Pravachan Ratnakar-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 259-264.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 130 of 210

 

PDF/HTML Page 2581 of 4199
single page version

gāthā–2pa9
एसा दु जा मदी दे दुक्खिदसुहिदे करेमि सत्ते त्ति।
एसा दे मूढमदी सुहासुहं बंधदे कम्मं।। २५९।।
एषा तु या मतिस्ते दुःखितसुखितान् करोमि सत्त्वानिति।
एषा ते
मूढमतिः शुभाशुभं बध्नाति कर्म।। २५९।।
have, ā agnānamay adhyavasāy ja bandhanun kāraṇ chhe em gāthāmān kahe chheḥ-
ā buddhi je tuj–‘dukhit tem sukhī karu chhun jīvane’,
te mūḍh mati tārī are! shubh ashubh bāndhe karmane. 2pa9.
gāthārthaḥ– [ते] tārī [या एषा मतिः तु] je ā buddhi chhe ke hun [सत्त्वान्]

jīvone [दुःखितसुखितान्] duḥkhī-sukhī [करोमि इति] karun chhun, [एषा ते मूढमतिः] te ā tārī mūḍh buddhi ja (mohasvarūp buddhi ja) [शुभाशुभं कर्म] shubhāshubh karmane [बध्नाति] bāndhe chhe.

ṭīkāḥ– ‘par jīvone hun haṇun chhun, nathī haṇato, duḥkhī karun chhun, sukhī karun chhun’ evo je ā agnānamay adhyavasāy mithyādraṣhṭine chhe, te ja (arthāt te adhyavasāy ja) pote rāgādirūp hovāthī tene (-mithyādraṣhṭine) shubhāshubh bandhanun kāraṇ chhe.

bhāvārthaḥ– mithyā adhyavasāy bandhanun kāraṇ chhe.

* * *
samayasār gāthā 2pa9ḥ mathāḷun

have, ā agnānamay adhyavasāy ja bandhanun kāraṇ chhe em gāthāmān kahe chheḥ-

* gāthā 2pa9ḥ ṭīkā uparanun pravachan *

‘par jīvone hun haṇun chhun, nathī haṇato, duḥkhī karun chhun, sukhī karun chhun-evo je ā agnānamay adhyavasāy mithyādraṣhṭine chhe, te ja pote rāgādirūp hovāthī tene (- mithyādraṣhṭine) shubhāshubh bandhanun kāraṇ chhe.’

ātmā sachchidānand prabhu nitya nirañjan ek gnānasvabhāv mātra vastu chhe. emān ā hun parane haṇun ne na haṇun evo je agnānamay rāg-dveṣh-mohanā, pāp ne puṇyanā pariṇām thāy te, kahe chhe, mithyādraṣhṭine bandhanun kāraṇ chhe.


PDF/HTML Page 2582 of 4199
single page version

ahāhā...! anant-anant guṇonun godām prabhu ātmā chhe. temān jem jāṇag- jāṇag-jāṇag evo ek gnānasvabhāv guṇ chhe tevo kartāsvabhāv ek guṇ chhe, je potānī shuddha nirmaḷ vītarāgī pariṇatine kare chhe. shun kīdhun? ātmāmān ek anantasāmarthyayukta kartā nāmano guṇ chhe je potānī nirmaḷ nirvikār pariṇatino-karmano karanāro chhe vaḷī emān jenā vaḍe nirmaḷ nirvikār ratnatrayarūp karma nām kārya thāy evo karma nāmano paṇ guṇ chhe, ahāhā...! potāmān karma nām kārya thāy evo ātmāmān karma nāmano guṇ chhe. ahāhā...! parane laīne karma nām kārya thāy e vastusvabhāv ja nathī. have āvun sāmbhaḷavāy maḷe nahi ene dharma-nirmaḷ karma kyāthī thāy?

ā shubh rāganā-vyavahāraratnatrayanā pariṇāmathī jīvane dharma nām dharmarūpī karma- kārya thāy em chhe nahi; paṇ enāmān karma nāmano guṇ nām shakti chhe jene laīne nirmaḷ dharmarūpī kārya (-karma) pragaṭ thāy chhe. ahīn karma eṭale jaḍ karma (gnānāvaraṇādi) ke bhāv karma (rāgādi) nī vāt nathī. ahīn to ātmāmān kartā-shaktinī jem behad ke sāmarthyavāḷī karma nāmanī ek shakti chhe jenāthī nirmaḷ vītarāgapariṇatirūp dashā (dharmarūpī kārya) thāy chhe. lyo, āvī vāt chhe; paṇ vyavahāraratnatrayanā kāraṇathī nirmaḷ ratnatrayarūpī karma-kārya thāy chhe em chhe nahi. āvun ākarun lāge bāpu! paṇ shun thāy? mārag to āvo chhe.

have āmān koī paṇḍito vāndhā kāḍhe chhe, em ke vyavahārathī nishchay thāy.

vāndhā kāḍhe e to potānī ūndhāī chhe bhāī! bākī nyāyathī to samajavun paḍashe ke nahi? are bhāī! potānī sattānun kārya potānī sattāthī chhe ke potānī sattānun kārya bījī sattā kare? shun bījī sattā potāmān bhaḷī jāy chhe ke te potānī sattānun kārya kare? em to banatun nathī. e to kīdhun ne ke-ātmā gnānānandasvarūp prabhu nitya nirañjan pūraṇ pavitra paramātmasvarūp chhe. emān jem potānī nirmaḷ pariṇatirūp kāryane kare evo kartāguṇ chhe tem potānī nirmaḷ pariṇatirūp karma thāy evo karma nāmano paṇ guṇ chhe.

ahā! ā deh chhe e to jaḍ māṭī chhe, ane je dayā, dān, bhakti ādinā vikalpa thāy chhe te vikār chhe, vibhāv chhe. jyāre bhagavān ātmā deh ne vibhāvathī bhinna ek gnāyakabhāvamātra chaitanyamūrti prabhu chhe. temān jenāthī nirmaḷ ratnatrayarūp karma thāy evo karma nāmano guṇ chhe. ahāhā...! anant guṇanī nirmaḷ pariṇatinun kāraṇ evo ‘karma’ nāmano ātmāmān guṇ chhe. bhāī! ā je shuddha chetanyapariṇatirūp ratnatrayanī paryāy pragaṭ thāy enun kāraṇ emān karma nāmano guṇ chhe. paṇ em nathī ke ā dayā, dān, bhakti ādi vyavahāraratnatrayanā rāgathī e svabhāvapariṇati pragaṭ


PDF/HTML Page 2583 of 4199
single page version

thāy chhe. rāg to vibhāv chhe; enāthī svabhāv kem pragaṭ thāy? rāg kāī ātmāno guṇ nathī ke enāthī ātmānun chaitanyasvabhāvamay kārya pragaṭe. āvī vātu chhe prabhu! bese na bese emān jagat svatantra chhe. bākī andar dehamān dehātīt chaitanyamahāprabhu virājamān chhe te niḥsandeh bese evī ja chīj chhe.

ahīn kahe chhe-hun par jīvone haṇun chhun, nathī haṇato arthāt jivāḍun chhun- evo je mithyādraṣhṭine adhyavasāy chhe te rāg-dveṣh-moharūp hovāthī tene bandhanun kāraṇ chhe.

ahāhā...! pratyek dravya potānā guṇ-paryāyathī svatantra chhe. koī anyanā guṇaparyāyane karavā shaktimān nathī. vaḷī koī anyanā puṇya-pāpanā udayane karavā ke badalavā shaktimān nathī. ā vastusthiti chhe. ām chhatān koī em māne ke hun āne (- parane) haṇun chhun to te enun agnān chhe. nā, āne haṇavo nathī, āne hun jivāḍun-jīvato rākhun-em abhiprāy kare te paṇ enun agnān chhe, mūḍhatā chhe are bhāī! parane haṇavā- jivāḍavānī ke parane sukhī-duḥkhī karavānī tārī shakti ja nathī. paranān kārya karavānun tārā adhikāramān ja nathī. tethī tun e badhā vikalpa kare te mithyā chhe, bandhanun kāraṇ chhe. samajāṇun kāī....? ahāhā....! ā nāgāne vastra, bhūkhyāne anna, nirāshritane āshray ītyādi vaḍe bījāne hun sukhī karun evo vikalpa bhagavān! mithyā chhe, kemake te sukhī thāy chhe e to potānā puṇyanā udaye thāy chhe, tārāthī nahi. ahā! bījāne jivāḍun, sukhī karun,-e vikalpa avashya shubhabhāv chhe paṇ te paranā ekatvarūp mithyātvasahit chhe; te bandhanun ja kāraṇ chhe.

atyāre koī paṇḍito kahe chhe-hun parane jivāḍun-evo adhyavasāy (paramān ekatvabuddhi) bandhanun kāraṇ chhe, paṇ ene jivāḍavāno bhāv kāī bandhanun kāraṇ nathī.

are bhāī! tun shun kahe chhe ā? ā bahāranī khālī paṇḍitāī tane nukashān karashe bāpu! ā chokhkhun to ahīn līdhun chhe ke-‘evo je agnānamay adhyavasāy mithyādraṣhṭine chhe, te ja (adhyavasāy) pote rāgādirūp hovāthī tene (-mithyādraṣhṭine) shubhāshubh bandhanun kāraṇ chhe.’ lyo, āmān spaṣhṭa bhāṣhāmān līdhun ke-te adhyavasāy pote rāgādirūp arthāt rāg-dveṣh-moharūp, puṇya-pāparūp hovāthī shubhāshubh bandhanun kāraṇ chhe. jivāḍavāno shubhabhāv paṇ bandhanun ja kāraṇ chhe. samajāṇun kāī...?

ahā! ātmā andar chinmātra ek pūraṇ paramātmasvarūp prabhu chhe. e paranun shun kare? ane e paramānthī shun le? enāmān shun khāmī chhe ke te parane īchchhe? are! potānā pūraṇ paramātmapadanā bhān vinā te anādithī parādhīn thaī rahyo chhe! ā to jem chakravartīne koī bhūlathī vāgharaṇ paraṇī hoy te pote mahārāṇī chhe topaṇ jūnī ṭev pramāṇe gokhamān ṭopalī mūkīne kahe- baṭakun roṭalo āpajo bā!-tem ā moṭo


PDF/HTML Page 2584 of 4199
single page version

chaitanyachakravartī pūraṇ ānandano nāth prabhu pote chhe chhatān potānī prabhutānā bhān vinā bhikhārīnī peṭhe bahārathī-parathī māge ke-sukh dejo mane. ā bhogamānthī-viṣhayamānthī- paisā-dhūḷamānthī sukh māge chhe. ahīn kahe chhe- hun parane sukhī karun vā par mane sukhī kare e adhyavasāy mithyātva chhe ane te bandhanun kāraṇ chhe, duḥkhanun kāraṇ chhe.

ahāhā....! bhagavān tun vastu chho ke nahi? anant-anant guṇanun vāstu evī tun vastu chho prabhu! tārī prabhutānī tane khabar nathī paṇ jemān anant shaktio ek paṇe vaselī chhe evo tun anant guṇonun saṅgrahālay-godām bhagavān ātmā chho. jem gaḷapaṇ sākarano svabhāv chhe tem gnān ane ānand tāro svabhāv chhe nāth! emānthī kāḍhavun hoy teṭalun kāḍh, toy kadī khūṭe nahi evo tāro behad svabhāv chhe. āvo gnānānandarūp svarūpalakṣhmīno akhūṭ bhaṇḍār prabhu tun, ane ā dehamān ne rāgamān ne viṣhayomān kyān muñjhāī gayo! enāthī (deh, rāg ne viṣhayothī) hun sukhī chhun e vāt (-adhyavasāy) javā de prabhu! ānandano bhaṇḍār tun pote chhe emān jā. ā bījānī dayā karun, ne bījāne dān daun ne bījānī bhakti karun-em rāgano abhiprāy chhoḍī de; ane potānī dayāmān, potāne dān devāmān je potānī bhaktimān potāne lagāvī de. ā tārā hitano mārga chhe.

ahā! ashubhathī bachavā, dayā, dān, bhakti ītyādino shubharāg āve, paṇ enāthī potānun kalyāṇ thaī jāy e vāt traṇ kāḷamān satya nathī.

ahīn kahe chhe-hun parane jivāḍun, haṇun, sukhī-duḥkhī karun-ītyādi je adhyavasāy chhe te adhyavasāy pote puṇya-pāpanā bhāvarūp, rāgādirūp hovāthī shubhāshubh bandhanun kāraṇ chhe. āvo adhyavasāy mithyādraṣhṭine hoy chhe ane tene te bandhanun ja kāraṇ chhe. (gnānī to je dayā, dānano vikalpa āve teno svāmī-kartā thato ja nathī, e to jāṇanār ja rahe chhe). āvī vāt chhe.

[pravachan nan. 317*dināṅk 1r-ra-77]
×

PDF/HTML Page 2585 of 4199
single page version

gāthā 260–261
दुक्खिदसुहिदे सत्ते करेमि जं एवमज्झवसिदं ते।
तं पावबंधगं वा पुण्णस्स व बंधगं होदि।।
२६०।।
मारिमि जीवावेमि य सत्ते जं एवमज्झवसिदं ते।
तं पावबंधगं वा पुण्णस्स व बंधगं होदि।।
२६१।।
दुःखितसुखितान् सत्त्वान् करोमि यदेवमध्यवसितं ते।
तत्पापबन्धकं वा पुण्यस्य वा बन्धकं भवति।। २६०।।
मारयामि जीवयामि वा सत्त्वान् यदेवमध्यवसितं ते।
तत्पापबन्धकं वा पुण्यस्य वा बन्धकं भवति।।
२६१।।

have, adhyavasāyane bandhanā kāraṇ tarīke barābar nakkī kare chhe-ṭharāve chhe (arthāt mithyā adhyavasāy ja bandhanun kāraṇ chhe em niyamathī kahe chhe)ḥ-

karato tun adhyavasān–‘dukhit–sukhī karun chhun jīvane’,
te pāpanun bandhak agar to puṇyanun bandyak bane. 260.
karato tun adhyavasān–‘mārun jivāḍun chhun par jīvane’,
te pāpanun bandhak agar to puṇyanun bandhak bane. 261.

gāthārthaḥ– ‘(सत्त्वान्] hun jīvone [दुःखितसुखितान्] duḥkhī-sukhī [करोमि] karun chhun’ [एवम्] āvun [यत् ते अध्यवसितं] je tārun *adhyavasān, [तत्] te ja [पापबन्धकं वा] pāpanun bandhak [पुण्यस्य बन्धकं वा] athavā puṇyanun bandhak [भवति] thāy chhe.

[सत्त्वान्] hun jīvone [मारयामि वा जीवयामि] mārun chhun ane jivāḍun chhun’ [एवम्] āvun [यत् ते अध्यवसितं] je tārun adhyavasān, [तत्] te ja [पापबन्धकं वा] pāpanun bandhak [पुण्यस्य बन्धकं वा] athavā puṇyanun bandhak [भवति] thāy chhe. _________________________________________________________________ * je pariṇaman mithyā abhiprāy sahit hoy (-svaparanā ekatvanā abhiprāy sahit hoy) athavā

vaibhāvik hoy te pariṇaman māṭe adhyavasān shabda vaparāy chhe. (mithyā) nishchay karavo, (mithyā)
abhiprāy karavo-evā arthamān paṇ te shabda vaparāy chhe.

PDF/HTML Page 2586 of 4199
single page version

ṭīkāḥ– mithyādraṣhṭine je ā agnānathī janmato rāgamay adhyavasāy chhe te ja bandhanun kāraṇ chhe em barābar nakkī karavun. ane puṇya-pāpapaṇe (puṇya-pāparūpe) bandhanun be-paṇun hovāthī bandhanā kāraṇano bhed na shodhavo (arthāt em na mānavun ke puṇyabandhanun kāraṇ bījun chhe ane pāpabandhanun kāraṇ koī bījun chhe); kāraṇ ke ek ja ā adhyavasāy ‘duḥkhī karun chhun’ mārun chhun’ em ane ‘sukhī karun chhun, jivāḍun chhun’ em be prakāre shubh- ashubh ahaṅkārarasathī bharelāpaṇā vaḍe puṇya ane pāp-bannenā bandhanun kāraṇ hovāmān avirodh chhe (arthāt ek ja adhyavasāyathī puṇya ane pāp-banneno bandh thavāmān koī virodh nathī).

bhāvārthaḥ– ā agnānamay adhyavasāy ja bandhanun kāraṇ chhe. temān, ‘jivāḍun chhun, sukhī karun chhun’ evā shubh ahaṅkārathī bharelo te shubh adhyavasāy chhe ane ‘mārun chhun, duḥkhī karun chhun’ evā ashubh ahaṅkārathī bharelo te ashubh adhyavasāy chhe. ahaṅkārarūp mithyābhāv to bannemān chhe; tethī agnānamayapaṇe banne adhyavasāy ek ja chhe. māṭe em na mānavun ke puṇyanun kāraṇ bījun chhe ane pāpanun kāraṇ bījun chhe. agnānamay adhyavasāy ja bannenun kāraṇ chhe.

*
samayasār gāthā 260–261ḥ mathāḷun

have, adhyavasāyane bandhanā kāraṇ tarīke barābar nakkī kare chhe-ṭharāve chhe arthāt mithyā adhyavasāy ja bandhanun kāraṇ chhe em niyamathī kahe chheḥ-

* gāthā 260–261ḥ ṭīkā uparanun pravachan *

hamaṇān ja ek vakīle prashna karyo hato ke-shubharāgathī puṇya to bandhāy ne? (em ke shubharāg kāīk bhalo chhe).

uttaraḥ– are bhāī! hun parane jivāḍun chhun ke sukhī karun chhun-e abhiprāy ja mithyātva chhe. mithyādraṣhṭine enāthī puṇyabandh thāy chhe. chhatān mithyātvanī bhūmikāmān je puṇyabandh thāy te kharekhar to pāp ja chhe.

bhāī! ā sharīr to hāḍ, māns ne chāmaḍāno māḷo chhe; e kāī ātmā nathī. ahā! e to smashānamān jhaḷahaḷ agni saḷagashe temān bhasmībhūt thaī jashe. ane andar ātmā to jenī ādi nathī, jeno ant-nāsh nathī evī anādi-anant avināshī chīj chhe. ahā! āvā chinmātra ek potānā ātmāne jāṇyā vinā ā badhī kriyāo kare paṇ e badhī sansār khāte chhe. enāthī sansāranī rajhaḷapaṭṭī bandh nahi thāy prabhu!


PDF/HTML Page 2587 of 4199
single page version

ahā! koī lākho-karoḍonā kharche mandir bandhāve ne temān bhagavānanī pratimā sthāpanā kare te shubhabhāv chhe, enāthī puṇyabandh thāy; ashubhathī bachavā evo shubhabhāv hoy chhe, paṇ enāthī koī dharma thavo mānī le, vā enāthī janma -maraṇarahit thavāshe em mānī le to te mithyā chhe.

paṇ e (mandir vagere) dharmanun sādhan to chhe ne?

dhuḷamāny sādhan nathī, sāmbhaḷane. e to rāganun sādhan chhe, shubharāganun bāhya nimitta chhe. enāthī potānun kalyāṇ thashe em koī māne to e vātamān kāī māl nathī. samajāṇun kāī.......?

ahīn kahe chhe-‘mithyādraṣhṭine je ā agnānathī janmato rāgamay adhyavasāy chhe te ja bandhanun kāraṇ chhe em barābar nakkī karavun.’

joyun? mithyā nām asatya draṣhṭi chhe jene tene agnānathī janmato je ā rāgamay adhyavasāy chhe te ja bandhanun kāraṇ chhe. bhagavān ātmā to shuddha chinmātra vastu chhe; temān rāg-vikār chhe nahi. chhatān rāg-vikār sāthe ekapaṇun mānavun te agnānathī janmato rāgamay adhyavasāy chhe ane te ja kahe chhe, bandhanun kāraṇ chhe. em nakkī karavun. (ā sāmānya kathan karyun)

have visheṣh kahe chhe- ‘ane puṇya-pāpapaṇe bandhanun be-paṇun hovāthī bandhanā kāraṇano bhed na shodhavo;.....’

ahāhā.....! kahe chhe- puṇya-pāparūp bandhamān bemān kāraṇano bhed na pāḍavo. em na mānavun ke puṇyabandhanun kāraṇ bījun chhe ane pāpabandhanun kāraṇ koībījun chhe. ahāhā...! bhagavān ātmasvabhāvamānthī to rāganī utpatti thatī nathī; paṇ ā agnānathī janmato rāgamay adhyavasāy e ek ja shubhāshubh bandhanun kāraṇ chhe em kahe chhe.

are! anādikāḷanā paribhramaṇamān eṇe koī di, satya sāmbhaḷ‌yun nathī ne vichāryun nathī. emane em bichāro chāragatimān rakhaḍī maryo chhe. kadīk pāñch-pachās karoḍanī dhūḷavāḷo sheṭhiyo thayo to paisānā abhimānamān chaḍhī gayo ke-ame karoḍonī lāgatathī mandir bandhāvyān ne pratiṣhṭhā karāvī ne bījāone sukhī karyā ītyādi.

to ethī (paisāthī) dharma to thāy ne?

dhūḷamāny dharma na thāy, sāmbhaḷane. paisāthī dharma thāy to garībo bichārā shun kare? teo dharma kevī rīte kare? paisāmān shun chhe? e to dhūḷ-māṭī chhe, bhinna chīj chhe. enāthī dharma kem thāy?


PDF/HTML Page 2588 of 4199
single page version

ahāhā....! ātmā shuddha chidānandaghan prabhu nitya nirañjan andar sadā bhagavān svarūpe virāje chhe. ahā! āvā potānā svarūpane bhūlīne rāg sāthe ekatva pāmī, ‘hun bījāne jivāḍī shakun, mārī shakun, sukhī-duḥkhī karī shakun- ‘em agnānamay adhyavasāy kare e puṇya-pāparūp bandhanun kāraṇ chhe. vaḷī kahe chhe-puṇya-pāparūpe bandhanun be-paṇun hovā chhatān bandhanā kāraṇamān bhed na shodhavo. puṇyabandhanun kāraṇ jūdun chhe ne pāpabandhanun kāraṇ jūdun chhe em na mānavun, kemake bandhananun kāraṇ ek mithyā adhyavasāy ja chhe. ahāhā...! ā paisāvāḷānān to abhimān garī jāy evun ā chhe. (paṇ samaje to ne?)

ahāhā...! tun nitya nirañjan shuddha chaitanyaghan prabhu chho ne? to chaitanyapaṇāne chhoḍīne bījun shun kare? jāṇanār-dekhanār prabhu tun je thāy tene jāṇe-dekhe, paṇ ‘je thāy ene kare‘- e to mithyā mānyatā chhe, agnān chhe. āchārya mahārāj kahe chhe ke-e agnānamay adhyavasāy ja bandhanun kāraṇ chhe, anant sansāranun kāraṇ chhe em nakkī karavun. tyān (bandhanā kāraṇamān) em na vichāravun ke puṇyabandhanun kāraṇ bījun chhe ne pāpabandhanun kāraṇ bījāun chhe; kāraṇ ke ek ja ā adhyavasāy-parane mārun-jivāḍun chhun, parane sukhī- duḥkhī karun chhun- te, rāgamay (rāganī ekatvabuddhipūrvak) hovāthī bandhanun kāraṇ chhe.

āmānthī koī loko em kāḍhe chhe ke jene rāganī ekatvabuddhi nathī enā pariṇāmathī prashasta pad maḷe ne?

are bhagavān! tane shun thayun chhe ā? ā moṭā paisāvāḷā sheṭh thāy, moṭā rājā thāy ke dev thāy- e pad shun sārān chhe? ane e shun īchchhavā jog chhe? bhāī! e to badhā dhūḷanān pad chhe. samyagdraṣhṭi to ene saḍelān taṇakhalān jevān gaṇe chhe. ahā! jene rāganī ekatvabuddhi nathī te samakitīne rāganī īchchhā nathī hotī. tene puṇyanīy īchchhā nathī hotī ke pāpanīy īchchhā nathī hotī. ā vāt nirjarā adhikāramān (gāthā ra10- rara1mān) āvī gaī chhe. samakitī sansāranā koī padanī vāñchhā nathī karato. agnānīne ja evā padonī vāñchhā rahyā kare chhe. ahā! puṇya ne pāpanā bhāv thāy, paṇ gnānīne enī īchchhā nathī hotī. e to jem bilāḍīnī keḍ tūṭī gaī hoy pachhī jarī hāle paṇ lūlī thaīne hāle tem rāg jene tūṭī gayo chhe (-bhinna paḍī gayo chhe) tene andaramān rāg thāy paṇ keḍ tūṭelī bilāḍīnī jem adhamūo (maravā paḍayo hoy) tem thāy. āvī vāt bahu kaṭhaṇ bhāī! duniyā bichārī samajyā vinā bahu herān thaīne marī jāy chhe.

are! loko bichārā dhandhā vepāramān ne bāyaḍī-chhokarān sāchavavāmān ākho di’


PDF/HTML Page 2589 of 4199
single page version

paḍelā rahīne ekalān pāpanān poṭalān bhare! emān vaḷī ekād kalāk māṇḍ kāḍhīne sāmbhaḷavā jāy to dharmanā nāme āvun sāmbhaḷī āve ke-dayā pāḷo ne upavās karo ne bhagavānanī bhakti-pūjā karo eṭale dharma thaī jāy. lyo, tyān kugurue ām ne ām bichārāne mārī nākhyā. ahīn kahe chhe- hun bījānī dayā pāḷu, bījāne jivāḍun ke bījāne sukhī karun evo -adhyavasāy agnān chhe, mithyātva chhe ane te bandhanun kāraṇ chhe.

ahāhā...! khūbī to juo āchāryadev kahe chhe-bījāne sukhī karun ne jivāḍun evo je adhyavasāy te puṇyabandhanun kāraṇ chhe tathā bījāne duḥkhī karun ne mārun evo je adhyavasāy te pāpabandhanun kāraṇ chhe. paṇ ā bannemān (puṇya ne pāp bandhamān) kāraṇabhed na mānavo. bannemān e adhyavasāy je rāgamay chhe te ek ja bandhanun kāraṇ chhe; bemān be judān judān kāraṇ chhe em nathī. e ja vāt have kāraṇasahit darshāve chhe-

“kāraṇ ke ek ja ā adhyavasāy ‘duḥkhī karun chhun, mārun chhun ‘em ane ‘sukhī karun chhun, jivāḍun chhun’ em be prakāre shubh-ashubh ahaṅkārarasathī bharelāpaṇā vaḍe puṇya ane pāp-bannenā bandhanun kāraṇ hovāmān avirodh chhe”

joyun? ā ek ja adhyavasāyane be prakāre shubh-ashubh ahaṅkārarasathī bharelāpaṇun chhe. hun bījāne sukhī karī shakun ke jivāḍī shakun, paṇ eno ahaṅkār na karavo em keṭalāk artha kare chhe paṇ em nathī bāpu! shun thāy? jene jem beṭhun hoy tem kahe. kahyun chhe ne ke-

jāmen jitanī buddhi hai, ītano diyo batāy;
vāṅko buro na māniye, or kahāsen lāy.

parantu bhāī! āchāryadev em kahe chhe ke-hun bījāne jivāḍun ke sukhī karun ane bījāne mārun ke duḥkhī karun evī mānyatā ja shubhāshubh ahaṅkārarasathī bharelī mithyātvarūp chhe. hun bījāne shubh-ashubh karī shakun evo adhyavasāy ja ahaṅkār chhe. mithyātva chhe.

ahīn kahe chhe- bījāne hun shubh-ashubh karun, jivāḍun ne mārun, sukhī karun ne duḥkhī karun evo je ahaṅkārarasathī bharelo agnānamay adhyavasāy chhe te ekathī ja puṇya ne pāpano bandh thavāmān koī virodh nathī, avirodh chhe. hun jivāḍun ne sukhī karun evo rāgano pariṇām kare ane hun mārun ne duḥkhī karun evo dveṣhano pariṇām kare, paṇ e banne ek ja agnānamay adhyavasāy chhe ane te puṇya-pāpanā bandhanun kāraṇ thāy chhe.

prashnaḥ– puṇya bandhāy e to sārun ne?


PDF/HTML Page 2590 of 4199
single page version

uttaraḥ– e bandhāy chhe ene sārun kem kahevāy? ahāhā....! bhagavān ātmā andar ānandano nāth prabhu sadā abaddhasvarūp muktasvarūp chhe. te puṇyathī bandhāy e sārun kem kahevāy! ene paryāyamān bandh thāy e sārun kem hoy? are bhāī! pāp jo loḍhānī beḍī chhe to puṇya sonānī beḍī chhe; paṇ te chhe to beḍī ja. loḍhānī beḍī karatāny sonānī beḍīnun vajan bahu adhik hoy. eno pachhī bhār lāgatān hāḍakān ghasāīne bahu duḥkhī thāy tem puṇyanī ruchinā bhārathī tun duḥkhī thaīsh bhāī! duniyā to ākhī gāṇḍī-pāgal chhe. e to puṇyane sārun kahe ane puṇyavantane sārān sarṭīphikeṭ paṇ āpe. paṇ bāpu! e pāgalanā sarṭīphikeṭ shun kāmanān? bhagavān! tun puṇyanī ruchimān ja āj lagī marī gayo chho.

ahā! ā māragaḍā judā bhāī! ā to vītarāgano mārag nāth! āvun manuṣhyapaṇun tane anantavār āvyun bhāī! paṇ puṇyanā rasamān pāgal tane andar bhagavān chhe enun bhān na thayun. ahā! potānā bhān vinā kyāy kāgaḍā-kutarā ne kīḍānā bhavamān duḥkhamān sabaḍato rajhaḷ‌yo. have (ā bhavamān) paṇ jo antaḥtattvanī vāstavik draṣhṭi nā karī, jevun svarūp chhe tevun pratītimān ne anubhavamān na līdhun to tārān janma-maraṇano āro nahi āve; chorāsīnā avatāramān kyāy rajhaḷīne marī jaīsh.

* gāthā ra60–ra61 bhāvārtha uparanun pravachan *

‘ā agnānamay adhyavasāy ja bandhanun kāraṇ chhe. juo, ahīn puṇpa-pāp-em shabdo nathī līdhā, ahīn to ‘hun āne jivāḍun-mārun chhun; āne sukhī-duḥkhī karun chhun, evo je agnānamay adhyavasāy chhe te ja bandhanun kāraṇ chhe em kahyun chhe. have kahe chhe -

‘temān, ‘jivāḍun chhun, sukhī karun chhun ‘evā shubh ahaṅkārathī bharelo te shubh adhyavasāy chhe ane mārun chhun, duḥkhī karun chhun ‘evā ashubh ahaṅkārathī bharelo te ashubh adhyavasāy chhe. ahaṅkārarūp mithyābhāv to bannemān chhe; tethī agnānamayapaṇe banne adhyavasāy ek ja chhe.’

agnānapaṇānī apekṣhāe shubh ne ashubh bey rāg ek ja chhe, agnān chhe. ‘māṭe em na mānavun ke puṇyanun kāraṇ bījāun chhe ane pāpanun kāraṇ bījun chhe. agnānamay adhyavasāy ja bannenun kāraṇ chhe.’ ahā! agnānīne puṇya pariṇām ho ke pāp pariṇām ho, te bannemān rahelo mithyābhāv-agnānamay adhyavasāy ja anant sansāranun kāraṇ chhe; bahāranī kriyāthī bandh nathī.

[pravachan nan. 317 (chālu) *dināṅk 12-ra-77]

PDF/HTML Page 2591 of 4199
single page version

gāthā–262

एवं हि हिंसाध्यवसाय एव हिंसेत्यायातम्।

अज्झवसिदेण बंधो सत्ते मारेउ मा व मारेउ।
एसो बंधसमासो जीवाणं णिच्छयणयस्स।।
२६२।।
अध्यवसितेन बन्धः सत्त्वान् मारयतु मा वा मारयतु।
एष बन्धसमासो जीवानां निश्चयनयस्य।।
२६२।।

‘ā rīte kharekhar hinsāno adhyavasāy ja hinsā chhe em phalit thayun’-em have kahe chheḥ-

māro–na māro jīvane, chhe bandh adhyavasān thī,
–ā jīv kerā bandhano saṅkṣhep nishchayanay thakī. 262.

gāthārthaḥ– [सत्त्वान्] jīvone [मारयतु] māro [वा मा मारयतु] athavā na māro- [बन्धः] karmabandh [अध्यवसितेन] adhyavasānathī ja thāy chhe. [एषः] ā, [निश्चयनयस्य] nishchayanaye, [जीवानां] jīvonā [बन्धसमासः] bandhano saṅkṣhep chhe.

ṭīkāḥ– par jīvone potānā karmanā udayanī vichitratānā vashe prāṇono vyaparop (-uchchhed, viyog) kadāchit thāo, kadāchit na thāo, -‘hun haṇun chhun’ evo je ahaṅkārarasathī bharelo hinsāmān adhyavasāy (arthāt hinsāno adhyavasāy) te ja nishchayathī tene (hinsāno adhyavasāy karanārā jīvane) bandhanun kāraṇ chhe, kem ke nishchayathī parano bhāv evo je prāṇono vyaparop te parathī karāvo ashakya chhe (arthāt te parathī karī shakāto nathī).

bhāvārthaḥ– nishchayanaye bījānā prāṇono viyog bījāthī karī shakāto nathī; tenā potānā karmanā udayanī vichitratāvash kadāchit thāy chhe, kadāchit nathī thato. māṭe je em māne chhe-ahaṅkār kare chhe ke ‘hun par jīvane mārun chhun’, teno te ahaṅkārarūp adhyavasāy agnānamay chhe. te adhyavasāy ja hinsā chhe-potānā vishuddha chaitanyaprāṇano ghāt chhe, ane te ja bandhanun kāraṇ chhe. ā nishchayanayano mat chhe.

ahīn vyavahāranayane gauṇ karīne kahyun chhe em jāṇavun. māṭe te kathan kathañchit (arthāt apekṣhāpūrvak) chhe em samajavun; sarvathā ekāntapakṣha to mithyātva chhe.

*

PDF/HTML Page 2592 of 4199
single page version

samayasār gāthā ra6raḥ mathāḷun

‘ā rīte kharekhar hinsāno adhyavasāy ja hinsā chhe em phalit thayun’-

em have kahe chhe -

* gāthā ra6raḥ ṭīkā uparanun pravachan *

‘par jīvone potānā karmanā udayanī vichitratānā vashe prāṇono vyaparop (- uchchhed, viyog) kadāchit thāo, kadāchit na thāo, - “ hun haṇun chhun” evo je ahaṅkārarasathī bharelo hinsāmān adhyavasāy (arthāt hinsāno adhyavasāy) te ja nishchayathī tene (hinsāno adhyavasāy karanārā jīvane) bandhanun kāraṇ chhe, kem ke...’

shun kahyun? sāmo par jīv enā karmane kāraṇe eṭale eno āyukarmano uday hoy to, āne māravānā tīvra dveṣh pūrvak cheṣhṭā hoy toy kadāchit na mare. ahīn kahe chhe ke te mare ke na mare tenā prāṇono uchchhed thāy ke na thāy, hun haṇun chhun-evo ahaṅkārarasathī bharelo je adhyavasāy āne chhe te ja nishchayathī tene bandhanun kāraṇ chhe. sāmā jīvane āyuṣhyano uday hoy to āne māravānā bhāv hoy ane māravā pravr̥utta thāy toy na mare, ane sāmā jīvane āyuṣhyano kṣhay thāy to ā jivāḍavānā bhāvathī jivāḍavā prayatna kare toy na jīve, marī jāy; e to badhun sāmā jīvanī dehamān rahevānī sthitinī yogyatā mujab enā āyukarmane anusarīne thāy chhe. tethī kahe chhe ke- sāmo jīv mare ke na mare, enī sāthe hinsāno sambandh nathī, paṇ āne hinsāmān je ahaṅkārayukta agnānamay adhyavasāy thāy chhe te ja hinsā ne bandhanun kāraṇ chhe. samajāṇun kāī....?

have enun kāraṇ samajāvatān kahe chhe-‘kemake nishchayathī parano bhāv evo je prāṇono vyaparop te parathī karāvo ashakya chhe (arthāt te parathī karī shakāto nathī).

shun kahe chhe? ke bījā jīvanā prāṇ-pāñch īndriy, man-vachan-kāy tathā shvāsochchhvās ne āyu-e parano bhāv chhe; e kāī ātmānā bhāv nathī, parabhāvarūp (paranī hayātīrūp) evā e prāṇono nāsh nishchayathī bījā koīthī karī shakāto nathī. ahāhā....! tārā bhāvathī bījānā prāṇono nāsh karāvo ashakya chhe. enā prāṇono nāsh thavo ke na thavo e to enā āyukarmane līdhe chhe. tārā bhāvane kāraṇe bījānun maraṇ ādi banī shakatun nathī. have āvī to chokhavaṭ chhe, chhatān koī paṇḍito āmān goṭā vāḷe chhe.


PDF/HTML Page 2593 of 4199
single page version

* gāthā ra6raḥ ṭīkā uparanun pravachan *

‘nishchayanaye bījānā prāṇono viyog bījāthī karī shakāto nathī; tenā potānā karmanā udayanī vichitratāvash kadāchit thāy chhe, kadāchit nathī thato. ’

matalab ke tenā āyukarmano kṣhay thaī gayo hoy to enā prāṇono viyog thāy, anyathā na thāy; parantu emān tārun kāī kartavya nathī arthāt tyān tun ene mārī ke jivāḍī shakato nathī.

‘māṭe je em māne chhe- ahaṅkār kare chhe ke ‘hun par jīvane mārun chhun,’ teno te ahaṅkārarūp adhyavasāy agnānamay chhe. te adhyavasāy ja hinsā chhe- potānā vishuddha chaitanyaprāṇano ghāt chhe, ane te ja bandhanun kāraṇ chhe. ā nishchayanayano mat chhe.

ahā! ‘hun par jīvane mārī shakun chhun’ evo je bhāv te potānā shuddha chaitanyamay gnātā-draṣhṭā svabhāvaprāṇano ghāt chhe. tevī rīte ‘hun parane jivāḍī shakun chhun’ evo bhāv paṇ potānā shuddha chaitanya gnātā-draṣhṭā svabhāvaprāṇano ghāt chhe. te ja nishchaye bandhanun kāraṇ chhe. have kahe chhe -

‘ahīn vyavahāranayane gauṇ karīne kahyun chhe em jāṇavun.’ bījānā maraṇ-jīvananā prasaṅgamān ānā māravānā ke jivāḍavānā bhāv nimitta hoy chhe em jāṇī vyavahārathī (ārop karīne) em kahevāy ke āṇe āne māryo, āṇe āne jivāḍayo. āvo vyavahāranay chhe te ahīn gauṇ chhe. māṭe te kathan kathañchit (koī apekṣhā pūrvak) chhe em samajavun, sarvathā ekāntapakṣha to mithyātva chhe. em ke par jīv mare tyān potāne māravāno adhyavasāy to hoy chhatān em kahe ke-mane bandh nathī kem ke parane koī mārī shake nahi- to āvo ekānt pakṣha mithyātva chhe. samajāṇun kāī.....? potāne je māravāno adhyavasāy chhe te niyamathī bandhananun kāraṇ chhe.

[pravachan nan. 317*dināṅk 1r-ra-77]

PDF/HTML Page 2594 of 4199
single page version

gāthā 263–264

अथाध्यवसायं पापपुण्ययोर्बन्धहेतुत्वेन दर्शयति–

एवमलिए अदत्ते अबंभचेरे परिग्गहे चेव।
कीरदि अज्झवसाणं जं तेण दु बज्झदे पावं।। २६३।।
तह वि य सच्चे दत्ते बंभे अपरिग्गहत्तणे चेव।
कीरदि अज्झवसाणं जं तेण दु बज्झदे पुण्णं।। २६४।।
एवमलीकेऽदत्तेऽब्रह्मचर्ये परिग्रहे चैव।
क्रियतेऽध्यवसानं यत्तेन तु बध्यते पापम्।। २६३।।
तथापि च सत्ये दत्ते ब्रह्मणि अपरिग्रहत्वे चैव।
क्रियतेऽध्यवसानं यत्तेन तु बध्यते पुण्यम्।। २६४।।

have, (hinsā-ahinsānī jem sarva kāryomān) adhyavasāyane ja pāp-puṇyanā bandhanā kāraṇapaṇe darshāve chheḥ-

em alīkamānhī, adattamān, abrahma ne parigrah viṣhe
je thāy adhyavasān tethī pāpabandhan thāy chhe. 263.
e rīt satye, dattamān, vaḷī brahma ne aparigrahe
je thāy adhyavasān tethī puṇyabandhan thāy chhe. 264.

gāthārthaḥ– [एवम्] e rīte (arthāt pūrve hinsānā adhyavasāy viṣhe kahyun tem) [अलीके] asatyamān, [अदत्ते] adrattamān, [अब्रह्मचर्ये] abrahmacharyamān [च एव] ane [परिग्रहे] parigrahamān [यत्] je [अध्यवसानं] adhyavasān [क्रियते] karavāmān āve [तेन तु] tenāthī [पापं बध्यते] pāpano bandh thāy chhe; [तथापि च] ane tevī ja rīte [सत्ये] satyamān, [दत्ते] dattamān, [ब्रह्मणि] brahmacharyamān [च एव] ane [अपरिग्रहत्वे] aparigrahamān [यत्] je [अध्यवसानं] adhyavasān [क्रियते] karavāmān āve [तेन तु] tenāthī [पुण्यं बध्यते] puṇyano bandh thāy chhe.

ṭīkāḥ– e rīte (-pūrvokat rīte) agnānathī ā je hinsāmān adhyavasāy karavāmān āve chhe tem asatya, adatta, abrahmacharya ane parigrahamān paṇ je


PDF/HTML Page 2595 of 4199
single page version

(adhyavasāy) karavāmān āve, te badhoy pāpanā bandhanun ekamātra (-ekanun ek) kāraṇ chhe; ane je ahinsāmān adhyavasāy karavāmān āve chhe tem je satya, datta, bahmacharya ane aparigrahamān paṇ (adhyavasāy) karavāmān āve, te badhoy puṇyanā bandhanun ekamātra kāraṇ chhe.

bhāvārthaḥ– jem hinsāmān adhyavasāy te pāpabandhanun kāraṇ kahyun chhe tem asatya, adatta (-vagar dīdhelun levun te, chorī), abrahmacharya ane parigrah-temanāmān adhyavasāy te paṇ pāpabandhanun kāraṇ chhe. vaḷī jem ahinsāmān adhyavasāy te puṇyabandhanun kāraṇ chhe tem satya, datta (-dīdhelun levun te), brahmacharya ane aparigrah-temanāmān adhyavasāy te paṇ puṇyabandhanun kāraṇ chhe. ā rīte, pāñch pāpomān (avratomān) adhyavasāy karavāmān āve te pāpabandhanun kāraṇ chhe ane pāñch (ekadesh ke sarvadesh) vratomān adhyavasāy karavāmān āve te puṇyabandhanun kāraṇ chhe. pāp ane puṇya bannenā bandhanamān, adhyavasāy ja ek mātra bandh-kāraṇ chhe.

*
samayasār gāthā 263–264ḥ mathāḷun

have (hinsā-ahinsānī jem sarva kāryomān) adhyavasāyane ja pāp-puṇyanā bandhanā kāraṇapaṇe darshāve chhe-

* gāthā 263–264ḥ ṭīkā uparanun pravachan *

‘e rīte (-pūrvokta rīte) agnānathī ā je hinsāmān adhyavasāy karavāmān āve chhe tem....’

ahīn shun kahevun chhe? ke bījānī hinsā hun karī shakun chhun evo je adhyavasāy karavāmān āve chhe te bandhanun kāraṇ chhe. ahīn adhyavasāy eṭale mithyādraṣhṭine je ekatvabuddhinā pariṇām hoy chhe tenī vāt chhe. mithyādraṣhṭino e adhyavasāy bandhanun kāraṇ chhe.

dharmīne-samakitīne paramān ekatvabuddhi nathī; chhatān hinsā-ahinsādinā pariṇām to hoy chhe, paṇ eno te kartā nathī, svāmī nathī. tethī e pariṇāmathī tene je bandh thāy chhe tene ahīn gauṇ gaṇavāmān āvel chhe.

bījāne hun mārī-jivāḍī shakun chhun evo pariṇām-adhyavasāy ahaṅkārayukta mithyātva chhe. evo adhyavasāy dharmī jīvane nathī. chhatān ene asthiratānā kāraṇe (mārī shakun, jivāḍī shakun em nahi) hinsā-ahinsāno vikalpa-pariṇām thāy chhe, paṇ tyān men hinsā karī ke men dayā pāḷī-em te mānato nathī. hun to nimittamātra


PDF/HTML Page 2596 of 4199
single page version

chhun em te māne chhe. tethī e asthiratānā pariṇāmathī ene kiñchit bandh hovā chhatān, ekatvabuddhijanit bandh tene nahi hovāthī, bandh nathī em kahevāmān āve chhe.

gnānīne paripūrṇa abandhadashā nathī e apekṣhā laīe tyāre, jo ke ekatvabuddhi nathī chhatān, je asthiratānā pariṇām chhe te paṇ bandhanun kāraṇ chhe em kahīe. parantu agnānīne ekatvabuddhino adhyavasāy ja mukhyapaṇe bandhanun kāraṇ chhe e apekṣhāe gnānīne je kiñchit asthiratānā kāraṇe bandh thāy chhe tene gauṇ gaṇī tene bandh nathī em kahevāmān āvyun chhe. samajāṇun kāī...?

em joīe to ‘adhyavasāy’ shabda chār rīte vaparāy chheḥ- 1. mithyāshraddhānarūp sva-paranī ekatvabuddhino adhyavasāy te bandhanun kāraṇ chhe, 2. paramān sukh chhe, puṇyathī dharma chhe, pāpamān majhā chhe- ītyādi sva-par sambandhī mithyābuddhisahit vibhāvabhāv te adhyavasāy bandhanun kāraṇ chhe.

3. paramān ekatvabuddhi na hoy chhatān parasanmukhatānā je vibhāv pariṇām gnānīne thāy chhe te kiñchit bandhanun kāraṇ chhe. tyān ekatvabuddhijanit anant sansāranā kāraṇarūp bandh nathī tethī ene gauṇ gaṇī bandh gaṇavāmān āvel nathī e bījī vāt chhe, bākī e pariṇām chhe e apekṣhāe te adhyavasāy bandhanun kāraṇ chhe. ahīn te gauṇ chhe.

4. je pariṇāmamān pragnāchhīṇī vaḍe rāg ne ātmāno bhed karīne shuddha chaitanyasvabhāvī ātmāmān ekatva karyun chhe evā nirmaḷ pariṇāmane paṇ adhyavasāy kahe chhe, te adhyavasāy mokṣhanun kāraṇ chhe.

ā pramāṇe jyān je artha thato hoy tyān yathāsthit te artha karavo joīe agnānīne paramān ekatābuddhipūrvak je adhyavasāy chhe te bandhanun ja kāraṇ chhe, jyāre gnānīne paranī ekatābuddhirahit pariṇām hoy chhe te mukhyapaṇe bandhanun kāraṇ nathī. bhāī! āvo moṭo pher chhe. potāne man phāve tem artha kare te na chāle. samajāṇun kāī....?

e to āgaḷ āvī gayun (bandh adhikāranī sharūātanī gāthāomān) ke samyagdraṣhṭi upayogamān rāganun ekatva karato nathī māṭe tene bandh nathī; asthiratānā pariṇāmane tyān gaṇyā nathī. jyāre mithyādraṣhṭi upayogamān rāgane ek kare chhe. shun kīdhun? ke mithyādraṣhṭi, pote chhe to nitya nirañjan gnānanā nirmaḷ upayogasvarūp, paṇ te upayogabhūmimān rāgathī ekatva kare chhe ane māṭe te adhyavasāy tene bandhanun ja kāraṇ thāy chhe. tathā je gnānanā pariṇām bhagavān gnāyakanā trikāḷī nirmaḷ upayogamān ekatva kare chhe te adhyavasāy mokṣhanun kāraṇ bane chhe. āvī vāt chhe. jyān jem hoy tem yogya samajavun joīe.


PDF/HTML Page 2597 of 4199
single page version

ahīn kahe chhe-‘e rīte agnānathī ā je hinsāmān adhyavasāy karavāmān āve chhe tem asatya, adatta, abrahmacharya, ane parigrahamān paṇ je (adhyavasāy) karavāmān āve, te badhoy pāpanā bandhanun ekamātra (-ekanun ek) kāraṇ chhe.’

shun kīdhun? jūṭhun bolavānī bhāṣhā hun karī shakun chhun-e adhyavasāy mithyātva chhe, bandhanun ja kāraṇ chhe. bolavāpaṇe je vachan chhe te to bhāṣhāvargaṇānun kārya chhe. bhāī! tane jūṭhun bolavānā ashubh bhāv thāy te bhāv ane jūṭhān vachan sāthe tun ekatva kare, te kriyāmān ahaṅkār kare te mithyā shalya chhe prabhu! ane te pāpabandhanun ja ekamātra kāraṇ chhe. ā koī loko ame jūṭhun bolīne amārān kām hoshiyārīthī pār pāḍīe chhīe em nathī kahetā? ahīn kahe chhe- bhagavān! e tārun mithyā shalya chhe ane tane anant sansāranun kāraṇ chhe. lyo, āvun! bichārāone khabar na maḷe ane kyāy sansāramān rajhaḷī mare.

tevī rīte adattagrahaṇ-bījānī chīj hun chorīne laī shakun chhun evo adhyavasāy paṇ mithyātva chhe ne pāpabandhanun kāraṇ chhe. bhāī! adattagrahaṇamān thatī jaḍanī kriyāmān ane tane thatā chorīnā ashubhabhāvamān ahaṅkār kare ke kevī ame siphatathī chorī karī? paṇ e adhyavasāy mahā pāpabandhanun kāraṇ chhe em kahe chhe.

tevī rīte abrahmamān viṣhayano-maithunano je bhāv chhe te ashubhabhāv chhe. tyān te maithunanā ashubhabhāvanī ane sharīranī kriyā je maithunanī thāy te hun karī shakun chhun evo adhyavasāy mithyātvabhāv chhe. ahāhā....! bhagavān ātmā shuddha ek gnāyakabhāvamātra brahmānandasvarūp chhe; ane sharīr to jaḍ bhinna chhe. tyān viṣhayasevanamān sharīranī kriyā je thāy te hun karun chhun em māne te mithyātva chhe. tenun phaḷ anant sansār chhe.

tem parigrahamān hun vastra rākhī shakun chhe, paisā rākhī shakun chhun, paisā kamāī shakun chhun, paisānī vyavasthā karī shakun chhun. sonun-chāndī-javāharāt rākhī shakun chhun. , sharīr, vāṇī ītyādi paranī kriyā karī shakun chhun evo je paranā parigraharūp ekatvano adhyavasāy chhe te mithyātva chhe ane te chāragatirūp sansāramān rakhaḍavānun kāraṇ chhe.

ā pramāṇe agnānīne asatya, adatta, abrahma, ane parigrahamān je paranā ekatvarūp adhyavasāy chhe te pāpabandhanun kāraṇ chhe.

ahā! vītarāgano mārag bahu judo chhe bhāī! je gnānanī paryāyanun pariṇaman ekalun parasanmukhapaṇe thāy te mithyātvasahit hovāthī mithyāgnān chhe ane te bandhanun- sansāranun kāraṇ bane chhe. jyāre je gnānanun pariṇaman bhagavān gnāyakanī sanmukh thaīne thāy te samyaggnān chhe ane te mokṣhanun kāraṇ chhe. tyān gnānīne jarā bhūmikāyogya


PDF/HTML Page 2598 of 4199
single page version

hinsā, jūṭh, adatta, abrahma ne parigrah sambandhī kiñchit ashubh rāg asthiratāmān thāy chhe paṇ temān e badhun hun karī shakun chhun evā mithyā abhiprāyano ananto ras tene tuṭī gayo hoy chhe tethī je alpa ras sahit bandh paḍe chhe tene ahīn gaṇatarīmān līdho nathī, kemake te nirjarī javā khāte hoy chhe.

enā asthiratānā pariṇāmane mukhya karīne gaṇīe to tene e pāpabandhanun kāraṇ chhe, paṇ tene ahīn gauṇ karī, agnānīne je paramān ekatvabuddhisahit adhyavasāy chhe tene ja pāpabandhanun ekamātra kāraṇ gaṇyun chhe.

have bījī vāt jarā jhīṇī. shun kahe chhe? ke- ‘ane je ahinsāmān adhyavasāy karavāmān āve chhe tem je satya, datta, brahmacharya ane aparigrahamān paṇ (adhyavasāy) karavāmān āve te badhoy puṇyanā bandhanun ekamātra kāraṇ chhe.

ahā! ahinsāmān hun parane jīvāḍī shakun chhun, bījā jīvonī dayā pāḷī shakun chhun’ evo je adhyavasāy chhe te mithyātva chhe ne puṇyabandhanun kāraṇ chhe. āvun lyo! bhāī! ā to vītarāganā kāyadā bāpu!

ahāhā...! traṇalokanā nāth sarvagna paramātmā jene ek samayamān satya ane asatya badhun gnānamān āvyun e bhagavānanī vāṇīmān ā āvyun ke- paranī ahinsā karī shakun chhun, ekendriyādi chha kāyanā jīvonī dayā karī shakun chhun evo abhiprāy mithyā chhe ane te puṇyabandhanun kāraṇ chhe. bhāī! puṇyabandhanun kāraṇ kahyun māṭe harakhāvā jevun nathī hon; kem ke puṇyane pāp-bannemāny bandhanun kāraṇ to ahaṅkārayukta ek mithyā adhyavasāy ja chhe. tethī puṇya sārun-bhalun ne pāp kharāb em pher na pāḍavo. banne bandhanī apekṣhāe samān ja chhe.

jem ahinsāmān tem satyamān- hun satya bolun chhun, vā bhāṣhā satya karī shakun chhun evo adhyavasāy te mithyātvabhāv chhe. are bhāī! je bhāṣhā bolāy te to jaḍ shabdavargaṇānun kārya chhe. tene chetan kem kare. ? tathāpi hun (-chetan) ām satya vachan bolī shakun chhun, ane hun bolun to bolāy ne na bolun to na bolāy em je māne chhe te mūḍh mithyādraṣhṭi chhe. ahā! satya bolavāno bhāv ane bhāṣhānā jaḍ paramāṇuonī kriyā hun karun chhun em je māne chhe te mithyātvabhāv chhe. tyān satya bolavānā shubhabhāvathī puṇyabandh thāy chhe paṇ sāthe anant sansāranun bīj evun mithyātva to ūbhun ja chhe.

tem dattamān, dīdhā vinā levun nahi, dīdhelun levun-evo achauryano bhāv te shubhabhāv chhe. tyān e shubhabhāvano hun svāmī chhun, ne dīdhelī par chīj hun levī hoy to laun, na levī hoy to na laun- em paradravyanī kriyāno hun svāmī chhun evo


PDF/HTML Page 2599 of 4199
single page version

adhyavasāy kare te mithyātvabhāv chhe. bhāī! paradravya āve te enā kāraṇe ne na āve te paṇ enā kāraṇe; emān tārun kāī kartavya nathī, chhatān te dīdhelun hun laī shakun chhun āvo shubh adhyavasāy puṇyabandhanun kāraṇ chhe ane bhegun mithyātva to ūbhun ja chhe.

tem brahmacharyamān, ‘hun sharīrathī brahmacharya pāḷī shakun chhun’ evo adhyavasāy mithyātvabhāv chhe; enāthī puṇyabandhan thāy chhe. ahā! sharīr to jaḍ bhinna dravya chhe. āne brahmacharya pāḷavāno bhāv thayo hoy tyān sharīranī viṣhayanī kriyā na thaī to ‘men na karī to na thaī’- em jaḍanī kriyānun kartāpaṇun māne te adhyavasāy mithyātva chhe; kemake sharīranī kriyā je samaye je thāy te to tenā rajakaṇo svatantrapaṇe kare chhe. tyān hun viṣhay na sevun evo bhāv shubhabhāv chhe tethī puṇyabandh thāy chhe paṇ sāthe mithyātva to ūbhun ja chhe.

tevī rīte aparigrahamān, hun parigraharahit chhun, vastra chhoḍīne nagna thayo chhun ane gharabār sarva chhoḍayān chhe-evo je aparigrahano abhimānayukta adhyavasāy chhe te mithyātvabhāv chhe kemake par vastunā grahaṇ-tyāg ātmāmān kyān chhe? are bhāī! nagnapaṇun e to sharīranī jaḍanī avasthā chhe. tenun tun (-chetan) kem kare? ane vastrādi tārāmān ke di ‘hatān te ten chhoḍayān? vāstavamān paravastunān grahaṇ-tyāg potāne māne e mithyātvabhāv chhe. paravastune hun chhoḍun evo adhyavasāy puṇyabandhanun kāraṇ thāy chhe, paṇ sāthe mithyātva to ūbhun ja chhe.

ā pramāṇe pāñch avrat chhe te pāp chhe ane pāñch mahāvrat chhe te puṇya chhe; ane ‘te hun karun’ evo je adhyavasāy chhe te mithyātva chhe ane te pāp ne puṇyabandhanun kāraṇ thāy chhe. mahāvratanā pariṇām paṇ hun karun evī je ekatvabuddhi chhe te mithyātvasahit puṇyabandhanun kāraṇ chhe, paṇ jarīy dharma nathī. samajāṇun kāī....?

koī loko vaḷī kahe chhe- shubhabhāvamān ashubhabhāvanī jeṭalī nivr̥utti chhe teṭalo dharma chhe ane shubhano bhāv jeṭalo chhe te puṇya-bandhanun kāraṇ chhe. ā shun kahe chhe samajāṇun? em ke bhale mithyātva hoy, paṇ shubhabhāvamān jeṭalī ashubhathī nivr̥utti chhe teṭalī samvar nirjarā chhe ane je rāg bākī chhe te āsrav chhe. ek shubhabhāvathī bey thāy chhe- puṇyabandhey thāy chhe ne samvar-nirjarā thāy chhe.

are bhāī! ā to mahā viparīt vāt chhe. ahīn ā chokakhun to chhe ke- ahinsādi mahāvratamān par taraphanā ekatvabuddhinā pariṇām je chhe te mithyātva chhe; te badhoy adhyavasāy puṇyabandhanun ekamātra kāraṇ chhe, jarīye dharmanun (-samvar nirjarānun) kāraṇ nathī. arthāt mithyātvasahitano je shubhabhāv chhe te ekalā puṇya-bandhanun kāraṇ chhe, ane jarīy dharmanun (-samvar-nirjarānun) kāraṇ nathī.


PDF/HTML Page 2600 of 4199
single page version

* gāthā ra63–ra64ḥ bhāvārtha uparanun pravachan *

‘jem hinsāmān adhyavasāy te pāpabandhanun kāraṇ kahyun chhe tem asatya, adatta, abrahmacharya ane parigrah-temanāmān adhyavasāy te paṇ pāpabandhanun kāraṇ chhe.’

jem ‘hun parane mārī shakun chhun’- evo adhyavasāy pāpabandhanun kāraṇ chhe tem ‘hun jūṭhun bolī shakun chhun,’ pārakī chīj chhīnavī shakun chhun, dīdhā vinā hun mārī tākātathī bījāne lūṇṭī shakun chhun, viṣhayasevanādi karī shakun chhun, strīnā sharīrane bhogavī shakun chhun tathā dhanādi sāmagrīno yatheṣhṭa saṅgrah karī shakun chhun-ītyādi asatya, adatta, abrahma ne parigrah sambandhī je adhyavasāy chhe te saghaḷoy pāpabandhanun kāraṇ chhe em kahe chhe.

lyo, āmān koī vaḷī kahe chhe- ‘men karyun’ evun abhimān hoy to emān pāpabandh thāy paṇ ‘kare’- emān ene bandhanun kāraṇ na thāy, em ke ‘karī shakun chhun’ em māne emān pāpabandh na thāy. emanun kahevun chhe ke ‘karī to shake chhe’ paṇ kare enun abhimān na karavun.

ahā! āvaḍo moṭo pher! ahīn to em kahe chhe ke-‘hun paranun karī shakun chhun’ evo je abhiprāy chhe te ja mithyātvano ahaṅkār chhe, athavā ahaṅkārarūp mithyātva chhe. tārī mānyatāmān bahu pher bhāī! are! bhagavānanā virah paḍayā! kevaḷī koī rahyā nahi, avadhignān ādi r̥uddhino abhāv thaī gayo ne bāpanā mūā pachhī ‘bāp ām kahetā hatā ne tem kahetā hatā’ em dīkarāo jem kheñchatāṇ karī andar andar laḍe tem ā duṣham kāḷamān loko vād-vivāde chaḍhayā chhe, man phāve tem kheñchatāṇ kare chhe.

have kahe chhe-‘vaḷī jem ahinsāmān adhyavasāy te puṇyabandhanun kāraṇ chhe tem satya, datta, brahmacharya ane aparigrah-temanāmān adhyavasāy te paṇ puṇyabandhanun kāraṇ chhe’

jem hun jīvadayā pāḷun chhun, par jīvonī rakṣhā karī shakun chhun-evo adhyavasāy puṇyabandhanun kāraṇ chhe tem hun satya bolī shakun chhun, satyanī vyākhyā karī shakun chhun, bījāne upadesh daī shakun chhun evo adhyavasāy paṇ puṇyabandhanun kāraṇ chhe, tem dattamān eṭale dīdhelun levun temān- ā hun dīdhelun laun chhun, dīdhā vinā na lau evo je ahaṅkārayukta adhyavasāy chhe te puṇyabandhanun kāraṇ chhe, bhagavān! te dīdhelun līdhun em māne paṇ paradravyane levun- devun- ātmāmān chhe kyān? bhagavān! tun ek gnāyakabhāv chhe ne? emān ‘men dīdhelun līdhun’- eno kyān avakāsh chhe? jagatanī pratyek chīj āve jāy te svatantra chhe.

tem brahmacharyamān- ā sharīr men brahmacharyamān rākhyun chhe evo adhyavasāy puṇya-