanā ṣhaṭkārak chhe ne! dravya-guṇamān jem dhruv ṣhaṭkārak chhe
PDF/HTML Page 2366 of 4199
single page version
tem paryāyamān kartā, karma, kāraṇ ādi ek samayamān chhaye kārako chhe. ahā! jainadarshan bahu sūkṣhma chhe bāpā! jene te (svānubhavamān) prāpta thayun tene bhav rahe nahi.
‘ज्ञानिनः अन्या आगत–वेदना एव हि न एव भवेत्’ gnānīne bījī koī āvelī (-pudgalathī thayelī) vedanā hotī ja nathī.
shun kīdhun e? ke gnānīne rāganun vedan hotun nathī. kemake rāg chhe e to bahārano āgantuk bhāv chhe; mūḷ bhāv nathī, paṇ mahemānanī jem āvelo bhāv chhe. ‘आगत– वेदना’ kīdhī chhe ne? gnānīne bījī koī āvelī-pudgalothī thayelī-vedanā hotī ja nathī. ahā! shun kaḷash! ne shun bhāv!
prashnaḥ– to shun gnānīne bahāranā vedananī pīḍā na hoy? uttaraḥ– nā, na hoy. gnānīne bījun vedan kevun? ahīn to ek mukhya levun chhe ne? to kahyun ke gnānīne bījī bahāranī āvelī vedanā nathī. e to svabhāvanī draṣhṭimān je rāganun vedan chhe tene gauṇ karīne kahyun chhe. bākī draṣhṭinī sāthe je gnān vikasyun chhe te jeṭalo rāg chhe teṭalun tenun vedan chhe em yathārtha jāṇe chhe. paṇ svabhāvanī draṣhṭimān te gauṇ chhe. to kahyun ke gnānīne āgantuk vedanā-bahārathī āvelī rāgādinī vedanā-hotī nathī; ek gnānanī-nirākul ānandanī ja vedanā tene chhe.
gnānīne je asthiratāno rāg āve teno te gnātā ja chhe; teno te karanāro ke vedanāro nathī. jhīṇī vāt chhe prabhu! ahāhā...! ‘hun ānand ja chhun’ em gnānī jāṇe chhe ane je vikalpa āve teno paṇ jāṇanār ja chhe. juo, shatruñjay par dharmarājā, bhīm, arjun, sahadev ne nakuḷ antar ānandamān jhūle chhe. tyāre temane sharīr upar loḍhānān dhagadhagatān mugaṭ ādi ābhūṣhaṇ paherāvyān. ahā! evā kāḷe bhagavānanī hayātī hatī tevā kāḷe-shatruñjay jevā tīrtha par munidashāmān jhūlatā munivaro upar āvo upasarga karanārā nīkaḷyā! chhatān munivaro to andar ānandanī ramatumān hatā; temane asātānun-khedanun vedan na hatun. tyān sahadev ne nakuḷane vikalpa āvyo ke- are! mahāmunivarone kem hashe? ā to asthiratāno vikalpa āvyo paṇ tenā te jāṇanār ja hatā, bākī vedan to antaramān nirmaḷ gnānānandanun ja hatun. lyo, āvī vāt!
ahīn kahe chhe-gnānīne bījī koī āvelī-āgantuk vibhāvanī-vedanā hotī nathī, tethī ‘तद्–भीः कुतः’ tene vedanāno bhay kayānthī hoy? ‘सः स्वयं सततं निश्शंकः सहजं ज्ञानं सदा विन्दति’ te to pote nirantar niḥshaṅk vartato thako sahaj gnānane sadā anubhave chhe. juo, ahīn rāganun vedan gaṇyun nathī. joke tene kiñchit rāganun vedan chhe paṇ draṣhṭi ane draṣhṭinā viṣhayanī mukhyatāmān rāganun vedan
PDF/HTML Page 2367 of 4199
single page version
āgantuk gaṇīne tene chhe nahi em kahyun chhe. ahā! gnānīne koī bahāranī vedanāno bhay nathī kemake te to pote nirantar niḥshaṅk vartato thako ek svābhāvik gnānane ja sadā anubhave chhe.
‘sukh-duḥkhane bhogavavun te vedanā chhe. gnānīne potānā ek gnānamātra svarūpano ja bhogavaṭo chhe.’
juo, shun kahyun? ke dharmīne potānā ek gnānamātra svarūpano ja, ek nij ānandasvarūpano ja bhogavaṭo chhe. vyavahāraratnatrayanā rāgano paṇ tene bhogavaṭo nathī em kahe chhe; kemake e to teno (vyavahāraratnatrayano) gnātā ja chhe. e to bāramī gāthāmān āvyun ne ke vyavahār te kāḷe jāṇelo prayojanavān chhe. vyavahār hoy chhe tene gnānī jāṇe ja chhe bas eṭalun, paṇ vedato nathī. ahīn to mukhyanun jor chhe ne? gnānīne svabhāv mukhya chhe ane svabhāvanī mukhyatāmān rāganī vedanāne gauṇ karīne rāgane te vedato nathī em kahevāmān āvyun chhe.
juo, shreṇīk rājā kṣhāyik samakitī hāl narakamān chhe. jeṭalo kaṣhāyabhāv chhe teṭalun tyān duḥkhanun vedan chhe. parantu te kaṣhāyabhāv vastumān-ātmāmān nathī ne tenī nirmaḷ paryāyamān paṇ nathī. jene te vede chhe te paryāyamān kaṣhāyabhāv kayān chhe? nathī. māṭe gnānīne to ek gnānasvarūpano ja bhogavaṭo chhe. āvo mārag chhe.
visheṣh kahe chhe ke-gnānī ‘pudgalathī thayelī vedanāne vedanā ja jāṇato nathī.’ juo, nirjarā adhikāranī 194 mī gāthāmān āvyun ke-vedanā shātā-ashātāne oḷaṅgatī nathī. gnānīne paṇ jarī vedan āvī jāy chhe, paṇ te nirjarī jāy chhe. munine paṇ jeṭalo vikalpa chhe teṭalo rāg chhe paṇ tene ahīn gaṇyo nathī ane kahyun ke-pudgalathī thayelī vedanāne gnānī vedanā ja jāṇato nathī.
gnānanī pradhānatāthī vāt hoy tyāre gnānīne je rāganun pariṇaman chhe teno te kartā chhe ne tene tenun vedan paṇ chhe em kahevāy chhe. e to te rāg parane laīne ne paramān nathī paṇ potānī kamajorīne laīne potāmān chhe em gnānī jāṇe chhe. ahā! kamajorī chhe ne? to kamajorī chhe em gnānī jāṇe chhe. parantu draṣhṭi ne draṣhṭinā viṣhayamān kay ān kamajorī chhe? kamajorī draṣhṭino viṣhay nathī. paryāy jyān draṣhṭino viṣhay ja nathī tyān kamajorī draṣhṭinā viṣhayamān kayānthī āve? tethī draṣhṭinī mukhyatāmān kamajorīne gaṇī ja nathī, anya vedanā gaṇī ja nathī.
tethī kahe chhe ke-‘māṭe gnānīne vedanābhay nathī. te to sadā nirbhay vartato thako
PDF/HTML Page 2368 of 4199
single page version
gnānane anubhave chhe.’ ahāhā...! svarūpamān niḥshaṅkapaṇe vartatā gnānīne bahāranī koī vedanāno bhay nathī.
have arakṣhābhayanun kāvya kahe chheḥ-
‘यत् सत् तत् नाशं न उपैति इति वस्तुस्थितिः नियतं व्यक्ता’ je sat chhe te nāsh pāmatun nathī evī vastusthiti niyatapaṇe pragaṭ chhe.’
ahā! je chhe te nāsh shī rīte pāme? bhagavān ātmā sachchidānand prabhu sat chhe. sat nām shāshvat chhe te nāsh shī rīte pāme? je chhe teno nāsh koī di’ thāy nahi evī niyat vastusthiti chhe. vastunī ā niyat maryādā chhe ke je chhe te kadī nāsh pāmatun nathī.
‘तत् ज्ञानं किल स्वयमेव सत्’–ā gnān paṇ svayamev sat (arthāt satsvarūp vastu) chhe (māṭe nāsh pāmatun nathī).
‘ā gnān’ shabde bhagavān ātmā svayamev sat-satsvarūp vastu chhe. svayamev sat nām pote potāthī ja sat chhe, koī ishvare ene utpanna karyo chhe em nahi ane e kadī nāsh pāmī jashe emey nahi. ahāhā...! ātmā svayamev anādi anant avināshik akr̥utrim vastu trikāḷ sat chhe.
‘तत अपरैः अस्य त्रातं किम्’–tethī vaḷī par vaḍe tenun rakṣhaṇ shun? ahāhā...! je chhe... chhe... chhe... , chhepaṇun jenun svayam svarūp chhe tenun par vaḍe rakṣhaṇ shun? je potāthī ja chhe tenun par vaḍe rakṣhaṇ kevun? ‘अतः अस्य किञ्चन अत्राणं न भवेत्’ ā rīte (gnān potāthī ja rakṣhit hovāthī) tenun jarāpaṇ arakṣhaṇ thaī shakatun nathī.
shun kahyun? ke bhagavān ātmā trikāḷī sat prabhu pote potāthī ja surakṣhit hovāthī tenun jarā paṇ arakṣhaṇ thaī shakatun nathī. vastu ātmā sachchidānand prabhu pote potāthī ja sat shāshvat padārtha chhe. tenun koī rakṣhaṇ kare to te rahe em to chhe nahi. e to svabhāvathī ja shāshvat sadā surakṣhit vastu chhe. tenī tenun jarāpaṇ arakṣhaṇ thaī shakatun nathī.
‘ज्ञानिनः तद्–भीः कुतः’ māṭe (āvun jāṇatā) gnānīne arakṣhāno bhay kayānthī hoy? ahāhā...! potānā sachchidānandasvarūpano anubhav thayo evā dharmīne arakṣhāno bhay kayānthī hoy? potānā shuddha shāshvat gnānānandasvarūpano anubhav karavāvāḷāne arakṣhāno bhay hoto nathī. te to...
PDF/HTML Page 2369 of 4199
single page version
‘सः स्वयं सततं निश्शंकः सहजं ज्ञानं सदा विन्दति’–te to pote nirantar niḥshaṅk vartato thako sahaj gnānane sadā anubhave chhe. rāgādi hoy topaṇ te sadā gnānane ja anubhave chhe. svane jāṇe chhe ane rāganey jāṇe chhe-em gnānane ja anubhave chhe. rāgane jāṇe chhe em kahevun e paṇ apekṣhāthī chhe. kharekhar to rāg sambandhīnun gnān je potāthī potā vaḍe te kāḷe sahaj thayun chhe te potānā gnānane te anubhave chhe. te gnānane vede chhe, rāgane nahi tethī tene arakṣhābhay nathī.
ahīn arakṣhāno bhay gnānīne nathī e artha chāle chhe. to kahe chhe- ‘sattāsvarūp vastuno kadī nāsh thato nathī.’ je vastu sattāpaṇe-hovāpaṇe chhe tenun koī kāḷe nahovāpaṇun thatun nathī. ā sarvasādhāraṇ niyam kahyo. have kahe chhe-
‘gnān paṇ to sattāsvarūp vastu chhe; tethī te evun nathī ke jenī bījāo vaḍe rakṣhā karavāmān āve to rahe, nahi to naṣhṭa thaī jāy.’
gnān nām ātmā svayam sattāsvarūp athavā hovāvāḷun tattva chhe. tethī bījā rakṣhā kare to rahe evun te tattva nathī. e to anādianant svayam rakṣhit ja vastu chhe. je shāshvat sattāsvarūp vastu chhe tene bījānī shun apekṣhā chhe? kāī nahi.
‘gnānī ām jāṇato hovāthī tene arakṣhāno bhay nathī.’ ahā! potānā trikāḷī shāshvat svarūpane-shuddha sachchidānand bhagavānane jeṇe draṣhṭimān līdho chhe tene ‘koī rakṣhā kare to rahun’-evun kayān chhe? hun to sadā shāshvat shuddha chaitanyasvarūpī ātmā chhun em jeṇe jāṇyun-anubhavyun chhe te dharmī jīvane arakṣhāno koī bhay nathī. ā to bāpā! ekalī mākhaṇ-mākhaṇanī vāt chhe.
kahe chhe-‘te to niḥshaṅk vartato thako pote potānā svābhāvik gnānane sadā anubhave chhe.’
niḥshaṅk vartato thako eṭale nirbhayapaṇe potānā puruṣhārthathī vartato thako te sadā svābhāvik gnānane anubhave chhe. niḥshaṅk nām nirbhay; potāno chaitanya killo kāḷathī abhedya chhe ne? potānī sattā trikāḷ shāshvat chhe. āvun jāṇato gnānī niḥshaṅk thaī potānā svābhāvik gnānane sadā anubhave chhe. ahā! vastunā shāshvat bhāvane draṣhṭimān līdho chhe tethī te paryāyamān niḥshaṅkapaṇe tene anubhave chhe.
prashnaḥ– te kaī avasthāmān niḥshaṅk varte chhe? uttaraḥ– samyagdarshananī avasthāmān niḥshaṅk varte chhe. mārī chīj trikāḷ shāshvat chhe em samyagdarshanamān ene pratīti-bhān thayun chhe. ā sharīr, man, vāṇī ityādi
PDF/HTML Page 2370 of 4199
single page version
nāshavant chīj to par chhe, te mārī chīj nathī. te nāsh pāmo to pāmo; mārī to ek trikāḷ shāshvat shuddha gnānānandasvarūp vastu chhe. āvī jene pratīti thaī chhe te pote potānā svābhāvik gnānane anubhave chhe. bhāṣhā joī! svayam arthāt pote potānā bhāvathī anubhave chhe.
pote potānā svābhāvik gnānane anubhave chhe. gnān shabde ahīn potānā ātmānun grahaṇ chhe. jene ātmānā svabhāvanī sattāno anubhav thayo chhe te, nij sattāne svīkārīne anubhave chhe em kahe chhe. ā dharmadashā chhe.
bhagavān ātmā anantaguṇano piṇḍ prabhu svayansiddha sattā chhe. svayansiddha nām koīthī nahi karāyelī evī anādi anant akr̥utrim vastu bhagavān ātmā chhe. tene dharmī puruṣhe potānī draṣhṭimān līdhī chhe. tethī svayam eṭale rāganī apekṣhā vinā, vyavahāranā rāganī apekṣhā vinā, potānā svābhāvik gnānane nirantar eṭale akhaṇḍ dhārāe-koīvār rāgano anubhav ne koīvār gnānano anubhav em nahi-paṇ khaṇḍ na paḍe em akhaṇḍadhārāe anubhave chhe.
ahīn ‘svayam’ eṭale pote potāthī potāne anubhave chhe em vāt chhe. tyāre koī vaḷī kahe chhe-svayam eṭale pote potārūp anubhave chhe, svathī vā parathī. potāthī ja anubhave chhe em nahi paṇ parathī paṇ pote potārūp anubhave chhe em enun kahevun chhe.
are bhāī! pote potāthī ja sadā potāne potārūp anubhave chhe ane parathī kadīy nahi e mūḷ siddhānt chhe. shun par vaḍe potārūp anubhav thāy? na thāy. bāpu! ā to tārī mūḷamān bhūl chhe prabhu! vastu bhagavān ātmā akhaṇḍ ek gnāyakabhāv paramapāriṇāmik bhāv chhe. pāriṇāmikabhāv to paramāṇuy chhe. paṇ ā to gnānasvabhāvabhāv chhe ne! tethī te paramapāriṇāmikabhāv shāshvat gnāyakabhāv chhe. tene gnānī svayam eṭale potāthī ja-potānā āshraye-paranā āshray ne avalamban vinā ja anubhave chhe. sadā anubhave chhe em kahīne em kahyun ke-‘rāg māro chhe’ em gnānī kadīy anubhavato nathī paṇ ‘gnān ja mārun chhe’-em sadā anubhave chhe. samajāṇun kāī...?
have aguptibhavanun kāvya kahe chheḥ-
‘किल स्वं रूपं वस्तुनः परमा गुप्तिः अस्ति’ kharekhar vastunun sva-rūp ja (arthāt nij rūp ja) vastunī param ‘gupti’ chhe.
PDF/HTML Page 2371 of 4199
single page version
shun kahe chhe? ke vastu pote ja potāmān gupta chhe. temān bījāno koīnoy pravesh nathī. sharīr, man, vāṇī ityādi parano temān pravesh nathī e to ṭhīk, temān rāgādi vikalpanoy pravesh nathī. bhagavān ātmā ānandakand prabhu akhaṇḍ ek gnāyakasvabhāvanī mūrti chhe. te svarūpathī ja param gupta chhe. temān dayā, dān ādi vikalpanoy pravesh nathī.
juo, vastunun svarūp ja vastunī param gupti chhe em kahe chhe. kem? to kahe chhe-‘यत् स्वरूपे कः अपि परः प्रवेष्टुम् न शक्तः’ kāraṇ ke svarūpamān koī bījun pravesh karī shakatun nathī. juo, jem killo hoy ane temān koī praveshī shake nahi tem pote ja gupta killo chhe, dhruv abhedya killo chhe. temān sharīrādi to shun? vyavahāraratnatrayanā vikalpano ne ek samayanī nirmaḷ paryāyano paṇ pravesh nathī. ahā! andar param gupta padārtha prabhu ātmā chhe tene paryāy jue chhe, anubhave chhe paṇ temān te paryāyano pravesh nathī.
ahāhā...! potānun svarūp je shāshvat dhruv gnān ne ānand chhe temān koī bījun pravesh karī shakatun nathī. e ja kahe chhe ke-‘च’ ane ‘अकृतं ज्ञानं नुः स्वरूपं’ akr̥ut gnān (-je koīthī karavāmān āvyun nathī evun svābhāvik gnān) puruṣhanun arthāt ātmānun svarūp chhe. paryāy to navī thāy chhe, paṇ gnān akr̥ut chhe. jāṇag... jāṇag... jāṇag-evo je bhāv te akr̥ut nām akr̥utrim chhe, ane te ātmānun svarūp chhe. tethī gnān ātmānī param gupti chhe, arthāt gnānasvabhāvī ātmā param gupta ja chhe.
‘अतः अस्य न काचन अगुप्तिः भवेत्’ māṭe ātmānun jarā paṇ aguptapaṇun nahi hovāthī ‘ज्ञानिनः तद–भीः कुतः’ gnānīne aguptino bhay kayānthī hoy? ahāhā...! ātmāmān bījī chīj praveshī shakatī ja nathī to dharmīne aguptino bhay kayānthī hoy? vastu ja sadā pote gupta chhe ane dharmīnī draṣhṭi trikāḷī shāshvat potānī gupta vastu par chhe, pachhī ene aguptino bhay kayānthī hoy? e to nirbhay ja chhe, niḥshaṅk ja chhe.
‘सः स्वयं सततं निश्शंकः सहजं ज्ञानं सदा विन्दति’ te to pote nirantar niḥshaṅk vartato thako sahaj gnānane sadā anubhave chhe. lyo, chhaye kaḷashamān ā shabdo chhe. (sāt bhay paikī pahelā kaḷashamān ā lokabhay ne paralokabhay bhegā līdhā chhe). kahe chhe-pote potānī paryāyamān sahaj gnānānandasvabhāvane ‘सततं’ kahetā akhaṇḍadhārāe anubhave chhe. bhale vikalpamān āvyo-em dekhāy paṇ te vikalpamān āvyo nathī em kahe chhe. ene to shāshvat ek gnānasvabhāv pratyenun valaṇ nirantar-akhaṇḍadhārāe
PDF/HTML Page 2372 of 4199
single page version
rahelun hoy chhe. āvo mārag samajavo kaṭhaṇ paḍe paṇ shun thāy? mārag to ā ja chhe bāpā!
ahā! ā sansār juone! ā nānī nānī ummaramān kṣhaṇamān deh chhūṭī jāy chhe. e to dehanī sthiti ja evī hoy tyān bījun shun thāy? ākasmik to kāī chhe nahi. e to 160 kaḷashamān kaheshe ke akasmāt jevun kāī chhe ja nahi. lokone khyālamān na hoy eṭale loko tene akasmāt kahe chhe paṇ akasmāt jevun kāī chhe ja nahi, badhun kramaniyamit chhe. vaḷī ā deh chhe e to jaḍ dhūḷ-māṭī chhe; tene bhagavān ātmāno sparsha ja kayān chhe? e to trījī gāthāmān āvī gayun ke-sarva padārtho potānā dravyamān antarmagna rahel potānā anant dharmonā chakrane chumbe chhe-sparshe chhe topaṇ teo paraspar ekabījāne sparsha karatā nathī. ahā! bhagavān ātmā potānī shaktione tathā paryāyane sparshe chhe paṇ paramāṇu ādine sparshato nathī. lyo, āvī vāt!
prashnaḥ– pitā putrane chumbe chhe ne? samādhānaḥ– bhāī! koṇ chumbe? bāpu! tane bhramaṇā chhe. bhagavān ātmā potānā anant guṇ-svabhāvane ane tenī nirmaḷ paryāyane chumbe chhe, sparshe chhe paṇ te sivāy sharīr, man, vāṇī, karma ke strī-putra-parivār ityādi koī bahāranā padārthone koī di’ sparshyo nathī, sparshatoy nathī. ahā! āvā bhagavānasvarūp ātmāmān jeṇe potānī draṣhṭi sthāpī chhe te dharmātmā puruṣh nirantar niḥshaṅk vartato thako ek gnānasvarūp ātmāne ja anubhave chhe. ‘nirantar niḥshaṅk vartato thako’-em chhe ne? matalab ke- akhaṇḍadhārāe jem potānun sat chhe tem akhaṇḍadhārāe niḥshaṅk temān te varte chhe. bīje āve chhe ne ke-
bhagavān ātmā ānandano nāth prabhu shāshvat shuddha vastu sadā gupta chhe. temān rāgano pravesh nathī. tyān rāgathī bhinna shuddha shāshvat svabhāvamān ekāgra thavun te bhedagnān sābu chhe. ane samaras-vītarāgaras-chaitanyarasanī mūrti prabhu ātmāmān niḥshaṅk akhaṇḍadhārāe ekāgratā thatān utpanna thayelo je vītarāgapariṇatirūp samarasabhāv te ‘samaras nirmal nīr’ chhe. ane ‘dhobī antar ātamā dhovai nij guṇ-chīr’ eṭale ke antar-ekāgratā vaḍe dharmī malinatā dūr karīne shuddhatānī pariṇatine ūbhī kare chhe.
PDF/HTML Page 2373 of 4199
single page version
ā pariṇatinī vāt chhe hon; guṇ to guṇ trikāḷ nirmaḷ ja chhe (emān kayān kāī karavun chhe?). āvo mārag chhe, bhāī!
ahīn kahe chhe-gnānī niḥshaṅk vartato thako sahaj gnānane nirantar eṭale akhaṇḍadhārāe sadā anubhave chhe. lyo, ‘सततं’ ane ‘सदा’ gnānane anubhave chhe. akhaṇḍadhārāe sadā gnānane anubhave chhe, kadīy rāgane anubhave chhe em nahi. oho! juo ā nirjarānī dashā! kahe chhe ke karmanī nirjarā tene thāy chhe, tene ashuddhatā jharī jāy chhe ane tene shuddhinī vr̥uddhi thāy chhe ke je potānī shāshvat shuddha chaitanyasattāne nirantar nirmaḷ pariṇati dvārā anubhave chhe. ahā! samvaramān shuddhi pragaṭe chhe, nirjarāmān shuddhinī vr̥uddhi thāy chhe ne mokṣhamān shuddhinī pūrṇatā thāy chhe. ahā! ā to duniyā ākhīthī judī vāt chhe. atyāre sampradāyamān dharmanā nāme je chāle chhe enāthī ā judī vāt chhe bāpā!
ā aguptibhayano kaḷash chāle chhe. kahe chhe-gnānī nirantar niḥshaṅk vartato thako sahaj ek gnānane sadā anubhave chhe; eṭale ke te shāshvat ek dhruvane anubhave chhe, tyān joke anubhave chhe to paryāyane, paṇ te (paryāy) dhruvanī sanmukh chhe ne? dhruvane avalambī chhe ne? eṭale dhruvane anubhave chhe em kahyun chhe. 11 mī gāthānī ṭīkāmān āve chhe ke- gnāyakabhāv āvirbhāv pāme chhe. have, gnāyakabhāv to gnāyakabhāv (rūpe) ja chhe; parantu paryāyamān te jaṇāyo to gnāyakabhāv āvirbhāv pāmyo em kahevāy chhe. ahā! bhāṣhā to evī chhe ke gnāyakabhāv āvirbhāv pāme chhe, pragaṭe chhe. are bhāī! mor jem potānī pāṅkhonī kaḷāthī khīlī nīkaḷe chhe tem bhagavān ātmā potānā anantaguṇanī paryāyathī andar khīlī nīkaḷe chhe. paṇ gnāyak to gnāyak ja rahe chhe. gnāyakano jyān āshray līdho tyān āshray karanārī paryāyamān gnāyak jaṇāyo to gnāyak āvirbhāv pāmyo em kahevāy chhe. samajāṇun kāī...?
agnānīe bhagavān gnāyakabhāvane paryāy ne rāgabuddhinī āḍamān tirobhūt karyo hato, ḍhāṅkī dīdho hato. ahā! gnāyakabhāv kāī tirobhāv ke āvirbhāv pāmato nathī; e to chhe te chhe. parantu rāg ne paryāyabuddhinī āḍamān te jaṇāto nahoto to paryāyamān te chhatī chīj je gnāyakabhāv te ḍhaṅkāī gaī chhe em kahevāy chhe. chhe to kharī, parantu pragaṭ paryāyamān rāganun-paryāyanun ja astitva svīkāryun to gnāyakabhāvano svīkār chhūṭī gayo. paṇ jyāre trikāḷī dhruv nityānandasvarūp akhaṇḍ ek gnāyakabhāvano paryāyamān svīkār karyo tyāre tene gnāyakabhāv āvirbhūt thayo-pragaṭ thayo em kahevāmān āve chhe. bhāṣhā to em āve ke-gnāyakabhāv pragaṭ thayo, paṇ bāpu! kaī apekṣhāe vāt chhe te yathārtha samajavun joīe. gnāyakabhāv kāī navo pragaṭe chhe em chhe nahi; paṇ gnāyakabhāv prati antarmukh thayelī paryāyamān-‘ā hun chhun’-em gnāyakabhāvano
PDF/HTML Page 2374 of 4199
single page version
potāpaṇe svīkār thayo to gnāyakabhāv pragaṭayo em kahevāy chhe. ane rāganā ekatvamān gnāyakabhāvano svīkār nahoto to gnāyakabhāv tirobhūt-ḍhaṅkāī gayelo chhe em kahevāmān āve chhe. āvo mārag bahu sūkṣhma bāpā!
have, āvī agnānīne khabar na maḷe ne maṇḍī paḍe bahāramān sāmāyik ne posā ne pratikramaṇ karavāmān; paṇ bhāī! emān to tāro akhaṇḍ ek gnāyakaprabhu ḍhaṅkāī gayo chhe bhagavān! e kāī dharmapaddhati nathī bāpā! arere! kṣhaṇ kṣhaṇ karatān avasar to vītato jāy chhe! pachhī kayān jaīne utārā karavā chhe prabhu! tāre? hamaṇān ja potānī shāshvat chījanī sambhāḷ nahi kare to kayāre karīsh bhāī! ‘pachhī karashun’mān to pachhī ja raheshe. pelo dākhalo chhe ne ke-‘vāṇiyā jame āj ne bāroṭ jame kāl.’ are bhāī! kāl koī di’ āve nahi ne bāroṭanun jamaṇ koī di’ thāy nahi. tem agnānī ‘pachhī-pachhī’-em kahe chhe paṇ...
hā, paṇ hamaṇā kām hoy to shun karavun? kām? shun kām chhe? dhūḷey kām nathī sāmbhaḷane. svarūpanān shraddhān-gnān ne ācharaṇ bas e ek ja kām chhe; ā sivāy ene bījun koī kām ja nathī. are bhāī! tun bījā kāmanā rāgamān rahīne to anantakāḷathī janma-maraṇ karīne marī gayo chho.
paṇ karmano uday hoy to? samādhānaḥ– uday enā ghare rahyo; ātmāmān te kayān chhe? temān jo joḍāy to uday kahevāy, ane na joḍāy to uday kharī jāy chhe. udayanā kāḷe pote svatantrapaṇe rāganī paryāyane kare to karmano uday nimitta kahevāmān āve chhe. shun kahyun e? ke kartā thaīne pote rāgane rache to te udayane nimitta kahevāy chhe. bāpu! koī tane naḍatun nathī ane koī chīj tane madad karatī nathī. āvun ja vastusvarūp chhe hon; māṭe je karavā yogya kām chhe te hamaṇān nahi kare to kayāre karīsh? (bhāī! anantakāḷey āvo avasar āvavo mushkel chhe).
hā, paṇ bahāranun na karīe to ā strī-putrādinun shun karavun? samādhānaḥ– are bhāī! tun shun paranun kārya karī shake chhe? kadīy nahi. ā strī- putrādi to sau potapotāne kāraṇe chhe. teo sadā chhūṭān ja chhe. (teo tārāmān -tārā dravya-guṇ-paryāyamān-chhe ja nahi). temanun tun shun kare chhe? kāī ja nahi. bāpu! anantakāḷamān ten koīnun kāī karyun nathī; mātra abhimān karyān chhe. paṇ bhāī! e to tārā ahitano panth chhe bāpā! bījānun kām bījo kare e to vastu-sthiti ja nathī bhāī!
paṇ āpanā jevā guru dhāryā pachhī shun vāndho chhe?
PDF/HTML Page 2375 of 4199
single page version
samādhānaḥ– are bhāī! guru to andar ātmā pote chhe. ahāhā...! chaitanya mahāprabhu ātmā andar potāno guru paramātmasvarūpe virāje chhe, ane tene pote draṣhṭimān le tyāre teṇe guru dhāryā chhe. svarūpamān draṣhṭi dīdhā vinā ‘guru dhāryā chhe’ e kayānthī āvyun? bhāī! māsṭar-kī (Master Key) chhe. ene (māsṭarakīne) lagāḍayā vinā badhun raṇamān pok mūkavā jevun chhe. samajāṇun kāī...?
ā māṇasanā mr̥utyu pachhī pāchhaḷ rokakaḷ nathī karatā? paṇ bāpu! tun kone rove chhe? tun jo to kharo ke-‘ronārey nathī rahenār re’-ronār paṇ rahevāno nathī. samaje to āṭalāmāny ghaṇun kahyun bhāī! bākī to rakhaḍapaṭṭī ūbhī ja chhe.
‘gupti eṭale jemān koī chor vagere pravesh na karī shake evo killo, bhoyarun vagere; temān prāṇī nirbhayapaṇe vasī shake chhe. evo gupta pradesh na hoy paṇ khullo pradesh hoy to temān rahenār prāṇīne aguptapaṇāne līdhe bhay rahe chhe.’ shun kahyun? ke khullā pradeshamān prāṇīne aguptapaṇāne līdhe bhay rahe chhe. tethī prāṇīo gupti-bhoyarun-killo ādi ichchhe chhe.
have kahe chhe-‘gnānī jāṇe chhe ke-vastunā nij svarūpamān koī bījun pravesh karī shakatun nathī māṭe vastunun svarūp ja vastunī param gupti arthāt abhedya killo chhe.’
ahā! shun kahyun? ke vastunā nij svarūpamān arthāt chaitanyapaṇe trikāḷ astirūp bhagavān ātmāmān bījā koīno pravesh nathī. gajab vāt bhāī! ā sharīrane jamaiyo vāge ne? to kahe chhe ke te ātmāne aḍayo nathī. jhīṇī vāt chhe prabhu!
paṇ sharīrane aḍe chhe ke nahi?
are bhāī! sharīraney te aḍato nathī sāmbhaḷane, ane sharīr ātmāne paṇ aḍatun nathī. ‘bahiḥ luṭhati’-em āve chhe ne? ahā! bahār loṭe chhe paṇ andar aḍato nathī. bhramaṇāthī (aḍe chhe evun) māne chhe. paṇ arere! tun shun kare chhe prabhu! ā? ararar...! tārī ā avasthā prabhu! traṇalokano nāth tun, ne ā shun kahevāy? tane shun thayun chhe prabhu? potānī nij ramatu mūkīne tun paramān ramavā gayo ane vyabhichārī thaīne paramān vechāī gayo! (bhramaṇā chhoḍī de).
ahīn kahe chhe-svarūpamān bījun koī pravesh karī shakatun nathī māṭe vastunun svarūp ja vastunī param gupti arthāt abhedya killo chhe. ahā! chidānandaghan prabhu ātmāmān koṇ pravesh kare? jem chakravartīnā darabāramān koī dushman praveshī na shake.
PDF/HTML Page 2376 of 4199
single page version
tem traṇalokanā nāth chidānand bhagavānanā darabāramān bījun koī na praveshī shake. kaḷash 11mān āve chhe ne ke-ā baddhaspr̥uṣhṭādi bhāvo upar upar tare chhe, andar pratiṣhṭhā pāmatā nathī. jyān potānī nirmaḷ paryāyano pravesh nathī tyān rāg ne parano pravesh to kayānthī āvyo? koīno (bījāno) pravesh chhe ja nahi evo bhagavān ātmā abhedya killo chhe. ahā! āvā potānā chidānandasvarūpane andaramān jyān svīkāryun tyān shun bākī rahyun? ānandanī bādashāhī jyān svīkārī tyān pāmaratā kayān rahī? tene to paryāyamān prabhutā pragaṭī.
abhedya killo evā ‘puruṣhanun arthāt ātmānun svarūp gnān chhe; te gnānasvarūpamān rahelo ātmā gupta chhe kāraṇ ke gnānasvarūpamān bījun koī praveshī shakatun nathī. āvun jāṇatā gnānīne aguptapaṇāno bhay kayānthī hoy? te to niḥshaṅk vartato thako potānā svābhāvik gnānasvarūpane nirantar anubhave chhe.’
jem jaṅgalano svāmī sinh nirbhay chhe tem anantaguṇano svāmī bhagavān ātmā andar nirbhay chhe. kem? kemake andar bījo praveshī na shake tevo te abhedya killo chhe. ahā! puṇya-pāpano to te thāp mārīne kṣhaṇamān khātamo karī de tevo te sinh jevo parākramī chhe. anantavīryano svāmī chhe ne! ahā! tenā baḷanun ane tenā svabhāvanā sāmarthyanun shun kahevun? ahāhā...! jenā svabhāvanā anant-anant sāmarthyanun varṇan na thāy evo ātmā andar sinh chhe. munirājane ‘sinhavr̥uttivāḷā’ nathī kahetā? munivarone sinhavr̥utti hoy chhe. aho! dhanya avatār ke jemane andaramān sinhavr̥utti pragaṭ thaī chhe ane jeo rāg upar thāp mārīne kṣhaṇavāramān tenā bhukkā bolāvī de chhe.
ahā! karmanā-puṇya-pāpanā bhukkā uḍāvī de evo ātmā anantabaḷano svāmī chhe. tenī shaktinun shun kahevun? 47 to varṇavī chhe, bākī anant shaktiono svāmī ātmā chhe. te anant shaktiomān rāganun kāraṇ thāy evī koī shakti nathī; tathā rāgathī enāmān kārya thāy evun paṇ ātmāmān nathī. āvun akāryakāraṇanun enāmān sāmarthya chhe. agnānī rāḍo pāḍe chhe, paṇ bhāī! koī paṇ rāganī vr̥uttithī tārāmān kārya thāy evo tun chho nahi. nirmaḷ gnān ne ānandanī paryāyane tun kare ne bhogave evo tun bhagavān tārun kāraṇ chho. ahīn kahe chhe-potānā svarūpane kāraṇapaṇe grahīne gnānī niḥshaṅk thayo thako nirantar-akhaṇḍadhārāe potānā gnānānand svarūpane ja anubhave chhe. lyo, āvī vāt chhe.
have maraṇabhayanun kāvya kahe chheḥ-
‘प्राणाच्छेदम् मरणं उदाहरन्ति’ prāṇonā nāshane (loko) maraṇ kahe chhe. pāñch
PDF/HTML Page 2377 of 4199
single page version
indriy, man, vachan, kāy, shvāsochchhvās ane āyu-tenun chhūṭī javun tene loko maraṇ kahe chhe. parantu-
‘अस्य आत्मनः प्राणाः किल ज्ञानं’ ā ātmānā prāṇ to nishchayathī gnān chhe.
e shun kahyun? ke bāhya prāṇonā nāshane loko maraṇ kahe chhe paṇ ātmānā prāṇ to shuddha gnānānand chhe. pahelī jīvatvashakti kahī chhe ne? chaitanya bhāvaprāṇane dhāraṇ karanār jīvatvashakti chhe. ‘जीवो चरित्तदंसणणाणट्ठिउ’–bījī gāthāmān chhe ne? emānthī jīvatvashakti kāḍhī chhe. ahā! jīv tene kahīe ke jemān jīvatva shakti hoy ane jīvatva shakti ene kahīe ke jemān gnān, darshan, ānand ne sattānā prāṇ hoy.
indriyādi jaḍ prāṇ asadbhūt vyavahāranay chhe, ane ashuddha bhāvaprāṇ je vartamān-vartamān yogyatārūp chhe te ashuddha nishchayanay chhe. māṭe te svarūpamān to chhe nahi. svarūpabhūt prāṇ to shuddha gnān, ānand, shānti, svachchhatā ne prabhutā chhe. ahāhā...! ātmā pote prabhu paramātmā chhe jenā prabhutva prāṇ chhe. ahā! gnānanī prabhutā, darshananī prabhutā, ānandanī prabhutā, sattānī prabhutā, vīryanī prabhutā-e jenā prāṇ chhe te jīv chhe. bhagavān ātmā gnān ne ānandanā prāṇathī jīvī rahyo chhe, ṭakī rahyo chhe. ātmānā prāṇ to nishchayathī gnān chhe. have kahe chhe-
‘तत् स्वयमेव शाश्वततया जातुचित् न उच्छिद्यते’ te (gnān) svayamev shāshvat hovāthī teno kadāpi nāsh thato nathī; ‘अतः तस्य मरणं किञ्चन न भवेत्’ māṭe ātmānun maraṇ bilakul thatun nathī.
shun kahyun? ke ātmānā gnān, darshan, ānand, shānti, svachchhatā, sattā to shāshvat chhe. temano kadīy nāsh thato nathī. gnān-darshan-ānand-sattā je svarūpabhūt prāṇ chhe temano kadī nāsh thato nathī. dehano nāsh to thāy, kāraṇ ke e to nāshavant chhe, paṇ gnān-darshanādi nishchayaprāṇano nāsh thato nathī. māṭe ātmānun maraṇ bīlakul thatun nathī.
‘ज्ञानिनः तद–भीः कुतः’ tethī (āvun jāṇatā) gnānīne maraṇano bhay kayānthī hoy? arere! hāy! hun marī jaīsh-evo bhay gnānīne hoto nathī. kem? kemake pratikṣhaṇ gnānī to potānā shāshvat gnān ne ānandamān chhe. deh mare-chhūṭe paṇ ātmā marato nathī evun tene yathārtha gnān-shraddhān thayun chhe ne? tethī gnānīne deh chhūṭavā sambandhī maraṇano bhay hoto nathī.
agnānīne dehādi bāhya prāṇ chhūṭī javāno nirantar bhay rahe chhe. moṭo (agnānī) chakravartī hoy, soḷ soḷ hajār devo tenī sevā karatā hoy paṇ deh chhūṭe to thaī rahyun. paraprāṇamān potāpaṇun mānyun chhe ne? tethī te bhayabhīt thayo thako bichāro
PDF/HTML Page 2378 of 4199
single page version
marīne narake jāy chhe. potānā shuddha chaitanyaprāṇanī oḷakhāṇ karyā vinā agnānī jīv maraṇanā bhay vaḍe nirantar pīḍāy chhe, jyāre nij shāshvat chaitanyaprāṇ vaḍe potānun jīvan shāshvat chhe em jāṇatā gnānīne maraṇano bhay nathī.
juo, āyuṣhya chhūṭe chhe māṭe deh chhūṭe chhe em nathī. e to dehamān rahevānī yogyatā ja jīvanī potānī potāne kāraṇe eṭalī hoy chhe. te kāī āyuṣhyane kāraṇe chhe em nathī, kemake āyu to nimitta paravastu chhe. have te yogyatā paṇ potānā svarūpabhūt nathī. potāmān to potānā gnān, darshan, ānand prāṇ chhe. ahā! āvī jene antar-draṣhṭi thaī chhe tene samyagdraṣhṭi kahe chhe, dharmī kahe chhe ane tene maraṇano bhay hoto nathī. jyāre bījā (agnānī) to bichārā hāy-hāy karīne rāḍ nākhī jāy chhe.
are bhāī! ā indriyādi prāṇ tārā kayān chhe? e to jaḍ pudgalanā chhe. chhatān tene potānā mānanāranun jyāre maraṇ thāy chhe tyāre ‘are! hun marī gayo,’ mārā prāṇ chhūṭī gayā em agnānī bhay pāmīne duḥkhī thāy chhe. jyāre jaḍ prāṇ ja mārā nathī, tenā chhūṭavāthī hun maraṇ pāmato nathī, hun to gnānānandasvarūpe trikāḷ shāshvat dhruv anādi anant vastu chhun-evun jāṇatā gnānīne maraṇano bhay kayānthī hoy? na hoy.
‘सः स्वयं सततं निश्शंकः सहजं ज्ञानं सदा विन्दति’ te to pote nirantar niḥshaṅk vartato thako sahaj gnānane sadā anubhave chhe.
‘svayam’ shabda āmān āvyo chhe. koī agnānī ‘svayam’ eṭale potārūp-jīv jīvarūp-em artha kare chhe. paṇ bhāī! ‘svayam’ eṭale pote potāthī-em artha thāy chhe. ahīn kahe chhe-gnānī pote nirantar niḥshaṅk vartato thako sahaj gnānasvarūp ātmāne sadā anubhave chhe.
‘indriyādi prāṇo nāsh pāme tene loko maraṇ kahe chhe. parantu ātmāne paramārthe indriyādi prāṇ nathī, tene to gnānaprāṇ chhe. gnān avināshī chhe-teno nāsh thato nathī; tethī ātmāne maraṇ nathī. gnānī ām jāṇato hovāthī tene maraṇano bhay nathī; te to niḥshaṅk vartato thako potānā gnānasvarūpane nirantar anubhave chhe. ā bhāvārtha kahyo.
PDF/HTML Page 2379 of 4199
single page version
have ākasmikabhayanun kāvya kahe chheḥ-
‘एतत् स्वतः सिद्धं ज्ञानम् किल एकम्’ ā svataḥsiddha gnān ek chhe, ‘अनादि’ anādi chhe, ‘अनन्तम्’ anant chhe, ‘अचलं’ achaḷ chhe.
shun kahe chhe? ke ā svataḥsiddha gnān ek chhe. ahīn gnān shabde ātmā kahevo chhe. em ke-ātmā svataḥsiddha chhe ane te ek chhe. gnānānandasvarūpī ātmā pote potāthī chhe ane te ek chhe. matalab ke temān bījun kāī nathī. sharīr, man, vāṇī, rāg ityādi bījun kāī emān nathī. vaḷī te svataḥsiddha satsvarūp bhagavān anādi-anant chhe. joyun? bījā badhā padārtho-rāg, nimitta ādi padārtho nāshavant chhe paṇ bhagavān ātmā trikāḷī sat prabhu anādi-anant chhe, sadā avināshī chhe. ahāhā...! mārī chīj to anādinī svataḥsiddha ek gnānasvarūp chhe ane hun trikāḷ anādi-anant evo ne evo rahevāvāḷo chhun-em dharmīnī draṣhṭi potānā shuddha ek chaitanyatattva upar rahelī hoy chhe. vaḷī kahe chhe-
te (ātmā) achaḷ chhe. ahā! mārī chīj chaḷāchaḷ chhe ja nahi, te to jevī chhe tevī trikāḷ achaḷ chhe. nitya dhruv gnānaghan prabhu ātmā chaḷe kayānthī? hun to jevo chhun tevo chaitanyamūrti prabhu trikāḷ dhruv achaḷ chhun em gnānī jāṇe chhe.
‘इदं यावत् तावत् सदा एव हि भवेत्’ te jyān sudhī chhe tyān sudhī sadāy te ja chhe ‘अत्र द्वितीयोदयः न’ temān bījāno uday nathī.
ahāhā...! shun kahe chhe ā? ‘te jyān sudhī chhe tyān sudhī te ja chhe.’ ahāhā...! trikāḷī dhruv gnānānandasvarūpī ātmā trikāḷ gnānānandasvarūpī ja chhe. temān bījāno uday nathī. bhagavān ātmāmān bījānun pragaṭapaṇun nathī. bījī chīj to bījāmān chhe. ahāhā...! gnānī kahe chhe-mārī trikāḷī dhruv achaḷ chījamān bījī chījano uday nām bījī chījanun āvavun ke ghusavun chhe nahi. mārun to sadā ekarūp gnānarūp ja svarūp chhe.
‘तत्’ māṭe ‘अत्र आकस्मिकम् किञ्चन न भवेत्’ ā gnānamān ākasmik (aṇadhāryun, ekāek) kānīpaṇ thatun nathī.
ahāhā...! atīndriy gnān ne ānandathī pūraṇ bharelo evo gnānānandanun dhruv-dhām prabhu ātmā trikāḷ em ne em ja chhe. ahā! vartamānamān paṇ trikāḷī jevo chhe tevo ja chhe, achaḷ chhe. temān bījī koī chīj chhe nahi ane bījī chījano pravesh
PDF/HTML Page 2380 of 4199
single page version
paṇ temān chhe nahi. māṭe kahe chhe-ātmāmān ākasmik-aṇadhāryun kāī paṇ thatun nathī. juo ā dharmātmānī draṣhṭi!
dharmī em jāṇe chhe ke-hun to anādi-anant gnānānandaghan prabhu achaḷ avināshī tattva chhun. ā sharīr, man, vāṇī, karma ityādi to ajīv jaḍ dhūḷ-māṭī chhe ane ā rāgādi vikār to ajīv āsrav tattva chhe. te badhān mārāmān kayān chhe? teo mārāmān chhe ja nahi. māṭe mārāmān kāī paṇ ākasmik thāy em chhe ja nahi. mārāmān bījī chīj ja nathī to ākasmik shun thāy?
ahā! dharmīnī draṣhṭi anantaguṇamaṇḍit potānā trikāḷī shuddha chaitanyasvarūpī ātmā par chhe. potānā āvā svarūpano nirṇay je paryāyamān thayo te paryāy em jāṇe chhe ke-hun to dhruv achaḷ ānandanī khāṇ prabhu ātmā chhun, mārāmān bījī chījano pravesh chhe ja nahi. ānandadhām prabhu ātmā sivāy bījī chījamān māro ānand chhe ja nahi. ā pramāṇe dharmī jīvanī parapadārthamānthī sukhabuddhi uḍī gaī chhe. ane par padārthanun avalamban paṇ tene chhūṭī gayun chhe. jhīṇī vāt chhe prabhu! to kahe chhe-nityānand prabhu ātmāmān bījī chīj āvī jāy ane kāīk ākasmik thaī jāy em chhe nahi. ahā! chhe andar? ke gnānamān-gnān nām achaḷ, ek akr̥utrim, nitya ānandadhām prabhu ātmāmān-ākasmik kāī paṇ thatun nathī. ahā! kāī akasmāt thāy evī mārī chīj ja nathī.
to akāḷ maraṇ chhe ke nahi?
samādhānaḥ– akāḷ maraṇ paṇ nathī. akāḷ maraṇ-e to nimittanun kathan chhe. nishchayathī akāḷ maraṇ jevun kāī chhe ja nahi kemake pratyek kārya potānā svakāḷe pragaṭ thāy chhe. ahīn em vāt chhe ke samakitīnī draṣhṭi ek shuddha chaitanyadravya par chhe ane temān bījī chīj to kāī chhe nahi tethī temān kāī ākasmik banatun nathī em te jāṇe chhe. samajāṇun kāī...?
ahāhā...! ‘siddha samān sadā pad mero’; shun kahyun? ke chothe guṇasthāne samyagdraṣhṭi jīv-pachhī bhale te tiryañch ho ke nārakī ho-hun shuddha chaitanyaghan prabhu sukhakand ānandakand sadā siddha samān paramātmasvarūp ek pāramārthik vastu chhun-em pratīti ane gnān kare chhe. mārāmān bījī chīj chhe ja nahi to ākasmik shun thāy? kāī na thāy. āvun dharmātmā jāṇe chhe arthāt āvun jāṇe te dharmātmā chhe. samajāṇun kāī...? have kahe chhe-
‘ज्ञानिनः तद्–भीः कुतः’ āvun jāṇatā gnānīne akasmātano bhay kayānthī hoy? na hoy. ahāhā...! hun gnānānand nityānand prabhu ek chhun; emān akasmāt shun?