PDF/HTML Page 2381 of 4199
single page version
dharmanun pahelun pagathiyun je chothun guṇasthān temān dharmī potānā ātmāne āvo jue chhe. āvā dharmīne kāī ākasmik thaī jashe evo bhay kayānthī hoy? na hoy. te to-
niḥshaṅk vartato thako sahaj gnānane sadā anubhave chhe.
ahā! te to eṭale samyagdraṣhṭi to paryāyamān pote potāthī nirākuḷ ānandano anubhav kare chhe. svayam nām pote potāthī chhe to paryāyamān paṇ pote potāthī potānā ānandano anubhav kare chhe. jhīṇī vāt chhe bhāī! chīj mūḷ andar sūkṣhma chhe ne? juone? chhahaḍhālāmān shun kahyun? ke-
bhāī! ātmagnān shun chīj chhe enī ene khabar nathī. anantakāḷamān ene grīvak suddhān badhun maḷyun paṇ ātmagnān maḷyun nathī. ahīn kahe chhe ke jene ātmagnān maḷyun te dharmī puruṣh to svayam nirantar niḥshaṅk vartato thako sahaj gnānano-gnānasvarūpī bhagavān ātmāno-sadā anubhav kare chhe. ahā! āvī vāt bīje kayāny chhe nahi. bhāī! ā to bhagavānano mārag bāpā! ā to shūrāno mārag bhāī! kahyun nathī ke-
bāpu! sāmbhaḷīne jenān kāḷajān kampī uṭhe te kāyaranān ā kām nahi. ānandakand prabhu ātmānān draṣhṭi, gnān ne ramaṇatā-e shūrānun kām chhe, e kāyaranān-pāvaiyānān kām nathī. samajāṇun kāī...?
bhāī! ā sharīr, man, vāṇī, indriy ne karma ityādi to jaḍ dhūḷ-māṭī chhe. enī sāthe to ātmāne kāī sambandh chhe nahi. svasvarūpanī astimān te sarvanī nāsti chhe; ane te badhāmān potānī eṭale svasvarūpanī nāsti chhe. vaḷī puṇya-pāpanā bhāvanī paṇ svasvarūpamān nāsti chhe. āvā svasvarūpano-sahaj ek gnāyakabhāvano dharmī jīv sadā anubhav kare chhe, kadīk rāgano-duḥkhano anubhav kare chhe em nahi. ahā! dharmī jīv narakamān ho topaṇ sahaj ek gnānānandasvarūpano ja anubhav kare chhe em kahe chhe. jhīṇī vāt bhāī! e to bhajanamān āve chhe ne ke-
ahā! jenī chinmūrti prabhu ātmāmān draṣhṭi thaī chhe tenī rīt aṭapaṭī jaṇāy chhe. bahār te narakanun duḥkh bhogavato dekhāy chhe jyāre antaramān tene sukhanī gaṭāgaṭī
PDF/HTML Page 2382 of 4199
single page version
hoy chhe. juo, shreṇīk rājā hāl pahelī narakamān chhe. teo kṣhāyik samakitī chhe; bhaviṣhyamān-āvatī chovīsīmān-tīrthaṅkar thavānā chhe. paṇ atyāre pahelī narakamān chhe, ne jeṭalo (je alpa) rāg chhe eṭalun duḥkhanun vedan paṇ chhe, paṇ antaramān anantānubandhīnā abhāvane kāraṇe atīndriy ānandanī gaṭāgaṭī chhe. jhīṇī vāt chhe bhāī! anantakāḷamān eṇe samyagdarshan ek kṣhaṇ paṇ pragaṭ nathī karyun ane tethī pañchamahāvratādi pāḷīne navamī grīvakamān upajyo topaṇ duḥkhī ja rahyo chhe.
ahā! anādithī jīvane puṇya-pāpanā-shubhāshubh rāganā-vikalpanun vedan chhe. te duḥkhanun vedan chhe, mithyā vedan chhe. ene ā sharīranun ke bahāranā sanyogarūp padārthanun vedan chhe em nathī kemake sharīrādi padārtho to jaḍ chhe, par chhe. tene to jīv aḍey nahi te kevī rīte bhogave? to kevī rīte chhe? to kahe chhe-agnānī mūḍh jīv te sharīrādi padārthane joīne ‘ā ṭhīk chhe, ā aṭhīk chhe’-em rāgadveṣh utpanna kare chhe ane te rāgadveṣhane te bhogave chhe, vede chhe. e rāgadveṣhanun vedan duḥkhanun vedan chhe bhāī! jyāre samyagdraṣhṭie gulāṇṭ mārī chhe. gulāṇṭ-gulāṇṭ samajyā? eṇe palaṭo māryo chhe. ahā! pahelān navamī grīvak anantavār gayo hato paṇ e to tyān rāganun-kaṣhāyanun vedan hatun; e mithyā duḥkhanun vedan hatun. paṇ have eṇe palaṭo māryo chhe. have rāgathī haṭhīne draṣhṭi bhinna ek sahaj gnānasvabhāv par sthāpī chhe. samyagdraṣhṭinī draṣhṭi sahaj ek gnānasvabhāv par rahelī chhe. tethī te nirantar gnān ne ānandane vede chhe. āvī janma-maraṇathī rahit thavānī rīt bahu judī chhe bhāī!
ahā! anantakāḷathī jīv 84nā avatār karī karīne duḥkhī chhe. ek ek yonine anant anant vār sparsha karīne te janmyo ne maryo chhe. enā duḥkhanun shun kahevun? bhāī! ā paisāvāḷā-karoḍapati ne abajopati badhā duḥkhī chhe. bhikhārī chhe ne! paisāmān-dhūḷamān sukh māne chhe te badhā ja duḥkhī chhe. daridrī dīnatāthī duḥkhī chhe ne paisāvāḷā paisānā abhimānathī duḥkhī chhe; bey duḥkhī ja chhe, kemake banney bahāramānthī sukh ichchhe chhe. jyāre jagatamān ek samyagdraṣhṭi jīv ja sukhī chhe kemake te nitya ānandasvarūp-sukhasvarūp bhagavān ātmāne nirantar anubhave chhe. samayasār nāṭakamān āve chhe ne ke-
antarakī lachchhīsaun ajāchī lachchhapati hai;
dās bhagavant ke udās rahain jagatasaun,
sukhiyā sadaiv aise jīv samakitī hain.
bākī rāgamān ne paisāmān sukh mānavāvāḷā jagatamān badhā ja duḥkhanun vedan kare chhe.
PDF/HTML Page 2383 of 4199
single page version
to sukhanun vedan batāo ne? bhāī! e ja vāt to chāle chhe. juone! āchārya shun kahe chhe? ahā! digambar santonī shailī to juo! oho! kahe chhe-gnānī nirantar niḥshaṅk vartatī thako sahaj ek gnānane sadā anubhave chhe. e gnānīne sadā sukhanun vedan chhe. sukh jemān bharyun chhe tene anubhave chhe tethī tene sadā sukhanun vedan chhe. agnānī sahaj ek gnānasvabhāvane tarachhoḍīne vibhāvanun vedan kare chhe tethī tene duḥkhanun vedan chhe, jyāre gnānī vibhāvane tarachhoḍīne sahaj ek gnānanun vedan kare chhe tethī tene sukhanun vedan chhe. lyo, āvī vāt! samajāṇun kāī...? chhaye kaḷashamān ā līdhun chhe ke-‘सः स्वयं सततं निश्शंकः सहजं ज्ञाननं सदा विन्दति’ aho! atīndriy ānandamān jhūlavāvāḷā digambar santoe jaṅgalamān beṭhān beṭhān jagatane nyāl karī dīdhun chhe!
hā, paṇ enun sādhan shun? samādhānaḥ– rāgathī bhinna paḍīne ātmānubhav karavo e sādhan chhe. bhedavignān e sādhan chhe. e kahyun ne ke-
ahā! rāgathī-puṇyapāpanā vikalpathī bhinna paḍīne andar nirvikalpa nij ānandasvarūpanī draṣhṭi karī te-‘bhedagnān sābū bhayau,’ ane tyāre anādino je puṇya- pāpano viṣham ras hato te chhūṭīne gnānānandano ras-samaras pragaṭ thayo, ane te ‘samaras niramal nīr’ thayun. gnānī emān vikārane dhue chhe-nāsh kare chhe ne nirantar sukhane bhogave chhe. mārag to ā chhe bhagavān! anantakāḷano ajāṇyo mārag chhe kemake sachchidānandasvarūp bhagavān pote ja chhe paṇ emān eṇe kadī draṣhṭi karī nathī. arere! bahāranā rāganā thothāmān ja te rokāī gayo chhe.
ahā! pūrṇānandano nāth prabhu ātmā atīndriy ānandano rasakand chhe. tenī ruchi karavāne badale agnānī jīv anādithī puṇya-pāpanā bhāvanī ruchimān paḍayo chhe. te paisāmān ne rājyamān ne devapad ādimān sukh chhe em māne chhe ane tethī parādhīn thayo thako te rāg-dveṣhādi vikārane-duḥkhane pāme chhe. parantu jyāre te parathī ne rāgathī haṭhīne, ‘pūrṇānandasvarūp prabhu hun trikāḷ ātmā chhun’-em nij ātmadravya par draṣhṭi kare chhe tyāre tene dravyadraṣhṭi pragaṭ thāy chhe. aho! dravyadraṣhṭi koī apūrva chīj chhe bhāī! dravyadraṣhṭi pragaṭatān, svayam gnānī thayo thako jīv sadā sahaj ek gnānane anubhave chhe. dravyadraṣhṭivantane jagat ākhun phīkun lāge chhe, tuchchha bhāse chhe. āve chhe ne ke-
PDF/HTML Page 2384 of 4199
single page version
ahā! dravyadraṣhṭi te samyagdraṣhṭi. dravyadraṣhṭivantane chakravartīnī sampatti ne indranā bhog kāgaḍānī viṣhṭā jevā tuchchha bhāse chhe.
ahā! em paṇ bane ke samyagdraṣhṭi hoy ne ene chakravartī ādi sampadā hoy. āve chhe ne ke-‘bharat gharamen vairāgī.’ bharat samakitī hatā ne chakravartī paṇ. paṇ andar ātmānā ānandanā anubhav āgaḷ chakravartīpad tuchchha bhāsatun hatun; bahāranā vaibhav prati teo udāsīn hatā. tyāre to kahyun ke-‘bharat gharamen vairāgī.’ juo, pahelā saudharma svargano indra samakitī ekabhavatārī chhe. tenī patnī shachī paṇ ekabhavatārī chhe. te indra saudharma devalokanā 32 lākh vimānano svāmī chhe. paṇ e badhā bahāranā bhog-vaibhavane ‘kāgaviṭ sam ginat hai’-kāgaḍānī viṣhṭā samān jāṇe chhe. bāpu! samyagdarshan koī alaukik chīj chhe! samyagdraṣhṭi andaramān sahaj ek gnānane sadā anubhave chhe ane vinā samyagdarshan badhun thothethothān chhe. samajāṇun kāī...?
‘koī aṇadhāryun aniṣhṭa ekāek utpanna thashe to?-evo bhay rahe te ākasmik bhay chhe.’
aṇadhāryun eṭale nahi dhārelun ochintun. koī ochintu aniṣhṭa ekāek āvī paḍashe evo agnānīne sadā bhay hoy chhe. te ākasmik bhay chhe.
‘gnānī jāṇe chhe ke... ātmānun gnān potāthī ja siddha, anādi, anant, achaḷ ek chhe.’
ahāhā...! samakitīne to andar pratīti thaī chhe ke-hun andar sadā siddha samān bhagavān ātmā chhun, sadā achaḷ ek chaitanyarūp chhun. samayasār nāṭakamān āve chhe ne ke-
ahā! mārī chīj sadā siddha samān anupam bīn mūrat chinmūrat chhe. chhatān main paramān moh karīne tene rāgamān gherī līdhī chhe. ahā! ātmā bhagavān prabhu rāgamān gherāī gayo chhe, ākuḷatāmān gherāī gayo chhe. ahā! banārasīdāsajī visheṣh kahe chhe-
PDF/HTML Page 2385 of 4199
single page version
aho! hun to ek gnānānandasvarūp bhagavānasvarūp ātmā chhun-evī gnānakalā mane jāgī chhe. āne samyagdraṣhṭi kahevāy chhe. kahe chhe-mane have gnānakalā pragaṭī chhe tethī have bhavavās raheshe nahi. ahā! ā hāḍakān ne chāmaḍāmmān vasavānun have gnānakalānā baḷe chhūṭī jashe; have sharīramān rahevānun thashe nahi. lyo, āvī vāt! aho! gnānakalā!
prashnaḥ– paṇ āmān baṅgalāmān rahevānun to na āvyun? baṅgalāmān rahe to sukhī ne?
uttaraḥ– dhūḷey sukhī nathī sāmbhaḷane. baṅgalā kayān tārā chhe? ā baṅgalā to jaḍ māṭī-dhūḷanā chhe; ane ame emān rahīe em tun māne e to mithyātvanun mahā pāp chhe ane tenun phaḷ mahā duḥkh chhe, chāragatinī rakhaḍapaṭṭī chhe. bhāī! ā sharīr paṇ jaḍ māṭī- dhūḷ chhe. e badhān jaḍanān-dhūḷanān ghar chhe bāpā! bhaktimān āve chhe ne ke-
paraghar bhramat bahut din bīte nām anek dharāye... ham to...”
ahā! hun puṇyavant chhun ne hun pāpī chhun ne hun manuṣhya chhun ne hun nārakī chhun ne hun pashu chhun,... ityādi (māne) paṇ are bhagavān! e to badhā pudgalanā saṅge thayelā svāṅg chhe. e to badhān pudgalanān ghar chhe prabhu! emān tārun nijaghar kayān chhe? tārun nijaghar to atīndriy gnān ne ānandano sāhebo prabhu ātmā chhe. bhagavān! tun anādithī ek kṣhaṇ paṇ nijagharamān āvyo nathī!
ahīn to je nijagharamān āvyo chhe tenī vāt chhe. ahā! gnānī jāṇe chhe ke-hun to svataḥsiddha anādi-anant chhun. ahā! mane koī banāvavāvāḷo ishvar ādi chhe nahi evo hun avināshī akr̥utrim padārtha chhun. vaḷī hun achaḷ, ek chhun. ahā! emān ek gnān-gnān sivāy bījun kāī chhe nahi. vaḷī ‘temān bījun kāī utpanna thaī shakatun nathī.’ juo, kalashamān bhāṣhā chhe ne ke-‘द्वितीयोदयः न’–temān bījāno uday nathī. mārā ekamān dvitīyano bījāno uday-pragaṭavāpaṇun chhe nahi. jhīṇī vāt bāpu! āvun svarūp samajyā vinā dayā, dān, vrat ādi anantavār karyān paṇ e badhān phogaṭ gayā.
ahīn kahe chhe-mārī anādi-anant nitya chījamān bījun kāī utpanna thatun nathī, bījun kāī āvatun nathī; ‘māṭe temān aṇadhāryun kāī paṇ kayānthī thāy? arthāt
PDF/HTML Page 2386 of 4199
single page version
akasmāt kayānthī bane? āvun jāṇatā gnānīne akasmātano bhay hoto nathī. te to niḥshaṅk vartato thako potānā gnānabhāvane nirantar anubhave chhe.’
ahā! gnānī potāno je dhruv svabhāvabhāv achaḷ ek gnānabhāv tene nirantar anubhave chhe. ānun nām dharma chhe. are! loko to kānīnun kāī (dharma) māne chhe. arere! bichārāonī jindagī vyartha chālī jāy chhe!
‘ā rīte gnānīne sāt bhay hotā nathī.’ gnānī potānā ek achaḷ gnānamān niḥshaṅk vartato hovāthī tene ālokabhay, paralokabhay, vedanābhay, arakṣhābhay, aguptibhay, vedanābhay ne akasmātabhay-em sāt bhay hotā nathī.
prashnaḥ– ‘avirat samyagdraṣhṭi ādine paṇ gnānī kahyā chhe ane temane to bhayaprakr̥uttino uday hoy chhe tathā tenā nimitte temane bhay thato paṇ jovāmān āve chhe, to pachhī gnānī nirbhay kaī rīte chhe?’ shiṣhyano prashna chhe ke-chothe guṇasthāne bhayaprakr̥itino uday chhe ane tene bhay paṇ thāy chhe; to pachhī avirat samakitīne āp nirbhay kevī rīte kaho chho?
ānun samādhān paṇḍit shrī jayachandajī kare chhe-
samādhānaḥ– ‘bhayaprakr̥itinā udayanā nimittathī gnānīne bhay upaje chhe. vaḷī antarāyanā prabaḷ udayathī nirbaḷ hovāne līdhe te bhayanī pīḍā nahi sahī shakavāthī gnānī te bhayano ilāj paṇ kare chhe. parantu tene evo bhay hoto nathī ke jethī jīv svarūpanān gnān-shraddhānathī chyut thāy.’
juo, shreṇik rājā kṣhāyik samakitī hatā ane tīrthaṅkar gotra bādhyun hatun. to tīrthaṅkar gotra bāndhe chhe te vakhate temano putra (mārī nākhavā) āvyo to jarī bhay thayo paṇ te asthiratāno bhay bāpu! vastuno bhay nahi, vastumān to teo niḥshaṅk nirbhay chhe. asthiratāthī jarī bhay āvī gayo. deh chhūṭī gayo ne narakamān gayā. kṣhāyik samakitī chhatān narakamān gayā kemake āyuṣhyano bandh pahelān paḍī gayo hato. paṇ e samakitano mahimā chhe ke tyānthī nīkaḷīne teo āvatī chovīsīmān pahelā tīrthaṅkar thashe. jyāre mithyādraṣhṭi jīv chokhkhān-nirmaḷ pañch mahāvrat pāḷīne navamī graiveyak jāy ane tyānthī nīkaḷīne manuṣhya-pashu ādi chār gatimān rakhaḍapaṭṭī kare. aho! samakit koī apūrva alaukik chīj chhe!
ahīn kahe chhe-samakitīne jarī prakr̥itino uday chhe kharo, ane tenā nimitta tene bhay paṇ chhe tathā bhayano īlāj paṇ te kare chhe; paṇ tene evo bhay nathī ke svarūpanān gnān-shraddhānathī chyut thāy. mārān svarūpamān koī nukashān thaī jashe ke svarūpano
PDF/HTML Page 2387 of 4199
single page version
nāsh thaī jashe evo bhay tene nathī. potānā svarūpanā gnān-shraddhānamān to te achaḷ- aḍag chhe, niḥshaṅk-nirbhay chhe. have kahe chhe-
‘vaḷī je bhay upaje chhe te mohakarmanī bhay nāmanī prakr̥uttino doṣh chhe; teno pote svāmī thaīne kartā thato nathī, gnātā ja rahe chhe. māṭe gnānīne bhay nathī.’
prashnaḥ– ā to prakr̥itino doṣh thayo, jīvano nahi? samādhānaḥ– bhāī! doṣh to jīvano-jīvanī paryāyamān chhe; paṇ te svabhāvamān nathī te kāraṇe prakr̥itinā nimitte je bhāv thayo te prakr̥itino chhe em kahyun. gnānīnī draṣhṭi to ek svabhāv par chhe ne? to prakr̥itinā nimitte je doṣh thayo teno te gnātā ja rahe chhe, paṇ teno svāmī ane kartā thato nathī. āvī bhāre jhīṇī vāt chhe bhāī!
doṣh to potāno potānī paryāyamān thayo chhe; kāī karmane laīne thayo chhe vā karma vaḍe utpanna thayo chhe em nathī. karma shun kare?
parantu potānī paryāyamān doṣh thavā chhatān paṇ gnātā-draṣhṭā rahīne gnānī tene parapaṇe jāṇe chhe arthāt jem svabhāvathī ekamek chhe tem gnānī doṣhathī ekamek thatā nathī. have āvī vātu chhe! samajāṇun kāī...?
prashnaḥ– paṇ ahīn to prakr̥itino-karmano kahyo ne? samādhānaḥ– bhāī! e to nimittathī kahyun chhe. doṣh svabhāvamān nathī ane svabhāvathī utpanna thayo nathī māṭe em kahyun chhe. vāt to ā chhe ke bhayano gnānī svāmī thaīne kartā thato nathī. te mārun kartavya chhe em gnānī teno kartā thatā nathī. hun to ek gnātā-draṣhṭāsvabhāvī ātmā chhun em jene dravyadraṣhṭi thaī chhe te rāgano ne bhayano kartā kem thāy? na thāy. māṭe gnānīne bhay nathī em kahe chhe.
have āgaḷanī (samyagdraṣhṭinā niḥshaṅkit ādi chinho viṣhenī) gāthāonī sūchanārūpe kāvya kahe chheḥ-
‘टंकोत्कीर्ण–स्वरस–निचित–ज्ञान–सर्वस्व–भाजः सम्यग्द्रष्टेः’ ṭaṅkotkīrṇa evun je nijarasathī bharapūr gnān tenā sarvasvane bhogavanār samyagdraṣhṭine.......
ahāhā...! samyagdraṣhṭi kone kahevāy? ke ṭaṅkotkīrṇa evā nij svarūpathī paripūrṇa gnānanā sarvasvane bhogavanār samyagdraṣhṭi chhe. nijarasathī bharapūr kahyo ne? ahāhā...! ātmā nityānand prabhu pote sadā gnānānandarasathī atyant bharapūr chhe. evā nijarasathī-
PDF/HTML Page 2388 of 4199
single page version
gnānānandarasathī paripūrṇa evā gnānanā-ātmānā sarvasvane bhogavanār samyagdraṣhṭi chhe. ahā! ātmānun sarvasva to ek gnānānand svabhāv chhe ane tene bhogave chhe te samyagdraṣhṭi chhe. āvo mārag chhe bhāī!
shun kahe chhe? ke gnānī potānā nijarasano-puṇya-pāpanā rāgarasathī bhinna potānā gnānānandarasano anubhav karavāvāḷo chhe. kevo chhe nijaras? to kahe chhe-paripūrṇa chhe. ātmāmān gnān ne ānandano ras paripūrṇa chhe; vaḷī te dhruv chhe. gajab vāt chhe! samyagdraṣhṭinī draṣhṭi ek dhruv upar chhe. ek dhruv ja enun dhyey chhe. to kahe chhe-nijarasathī bharapūr potānā sarvasvane bhogavanār gnānī chhe. sarvasva kahetān ‘sarva’ nām sampūrṇa gnān ne ānand ane sva eṭale potāno. potānā sampūrṇa gnān ne ānandane gnānī bhogavanāro chhe.
viṣhayaras, rāgano ras to gnānīne jher jevo chhe. gnānīne rāgano ke viṣhayano ras nathī. gnānī to nijānandarasanā sarvasvane bhogavanāro chhe. ahā! āvo dharmī puruṣh hoy chhe. agnānīne to potāno svabhāv shun chhe enī ja khabar nathī. bichāro rāgane-duḥkhane bhogave ane māne ke-mane ānand chhe, dharma chhe. paṇ bāpu! e to bhramaṇā chhe, dhokho chhe.
ahā! bhāṣhā! to juo! ṭaṅkotkīrṇa nām evo ne evo dhruv shāshvat ātmā, svaras-nichit nām nijarasathī paripūrṇa, evun je gnān eṭale ke potāno svabhāv tenā ‘sarvasva bhājaḥ’-sarvasvano bhogavanār samyagdraṣhṭi chhe. ahāhā...! shun kaḷash chhe! shabde shabde gambhīr bhāv chhe.
ātmā shuddha chidānand-nirmaḷānand prabhu shāshvat andar paḍayo chhe te anant guṇanun godām chhe, anant shaktinun saṅgrahālay chhe. āvā nijarasathī bharapūr ātmānā sarvasvane bhogavanār samyagdraṣhṭi chhe. evā samyagdraṣhṭine ‘यद् इह लक्ष्माणि’ je niḥshaṅkit ādi chinho chhe te ‘सकलं कर्म’ samasta karmane ‘ध्नन्ति’ haṇe chhe.
juo, samyagdraṣhṭine niḥshaṅkti, niḥkāṅkṣhit, nirvichikitsā ityādi āṭh guṇ pragaṭ thayā chhe em kahe chhe. chhe to te paryāy paṇ tene guṇ kahe chhe. to kahe chhe-nijarasane bhogavatā gnānīne je niḥshaṅkti ādi āṭh guṇ pragaṭ thayā chhe te samasta karmane haṇe chhe. ahāhā...! jene bhagavān ātmānā ānandano svād āvyo chhe te niḥshaṅk thayo chhe, tene niḥshaṅkti ādi āṭh guṇ pragaṭ thayā chhe ane te guṇo, kahe chhe, samasta karmano nāsh kare chhe, karmanī nirjarā karī de chhe. lyo, āvī vāt!
anādithī agnānane līdhe agnānīnī draṣhṭi rāg ne puṇya-pāpanā vikalpa upar paḍelī chhe. tethī te puṇya-pāpanā-rāgadveṣhanā vikārī bhāvone karato thako rāgadveṣhane ja
PDF/HTML Page 2389 of 4199
single page version
bhogave chhe, vikārane ja bhogave chhe. ahā! te vikārane bhogave chhe te duḥkh chhe, adharma chhe, kemake te svabhāv nathī. jyāre gnānīnī draṣhṭi nityānand achaḷ ek dhruv gnānānand svabhāv par rahelī chhe. tethī (te draṣhṭinā kāraṇe) te potānun sarvasva je ek gnānānand svabhāv tene bhogave chhe.
ahā! mārā svarūpamān alpagnatā nahi, vikār nahi ane nimitta paṇ nahi evo hun nijarasathī bharelo gnānānand-svabhāvī ātmā chhun. ahā! draṣhṭimān āvā ātmāno jene svīkār thayo chhe te dharmātmā chhe, gnānī chhe. te gnānīne kahe chhe, niḥshaṅkti ādi āṭh guṇo pragaṭ thayā chhe te samasta karmane haṇe chhe. lyo, ā ashuddhatā ane karma kem haṇāy chhe e kahe chhe ke potānā param shuddha pūrṇānand svarūpane bhogavatā gnānīne je niḥshaṅkti ādi guṇo pragaṭe chhe te sarva karmano nāsh karī de chhe, ashuddhatāne miṭāvī de chhe. have kahe chhe-
‘तत्’ māṭe, ‘अस्मिन्’ karmano uday vartatān chhatān, ‘तस्य’ samyagdraṣhṭine ‘पुनः’ pharīne ‘कर्मणः बन्धः’ karmano bandh ‘मनाक् अपि’ jarā paṇ ‘नास्ति’ thato nathī.
karmano bandh jarā paṇ thato nathī em kahe chhe. ahā! potānun sarvasva potāno je atīndriy gnānānandasvabhāv tene bhogavato gnānī niḥshaṅkti ādi pragaṭ āṭh guṇ (- paryāy) vaḍe karmane haṇe chhe. tethī, karmano uday vartatān chhatān, tene pharīne jarā paṇ karmabandh thato nathī. juo ā samakitīnī visheṣh dashā!
ahīn gnānīne kiñchit alpa bandh thāy chhe tenī gaṇatarī gaṇī nathī. ahā! vītarāgasvarūpī-gnānānandasvarūpī abhed ek ātmānī jyān draṣhṭi ne anubhav thayān tyān dharmīne karmano uday vartatān chhatān, tene bandh nathī, kem? kemake tene udayanun vedan nathī, paṇ tene to ek ātmānā ānandanun vedan chhe. ahāhā...! gnānīne to ek gnātā-draṣhṭāsvabhāvanun vedan chhe, rāganun vedan tene chhe nahi; māṭe tene navān karma bandhātān nathī em kahe chhe. āvo mārag pāmyā vinā jīv anantakāḷamān 84 nā avatāramān duḥkhī thayo chhe.
juone! ā deh to kṣhaṇabhaṅgur chhe. ghaḍīkamān enun shuny thaī jāy (nāsh pāmī jāy). bhāī! ā to upar chāmaḍīthī maḍhelo hāḍakānno māḷo chhe. tenī to kṣhaṇamān rākh thaī jashe kemake e to rākh thavāyogya nāshavant chhe. paṇ andar bhagavān ātmā chidānand prabhu avināshī chhe. gnānī tene jāṇe chhe, anubhave chhe. ahīn kahe chhe-bhagavān ātmānā ānandane bhogavato gnānī, tene karmano uday vartato hovā chhatān, navīn karmabandhane pāmato nathī.
prashnaḥ– to shun duḥkhanun vedan gnānīne sarvathā nathī?
PDF/HTML Page 2390 of 4199
single page version
samādhānaḥ– nā, em nathī. paṇ ā kaī apekṣhāe vāt chhe e to samajavun joīe ne? dharmīnī draṣhṭi ek pūrṇānandasvarūp prabhu ātmā upar chhe. tene je nirmaḷ svabhāvanun pariṇaman thāy te enun vyāpya chhe, parantu vikāranun pariṇaman enun vyāpya nathī. draṣhṭi svabhāv par chhe ne! tethī vikāranun pariṇaman enun vyāpya nathī. ā apekṣhāe kahyun ke gnānīne rāganun vedan nathī. bākī gnānanī apekṣhāe samyagdraṣhṭine to shun chhaṭṭhe guṇasthāne munine paṇ kiñchit vikārabhāv chhe ane teṭalun vedan paṇ chhe. parantu draṣhṭi ane draṣhṭinā viṣhayanī apekṣhāe tene gauṇ karīne samakitīne rāganun vedan nathī em kahyun chhe. ahīn te kiñchit asthiratānā vedananī mukhyatā nathī em yathārtha samajavun.
ahā! ā ja (ek ātmā ja) sharaṇ chhe bāpu! ahā! ākhun ghar ek kṣhaṇamān khalās thaī jāy bhāī! be-pāñch dīkarā ne be-chār dīkarīo hoy to te badhān ek sāthe khalās thaī jāy. bāpu! e nāshavantano shun bharoso? bhāī! e badhī paravastu to paramān parane kāraṇe chhe; temān avināshīpaṇun nathī. e to badhān potapotānā kāraṇe āve ne potapotānā kāraṇe jāy. parantu ahīn to ātmānī ek samayanī paryāy paṇ nāshavant chhe em kahe chhe. avināshī to nityānandasvarūp dhruv-dhruv-dhruv chidānand prabhu ātmā chhe. teno svīkār karatān, teno bharoso-pratīti karatān atīndriy ānandanun vedan āve chhe. ahā! āvā ānandanun vedan karanārā gnānīne pūrvanā karmano uday vartato hoy chhatān te kharī jāy chhe, navīn bandh karato nathī.
are bhāī! jagat to anādithī asharaṇ chhe, ane arihant ne siddha paṇ vyavahārathī sharaṇ chhe. nishchay sharaṇ to atīndriy ānandano rasakand prabhu ātmā chhe. juone! e ja kahyun ne? ke dharmī nijarasathī bharapūr ātmānā sarvasvane bhogavanār chhe. ahā! te rāgane bhogavanār nathī ne apūrṇatāney bhogavanār nathī. ahā! ‘sarvasva’ shabda chhe ne? ahā! atīndriy ānandano kand pūraṇ pūraṇ pavitra anantaguṇono ek gnāyakasvarūp piṇḍ prabhu shāshvat ātmā chhe; ane tenun sharaṇ grahīne gnānī tenā-shuddha chaitanyanā-sarvasvane bhogavanār chhe-em kahe chhe. jhīṇī vāt bhāī! jineshvarano mārag sūkṣhma chhe bāpā!
gnānīne niḥshaṅkti ādi guṇonā kāraṇe, karmano uday vartatān chhatān, karmano bandh jarā paṇ thato nathī. have ānā parathī koī em laī le ke samakitīne jarāy duḥkhanun vedan nathī to e barābar nathī. ahīn to draṣhṭi ne draṣhṭino viṣhay je paripūrṇa prabhu ātmā chhe tenī draṣhṭimān gnānī potānā sarvasvane bhogavanār chhe em kahyun chhe. have āvī vātu lokone atyāre ākarī lāge chhe kemake ā vāt sampradāyamān chālatī ja nahotī ne! paṇ ā satya vāt bahār āvī eṭale lokomān khaḷabhaḷāṭ thaī gayo chhe. bāpu! khaḷabhaḷāṭ thāo ke na thāo, mārag to ā ja chhe bhāī!
PDF/HTML Page 2391 of 4199
single page version
draṣhṭino viṣhay nityānandasvarūp prabhu ātmā chhe. atīndriy ānandano bhogavaṭo bhale paryāyamān thāy. paṇ te paryāy draṣhṭino viṣhay nathī. draṣhṭino viṣhay to avikārī rasano kand chaitanyamūrti nityānand chidānandakand prabhu ātmā chhe, ane tenā sarvasvane bhogavanār gnānī chhe, kemake vastu to andar paripūrṇa chhe. gnānī sharīrane bhogavato nathī, rāgane bhogavato nathī ane alpagnatāne paṇ bhogavato nathī. enī draṣhṭi pūrṇa par chhe ne te pūrṇane bhogave chhe. ahā! bhogavāy chhe alpagnamān (paryāyamān), paṇ bhogave chhe sarvasvane-pūrṇane. āvo mārag bhāī! janma-maraṇ rahit thavāno panth āvo adbhut āshcharyakārī chhe.
have kahe chhe-‘पूर्वोपात्तं’ parantu je karma pūrve bandhāyun hatun ‘तद्–अनुभवतः’ tenā udayane bhogavatān tene ‘निश्चितं’ niyamathī ‘निर्जरा एव’ te karmanī nirjarā ja thāy chhe.
‘udayane bhogavatān’ em kahyun ne? matalab ke udayamān jarī lakṣha jāy chhe paṇ te kharī jāy chhe, bandh pamāḍatun nathī. ahā! ‘dhiṅg dhaṇī māthe kyio...’ pachhī shun chhe? arthāt chaitanyamahāprabhu-pūrṇa sattānun sattva-jeṇe draṣhṭimān līdhun, anubhavamān līdhun tene navān karmabandhan thāy nahi ane jūnān karma hoy te kharī jāy chhe. lyo, āvī vāt!
prashnaḥ– phaḷ āpyā vinā kharī jāy? uttaraḥ– hā, te phaḷ āpyā vinā kharī jāy chhe. uday chhe te nirjarā thaī jāy chhe. ane karma to shun chhe? e to jaḍ chhe; paṇ paryāyamān je duḥkhanun phaḷ āvatun hatun te, ānand taraphano āshray chhe tethī, āvatun nathī. ahā! āvo mārag bāpā! 84 nā janmasamudramānthī taravāno upāy ā ek ja chhe. enā vinā to 84nā chakrāvānā duḥkh ja chhe.
‘samyagdraṣhṭi pūrve bandhāyelī bhay ādi prakr̥itionā udayane bhogave chhe topaṇ niḥshaṅkti ādi guṇo vartatā hovāthī tene shaṅkādikr̥ut (shaṅkādinā nimitte thato) bandh thato nathī parantu pūrvakarmanī nirjarā ja thāy chhe.’ ahīn ‘guṇ’ shabde paryāy chhe em samajavun.
PDF/HTML Page 2392 of 4199
single page version
सो णिस्संको चेदा सम्मादिट्ठी मुणेदव्वो।। २२९।।
स निश्शङ्कश्चेतयिता सम्यग्द्रष्टिर्ज्ञातव्यः।। २२९।।
have ā kathanane gāthāo dvārā kahe chhe, temān pratham niḥshaṅkit aṅganī (athavā niḥshaṅkit guṇanī-chihnanī) gāthā kahe chheḥ-
chinmūrti te shaṅkārahit samakitadraṣhṭi jāṇavo. 229.
gāthārthaḥ– [यः चेतयिता] je *chetayitā, [कर्मबन्धमोहकरान्] karmabandh sambandhī moh karanārā (arthāt jīv nishchayathī karma vaḍe bandhāyo chhe evo bhram karanārā) [तान् चतुरः अपि पादान्] mithyātvādi bhāvorūp chāre pāyāne [छिनत्ति] chhede chhe, [सः] te [निश्शङ्कः] niḥshaṅk [सम्यग्द्रष्टिः] samyagdraṣhṭi [ज्ञातव्यः] jāṇavo.
ṭīkāḥ– kāraṇ ke samyagdraṣhṭi, ṭaṅkotkīrṇa evā ek gnāyakabhāvamayapaṇāne līdhe karmabandh sambandhī shaṅkā karanār (arthāt jīv nishchayathī karma vaḍe bandhāyo chhe evo sandeh athavā bhay karanārā) mithyātvādi bhāvono (tene) abhāv hovāthī, niḥshaṅk chhe tethī tene shaṅkākr̥ut bandh nathī parantu nirjarā ja chhe.
bhāvārthaḥ– samyagdraṣhṭine je karmano uday āve chhe teno te, svāmitvanā abhāvane līdhe, kartā thato nathī. māṭe bhayaprakr̥itino uday āvatān chhatān paṇ samyagdraṣhṭi jīv niḥshaṅk rahe chhe, svarūpathī chyut thato nathī. ām hovāthī tene shaṅkākr̥ut bandh thato nathī, karma ras āpīne kharī jāy chhe.
have ā kathanane gāthāo dvārā kahe chhe. temān pratham niḥshaṅkit aṅganī (athavā niḥshaṅkit guṇanī-chinhanī) gāthā kahe chheḥ-
‘kāraṇ ke samyagdraṣhṭi, ṭaṅkotkīrṇa evā ek gnāyakabhāvamayapaṇāne līdhe....’ _________________________________________________________________
* chetayitā = chetanār; jāṇanār-dekhanār; ātmā.
PDF/HTML Page 2393 of 4199
single page version
ahā! satyadraṣhṭi te samyagdraṣhṭi chhe. bhagavān ātmā trikāḷī paripūrṇa sat chhe. ahāhā...! anantaguṇano piṇḍ chaitanyarasakand prabhu ātmā trikāḷī satnun pūraṇ sattva chhe. ahā! tenī jene draṣhṭi thaī chhe te samyagdraṣhṭi chhe.
ahāhā...! kahe chhe-‘samyagdraṣhṭi, ṭaṅkotkīrṇa evā ek gnāyakabhāvamayapaṇāne līdhe...’ ahā! gajab vāt chhe! rāgey nahi. ek samayanī paryāy jeṭaloy nahi tathā guṇabhedapaṇey nahi, parantu bhagavān ātmā ek ‘gnāyakabhāvamay’ chhe; ‘gnāyakabhāvavāḷo’ emey nahi, ahāhā...! anantaguṇarasasvarūp ek ‘gnāyakabhāvamay’ prabhu ātmā chhe. ahā! samyagdraṣhṭine āvo abhed ek gnāyakabhāvamay ātmā chhe arthāt samyagdraṣhṭinī draṣhṭi ek gnāyakabhāvamay ātmā upar chhe.
ahā! ‘samyagdraṣhṭi, ṭaṅkotkīrṇa evā ek gnāyakabhāvamayapaṇāne līdhe karmabandh sambandhī shaṅkā karanārā (arthāt jīv nishchayathī karma vaḍe bandhāyo chhe evo sandeh athavā bhay karanārā) mithyātvādi bhāvono (tene) abhāv hovāthī niḥshaṅk chhe.’
shun kahyun? karmathī bandhāyelo chhun evo jene sandeh nathī arthāt nishchayathī bandhāyo ja nathī em jene nishchay chhe te samyagdraṣhṭi chhe. ahā! ā vastusvarūp chhe. jyāre bandhāyelo chhun evo sandeh te mithyātvabhāv chhe. ahā! rāgathī ke karmathī bandhāyelo nathī evo hun abaddha-spr̥uṣhṭa ātmā chhun em gnānī potāne jāṇe chhe, anubhave chhe. paṇ karmabandh sambandhī je sandeh chhe ke hun rāgathī bandhāyelo chhun e mithyātvabhāv chhe. are bhāī! abaddha-spr̥uṣhṭa prabhu ātmā te rāganā sambandhamān bandhāy kem? jo paradravyano sambandh kare to bandhāy, paṇ vastu-svadravya to paradravyanā sambandh vinānī chhe.
ahā! kahe chhe-‘karmabandh sambandhī shaṅkā karanārā mithyātvādi bhāvono...’ ahā! bhāṣhā to dekho! hun karmathī bandhāyelo chhun em mānavun e sandeh chhe, ane e mithyātva chhe. hun to karma ne rāganā sambandhathī rahit abaddha-muktasvarūp ja chhun em mānavun ne anubhavavun te samyagdarshan chhe. bījī rīte kahīe to mārun svadravya karmanā sambandhamān chhe evo sandeh gnānīne chhe nahi kemake svadravya je ek gnāyakabhāv temān bījī chīj-karma ke rāg chhe nahi; ek gnāyakabhāv pote sadā paranā sambandhathī rahit ja chhe. lyo, āvī vāt!
e to shrīmad rājachandrajīe na kahyun? shun? ke digambaranā āchāryoe em svīkāryun chhe ke-ātmāno mokṣha thato nathī, paṇ mokṣha samajāy chhe. shun kahyun e? ke rāg sāthe sambandh chhe evī je (mithyā) mānyatā hatī te jūṭhī chhe evun bhān thatān ātmā mokṣhasvarūp ja chhe em samajāy chhe. ahāhā...! ātmā andar pūrṇānandano
PDF/HTML Page 2394 of 4199
single page version
nāth shuddha chaitanyaghan prabhu muktasvarūp ja chhe, abaddhasvarūp ja chhe. 14-1pamī gāthāmān āvyun ne ke-‘जो पस्सदि अप्पाणं अबद्धपुट्ठं...’; bhāī! ātmā rāganā bandh vināno abaddha-spr̥uṣhṭa-muktasvarūp ja chhe. paṇ hun rāganā sambandhavāḷo chhun evo enī mānyatāmān sandeh hato te dūr thatān pote mokṣhasvarūp ja chhe em jaṇāy chhe. sandeh dūr thatān (abhiprāyamān) eno mokṣha thaī gayo.
kahe chhe-jīv nishchayathī karma vaḍe bandhāyo chhe arthāt kharekhar mane karmano sambandh chhe-evo sandeh vā shaṅkā te mithyātvabhāv chhe. gnānīne āvo sandeh hoto nathī. ahā! bandhanā sambandharahit abandhasvarūp chinmātra vastune je dekhe chhe tene bandhanī shaṅkā hotī nathī. paryāyamān rāgano ne naimittikabhāvano sambandh chhe parantu e to paryāyabuddhimān (paryāyanī draṣhṭimān) chhe. dravyadraṣhṭie to pūrṇānandano nāth chinmūrti prabhu ātmā abaddha ja chhe ane āvā abaddhano niḥsandeh anubhav thatān tene baddhanān (baddha hovānān) sandeh-shaṅkā-bhay hotān nathī.
are bhāī! ‘ek dravya bījā dravya sāthe sambandhamān chhe’-eno artha shun? anantaguṇamay prabhu ātmāne rāgano ne karmano sambandh chhe-eno artha shun? ahā! e to mithyā bhram chhe. ahīn to ā kahyun ne? ke-‘ek gnāyakabhāvamayapaṇāne līdhe...’ are bhāī! ātmā ek gnāyakabhāvamay ja chhe; rāgamay ke karmamay chhe ja nahi; rāgavāḷo ke karmavāḷo ke paryāyavāḷo ātmā (shuddha dravya) chhe ja nahi. samajāṇun kāī...?
prashnaḥ– tādātmya sambandh na māne paṇ sanyog sambandh to chhe ne? samādhānaḥ– are bhāī! sanyog sambandhano artha shun? eno artha ja e chhe ke e sanyogī padārtha-karma ke rāg-bhagavān gnāyakasvarūp-ānandasvarūp ātmāmān chhe ja nahi. ahā! ānandasvarūp bhagavān ātmā ānandanī shaktithī bharapūr sattvamay tattva chhe. e to ahīn gnānathī (gnānanī pradhānatāthī) līdhun chhe tethī ‘gnāyakabhāvamayapaṇāne līdhe’ em kahyun chhe. bākī ānandathī juo to ātmā ek ānandamayabhāv chhe. tene rāgano ke karmano sambandh chhe evī gnānīne-atīndriy ānandanā bhogavanārane-shaṅkā nathī em kahe chhe.
ahā! pūrṇānandano nāth nityānand sachchidānand prabhu ātmā abhed ek ānandamayabhāv chhe, ek gnāyakamayabhāv chhe, ek prabhutāmayabhāv chhe. anantaguṇano ek piṇḍ chhe ne? tethī anantaguṇasvarūp prabhu ātmā ek gnāyakamayabhāv chhe. ahā! āvā nijasvarūpano anubhav karanār gnānīne, hun rāganā sambandhavāḷo, vibhāvanā sambandhavāḷo chhun-evī
PDF/HTML Page 2395 of 4199
single page version
shaṅkā hotī nathī. āvo dharma ne āvā dharmātmā! bāpu! jenā phaḷamān anant anant ānand pragaṭe tevo upāy paṇ āvo alaukik ja hoy ne! aho! gāthā koī alaukik chhe.
ahā! samyagdraṣhṭine ek gnāyakabhāvamayapaṇāne līdhe karmabandh sambandhī shaṅkā athavā bhay karanārā mithyātvādi bhāvono abhāv chhe. juo, shun kahyun āmān? ā karmabandh sambandhī shaṅkā karanārā bhāvo koṇ chhe? to kahe chhe-mithyātvādi bhāvo chhe. karmabandh sambandhī shaṅkā karanār mithyātvādi bhāvo chhe-em kahe chhe. ahā! mithyātvane laīne sandeh paḍe chhe ke-hun bandhamān chhun, mane karmabandh chhe.
ahīn mithyātvādimān ādi eṭale shun?
ādi eṭale avirati, kaṣhāy ne yog-badhā pariṇām. temān mūḷ mithyātva chhe. mithyātva, anantānubandhī kaṣhāy ityādi badhā sāthe bhegā ja chhe ne?
prashnaḥ– to shun mithyātvādi chāreyano (samakitīne) abhāv chhe?
samādhānaḥ– hā, chāreyano abhāv chhe. mūḷ pāṭhamān chhe, juone! chhe ne pāṭh? ke- ‘जो चत्तारि वि पाए छिंददि’ mithyātvādi chārey pādane je chhede chhe-te niḥshaṅkti samyagdraṣhṭi chhe. bhāī! temān khūbī to ā chhe ke ek gnāyakabhāvamayapaṇānī draṣhṭimān, rāgano sambandh chhe ne karmano sambandh chhe evī shaṅkā karanārā mithyātvabhāvano abhāv chhe. chhe ne andar? bhāṣhā shun chhe? juone? ke-‘karmabandh sambandhī shaṅkā karanārā’ -koṇ? ke ‘mithyātvādi bhāvo’-viparīt mānyatā ādi. ahā! gnānīne teno abhāv chhe. viparīt mānyatā chhe te karmanā sambandhanī shaṅkā kare chhe, jyāre aviparīt (yathārtha) mānyatā abandhapaṇāne muktasvabhāvane svīkāre chhe.
prashnaḥ– chāreyano abhāv kahyo chhe te dravyamān ke paryāyamān?
samādhānaḥ– paryāyamān abhāv chhe. e sandehādino abhāv kahyo ne? mithyātva, avirati, kaṣhāy ne yog e chāreyano gnānīne abhāv chhe, kemake te ekey vastumān- pūrṇānandasvarūp muktasvarūp prabhu ātmāmān kayān chhe? nathī; to ātmadraṣhṭimān paṇ nathī. shuddha chaitanyasvarūpanī draṣhṭimān mithyātvādi chārey nathī. bhāre sūkṣhma vāt! bāpā! ā to kevaḷīnān peṭ āchārya bhagavān khole chhe. ā pahelī niḥshaṅkitanī gāthā bahu ūñchī chhe bhāī! hun ek dhruv chaitanyasvarūp abaddha-spr̥uṣhṭa-muktasvarūp ja chhun evun jyān bhān thayun tyān ‘bandhāyelo chhun’-evī shaṅkā utpanna karanārā mithyātvādibhāvono abhāv thaī jāy chhe. aho! samyagdarshan koī adbhut apūrva chīj chhe!
shun kahe chhe? juone! ke ‘karmabandh sambandhī shaṅkā karanārā mithyātvādi
PDF/HTML Page 2396 of 4199
single page version
bhāvo...’ -em chhe ke nahi? ahā! ekalo gnāyakabhāvamay-ānandabhāvamay prabhu ātmā chhe. ahāhā...! paryāy vinānī potānī chīj ja ākhī ek ānandamay ane gnānamay chhe. ahā! āvā nijabhāvano svāmī dharmātmāne karmabandh sambandhī sandeh karanārā mithyātvādi bhāvono abhāv chhe. aho! ajab vāt chhe!
prashnaḥ– samyagdraṣhṭine siddhadashā to chhe nahi? (em ke siddhadashā nathī toy chāreyano abhāv kevī rīte chhe?).
samādhānaḥ– bhāī! siddhadashā ja chhe sāmbhaḷane! tene ātmā mukta ja chhe; ahāhā...! draṣhṭimān ne gnānamān samyagdraṣhṭine te muktasvarūp ja jaṇāyo chhe em vāt chhe. ahā! mukta chhe teno āshray thatān paryāyamān paṇ muktapaṇun āvyun chhe, paṇ bandhapaṇun āvyun nathī. ahā! ‘चत्तारि वि पाए छिंददि’–ā pāṭh chhe ne? to gnānīnī draṣhṭimān e mithyātvādi chāreyano abhāv chhe.
‘चत्तारि वि पाए छिंददि’–em kahīne chāreyanī hayātīno samyak nām satyadraṣhṭimān abhāv chhe em kahe chhe. ahāhā...! jeṇe shuddha ek chaitanyadhātune dhārī rākhyun chhe evā shuddha chaitanyadhātumay bhagavān ātmāno jyān samyak nām sat- draṣhṭimān svīkār thayo chhe arthāt āvun je dhruv pūraṇ sat-abaddhasvarūp sat, gnāyakabhāvamay sat, ānandabhāvamay sat- chhe eno jyān draṣhṭimān svīkār thayo chhe tyān have samakitīne ‘rāg ne karmanā sambandhamān hun chhun’-evo sandeh karanārā mithyātvādi je bhāvo chhe teno abhāv chhe em kahe chhe. jhīṇī vāt chhe bhāī! (em ke upayogane jhīṇo-sūkṣhma karavo joīe).
kahe chhe-‘samyagdraṣhṭi,............ mithyātvādi bhāvono (tene) abhāv hovāthī, niḥshaṅk chhe tethī tene shaṅkākr̥ut bandh nathī parantu nirjarā ja chhe.’
ahāhā...! samyagdraṣhṭi niḥshaṅk kem chhe? ane tene bandhan kem nathī? kemake teṇe ek gnāyakabhāvamayapaṇāne līdhe karmanā sambandhamān hun chhun evī shaṅkā karanārā mithyātvādi bhāvone chhedī nākhyā chhe. tethī te niḥshaṅk chhe ane tethī tene shaṅkākr̥ut bandh nathī parantu nirjarā ja chhe. arthāt karma āvīne-dekhāv karīne-nirjarī jāy chhe. āvo dharma, lyo!
tyāre koī vaḷī vivād ūbhā kare chhe ke-vyavahārathī (nishchay) thāy ne nimittathī paṇ kārya thāy.
are prabhu! vastu ātmā pūrṇa chaitanyarūp shuddha vītarāgasvarūp chhe. tene shun vyavahārathī-rāgathī vītarāgadraṣhṭi thāy? vītarāgadraṣhṭino viṣhay to potānī paripūrṇa
PDF/HTML Page 2397 of 4199
single page version
vastu chhe bhāī! rāgey nahi ne nimittey nahi. to rāgathī ne nimittathī shun thāy? kāī na thāy. (rāganī ne nimittanī draṣhṭivāḷāne to chaturgatirūp sansār phaḷe).
prashnaḥ– ‘छिंददि’–chhede chhe eno artha shun?
samādhānaḥ– chhede chhe eṭale ākhā chhedī nākhe chhe. abandhasvabhāvanī draṣhṭimān bandhanā bhāvane chhedī nākhe chhe, badhun chhedī nākhe chhe. ahā! paripūrṇa gnāyakasvabhāvī nityānand prabhu hun dhruv chhun evā satnī draṣhṭinā baḷe samakitī ‘hun karmathī bandhāyelo chhun’-evī shaṅkā utpanna karanārā mithyātvādi bhāvone chhedī nākhe chhe. bāpu! āvī vāt to bīje kayāny chhe nahi. ā niḥshaṅkitamān to gajabanī vāt karī chhe.
prashnaḥ– mithyātvasambandhī bhāvano abhāv chhe ke badhā (chārey) bhāvono?
samādhānaḥ– badhāyano; te badhāyano abhāv chhe. svabhāvamān-ek gnāyakabhāvamān teo kayān chhe? nathī. to shuddha ek gnāyakasvabhāvī pūrṇa prabhu ātmāno jemān svīkār thayo temān te chārey chhe ja nahi. ahā! bahu saras gāthā chhe! shun kahyun? ke paryāyano ne rāgano ne apūrṇatāno ne nimittano jyānsudhī svīkār hato tyānsudhī te paryāyadraṣhṭi mithyādraṣhṭi hato, apūrṇadraṣhṭi hato. potānun pūrṇa tattva draṣhṭimān āvyun nahotun tethī te apūrṇadraṣhṭi hato. paryāyadraṣhṭi kaho ke mithyādraṣhṭi kaho ke apūrṇadraṣhṭi kaho-badhun ek ja chhe. paṇ jyān potānā trikāḷī pūrṇa satnun sattva evā ek chaitanyabhāv- gnāyakamātrabhāvanī draṣhṭi thaī tyān tene ‘hun karmanā sambandhavāḷo chhun’-evā mithyābhāvano abhāv thāy chhe ane tyāre svarūpamān shaṅkā utpanna karanārā chārey bhāvano draṣhṭimān abhāv thaī jāy chhe. sūkṣhma tattva chhe bhāī! bhāgyashāḷī hoy to kāney paḍe evī vāt chhe. bhāī! ā abajo paisā maḷe te bhāgyashāḷī em nathī; vāstavamān to e badhā bhāṅgashāḷī chhe. (bhāṅg matalab nasho, eṭale ke teo mohanā nashāvāḷā chhe). (ā to āvā nirbheḷ tattvanī vāt sāmbhaḷavā ne samajavā maḷe te bhāgyashāḷī chhe em vāt chhe).
ahā! lokone samyagdarshan shun chīj chhe enī khabar nathī. ā to be-pāñch dukān chhoḍe ne ā chhoḍe ne te chhoḍe-em bāhya tyāg kare eṭale ohohoho... keṭaloy tyāg karyo em thaī jāy. paṇ bhāī! mūḷ andar mithyātvanun shalya chhe e to ūbhun chhe. parane potānā mānavārūp, rāgane bhalo mānavārūp ane alpagnane pūrṇa mānavārūp ādi-je mithyātvabhāv chhe teno tyāg to karyo nahi; to shun tyāgyun? kāī nahi; ek ātmā tyāgyo chhe. gambhīr vāt chhe prabhu! ahīn kahe chhe- potānī alpagna paryāyamān jene paripūrṇa sarvagnasvabhāvī bhagavān ātmāno svīkār
PDF/HTML Page 2398 of 4199
single page version
āvyo tene e svīkāravāmān mithyātvādi badhāyano tyāg thaī jāy chhe. samajāṇun kāī...?
ahā! vastu ātmā anant guṇano piṇḍ prabhu pūraṇ sat chhe; ane te shāshvat chhe. ahā! āvā shāshvat satnī svīkāravāḷī draṣhṭi thatān mithyātvano abhāv thaī jāy chhe, shaṅkā-bhay ādino abhāv thaī jāy chhe. ahā! jyān potānā trikāḷī muktasvarūpane pratītimān līdhun tyān ‘mane karmabandh chhe’-evī shaṅkāno abhāv thaī jāy chhe tethī gnānī niḥshaṅk chhe. ane niḥshaṅkapaṇe vartatā tene kadāchit pūrva karmano uday hoy topaṇ te kharī jāy chhe, nirjarī jāy chhe. ahā! nijānandasvarūpamān līn evā gnānīne indranān indrāsan paṇ thothān chhe arthāt kāī nathī. tethī kahe chhe-gnānīne bandh nathī, nirjarā ja chhe.
are bhāī! duniyā ākhī bhūlī jā ne! ane paryāyane paṇ bhūlī jā ne! tāre e badhāthī shun kām chhe? paryāy bhale dravyane svīkāre chhe, paṇ hun paryāyamān chhun-em bhūlī jā. ahā! ā deh to nāshavant chhe; eno to kṣhaṇamān nāsh thaī jāy bāpā! jem pāṇīnā parapoṭā phūṭatān vār lāge nahi tem ā dehādi parapoṭāne phūṭatān shun vār? avināshī to andar traṇalokano nāth ānandarasakand prabhu ātmā chhe. tene potānā bhāvamān bhāsit karavo te samyagdarshan chhe ane te pratham darajjāno dharma chhe. bākī ā strī-putra parivār ne bāgabaṅgalā e to badhān smashānanān hāḍakānnā phospharasanī chamak jevān chhe, jotajotāmān vilay pāmī jashe. samajāṇun kāī...?
‘samyagdraṣhṭine je karmano uday āve chhe teno te, svāmitvanā abhāvane līdhe, kartā thato nathī.’
ahā! shun kahe chhe? ke svarūpano je svāmī thayo chhe te samyagdraṣhṭine karmanā udayanā svāmīpaṇāno abhāv chhe ane tethī te kartā thato nathī. joyun? je rāgādi thāy chhe teno te rachanāro-karanāro thato nathī, paṇ teno jāṇanāro rahe chhe. pote gnāyakasvarūp chhe ne? tethī sva ne paranā prakāshak gnānamān te jāṇanāro rahe chhe. have kahe chhe-
‘māṭe bhayaprakr̥itino uday āvatān chhatān paṇ samyagdraṣhṭi jīv niḥshaṅk rahe chhe, svarūpathī chyut thato nathī.’
ahā! samyagdraṣhṭi jīv bhayaprakr̥itinā udayamān potānā gnānānandasvarūpathī chyut thato nathī. asthiratāno kiñchit bhay āve to teno te jāṇanār rahe chhe.
PDF/HTML Page 2399 of 4199
single page version
‘ām hovāthī tene shaṅkākr̥ut bandh thato nathī, karma ras āpīne kharī jāy chhe.’ shaṅkānī vyākhyā niyamasāramān karī chhe ne? tyān āptanī vyākhyā karatān kahyun chhe ke-‘āpta eṭale shaṅkā rahit. shaṅkā eṭale sakaḷ moharāgadveṣhādik (doṣho).’ shaṅkānī ā vyākhyā karī chhe. ahā! bhagavān āpta-parameshvar shaṅkārahit eṭale ke sakaḷ moharāg- dveṣhādi rahit hoy chhe. ahīn kahe chhe-gnānī shaṅkārahit niḥshaṅk chhe. draṣhṭi niḥshaṅk chhe ne! tethī tene shaṅkā karanārā mohādi bhāvono abhāv chhe. māṭe shaṅkākr̥ut bandh tene nathī, parantu nirjarā ja chhe; karma udayamān āvīne-dekhāv daīne -kharī jāy chhe. ahā! karma pragaṭ thaīne chālyun jāy chhe, khalās thaī jāy chhe. lyo, āvī vāt chhe. ā pahelī gāthā (niḥshaṅkti guṇanī) pūrī thaī.
PDF/HTML Page 2400 of 4199
single page version
सो णिक्कंखो चेदा सम्मादिट्ठी मुणेदव्वो।। २३०।।
स निष्कांक्षश्चेतयिता सम्यग्द्रष्टिर्ज्ञातव्यः।। २३०।।
chinmūrti te kāṅkṣhārahit samakitadraṣhṭi jāṇavo. 230.
gāthārthaḥ– [यः चेतयिता] je chetayitā [कर्मफलेषु] karmonān phaḷo pratye [तथा] tathā [सर्वधर्मेषु] sarva dharmo pratye [कांक्षां] kāṅkṣhā [न तु करोति] karato nathī [सः] te [निष्कांक्षः सम्यग्द्रष्टिः] niṣhkāṅkṣha samyagdraṣhṭi [ज्ञातव्यः] jāṇavo.
ṭīkāḥ– kāraṇ ke samyagdraṣhṭi, ṭaṅkotkīrṇa ek gnāyakabhāvamayapaṇāne līdhe badhāy karmaphaḷo pratye tathā badhā vastudharmo pratye kāṅkṣhāno (tene) abhāv hovāthī, niṣhkāṅkṣha (nirvāñchhak) chhe, tethī tene kāṅkṣhākr̥ut bandh nathī parantu nirjarā ja chhe.
bhāvārthaḥ– samyagdraṣhṭine samasta karmanān phaḷonī vāñchhā nathī; vaḷī tene sarva dharmonī vāñchhā nathī, eṭale ke kanakapaṇun, pāṣhāṇapaṇun vagere tem ja nindā, prashansā ādinān vachan vagere vastudharmonī arthāt pudgalasvabhāvonī tene vāñchhā nathī-temanā pratye samabhāv chhe, athavā to anyamatīoe mānelā anek prakāranā sarvathā ekāntapakṣhī vyavahāradharmonī tene vāñchhā nathī-te dharmono ādar nathī. ā rīte samyagdraṣhṭi vāñchhārahit hovāthī tene vāñchhāthī thato bandh nathī. vartamān pīḍā sahī shakātī nathī tethī tene maṭāḍavānā ilājanī vāñchhā samyagdraṣhṭine chāritramohanā udayane līdhe hoy chhe, parantu te vāñchhāno kartā pote thato nathī, karmano uday jāṇī teno gnātā ja rahe chhe; māṭe vāñchhākr̥ut bandh tene nathī.
have niḥkāṅkṣhit guṇanī gāthā kahe chheḥ-