Pravachan Ratnakar-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 268-269 ; Kalash: 172.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 133 of 210

 

PDF/HTML Page 2641 of 4199
single page version

seve chhe paṇ te bhāv te te par dravyanī kriyā karavā shaktimān nathī arthāt te bhāv paranī kriyāmān akiñchitkar chhe. bhagavān! tārī hoshiyārī ke buddhi shun paramān garī jāy chhe? nā; kadīy nahi. māṭe e adhyavasān potānī arthakriyā karanārun nathī ane tethī mithyā ja chhe.

koī vaidya em māne ke hun ā davā ene (-par jīvane) āpun chhun enāthī enā sharīranī nīrogitā thaī jashe to eno e adhyavasāy jūṭho nirarthak chhe em kahe chhe; kemake sharīranī nīrogitā e adhyavasāyanun kārya nathī. e adhyavasāy kartā ne sharīranī nīrogitā kārya em chhe nahi. ahā! sharīranī nīrogitā thāy emān enā (vaidyanā) pariṇām nimitta ho, paṇ e nimitta enā sharīranī nīrogitānun kartā nathī. āvī jhīṇī vāt bhāī!

atyāre upādān ane nimittanī bahu moṭī charchā chāle chhe ne? upādān eṭale dravyanī potānī paryāyanī tatkālīn yogyatā; te enī janmakṣhaṇ chhe ane enāthī paryāy janme chhe, utpanna thāy chhe; paṇ nimittathī thāy chhe em traṇakāḷamān nathī. hā, nimitta chhe kharun, chhe to bhale chhe, paṇ nimitta paramān kāī vilakṣhaṇatā karatun nathī, e paramān akiñchitkar chhe.

juo, ā pāṇī garam thāy chhe te potānī paryāyanī tatkālīn yogyatāthī thāy chhe. te kāḷe bahār agninun nimitta chhe, paṇ agni pāṇīne garam kare chhe em chhe nahi. pāṇīnī garam avasthāno agni kartā nathī. pāṇī pahelān ṭhaṇḍun hatun ne have garam thayun e potānī paryāyanā upādānathī (-nij shaktithī) garam thayun chhe, e enī janmakṣhaṇathī thayun chhe; emān agni nimitta avashya chhe, nimitte pāṇīne garam karyun nathī. āvī bhāre sūkṣhma vāt bhāī! duniyāthī sāv judī.

pratyek dravyanī je samayamān je paryāy thavāyogya hoy te samayamān te ja thāy chhe; te samaye paravastu nimitta hoy; paṇ nimitta upādānanī paryāyane kare chhe vā temān kāī vilakṣhaṇatā kare chhe e sāv khoṭī vāt chhe. banārasīdāse upādān-nimittanā dohāmān lakhyun chhe ke-

‘upādān bal jahān̐ tahān̐, nahi nimittako dāv’

jyān tyān arthāt sarvatra (pratyek) dravyanī je je paryāy thāy chhe te dravyanī nijashaktithī-upādānanā baḷathī thāy chhe, temān nimittano koī dāv ja nathī, arthāt nimitta-paravastu emān akiñchitkar chhe.

aho! ā to mahā alaukik siddhānt chhe. jenī samajamān te besī jāy tenā


PDF/HTML Page 2642 of 4199
single page version

bhāgyanī shī vāt! tenun to mahākalyāṇ thaī jāy. ahā! ā sharīr, man, vāṇī, kuṭumb- parivār ityādi sarva paradravyanī kriyā hun karī shakato nathī em jene antaramān besī jāy tenī draṣhṭi sarva paradravyathī khasīne bhagavān gnāyakasvabhāvī ātmāmān lāgī jāy ane tyāre tene mithyātvano nāsh thaīne samyagdarshananī prāpti thaī jāy. āvo adbhūt siddhānt ne adbhūt antaḥtattva chhe. samajāṇun kāī....?

* gāthā 267ḥ bhāvārtha uparanun pravachan *

‘je hetu kānīpaṇ na kare te akiñchitkar kahevāy chhe.’ juo, ā mahāsiddhānt kahyo. hetu nām kāraṇ kahevāy kharun, paṇ te kānīpaṇ na kare to akiñchitkar chhe, nimittakāraṇ akiñchitkar chhe, kemake te paramān kāī karatun nathī. ‘nishchay-vyavahār’mān paṇ nishchayano hetu-kāraṇ vyavahār chhe em (shāstramān) āve chhe. ‘kāraṇ so vyavahāro’-em āve chhe ne? temān paṇ ā ja siddhānt chhe ke vyavahār chhe te hetu chhe paṇ e kāī nishchayane karatun nathī arthāt e akiñchitkar chhe. je koī kāraṇ, nimitta vā hetu paranun kānīpaṇ na kare te akiñchitkar kahevāy chhe.

‘ā bāndhavā-chhoḍavānun adhyavasān paṇ paramān kāī karatun nathī; kāraṇ ke te adhyavasān na hoy topaṇ jīv potānā sarāg-vītarāg pariṇāmathī bandh-mokṣhane pāme chhe. ane te adhyavasān hoy topaṇ potānā sarāg-vītarāg pariṇāmanā abhāvathī bandh-mokṣhane nathī pāmato.’

juo, ‘bījāne hun pāp bandhāvun jethī te narakādi durgatie jāy’-evo je adhyavasāy chhe te akiñchitkar chhe kemake te parane bandhāvānun kārya karī shakato nathī. parane bandhāvāno adhyavasāy parane bandhāvī shakato nathī. vaḷī ‘bījāne hun bandhāvun’ evo adhyavasāy na hoy topaṇ bījo potānā sarāg-vikārī pariṇāmathī bandhāy chhe. māṭe parane bandhāvānā tārā adhyavasānanā kāraṇe par jīv bandhāy chhe em chhe nahi. par jīv to potānā agnānamay rāgādibhāvathī ja bandhāy chhe.

vaḷī tāro parane mukta karavāno adhyavasāy hoy topaṇ vītarāgabhāv vinā, sarāg pariṇāmano abhāv thayā vinā te mūkāto nathī; ane parane mukta karavāno adhyavasāy na hoy topaṇ vītarāgabhāvathī, sarāg pariṇāmanā abhāvathī enī mukti thaī jāy chhe. māṭe parane mukta karavānā tārā adhyavasānanā kāraṇe par jīv mukāy chhe em chhe nahi. par jīv to potānā vītarāgabhāvathī ja mukāy chhe. ahā! ā to ekalā nyāy bharyā chhe.

bhāī! tārā pariṇām evā hoy ke āne hun bandhāvun-mukāvun topaṇ e sāmo jīv potānā sarāgabhāv vinā bandhāy nahi ane potānā vītarāgabhāv vinā mukāy


PDF/HTML Page 2643 of 4199
single page version

nahi. vaḷī ‘hun āne bandhāvun-mūkāvun-evā tārā pariṇām na hoy topaṇ sāmo jīv potānā sarāgabhāvathī bandhāy chhe ane vītarāgabhāvathī mūkāy chhe. ā pramāṇe paranā bandh-mokṣhamān tāro adhyavasāy akiñchitkar chhe, arthāt kāī paṇ karī shakato nathī; māṭe te mithyā-nirarthak chhe.

lyo, ā nimittanā sambandhamān moṭī takarār chhe ne ke-nimitta paranun kāīk kare chhe. em nathī bhāī! nimitta chhe kharun, paṇ nimitta paranun kāī paṇ na kare. nimitta paramān akiñchitkar chhe. āvī ja vastuvyavasthā chhe bāpu! karmano uday jīvanā vikārī pariṇāmano hetu-nimitta chhe, paṇ te jīvanā vikārī pariṇāmane jarīy na kare. ā vastusthiti chhe.

ahīn kahe chhe-‘ā rīte adhyavasān paramān akiñchitkar hovāthī sva-arthakriyā karanārun nathī ane tethī mithyā chhe.’

jīvanā parane duḥkhī-sukhī karavānā, parane māravā-jivāḍavānā ke parane bandhāvā- mūkāvānā adhyavasān chhe te paramān akiñchitkar hovāthī potānī prayojanabhūt kriyā- svaarthakriyā karatā nathī māṭe te mithyā chhe. alabat te adhyavasāy potānā anartha māṭe saphaḷ chhe, paṇ paramān kriyā karavāmān niṣhphaḷ hovāthī mithyā chhe. āvī vāt chhe.

have ā arthanā kaḷasharūpe ane āgaḷanā kathananī sūchanikārūpe shlok kahe chheḥ-

* kaḷash 171ḥ shlokārtha uparanun pravachan *

अनेन निष्फलेन अध्यवसायेन मोहितः’ ā niṣhphaḷ (nirarthak) adhyavasāyathī mohit thayo thako ‘आत्मा’ ātmā ‘तत् किञ्जन अपि न एव अस्ति यत् आत्मानं न करोति’ potāne sarvarūp kare chhe, evun kāī paṇ nathī ke je-rūp potāne na karato hoy.

shun kahe chhe? ke ā jūṭhā-nirarthak adhyavasāyathī jīv anādithī ghelo nām pāgal thaī rahyo chhe. hun ānun karun ne tenun karun, hun bāyaḍīnun karun, chhokarānnun karun, raḷavānun karun ne tenī vyavasthā karun, bījāne jivāḍavānun karun ne māravānun karun, ītyādi evā adhyavasāyathī e vimohit arthāt pāgal thaī gayo chhe. ahā! ā badhā duniyānā kahevātā ḍāhyā loko ā rīte mūrkha-pāgal chhe em kahe chhe. jagatamān jeṭalā padārtha chhe tenī kriyā hun karun chhun em māne chhe ne? tethī teo mūḍh mithyādraṣhṭi pāgal chhe, kemake vāstavik svarūp to ā chhe ke-

‘hotā svayam jagat pariṇām, main īsakā kayā karatā kām?’

shāstramān (samayasār kaḷashaṭīkāmān) āve chhe ke-jīv sansāramān bhamatān bhamatān jyāre ardhapudgalaparāvartan mātra kāḷ bākī rahe chhe tyāre ja samyaktva upajavāne


PDF/HTML Page 2644 of 4199
single page version

yogya chhe. ānun nām kāḷalabdhi chhe. have āvun jo nakkī karavā jāy to kramabaddha (pariṇaman) nakkī thaī jāy; paryāyano kāḷ ane kram nakkī thaī jāy, kramabaddhaparyāy siddha thaī jāy. eṭale koī loko ene uḍāḍī de chhe, em ke-ardhapudgalaparāvartan sansār bākī hoy tyāre ja samakit thāy em nahi. paṇ bāpu! chhe to em hon, tārā abhiprāyamān bhūl chhe; vastuno svabhāv to jem chhe tem ja chhe. (ātmā kevaḷagnān- svabhāvī ja chhe).

e loko kramabaddhano niṣhedh karatān kahe chhe-juo, ‘parīkṣhāmukh’ mān sūtra chhe ke gnānanī avasthā, ā sharīr-man-vāṇī chhe, ā ghaṭ-paṭ chhe, ā mahel-makān chhe ityādi parane ‘chhe, chhe’ -em pratyakṣha nakkī kare chhe ane temān (gnānamān) e pratyakṣha thāy chhe to e gnānanī paryāy svane pratyakṣha kem na kare? emān (gnānamān) svasvarūp pratyakṣha kem na jaṇāy? āmānthī e loko em kāḍhe chhe ke-ardhapudgalaparāvartanano kāḷano niyam lāgu na paḍe.

bhāī! tyān parīkṣhāmukhamān sūtrakārano e āshay nathī. tyān to em kahevun chhe ke andar ātmāno je gnānadarshanasvabhāv chhe te svaparaprakāshak chhe. enī paryāyamān paṇ svaparaprakāshakapaṇun chhe. ahā! je gnānanī paryāy, ā sharīr chhe, vāṇī chhe ityādi parane pratyakṣha kare chhe te svane pratyakṣha kem na kare?

ahāhā...! bhagavān! tāro sva-paraprakāshak svabhāv chhe ne! andaramān gnānadarshan guṇ chhe te sva-paraprakāshak chhe ne! enī paryāyamān paṇ sva-paraprakāshakapaṇun chhe to e parane prakāshe chhe, ā chhe, ā chhe, -em parano gnānanī paryāy nirṇay kare chhe to pachhī ‘ā hun trikāḷī gnāyak chhun’ em svano nirṇay emān kem na kare! em karīne parīkṣhāmukhamān tyān sūtra mūkayun chhe to kāḷane chhedavā (eṭale ke muktine pāmavā, paṇ tyān ardhapudgalaparāvartananī vāt nathī), paṇ tyān siddhānt e siddha karavo chhe ke je gnānanī paryāy ā bāyaḍī, chhokarān, dukān, paisā vagere badhun chhe, chhe, chhe-em pratyakṣha jāṇe chhe arthāt gnānamān barābar nakkī kare chhe, e chījone kare chhe em nahi, gnānamān jāṇe chhe te gnānanī paryāy to sva-paraprakāshak chhe; to pachhī te svane kem na prakāshe? nyāy samajāy chhe kāī...?

jem parano nirṇay (-prakāsh) karatān e badhun par pratyakṣha thāy chhe tem jyāre svano nirṇay (-prakāsh) kare chhe tyāre sva pratyakṣha thāy chhe; kemake prakāsh nāmano enāmān guṇ chhe. e ekānte parane prakāshe chhe e to ekānt thaī gayun; eno guṇ to sva- paraprakāshak chhe. kharekhar sva pratyakṣha thāy evo eno guṇ chhe ane e guṇamān parane prakāshavānun sāmarthya saheje khīlī jāy chhe. āvī vāt chhe.


PDF/HTML Page 2645 of 4199
single page version

have visheṣh vātaḥ ke gnānanī paryāyamān vartamān parane prakāshavānun-pratyakṣha karavānun sāmarthya chhe to te svane pratyakṣha kem na kare? kare. jo em chhe to pachhī te gnānanī paryāy bhaviṣhyanī paryāyane paṇ atyāre (-vartamānamān) kem na jāṇe? vartamān gnānaparyāy anantā dravya, guṇ ne paryāyane jāṇe chhe to potānī anant bhaviṣhyanī paryāyane paṇ kem na jāṇe? shun kīdhun? ke gnānamān parane jāṇavānun sāmarthya pratyakṣha nakkī thāy chhe to enāmān svane jāṇavānun paṇ sāmarthya nakkī thāy chhe. ane to pachhī e shrutagnānanī paryāy bhaviṣhyane paṇ vartamānamān jāṇe chhe em kem nakkī na thāy? nyāy samajāy chhe kāī...? ahāhā...! kevaḷagnānī pratyakṣha jāṇe chhe ane shrutagnānī parokṣha jāṇe chhe. shrutagnānī, bhaviṣhyanī je shrutagnānanī thashe te, ne kevaḷagnānanī thashe te-te badhīy anantī paryāyane (parokṣha) jāṇe chhe. ahā! bhagavān! tārun koī gajab adbhut sāmarthya chhe! prabhu! tun mahān chho paṇ tane tārā mahimānī khabar nathī.

bhagavān! tun par chījanī moṭapamān muñjhāī gayo? ā shun thayun tane? ā rāg ne ā sheṭhāī, ā devatāī ne ā vaibhav, ā paisā ke ā sharīranun rūpāḷāpaṇun-ityādimān emān tun kayāny nathī bhāī! ane e chījo tārāmān nathī. tārāmān to ek samayamān lokālokane prakāshe evun sāmarthya chhe prabhu! arere! eṇe paranī moṭap āḍe anantakāḷ duḥkhamān-pāmaratāmān ja vītāvyo chhe!

ā to nyāyathī vāt chhe bhāī! ahā! je gnānanī paryāy parane prakāshe chhe te svane kem na prakāshe! ane jo svadravyane prakāshe chhe to pachhī potānī vartamān, bhūt ne bhaviṣhyanī paryāyane kem na jāṇe? jāṇe; lyo, ā vastusthiti chhe. shun? ke karavānun kāī nahi ne jāṇavānun bākī kāī nahi. ahāhā...! paramān akiñchitkar ane parane jāṇavāmān kāī bākī na rahe evo gnānasvabhāvī-sarvagnasvabhāvī prabhu ātmā chhe. ahāhā...! e to rāgavāḷoy nahi, puṇyavāḷoy nahi ne enā phaḷavāḷoy nahi paṇ e to svaparaprakāshī gnānano piṇḍ prabhu chhe.

juo, paranun karavun ne rāgādinun karavun e ātmāno svabhāv nathī. bhāī! ā vyavahāraratnatrayano rāg karavo e eno svabhāv nathī. paṇ e vyavahāraratnatrayanā rāgane ane bījāne jāṇe evo teno svabhāv chhe. have e jāṇe chhe to anādithī paṇ svaprakāshane jāṇyā vinā paraprakāshanun pramāṇagnān yathārtha thatun nathī. bāpu! āvo vītarāgano mārga santoe jāher karyo chhe.

ahāhā...! ātmā paranun kāī na kare paṇ parane kānīpaṇ bākī rākhyā vinā jāṇe evo eno svabhāv chhe. pote gna-svabhāvī chhe ne? eṭale svane par-sarvane jāṇe evun enun sahaj sāmarthya chhe, paṇ paramān kāī kare evun enun sāmarthya ja nathī.


PDF/HTML Page 2646 of 4199
single page version

ahāhā...! ek rajakaṇanī ke rāganā anshanī kriyāne kare evī ātmānī shakti ja nathī. to pachhī dehanī ne vāṇīnī ne vepār ādinī kriyāne te kare e vāt ja kyān rahe chhe?

ahāhā...! ā to chaitanyahīro prabhu! badhāyane jāṇe paṇ kare koīne nahi. are! paṇ enī ene khabar nathī! ‘parīkṣhā mukh’ grantha chhe emān āve chhe ke-

parakhyān māṇake motiyān parakhyān hemakapūr
paṇ ek na parakhyo ātamā,...............

ahā! ātmā shun chīj chhe ene jāṇyo nahi ane eṇe gnānanī paryāyamān parane jivāḍavānā, parane māravānā, tathā sharīr, man, vāṇī, bāyaḍī, chhokarān, kuṭumb, samāj vagerenī kriyā karavānā niṣhphaḷ adhyavasāy karyā. ahīn kahe chhe-e rīte niṣhphaḷ adhyavasānathī vimohit-mūchrchhit te anantakāḷathī pāgal thaī rahyo chhe. hun paranun karun chhun- evī mānyatā vaḍe te potānā svasvarūpane-chaitanyarūpane bhūlīne potāne sarvarūp kare chhe. ā pramāṇe te sarva parabhāvono kartā thāy chhe te mithyādraṣhṭi chhe.

bhāī! ā vītarāg sarvagna parameshvaranī omdhvanimān jāher thayun chhe ke-bhagavān! tun sarvagnasvabhāvī andaramān parameshvar paramātmā chho. ahāhā...! jagatanā anant ātmā badhāy (pratyek) andaramān sarvagnasvabhāvī bhagavānasvarūp chhe. te sva-parane sarvane jāṇe evo eno svabhāv chhe. paṇ ene ṭhekāṇe hun paranun karun-parane mārun-jivāḍun, parane duḥkhī- sukhī karun, parane bandhāvun-mūkāvun-ityādi mithyā tun adhyavasān kare e to tun potāne sarvarūp (pararūp) karato mithyādraṣhṭi chhe. ahā! potāne paranun kartāpaṇun māne te potāne sarvarūp (pararūp) karato mithyādraṣhṭi chhe. ahā! parane potārūp jāṇe to temān svano lop thaī gayo tethī te bahirdraṣhṭi mithyādraṣhṭi chhe. samajāṇun kāī...! ā to sarvagnano mārag bāpā!

juo, ahīn shabda shun chhe! ke- ‘तत कञ्चिन अपि न एव अस्ति यत् आत्मानं न करोति’ –ahāhā...! evun kāī paṇ nathī ke je-rūp potāne na karato hoy arthāt e sarvarūp potāne kare chhe. kharekhar to e sarvarūpane jāṇanār chhe; paṇ ene ṭhekāṇe ā sarva mārun chhe ne hun tene karun chhun em je adhyavasāy kare chhe te potāne sarvarūp kare chhe evo mūḍh mithyādraṣhṭi chhe. lyo, āvī vāt! hajī to bhāney na hoy ke hun sarvagnasvabhāvī ātmā chhun ne maṇḍī paḍe sāmāyik, paḍikkamaṇ ne posā vagere karavā ne māne ke mane dharma thaī gayo to kahe chhe-enāthī dhūḷey dharma nahi thāy sāmbhaḷane. bhagavān! tun kevo chhun ne kevaḍo chhun e traṇalokanā nāth devādhidev arihant paramātmāe omdhvanimān jāher karyun chhe. tene tun jāṇe nahi to ā badhī kriyāo to phogaṭ chhe, niṣhphaḷ chhe arthāt sansār māṭe saphaḷ chhe.


PDF/HTML Page 2647 of 4199
single page version

ek pherā chhelle chhelle sampradāyamān hatā tyāre moṭī sabhāmān vyākhyānamān kahyun hatun ke ā ātmā krame krame, krame krame darekane jāṇe chhe; jyān je bhavamān-gatimān gayo, je sanyogamān āvyo tene jāṇe to chhe ne? paṇ ene ām krame krame jāṇe chhe, paṇ ene badale e sarvane ek samayamān jāṇe te sarvagna thāy chhe. ā ātmā jyān jyān bhav kare chhe tyānnā te te kṣhetranun ne bhāvanun gnān kare chhe. te gnān to te prakāre tene chhe, paṇ e krame krame ām bhav karīne, rāg karīne sarvanun gnān kare chhe. have ek samayamān traṇakāḷ traṇalokane kram vinā jāṇe evo eno svabhāv chhe. e svabhāvane anusarīne ek samayamān sarvane-lokālokane jāṇe evī paryāy pragaṭ thāy tene gnānanī paripūrṇa dashā- sarvagnadashā kahe chhe. lyo, āvī vāt chhe. bhāī! ā to nyāyathī bese evī vāt chhe. vastunī sthiti je rīte chhe te rīte tene nyāyathī samajavī enun nām jainadarshan chhe, em ne em (oghe oghe) mānī le ke ā kevaḷī ne ā ātmā ne ā phalāṇun ne ā ḍhīṅkaṇun-em jainadarshanamān chhe nahi. gnānane vastusthiti bhaṇī dorī javun enun nām nyāy chhe ane nyāyathī vastune grahaṇ karavī te yathārthamān jainadarshan chhe. samajāṇun kāī...?

ahīn to e levun chhe ke-nirarthak adhyavasānathī vimohit-unmatta jīv, jagatamān evī koī vastu nathī je-rūp te potāne na karato hoy. anantakāḷamān eṇe ā deh mārī ne vāṇī mārī ne indriyo mārī, ne karma mārān ne ā bāyaḍī-chhokarān mārān, paisā mārā, ābarū mārī, dukān mārī, desh māro ne samāj māro-em karma, nokarma ne parajīvone-sarvane te potānān kare chhe. are bhāī! e parachījane tārī kare chhe ene badale sarvane jāṇavāno tāro svabhāv chhe enī pratīti karīne ene tāro kar ne! ahā! sarvane (-parane) potānā karavā jāy chhe ene badale hun sarvane jāṇanār kevaḷagnānasvabhāvī paramātmadravya chhun-em potāne potāno karane! bāpu! parachīj to anantakāḷe tārī nahi thāy. ane tārī chīj to tārī ja chhe, enī pratīti-draṣhṭi karatān ja sukh ane ānand chhe.

shrīmad rājachandre kahyun chhe ke- ‘jo kadī pragaṭapaṇe vartamānamān kevaḷagnānanī utpatti thaī nathī, paṇ jenān

vachananā vichārayoge-

-shaktipaṇe kevaḷagnān chhe em spaṣhṭa jāṇyun chhe, -em shraddhāpaṇe kevaḷagnān thayun chhe, -vichāradashāe kevaḷagnān thayun chhe, -ichchhādashāe kevaḷagnān thayun chhe,


PDF/HTML Page 2648 of 4199
single page version

mukhyanayanā hetuthī kevaḷagnān varte chhe. pahelān potāno kevaḷagnānasvabhāv mānyo nahoto, kevaḷagnānanun svarūp mānyun nahotun, te potāno shuddha svaparaprakāshī ek gnāyakabhāv shraddhānamān ne gnānamān āvyo tyān ‘shraddhāpaṇe kevaḷagnān thayun chhe’ em kahyun. kevaḷagnān to 13 me guṇasthāne thashe, ā to samakitīno ātmāno kevaḷagnānasvabhāv pratītimān āvyo chhe to shraddhāpaṇe kevaḷagnān thayun chhe em kahyun chhe. he bhāī! tun āvā kevaḷagnānasvabhāvī ātmānī pratīti kar ne!

agnānī sarvarūp potāne kare chhe e have gāthāmān āvashe. ā to eno upodghāt chhe ke-evun kāī paṇ nathī ke je-rūp potāne na karato hoy. em kahīne āchārya em kahe chhe ke-bhagavān! tun paramān kyān gayo? svarūpanī pratīti karīne tārā sarvagnasvarūpamān rahe ne! sarvane jāṇanārā tārā svabhāvamān sthir thā ne!

ahāhā! gnānanī paryāy je sva-parane jāṇe chhe emān bhaviṣhyanī paryāy paṇ jāṇavāmān āvī ja jāy chhe. bhaviṣhyamān rāg karīsh em nahi, paṇ bhaviṣhyamān rāg thashe tenun je gnān thashe te gnān gnānīne āvī jāy chhe, sarva gnān āvī jāy chhe. ‘traṇakāḷ traṇalokane jāṇanāro hun,’ evī vāstavik pratīti ene āvī jāy chhe. māṇasane abhyās nahi eṭale ā vāt jhīṇī paḍe. olā ghaḍiyā gokhyā hoy ne ke - ‘paḍikkamāmi bhante iriyāvahiyāe, virāhaṇāe...’ eṭale ā jhīṇun paḍe, paṇ shun thāy? svarūpane jāṇyā vinā e badhun thothethothān chhe.

* kaḷash 171ḥ bhāvārtha uparanun pravachan *

‘ā ātmā mithyā abhiprāyathī bhūlyo thako chaturgati-sansāramān jeṭalī avasthāo chhe, jeṭalā padārtho chhe te sarvarūp potāne thayelo māne chhe, potānā shuddha svarūpane nathī oḷakhato.’

shun kīdhun? ahāhā...! potānun to gnātā-draṣhṭā svarūp chhe ane eṇe sarvanā gnātā- draṣhṭāpaṇe rahevun joīe. paṇ ene ṭhekāṇe te mithyā abhiprāyathī mohit thaīne chaturgati sansāramān jeṭalī avasthāo ane jeṭalā padārtho chhe te sarva mārān chhe em māne chhe, sarvarūp potāne kare chhe.

joyun? jeṭalī avasthāo, chhe te sarvarūp potāne thayelo māne chhe. eṭale ke bhaviṣhyanī sarva avasthāone jāṇavānun em sāmarthya chhe, ane te je je avasthāone jāṇe chhe te sarvarūp potāne kare chhe, arthāt te sarva mārī chhe em te māne chhe. ahā! ā dehanī, vāṇīnī, indriyanī, rāganī, karmanī ityādi sarvanī avasthāone te potānī māne chhe.


PDF/HTML Page 2649 of 4199
single page version

ahāhā...! paḍakhun pheravīne gulāṇṭ khāy to andar potānun ek gnāyakasvarūp jaṇāy em chhe. ‘paranun karanāro hun’ em paranā paḍakhethī khasīne hun to sarvane jāṇanār ek gnāyakasvabhāvamātra chhun em svanā paḍakhe āvatān bhagavān nirmaḷānandasvarūp prabhu ātmā jaṇāy chhe. bas paḍakhun pheravavānī jarūr chhe arthāt svarūpano-svano āshray levo jarūrī chhe. ā badhī vāt kahevāno āshay ā ek ja chhe ke parathī khasīne svano āshray kar. tem karyā vinā kevaḷagnānasvarūp bhagavān ātmānī ne kevaḷīnī yarthāth pratīti nahi thāy. ahāhā...! svano āshray karyā vinā pote bhagavān sva-paraprakāshī gnānasvarūp trikāḷ chhe enī pratīti nahi thāy.

ahāhā....! eno svabhāv to andar evo chhe ke kānīpaṇ bākī rākhyā vagar badhāyane jāṇe, paṇ enā badale e potānā svabhāvane bhūlīne kānīpaṇ bākī rākhyā vagar badhīy paravastu mārī chhe em te māne chhe. svano prakāshak ane parano prakāshak - evun enun svarūp chhe. paṇ ā par badhun mārun chhe em pararūp potāne te kare chhe tethī svarūpano ajāṇ te mahā mithyādraṣhṭi dīrgha sansārī chhe.

ahā! agnānīe gulāṇṭ khādhī chhe paṇ anādithī ūndhī gulāṇṭ khādhī chhe. rāganā vikalpathī māṇḍīne kānīpaṇ bākī rākhyā vagar jagatanī badhī chījone te mārī chhe em mānyā vinā te raheto nathī. ahā! badhāyane pūrṇa jāṇavāno ja potāno svabhāv-dharma chhe em yathārtha mānavāne badale eṇe badhāyane karavāno potāno dharma chhe em mānyun chhe. tethī badhīy vastu mārī chhe ne tene karī daun em te māne chhe. ā pramāṇe paramān rokāī gayelo te potānā shuddha-svarūpane oḷakhato nathī. are! par mārun ne paranun hun karun-evā mithyā abhiprāyanī āḍamān andar chaitanyamūrti chidānandaghan prabhu pote paḍelo chhe tene dekhato nathī-oḷakhato nathī.

[pravachan nan. 321 (sheṣh) ane 322 dināṅk 16-2-77 ane 17-2-77]
×

PDF/HTML Page 2650 of 4199
single page version

gāthā 268–269
सव्वे करेदि जीवो अज्झवसाणेण तिरियणेरइए।
देवमणुए य सव्वे पुण्णं पावं च णेयविहं।। २६८।।
धम्माधम्मं च तहा जीवाजीवे अलोगलोगं च।
सव्वे करेदि जीवो अज्झवसाणेण अप्पाणं।। २६९।।
सर्वान् करोति जीवोऽध्यवसानेन तिर्यङ्नैरयिकान्।
देवमनुजांश्च सर्वान् पुण्यं पापं च नैकविधम्।। २६८।।
धर्माधर्म च तथा जीवाजीवौ अलोकलोकं च।
सर्वान् करोति जीवः अध्यवसानेन आत्मानम्।। २६९।।

have ā arthane spaṣhṭa rīte gāthāmān kahe chheḥ-

tiryañch, nārak, dev, mānav, puṇya pāp vividh je,
te sarvarūp nijane kare chhe jīv adhyavasānathī. 268.
vaḷī em dharma adharma, jīv–ajīv, lok–alok je,
te sarvarūp nijane kare chhe jīv adhyavasānathī. 269.

gāthārthaḥ– [जीवः] jīv [अध्यवसानेन] adhyavasānathī [तिर्यङ्नैरयिकान्] tiryañch, nārak, [देवमनुजान् च] dev ane manuṣhya [सर्वान्] e sarva paryāyo, [च] tathā [नैकविधम्] anek prakāranān [पुण्यं पापं] puṇya ane pāp- [सर्वान्] e badhārūp [करोति] potāne kare chhe. [तथा च] vaḷī tevī rīte [जीवः] jīv [अध्यवसानेन] adhyavasānathī [धर्माधर्म] dharma-adharma, [जीवाजीवौ] jīv-ajīv [च] ane [अलोकलोकं] lok-alok- [सर्वान्] e badhārūp [आत्मानम् करोति] potāne kare chhe.

ṭīkāḥ– jevī rīte ā ātmā pūrvokat prakāre *kriyā jeno garbha chhe evā hinsānā adhyavasānathī potāne hinsak kare chhe, (ahinsānā adhyavasānathī potāne ahinsak kare chhe) ane anya adhyavasānothī potāne anya kare chhe, tevī ja rīte udayamān _________________________________________________________________ * hinsā ādinān adhyavasāno rāgadveṣhanā udayamay evī haṇavā ādinī kriyāothī bharelān chhe,

arthāt te kriyāo sāthe ātmānun tanmayapaṇun hovānī mānyatārūp chhe.

PDF/HTML Page 2651 of 4199
single page version

(इन्द्रवज्रा)
विश्वाद्विभक्तोऽपि हि यत्प्रभावा–
दात्मानमात्मा विदधाति विश्वम्।
मोहैककन्दोऽध्यवसाय एष
नास्तीह येषां यतयस्त एव।।
१७२।।

āvatā nārakanā adhyavasānathī potāne nārak (-nārakī) kare chhe, udayamān āvatā tiryañchanā adhyavasānathī potāne tiryañch kare chhe, udayamān āvatā manuṣhyanā adhyavasānathī potāne manuṣhya kare chhe, udayamān āvatā devanā adhyavasānathī potāne dev kare chhe, udayamān āvatā sukh ādi puṇyanā adhyavasānathī potāne puṇyarūp kare chhe ane udayamān āvatā duḥkh ādi pāpanā adhyavasānathī potāne pāparūp kare chhe; vaḷī tevī ja rīte jāṇavāmān āvato je dharma (arthāt dharmāstikāy) tenā adhyavasānathī potāne dharmarūp kare chhe, jāṇavāmān āvatā adharmanā (arthāt adharmāstikāyanā) adhyavasānathī potāne adharmarūp kare chhe, jāṇavāmān āvatā anya jīvanā adhyavasānathī potāne anyajīvarūp kare chhe, jāṇavāmān āvatā pudgalanā adhyavasānathī potāne pudgalarūp kare chhe, jāṇavāmān āvatā lokākāshanā adhyavasānathī potāne lokākāsharūp kare chhe ane jāṇavāmān āvatā alokākāshanā adhyavasānathī potāne alokākāsharūp kare chhe. (ā rīte ātmā adhyavasānathī potāne sarvarūp kare chhe.)

bhāvārthaḥ– ā adhyavasān agnānarūp chhe tethī tene potānun paramārtha svarūp na jāṇavun. te adhyavasānathī ja ātmā potāne anek avasthārūp kare chhe arthāt temanāmān potāpaṇun mānī pravarte chhe.

have ā arthanā kaḷasharūpe tathā āgaḷanā kathananī sūchanikārūpe kāvya kahe chheḥ- shlokārthaḥ–

[विश्वात् विभक्तः अपि हि] vishvathī (samasta dravyothī) bhinna hovā

chhatān [आत्मा] ātmā [यत्–प्रभावात् आत्मानम् विश्वम् विदधाति] jenā prabhāvathī potāne vishvarūp kare chhe [एषः अध्यवसायः] evo ā adhyavasāy- [मोह–एक–कन्दः] ke jenun moh ja ek mūḷ chhe te- [येषां इह नास्ति] jemane nathī [ते एव यतयः] te ja munio chhe. 172.

*
samayasār gāthā 268–269ḥ mathāḷun

have ā arthane spaṣhṭa rīte gāthāmān kahe chheḥ-


PDF/HTML Page 2652 of 4199
single page version

* gāthā 268 – 269ḥ gāthārtha uparanun pravachan *
‘tiryach, nārak, dev, mānav, puṇyapāp vividh je,
te sarvarūp nijane kare chhe jīv adhyavasānathī.’

joyun? āmān chār gati bhegā puṇya-pāpanā bhāv, shubh-ashubh bhāv paṇ nākhyā. kharekhar to pote svane jāṇe, svaprakāshī thāy tyāre, puṇya-pāp ādi badhāyane jāṇe evo eno paraprakāshak svabhāv chhe. parantu enā vagar (svane prakāshyā vagar) kevaḷ paraprakāshak saune jāṇe chhe paṇ te yathārtha nathī. kharekhar to jyāre ātmānā svaprakāshanun-shuddha chaitanyaprakāshanun ene bhān thayun tyāre rāgādi (puṇya-pāp ādi) je chhe te vyavahāre jāṇelo prayojanavān chhe. chhe to ām; ene badale te (-rāgādi) karelo prayojanavān chhe em agnānī māne chhe. anek prakāranā shubh-ashubhabhāvane karun, puṇyabhāv karun, pāpabhāv karun, ā karun ne te karun em karavānā mithyā ahaṅkār vaḍe te sarvarūp potāne kare chhe. aho! ā to gajab shailīthī vāt chhe. ahā! shun samayasār! ne shun enī shailī!!

te ja pramāṇe mithyā adhyavasāyathī, dharma, adharma ādi je chha dravyo chhe te sarvarūp potāne te kare chhe. ahīn gāthāmān dharma, adharma eṭale puṇya-pāpanī vāt nathī, paṇ dharmāstikāy ane adharmāstikāy dravyonī vāt chhe. ‘sarvavishuddhagnān adhikār’ mān (gāthā 404mān) ‘dharamādharam, dīkṣhā vaḷī...’ em āve chhe tyān dharma, adharma eṭale puṇya-pāp gnān chhe, ātmā chhe-em vāt āve chhe. e to tyān ātmānā astitvamān jeṭalun jeṭalun jeṭalun chhe te badhun siddha karavun chhe. em ke shubh-ashubh bhāv paṇ potānā (paryāyarūp) astitvamān chhe, e kāī paranā astitvamān nathī em tyān siddha karavun chhe. āvī vāt chhe bāpu!

have ākho di’ enun chitta vepār-dhandhāmān, bāyaḍī-chhokarāmān ne khāvā-pīvā ne ūṅghavāmān rokāyelun rahe temān māṇḍ ekād kalāk sāmbhaḷavā maḷe; emāny pāchhī āvī (nirbheḷ) vāt samajāy nahi eṭale kahe ke-dayā pāḷo, vrat karo, tapasyā karo, bhakti karo evun kaho to kanīk samajāy. paṇ bhāī! e karavāno tāro je bhāv chhe te mithyātva chhe.

ahāhā...! bhāī! tun pragnābrahma chho ne? tun gnānasvarūp chho ne prabhu? ahāhā...! ātmā ekalun gnānanun daḷ chhe. te gnān kare, paryāyamān sarvane jāṇe-em na mānatān sarvane hun karun chhun em māne chhe te mithyābuddhi chhe bhāī! ā puṇyanā bhāv mārā, pāpanā bhāv mārā, ā strī-putra-parivār sau mārān em tun māne paṇ e badhān tārān kayānthī thayān bāpā? e to badhān tārā paraprakāshano (paraprakāshī gnānano)


PDF/HTML Page 2653 of 4199
single page version

viṣhay (paragney) chhe. ene ṭhekāṇe e badhān mārān-em kayānthī lāvyo? hun gharano mālik, hun strīno mālik, hun paisāno mālik em māne paṇ koṇ mālik prabhu! tun to ekalā gnānasvarūpano mālik chhe, paravastuno mālik māne chhe e tāro mithyā bhram chhe, agnān chhe.

* gāthā 268–269ḥ ṭīkā uparanun pravachan *

‘jevī rīte ā ātmā pūrvokta prakāre kriyā jeno garbha chhe evā hinsānā adhyavasānathī potāne hinsak kare chhe,.....’

ahāhā....! ātmā pūrvokta prakāre eṭale ke hun bījāne mārun-jivāḍun, duḥkhī-sukhī karun, bandhāvun-mūkāvun ityādi prakāre kriyā jeno garbha chhe evā hinsānā adhyavasānathī potāne hinsak kare chhe. ā par sāthe ekatvabuddhisahit je adhyavasān chhe te rāg-dveṣhanī kriyāthī bharelā chhe. shun kīdhun? ke sva ne par sadā bhinna vastu chhe. tethī hun paranun karun-parane mārun-jivāḍun ityādi abhiprāy e sva-paranī ekatvabuddhi chhe. ahīn kahe chhe-āvī sva- paranī ekatvabuddhisahit je adhyavasān chhe te rāg-dveṣhanī kriyāthī bharelā chhe ane rāg- dveṣharūp hinsānā adhyavasānathī te potāne hinsak kare chhe.

ātmā sachchidānandasvarūp prabhu ekalā gnānabhāvathī-vītarāgabhāvathī bharelo bhagavān chhe; jyāre parane bandhāvun-mūkāvun ityādi prakāre ā paranī ekatvabuddhirūp je adhyavasān chhe te ekalā rāg-dveṣhanī kriyāthī bharelā chhe, ahā! adhyavasānanā garbhamān ekalā rāg-dveṣh bharelā chhe. have ek gnāyakabhāvasvarūp-vītarāgabhāvasvarūp bhagavān ātmānī draṣhṭi karavāne badale hun āne bandhāvī daun, mūkāvī daun ityādi prakāre je ā adhyavasān kare chhe te ekalā malin rāg-dveṣhanā pariṇāmathī bharelo hovāthī potāne rāgarūp-malin-hinsak kare chhe.

shun kīdhun? ke bhagavān ātmā chaitanyamūrti prabhu akhaṇḍ ek gnāyakabhāvamātra vastu chhe. temān draṣhṭi prasaratān paryāyamān samyagdarshan-gnān-chāritrarūp vītarāgabhāv prasare chhe. paṇ ene ṭhekāṇe enāthī viruddha ā, hun paranun karun-paranā prāṇone (pāñch indriy, man-vachan- kāyabaḷ, shvāsochchhvās ne āyuṣhya) haṇun ke enī rakṣhā karun-ityādi prakāre rāg-dveṣhanī kriyāthī je bharelān chhe evān adhyavasān kare chhe te anādithī potāne rāg-dveṣharūp kare chhe, hinsak kare chhe. ahā! pote trikāḷ vītarāgasvabhāve chhe, paṇ ene bhūlīne te potāne hinsak kare chhe! (mahā khedanī vāt).

tevī rīte kriyā jeno garbha chhe evā ahinsānā adhyavasānathī potāne ahinsak kare chhe.


PDF/HTML Page 2654 of 4199
single page version

ahā! ā jagatane ākarī lāge evī vāt chhe. bhāī! ‘par jīvanī rakṣhā karun’ evo ahinsāno adhyavasāy chhe te vāstavamān pāp chhe. bhagavān! paranī rakṣhā to tun karī shakato nathī, chhatān ‘paranī rakṣhā karun’ evo ahinsāno adhyavasāy tun kare e mithyā chhe, nirarthak chhe ane te ekatvabuddhi sahit hovāthī ekalī rāg-dveṣhanī kriyāthī bharelo chhe. enā garbhamān-peṭamān ekalo rāg-dveṣh bharelo chhe; emān bhagavān ātmāno vītarāgabhāv, chaitanyabhāv āvato nathī, paṇ ekalā rāg-dveṣh bharelā chhe.

prashnaḥ– to samyagdraṣhṭi sarva jīvone abhayadānano dātā chhe te kevī rīte chhe? samādhānaḥ– bhāī! par jīvone hun abhayadān daun vā par jīvonī rakṣhā karun-evo ekatvabuddhisahit abhiprāy samakitīne chhe nahi, kemake par sāthenī ekatvanī granthi ene chhūṭī gaī chhe. samakitīne kiñchit asthiratānā kāraṇe par jīvonā abhayadān sambandhī vikalpa avashya āve chhe, paṇ e par jīvothī ane tenī rakṣhānā vikalpathī hun bhinna chhun evī antar-pratīti ene nirantar hoy chhe. ahā! ahinsānā vikalpanā kāḷe paṇ ene antaraṅgamān nirvikalpa samyagdarshan-gnān ādi vītarāgabhāvarūp pariṇati pragaṭ hoy chhe. ā rīte tene antaraṅgamān nishchay ane bahāramān vyavahār abhayadān varte chhe.

jyāre mithyādraṣhṭine to ‘hun parane na mārun, parane rākhun’ -evā adhyavasāyamān ekalā rāg-dveṣh-mohanā bhāv ja bharyā chhe.

‘paranā prāṇonī rakṣhā karun’ evo je parane bachāvavāno abhiprāy te pāp chhe e lokone ākarun lāge chhe. paṇ bhāī! potānī sattā paramān jāy to tun paranī rakṣhā kare ne? paṇ em to banatun nathī. potānī sattā to trikāḷ potāmān ja rahe chhe, paramān kadīy jatī nathī. tethī te adhyavasāy paranun to kāī karī shakato nathī, paṇ potāne ahinsak kare chhe, ahinsak kare chhe eṭale ke rāgadveṣhamoharūp potāne kare chhe. ahīn ahinsak eṭale vītarāgī ahinsak-em nahi, paṇ jenā garbhamān rāg-dveṣh-mohanī kriyā bharelī chhe tevo ahinsak potāne kare chhe. samajāṇun kāī....?

prashnaḥ– paṇ ‘ahinsā param dharma chhe’ -em kahyun chhe ne? uttaraḥ– hā, e kahyun chhe e to yathārtha ja chhe. paṇ te ahinsā kayī? bhāī! e vītarāgī ahinsānī vāt chhe. shuddha chaitanyasvarūp, gnāyakasvarūp bhagavān ātmānā āshraye antaramān nirmaḷ samyagdarshan-gnān-chāritrarūp vītarāgī pariṇati pragaṭ thāy te ahinsā chhe ane te param dharma chhe. (ane evā dharmīne par jīvonī rakṣhā karavāno vikalpa āve chhe tene vyavahārathī vyavahāradharma kahevāmān āve chhe).

ahīn e vāt nathī. ahīn to jene param dharma arthāt nishchayadharmey nathī ane vyavahāradharmey nathī evā agnānīnī vāt chhe. agnānīne par jīvone hun


PDF/HTML Page 2655 of 4199
single page version

bachāvun arthāt par jīvone na haṇun evo je paramān ekatvabuddhino ahinsāno adhyavasāy chhe te rāgadveṣhamohanī kriyāthī antargarbhit chhe ane tevā adhyavasāy vaḍe te potāne ahinsak kare chhe eṭale ke rāgadveṣhamoharūp kare chhe em vāt chhe. jhīṇī vāt chhe prabhu! ahā! par sāthe ne rāgadveṣhanī kriyā sāthe je tadrūp-tanmay chhe evā ā adhyavasāy mithyātvanā mahāpāparūp chhe. tethī evā adhyavasāy vaḍe jīv potāne ahinsak kare chhe eṭale ke pāparūp kare chhe em vāt chhe; e puṇyey nathī paṇ mithyātvanā mahāpāparūp chhe em kahevun chhe. samajāṇun kāī...?

par jīvonī dayā pāḷavāno je bhāv chhe te puṇyabhāv chhe, paṇ temān par jīvonī dayā hun pāḷī shakun chhun evo je paranā ekatvasahit adhyavasāy chhe te mithyātvanā mahāpāparūp chhe, ane te vaḍe jīv potāne ahinsak eṭale pāparūp kare chhe em ahīn kahe chhe. bhāre ākarī vāt!

have kahe chhe- ‘ane adhyavasānothī potāne anya kare chhe,......’ ahā! anek prakāre, hun ā karun ne te karun, gharamān kanyāo moṭī thaī chhe emane sārā ṭhekāṇe paraṇāvī daun, ā chhokarāone kāmadhandhe lagāḍī daun, temanā sukh māṭe baṅgalā ne bāg-bagīchā banāvī daun ityādi adhyavasāyathī potānā ek gnāyakabhāvane bhūlīne tun paramān ekākār thaī jāy chhe paṇ bhagavān! tun emān haṇāī jāy chhe, kemake e adhyavasāy rāg-dveṣh-mohanī kriyāthī bharelā chhe. bhagavān! tun chorāsīnā avatāramān āvā mithyā bhāv vaḍe chārekorathī lūṇṭāī rahyo chhe.

ahāhā....! bījāne sāmagrī daī ne sukhī karī daun, pāṇī pāīne tr̥uṣhā maṭāḍun, davā āpīne eno rog maṭāḍun, mā-bāpanī sevā karun, garībonī sevā karun, deshanī sevā karī lokone sukhī karī daun ityādi adhyavasāy badhā rāgadveṣhathī bharelā mithyātvabhāv chhe. ā satyāgrah nathī karatā? em ke ā pramāṇe na thāy to kāyadāno bhaṅg karīne loko jelamān jāy chhe. ghaṇā loko ā pramāṇe jelamān jaī āvyā chhe ne? are! e jel nahi bāpu! jel to ā mithyā abhiprāy chhe te chhe. shrīmad rājachandre ‘amūlya tattvavichār’mān kahyun chhe ne ke-

‘e divya shaktimān jethī jañjīrethī nīkaḷe.’ ahāhā...! ātmā divya shaktimān prabhu vītarāgī paramānandathī bharelo anant shaktiono bhaṇḍār chitchamatkārasvarūp bhagavān chhe. tene ‘ā paranun karun’ evo mithyā adhyavasāy jañjīr nām jel chhe. (kemake ene ā adhyavasāy 84 lākhanā avatāramān- jelamān dhakelī de chhe.)

ahā! anya adhyavasānothī potāne anya kare chhe. hun vāṇiyo chhun, hun brāhmaṇ


PDF/HTML Page 2656 of 4199
single page version

chhun, hun kṣhatriy chhun, hun harījan chhun, darajī chhun, mochī chhun, luhār chhun,-ityādi evā adhyavasānathī potāne te-rūp kare chhe. hun gnāyak chhun em anubhavavāne badale mithyā adhyavasānathī ā hun anya chhun em potāne anyarūp kare chhe. bhagavān ātmā to ek gnāyakabhāvarūp chhe; te vāṇiyo ke brāhmaṇ ādi kayān chhe? paṇ paramān ekākār thaīne te mithyā adhyavasān vaḍe potāne pararūp māne chhe. ahā! potānā peṭamān to paramānand bharelo chhe paṇ mithyā adhyavasān vaḍe te chāragatinī jelarūp-duḥkharūp potāne kare chhe e mahā khed chhe.

‘tevī ja rīte udayamān āvatā nārakanā adhyavasānathī potāne nārak (-nārakī) kare chhe,.....’

ahā! e narakagatimān jāy chhe tyāre hun nārakī chhun em māne chhe. are bhagavān! tun to ek gnāyakamātra chho, nārakī to jaḍ deh chhe. enāmān hun nārakī chhun evo abhiprāy tun kare te mithyātva chhe; emān ekalo rāgadveṣh ne mithyātvarūpī kaṣhāy bharelo chhe. mithyātva e kaṣhāy chhe ne? kaṣhāyanā bhedamān mithyātva āvī jāy chhe. sthiti ne anubhāg (ras) no bandh kaṣhāyathī paḍe chhe ne prakr̥iti ne pradeshabandh yogathī paḍe chhe.

‘udayamān āvatā nārakanā adhyavasānathī...’ em kahīne ahīn em paṇ siddha karavun chhe ke tun nārakīpaṇe paṇ bhagavān! anantavār upajyo chhe ane tyāre hun nārakī chhun evo adhyavasāy karīne ten tārā jīvane haṇī nākhyo chhe. ahā! e nārakī nathī paṇ jenā peṭamān paramānand paḍelo chhe tevo e gnāyakasvarūp bhagavān chhe. emānthī prasav thāy to atīndriy ānand prasave evī e chīj chhe.

juo, shreṇīk rājā hāl narakamān chhe; paṇ hun nārakī chhun em emane nathī. samakitī chhe ne? andar nirmaḷānandano nāth chhe ene bhāḷ‌yo chhe ne? eṭale hun gnānānandasvarūpī bhagavān ātmā chhun em potāne anubhave chhe. ā nārakaparyāy chhe e to parachīj chhe, eno to hun jāṇanāramātra chhun-em pote māne chhe. mānyatāmān moṭo pher bāpu! e chorāsīnā avatār karī karīne tun bhavasamudramān ḍūbī gayo chhun enun kāraṇ ek ā mithyā adhyavasāy ja chhe. samajāṇun kāī...?

shrīmad rājachandre kahyun chhe ke- ‘mithyātvanun lakṣhaṇ e chhe ke parachījane potānī mānavī ane potānī chījane bhūlī javī.’ ahā! eṇe shāstranān jāṇapaṇān karyān, paralakṣhī paraprakāshak gnān karyun, paṇ e gnān kyān potānun hatun? ahā! paralakṣhī gnān kāī potānun gnān nathī, gnānanun gnān nathī. are! paranā lakṣhe to e anantavār


PDF/HTML Page 2657 of 4199
single page version

shāstra bhaṇyo, paṇ dishā badalī svalakṣha karyun nahi, paramānandasvarūp potānā bhagavānane andar jāṇyo nahi to sho lābh? ahā! parane potānun mānavun, pūrṇasvarūpane apūrṇa mānavun ne potāne paryāy jevaḍo mānavo e mithyātva chhe bhāī! enā garbhamān anantān janma- maraṇ paḍelān chhe.

have kahe chhe - ‘udayamān āvatā tiryañchanā adhyavasānathī potāne tiryañch kare chhe,.....’

ām kahīne em paṇ siddha kare chhe ke ā bhavasamudramān ekendriyathī māṇḍīne pañchendriy sudhīnā tiryañchamān prabhu! tun anant anantavār gayo chhun ane tyāre tyān ‘hun tiryañchapaṇe chhun’ em ten mānyun hatun. juone! ā gāy, bhens vagere tiryañcho kevān sharīramān ekākār thaī rahyān chhe! andar pote chidānandasvarūp bhagavān chhe enun kāī bhān na maḷe ne ekalā sharīramān tadrūp thaī rahyān chhe. ahā! ene (sharīrane) rākhavā māṭe ghās khāy, pāṇī pīe ne kadāchit līlun ghās maḷī jāy to rājīrājī thaī jāy ne māne ke hun (tiryañchapaṇe) sukhī chhun. bahu gambhīr vāt! ahīn kahe chhe-e mithyā adhyavasāyathī jīv potāne tiryañch kare chhe. tiryañch thaī jāy em nahi, e to gnāyak ja rahe chhe, paṇ mithyā adhyavasāyathī jīv potāne tiryañch māne chhe. lyo, āvī vāt chhe!

vaḷī kahe chhe- ‘udayamān āvatā manuṣhyanā adhyavasānathī potāne manuṣhya kare chhe,.....’

manuṣhya thayo to māne ke hun manuṣhya chhun. emāny vaḷī hun strī chhun, puruṣh chhun, napunsak chhun, bāḷak chhun, yuvān chhun, vr̥uddha chhun, paṇḍit chhun, mūrkha chhun, rogī chhun, nīrogī chhun, rājā chhun, raṅk chhun, sheṭh chhun, nokar chhun, nāno chhun, moṭo chhun, kāḷo chhun, rūpāḷo chhun ītyādi adhyavasānathī anek prakāre potāne te-rūpe kare chhe.

koī vaḷī samājasevāmān ne deshasevāmān bhaḷelā hoy to māne ke ame moṭā samājasevak ne deshasevak chhīe. ame dīn-duḥkhiyānnī sevā karanārā daridranārāyaṇ lokasevak chhīe. bhāī! āvun tārun adhyavasān ekalā rāgadveṣhane mithyātvathī bharelun chhe. bhāī! tun e rāgamay adhyavasānamān tadrūp thaī rahyo chhe paṇ emān ātmānī gandhey nathī. bhajanamān āve chhe ne ke-

‘vaiṣhṇavajan to tene kahiye, je pīḍ parāī jāṇe re;
par duḥkhe upakār kare toye, man abhimān na āṇe re.’

tyān jāṇe e to judī vāt chhe, ‘paṇ paranī pīḍā hun harun ne parano upakār karun’ -evī paranā ekatvarūp mānyatā bāpu! mithyā adhyavasān chhe, ne tenā garbhamān ekalā rāgadveṣh bharelā chhe.


PDF/HTML Page 2658 of 4199
single page version

vaḷī koī garvathī kahe chhe ke-ame garbhashrīmant chhīe, em ke mātānā peṭamān āvyā tyārathī shrīmant chhīe, ame kāī navā nathī thayā; tyāre koī vaḷī rāṅkāīthī kahe- ame janmathī dīn-daridrī chhīe. tene kahīe chhīe-tun ā shun kahe chhe prabhu? shrī nām gnānānandanī lakṣhmīthī bharelo sahajachatuṣhyarūp lakṣhmīno bhagavān! tun svāmī chho. ahāhā...! jemānthī anant chatuṣhṭay-anantagnān, anantadarshan, anantasukh, anant vīrya nīkaḷe evo bhaṇḍār chho ne tun prabhu! ahā! ā hun shrīmantane ghare janmyo em tun shun māne chhe? bahāranā sanyogathī tun potāne shrīmant ne daridrī kare chhe te tāro mithyā adhyavasāy chhe; enā garbhamān anantā rāgadveṣh bharelā chhe je anant sansāranun kāraṇ chhe.

have kahe chhe- udayamān āvatā devanā adhyavasānathī potāne dev kare chhe,... ...’

ā bhavanavāsī, vyantar, jyotiṣhī ane vaimānikanā dev hoy chhe ne? te em māne ke ame āvā riddhivāḷā dev chhīe, asaṅkhya devonā svāmī chhīe, amāre āṭalī devīo-apsarāo chhe. bhāī! ā tun kyāthī lāvyo? e adhyavasān mithyātvanā ekalā malin pariṇāmathī bharelā chhe. dev kiṅkar hoy to em māne ke amāre hāthī vagerenān rūp dhāraṇ karavān paḍe. ā indro bhagavānano janma-kalyāṇak ujave chhe ne? tyāre airāvat hāthī upar besāḍīne bhagavānane meru parvat upar laī jāy. tyān hāthī-bāthī kāī hoy nahi, paṇ kiṅkar dev hoy te airāvat hāthīnun rūp dhāraṇ kare ane enā upar devīo nāche. paṇ bhāī! tun kyān dev chho? tun kyān hāthī chho? tun kyān devī chho? are bhāī! hun dev chhun, devī chhun, hāthī chhun ītyādi adhyavasāyathī, hun bhagavān gnāyak chhun em dravyadraṣhṭi chhoḍī daīne, paryāyamān salavāī gayo? e adhyavasāy bāpu! tane anant sansāranun kāraṇ chhe.

have kahe chhe-’ udayamān āvatā sukh ādi puṇyanā adhyavasānathī potāne puṇyarūp kare chhe,... ...’

juo, bahāramān sāmagrī bharapūr maḷī hoy, karoḍo-abajonī sampattinī sāhyabī hoy, baṅgalāmān rāch-rachīlāmān karoḍo rūpiyā nākhyā hoy, moṭā līlāchham bagīchā makhamalanā gālīchā jevā dekhātā hoy, ghare hāthī, ghoḍā, nokar-chākar vagerenī bharamār hoy, -āvā udayamān āvatā sukhanā sādhanomān mārāpaṇānī ekatvabuddhithī arthāt sukhanā adhyavasānathī (agnānī) jīv potāne puṇyarūp kare chhe. ahā! amane aḍhaḷak sampatti! kuṭumb-parivār, nokar-chākar ītyādi chārekorathī amane sagavaḍatā! aho! ame sukhī mahā bhāgyashāḷī-puṇyashāḷī chhīe. ā pramāṇe sukh ādi puṇyanā adhyavasānathī te potāne puṇyarūp kare chhe.


PDF/HTML Page 2659 of 4199
single page version

vaḷī, koī garīb māṇas hoy ne gher dīkaro hoshiyār hoy to kanyā be-pāñch karoḍ laī ne āve eṭale māne ke amārān puṇya phaḷ‌yān ne sāmāvāḷo kanyāno bāp paṇ māne ke amārun bhāgya ke amane āvo hoshiyār jamāī maḷ‌yo ne chhokarī sārī peṭhe ṭhekāṇe paḍī. ā pramāṇe sukh ādi puṇyanā adhyavasānathī agnānī potāne puṇyarūp kare chhe; eṭale ke ame puṇyashāḷī-em potāne māne chhe. paṇ bhāī! e puṇya ādi sādhano tārān kyān chhe? nāhakanun ame puṇyashāḷī em sukhanā adhyavasānathī tun potānā māṭe anartha-nukashān kare chhe; kemake te adhyavasān rāg-dveṣh ne mithyātvathī bharelān chhe, anant sansāranun bīj chhe. ahā! āvo vītarāgano mārag! paṇ jagatane kyān paḍī chhe? (e to puṇyanī dhūnamān chhe).

’ ane udayamān āvatā duḥkh ādi pāpanā adhyavasānathī potāne pāparūp kare chhe.......’

juo, pratikūḷ sāmagrī bahāramān āvī paḍe, sharīramān kṣhay ādi rog thāy, gharamān bāyaḍī marī jāy, kamāu dīkaro hoy te marī jāy, chhokarī rāṇḍe, gharamān koī āgnā māne nahi, sagān-vahālān viparīt chāle, vepār-dhandhāmān avaḷun paḍe ne nukashān jāy, dhandho bhāṅgī paḍe ītyādi badhī pratikūḷatā āne ghero ghāle tyāre ā muñjhāī jāy ane rāḍo pāḍe ke-are! ame marī gayā, amane bhāre pāpano uday chhe, ame nirādhār thaī gayā. ā pramāṇe duḥkh ādi pāpanā adhyavasānathī te potāne pāparūp kare chhe. are bhāī! e sāmagrīmān tun kyān chhe? ane tārāmān e sāmagrī kyān chhe ke enā vinā tun nirādhār thaī jāy? bāpu! tun paranā ādhār vināno svarūpathī ja sadā ek svādhīn chho. chhe to ām, topaṇ agnānī udayamān āvatā duḥkh ādi pāpanā adhyavasānathī potāne pāparūp kare chhe.

‘vaḷī tevī ja rīte jāṇavāmān āvato je dharma (arthāt dharmāstikāy) tenā adhyavasānathī potāne dharmarūp kare chhe,......’

juo, ā jainadarshananī vāt. bīje (anyamatamān) to dharmāstikāy ādi kāī chhe nahi, paṇ jainamān dharmāstikāy nāmanun ek lokavyāpī arūpī dravya chhe em svīkārāyun chhe. ahā! jīv-pudgalone svayam gati karavāmān je udāsīn nimitta chhe evun dharmāstikāy nāmanun ek arūpī dravya chhe em sarvagna bhagavāne joyun chhe, have eno vichār karatān agnānīne e taraphano je vikalpa uṭhe chhe e vikalpane potāno mānīne dharmāstikāy potānun chhe em māne chhe. shun kīdhun? ke jainamān (jain sampradāyamān) hoy ane dharmāstikāyano vichār āvatān emān ekatva karīne te dharmāstikāyarūp potāne kare chhe arthāt dharmāstikāy mārun chhe em te māne chhe. ahā! agnānīne dharmāstikāyane


PDF/HTML Page 2660 of 4199
single page version

jāṇavā prati je vikalpa uṭhe chhe temān tene ekatvabuddhi thaī jāy chhe ne te ekatvabuddhinā adhyavasānathī potāne dharmāstikāyarūp kare chhe. pote akhaṇḍ ek gnāyakabhāvarūp chhe enun bhān nahi hovāthī mithyādraṣhṭi jīv jāṇavāmān āvatā dharmāstikāyanā adhyavasānathī potāne dharmāstikāyarūp kare chhe. āvī vāt chhe!

vaḷī, ‘jāṇavāmān āvatā adharmanā (arthāt adharmāstikāyanā) adhyavasānathī potāne adharmarūp kare chhe... ...’

chaud brahmāṇḍamān gatipūrvak svayam sthir thatā jīv-pudgalone sthiti karavāmān udāsīn nimitta chhe evun bījun arūpī tattva-padārtha adharmāstikāy chhe. te chaudarāju lokavyāpī chhe. e adharmāstikāyano vichār karatān jainano shrāvak ke sādhu (sampradāyanā hon) enā adhyavasānathī potāne adharmāstikāyarūp kare chhe. ahā! pote sva-paraprakāshī sahaj ek gnāyakabhāvarūp chhe ene bhūlī gayo ane adharmāstikāyane jāṇavā prati je vikalpa uṭhayo te vikalpamān ja e gūñchāī gayo, e vikalpamān ja ekatva karīne mānavā lāgyo ke mane adharmāstikāyanun gnān chhe. (pote gnān chhe em nahi). lyo, āvā adharmanā adhyavasānathī te potāne adharmarūp kare chhe. samajāṇun kāī....? bahu jhīṇī vāt bhāī! (matalab ke upayogane jhīṇo kare to samajāy evī vāt chhe).

have kahe chhe- ‘jāṇavāmān āvatā anya jīvanā adhyavasānathī potāne anyajīvarūp kare chhe,......’

juo, ā bāyaḍī-chhokarān, dīkarā-dīkarīo, bhāī-bhāṇḍu, sagān-snehīo ne nokar-chākaro vagere sarva anya jīv chhe. te badhān par chhe, sva nathī. chhatān te badhān mārān chhe ne mane upakārī chhe em adhyavasāy kare te mithyā chhe. agnānī āvā mithyā adhyavasāy vaḍe potāne sarva anyajīvarūp kare chhe-em kahe chhe. ā strīne-ā mārī ardhāṅganā chhe-em nathī kahetā? dhūḷey ardhāṅganā nathī sāmbhaḷane. ā aṅg sharīr tārī chīj nathī to ardhāṅganā tārī kyāthī thaī? duniyā em ne em (jūṭhe-jūṭh) chalāve rākhe chhe, paṇ bhāī! em ne em tun chāragatimān rakhaḍī rakhaḍīne marī gayo chhe, kemake e mithyā adhyavasān rāg-dveṣh-mohathī bharelun chhe.

ā dev-guruno ātmā chhe te paṇ anya jīv chhe, par chhe, sva nathī. tene jāṇavāmān āvatān te mane hitakārī chhe, mārā tāraṇahār chhe em ekatvabuddhino je adhyavasāy thāy chhe te mithyādarshan chhe. bahu ākarī vāt bāpā! ahīn to nij gnāyakabhāvane bhūlīne anyajīvamān-parajīvamān potāpaṇāno vikalpa kare to te vikalpa vaḍe jīv potāne anyajīvarūp kare chhe em kahevun chhe, arthāt te mithyādraṣhṭi chhe em kahe chhe. samajāṇun kāī...?