Pravachan Ratnakar-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 276-277 ; Kalash: 174.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 138 of 210

 

PDF/HTML Page 2741 of 4199
single page version

jāṇato nathī ane dayā, dān, vrat ādi rāganī ekāgratā ne enā phaḷamān maḷatā sanyogane te jāṇe chhe. anādithī evo mahāvaro chhe ne? pt.. shrī banārasīdāsakr̥ut ‘paramārthavachanikā’ mān āve chhe ke-mūḍh jīvane āgamapaddhati sugam chhe tethī te kare chhe, paṇ adhyātmapaddhatine te jāṇatoy nathī. shun kīdhun? ke ā vrat, tap, shīl ityādimān sāvadhānapaṇun te āgamapaddhati chhe ane te ene chirakāḷathī sugam hovāthī kare chhe, ane emān santoṣhāī jāy chhe paṇ svasvarūpamān-shāshvat chaitanyabimb prabhu ātmāmān- ekāgratārūp adhyātmavyavahārane te jāṇato paṇ nathī. ahāhā...! vastu trikāḷī bhagavān te nishchay chhe ane enā āshraye je pariṇati thāy te adhyātma-vyavahār chhe; tene ahīn gnānachetanā kahe chhe. ahā! abhavi jīv gnānachetanāne jāṇato ja nathī; mātra karmaphaḷachetanāne ja jāṇe chhe. āvī vāt chhe!

have kahe chhe- ‘tethī shuddha ātmik dharmanun shraddhān tene nathī.’ shun kahe chhe? ke vastu je ek gnāyakasvabhāvamay ātmā enī ekāgratārūp gnānachetanā ene te jāṇato nahi hovāthī te shuddha ātmik dharmane jāṇato nathī. ahāhā...! gnānachetanā e shuddha ātmik dharma chhe, satyārtha dharma chhe. dhīme dhīme samajavun bāpā! pūrve koī di’ karyun nathī eṭale kaṭhaṇ lāge chhe paṇ satya ja ā chhe. ahā! te gnānachetanāne jāṇato nathī tethī tene shuddha ātmik dharmanun shraddhān nathī.

have kahe chhe-te shubh karmane ja dharma samajī shraddhān kare chhe tethī tenā phaḷ tarīke graiveyak sudhīnā bhogane pāme chhe parantu karmano kṣhay thato nathī.’

juo, ‘shubhakarma’ shabde ahīn jaḍakarma nahi paṇ shubhabhāv, puṇyabhāvanī vāt chhe. shubhabhāv rūp karmachetanāne ahīn shubhakarma kahyun chhe. 1pa4 mān āve chhe ke- ‘vrat, niyam, shīl, tap vagere shubhakarmo;’ juo, chhe ke nahi andar? gāthā 1pa3 nā bhāvārthamān paṇ chhe ke- ‘vrat, niyam, shīl, tap ādi shubhabhāvarūp shubhakarmo.’ gāthā 1pa6 nī ṭīkāmān āve chhe ke- ‘paramārtha mokṣhahetuthī judo, je vrat, tap vagere shubhakarmasvarūp mokṣhahetu keṭalāk loko māne chhe, te ākhoy niṣhedhavāmān āvyo chhe.’ matalab ke shubhakarma shubhabhāvarūp ācharaṇane te dharma samajī shraddhān kare chhe.

vāstavamān vrat, tap ādi shubhakarma kāī sadācharaṇ (satnun ācharaṇ) nathī, paṇ asadācharaṇ (jūṭhun ācharaṇ) chhe. ahāhā...! trikāḷī sat shāshvat chidānand prabhu andar chhe emān ekāgratā-līnatā te sadācharaṇ chhe, bākī shubhabhāv kāī sadācharaṇ nathī, dharma nathī. ahā! abhavi jīv ene (-shubhakarmane) ja dharma jāṇī shraddhān kare chhe.

ahā! juo, agnānīne ekalī karmadhārā chhe, bhagavān kevaḷīne ekalī gnānadhārā chhe, ane gnānīne gnānadhārā ne karmadhārā banne hoy chhe. gnānīne gnānamay pariṇaman


PDF/HTML Page 2742 of 4199
single page version

chhe, paṇ dashāmān gnānīne pūrṇatā nahi hovāthī, athavā dravyano pūrṇa āshray nahi hovāthī kamajorīmān shubhabhāv āvyā vinā raheto nathī. tethī gnānīne gnānadhārā ne karmadhārā banne hoy chhe. temān gnānadhārā chhe te dharma chhe ne karmadhārā te adharma chhe. ‘ātmāvalokan’ mān chhe ke gnānīne dharma ne adharma bey chhe te ā rīte. have āmān loko rāḍ nākhe chhe; paṇ emān rāḍ nākhavā jevun chhe shun? vastuno svabhāv te dharma chhe, ne rāg vastusvabhāvathī viruddha bhāv chhe tethī te adharma chhe. nyāyathī to vāt chhe. paṇ ādat chhe ne? bhedavignānanī ayogyatā chhe ne? tethī te shubhakarmane ja dharma samajī shraddhān kare chhe, ane enā phaḷamān graiveyak sudhīnā bhogane pāme chhe. parantu tene karmakṣhay thato nathī.

karmakṣhay kayānthī thāy? shubhakarma chhe te bandhabhāv chhe; enāthī ene bandhan thāy, paṇ karmakṣhay kayānthī thāy?

tyāre e kahe chhe-ethī pāp ghaṭe ne puṇya vadhe chhe. paṇ bāpu! e to badhun karma (bandhan) ja chhe; emān karmakṣhay kayāny nathī. ‘ā rīte satyārtha dharmanun shraddhān nahi hovāthī tene shraddhān ja kahī shakātun nathī.’ ahāhā...! shubhakarmamātra jūṭhā dharmanun shraddhān ene chhe ne karmakṣhayanun nimitta evā shuddha ātmikadharmanun ene shraddhān nathī tethī ene shraddhān ja nathī em kahe chhe. em ke satyārtha dharmanun shraddhān ja shraddhān chhe, paṇ te ene chhe nahi māṭe tene shraddhān ja nathī āvī vāt chhe!

‘ā pramāṇe vyavahāranayane āshrit abhavya jīvane gnān-shraddhān nahi hovāthī nishchayanay vaḍe karavāmān āvato vyavahārano niṣhedh yogya ja chhe.’

joyun? abhavyane vyavahāranayano āshray chhe. te agiyār aṅg suddhān bhaṇe chhe ne bhagavāne kahelān vratādi pāḷe chhe, paṇ tene nishchay gnān-shraddhān hotān nathī. vyavahāranayano āshray hovāthī ene sāchān gnān-shraddhān thatān nathī. māṭe ahīn kahe chhe- nishchayanay vaḍe vyavahāranayano niṣhedh yogya ja chhe. svasvarūpanā āshray vaḍe vyavahārano- rāgano niṣhedh karavo yogya ja chhe-em kahe chhe. samajāṇun kāī...?

paṇḍit jayachandajī have kahe chhe ke- ‘ahīn eṭalun visheṣh jāṇavun ke-ā hetuvādarūp anubhavapradhān ganrath chhe tethī temān bhavya-abhavyano anubhavanī apekṣhāe nirṇay chhe.’

abhavyane anubhav-vedan vikārano chhe ane gnānīne anubhav shuddha chaitanyano chhe. hetu eṭale nyāyathī-yuktithī anubhavapradhān ahīn vāt karī chhe.

‘have jo āne ahetuvād āgam sāthe meḷavīe to-abhavyane vyavahāranayanā


PDF/HTML Page 2743 of 4199
single page version

pakṣhano sūkṣhma, kevaḷīgamya āshay rahī jāy chhe ke je chhadmasthane anubhavagochar nathī paṇ hoto, mātra sarvagnadev jāṇe chhe.’

joyun? abhavine vyavahāranayanā pakṣhano sūkṣhma āshay rahī jāy chhe je chhadmasthane anubhavagochar nathī paṇ hoto.’ ‘nathī ja’ hoto em nahi, paṇ koī sūkṣhma lakṣhavāḷāne hoy paṇ chhe em kahevun chhe. sūkṣhma lakṣha na pahoñche to anubhavamān na āve eṭale e kevaḷīgamya sūkṣhma chhe em kahyun. samajāṇun kāī...?

‘mātra sarvagnadev jāṇe chhe’ -eṭale bhagavān sarvagna visheṣh spaṣhṭa jāṇe chhe. pañchādhyāyīmān em līdhun chhe ke-samyagdarshanane bhagavān kevaḷī jāṇī shake chhe. tyān to e avadhi, manaḥparyay ke matignānano viṣhay nathī em kahevun chhe. ahīn vedananī apekṣhāe vāt chhe. anubhūtinī sāthe avinābhāvī samakit hoy chhe to anubhūtinī sāthe samakitanun gnān paṇ thāy, samakitane e barābar jāṇī shake. anubhūti e gnānanun- vedananun svarūp chhe ane samakit shraddhānanun. beyane avinābhāvī gaṇatān anubhūtithī samakitano nirṇay barābar thaī shake. anubhūti vinā sīdhun samakitane jāṇī shake em nahi-pañchādhyāyīkāranun em kahevun chhe. paṇ anubhūtimān samakitane na jāṇī shakāy emey nahi. āvī vāt chhe!

have kahe chhe- ‘e rīte kevaḷ vyavahārano pakṣha rahevāthī tene sarvathā ekāntarūp mithyātva rahe chhe. abhavyane ā vyavahāranayanā pakṣhano āshay kadī paṇ maṭato ja nathī.’

joyun? vyavahār hoy e judī vāt chhe, ane vyavahārano pakṣha hoy e judī vāt chhe. vyavahār to gnānīne-munirājane paṇ hoy chhe, paṇ eno pakṣha ene kadīy hoto nathī. vyavahārano pakṣha hoy e to bhāī! sarvathā ekāntarūp mithyātva chhe. joyun? vyavahārathī dharma thāy em māne e sarvathā ekānt mithyātva chhe. em kahe chhe. abhavine ā vyavahāranayano pakṣha kadīy maṭato nathī tethī, sansāranun paribhramaṇ sadā ūbhun ja rahe chhe. bhāī! jyān sudhī vyavahārano pakṣha chhe tyān sudhī sansār ūbho ja rahe chhe. āvī vyākhyā!

ahā! māragane jāṇīne svarūpanun lakṣha na kare to choryāsīnā avatāramān kaṣhāyanī agnimān baḷī rahelo e duḥkhī chhe. bhagavān! ā sanyoganī chamakamān tun bhūlī gayo chhe paṇ jem dānt kāḍhe toy sanepātīo andar duḥkhī chhe tem andaramān tun mithyā shraddhān- gnān-ācharaṇ e traṇenā tridoṣhanā sannipātarūp rogathī pīḍāī rahelo duḥkhī ja chhe. ahā! jyān sudhī ātmānā atīndriy ānandano svād na āve tyān sudhī ā badhā sheṭhiyā, rājāo ne devo sau duḥkhī ja chhe. lyo, āvī vāt chhe.

[pravachan nan. 331 (sheṣh) ane 332 * dināṅk 23-3-77 ane 24-3-77]

PDF/HTML Page 2744 of 4199
single page version

gāthā 276–277
कीद्रशौ प्रतिषेध्यप्रतिषेधकौ व्यवहारनिश्चयनयाविति चेत्–

आयारादी णाणं जीवादी दंसणं च विण्णेयं। छज्जीवणिकं च तहा भणदि चरित्तं तु ववहारो।। २७६।। आदा खु मज्झ णाणं आदा मे दंसणं चरित्तं च। आदा पच्चक्खाणं आदा मे संवरो जोगो।। २७७।।

आचारादि ज्ञानं जीवादि दर्शनं च विज्ञेयम्।
षड्जीवनिकायं च तथा भणति चरित्रं तु व्यवहारः।। २७६।।
आत्मा खलु मम ज्ञानमात्मा मे दर्शनं चरित्रं च।
आत्मा प्रत्याख्यानमात्मा मे
संवरो योगः।। २७७।।

have pūchhe chhe ke “nishchayanay vaḍe niṣhedhya (arthāt niṣhedhāvāyogya) je vyavahāranay, ane vyavahāranayano niṣhedhak je nishchayanay-te banne nayo kevā chhe?” evun pūchhavāmān āvatān vyavahār ane nishchayanun svarūp kahe chhe;-

‘āchār’ ādi gnān chhe, jīvādi darshan jāṇavun,
ṣhaṭjīvanikāy charit chhe, –e kathan nay vyavahāranun. 276.
muj ātma nishchay gnān chhe, muj ātma darshan–charit chhe,
muj ātma pratyākhyān ne muj ātma samvar–yog chhe. 277.

gāthārthaḥ– [आचारादि] āchārāṅg ādi shāstro te [ज्ञानं] gnān chhe, [जीवादि] jīv ādi tattvo te [दर्शनं विज्ञेयम् च] darshan jāṇavun [च] ane [षड्जीवनिकायं] chha jīv-nikāy te [चरित्रं] chāritra chhe- [तथा तु] em to [व्यवहारः भणति] vyavahāranay kahe chhe.

[खलु] nishchayathī [मम आत्मा] māro ātmā ja [ज्ञानम्] gnān chhe, [मे आत्मा] māro ātmā ja [दर्शनं चरित्रं च] darshan ane chāritra chhe, [आत्मा] māro ātmā ja [प्रत्याख्यानम्] pratyākhyān chhe, [मे आत्मा] māro ātmā ja [संवरः योगः] samvar ane yog (-samādhi, dhyān) chhe.


PDF/HTML Page 2745 of 4199
single page version

ṭīkāḥ– āchārāṅg ādi shabdashrut te gnān chhe kāraṇ ke te (shabdashrut) gnānano āshray chhe, jīv ādi nav padārtho darshan chhe kāraṇ ke te (nav padārtho) darshanano āshray chhe, ane chha jīv-nikāy chāritra chhe kāraṇ ke te (chha jīv-nikāy) chāritrano āshray chhe; e pramāṇe vyavahār chhe. shuddha ātmā gnān chhe kāraṇ ke te (shuddha ātmā) gnānano āshray chhe, shuddha ātmā darshan chhe kāraṇ ke te darshanano āshray chhe, ane shuddha ātmā chāritra chhe kāraṇ ke te chāritrano āshray chhe; e pramāṇe nishchay chhe. temān, vyavahāranay pratiṣhedhya arthāt niṣhedhya chhe, kāraṇ ke āchārāṅg ādine gnānādinun āshrayapaṇun anaikāntik chhe- vyabhichārayukta chhe; (shabdashrut ādine gnān ādinā āshrayasvarūp mānavāmān vyabhichār āve chhe kem ke shabdashrut ādi hovā chhatān gnān ādi nathī paṇ hotān, māṭe vyavahāranay pratiṣhedhya chhe;) ane nishchayanay vyavahāranayano pratiṣhedhak chhe, kāraṇ ke shuddha ātmāne gnān ādinun āshrayapaṇun aikāntik chhe. (shuddha ātmāne gnānādino āshray mānavāmān vyabhichār nathī kem ke jyān shuddha ātmā hoy tyān gnān-darshan-chāritra hoy ja chhe.) ā vāt hetu sahit samajāvavāmān āve chheḥ-

āchārāṅg ādi shabdashrut ekānte gnānano āshray nathī, kāraṇ ke tenā (arthāt shabdashrutanā) sadbhāvamān paṇ abhavyone shuddha ātmānā abhāvane līdhe gnānano abhāv chhe; jīv ādi nav padārtho darshanano āshray nathī, kāraṇ ke temanā sadbhāvamān paṇ abhavyone shuddha ātmānā abhāvane līdhe darshanano abhāv chhe; chha jīv nikāy chāritrano āshray nathī, kāraṇ ke temanā sadbhāvamān paṇ abhavyone shuddha ātmānā abhāvane līdhe chāritrano abhāv chhe shuddha ātmā ja gnānano āshray chhe, kāraṇ ke āchārāṅg ādi shabdashrutanā sadbhāvamān ke asadbhāvamān tenā (arthāt shuddha ātmānā) sadbhāvathī ja gnānano sadbhāv chhe; shuddha ātmā ja darshanano āshray chhe, kāraṇ ke jīv ādi nav padārthonān sadbhāvamān ke asadbhāvamān tenā (arthāt shuddha ātmānā) sadbhāvathī ja darshanano sadbhāv chhe; shuddha ātmā ja chāritrano āshray chhe, kāraṇ ke chha jīv-nikāyanā sadbhāvamān ke asadbhāvamān tenā (arthāt shuddha ātmānā) sadbhāvathī ja chāritrano sadbhāv chhe.

bhāvārthaḥ– āchārāṅg ādi shabdashrutanun jāṇavun, jīvādi nav padārthonun shraddhān karavun tathā chha kāyanā jīvonī rakṣhā-e sarva hovā chhatān abhavyane gnān, darshan, chāritra nathī hotān, tethī vyavahāranay to niṣhedhya chhe; ane shuddhātmā hoy tyān gnān, darshan, chāritra hoy ja chhe, tethī nishchayanay vyavahārano niṣhedhak chhe. māṭe shuddhanay upādey kahyo chhe.

have āgaḷanā kathananī sūchanānun kāvya kahe chheḥ-


PDF/HTML Page 2746 of 4199
single page version

(उपजाति)
रागादयो बन्धनिदानमुक्ता–
स्ते शुद्धचिन्मात्रमहोऽतिरिक्ताः।
आत्मा परो वा किमु तन्निमित्त–
मिति प्रणुन्नाः पुनरेवमाहुः।। १७४।।

shlokārthaḥ– [रागादयः बन्धनिदानम् उक्ताः] “rāgādikane bandhanān kāraṇ kahyā ane vaḷī [ते शुद्ध–चिन्मात्र–महः–अतिरिक्ताः] temane shuddhachaitanyamātra jyotithī (arthāt ātmāthī) bhinna kahyā; [तद्–निमित्तम्] tyāre te rāgādikanun nimitta [किमु आत्मा वा परः] ātmā chhe ke bījun koī?” [इति प्रणुन्नाः पुनः एवम् आहुः] evā (shiṣhyanā) prashnathī prerit thayā thakā āchāryabhagavān pharīne ām (nīche pramāṇe) kahe chhe. 174.

*
samayasār gāthā 276–277ḥ mathāḷun

have pūchhe chhe ke-“nishchayanay vaḍe niṣhedhya (arthāt niṣhedhāvāyogya) je vyavahāranay, ane vyavahāranayano niṣhedhak je nishchayanay-te banne nayo kevā chhe? ” evun pūchhavāmān āvatān vyavahār ane nishchayanun svarūp kahe chheḥ-

* gāthā 276–277ḥ ṭīkā uparanun pravachan *

‘āchārāṅg ādi shabdashrut te gnān chhe kāraṇ ke te (shabdashrut) gnānano āshray chhe, jīv ādi nav padārtho darshan chhe kāraṇ ke te (nav padārtho) darshanano āshray chhe, ane chha jīv’ nikāy chāritra chhe kāraṇ ke te (chha jīv-nikāy) chāritrano āshray chhe; e pramāṇe vyavahār chhe.’

juo, ahīn āchārāṅg ādi vītarāg sarvagna parameshvare kahelān jainadarshananān shāstrone nimittapaṇe līdhān chhe; agnānīoe kahelān nahi. āchārāṅg ādi shāstra shvetāmbaramān chhe nahi; e to phakta nām pāḍayān chhe. ā to vītarāg sarvagna parameshvaranī omdhvani anusār rachāyelān shāstronī vāt chhe. ahīn shun kahevun chhe? ke āchārāṅg ādi shāstronun gnān te vyavahār chhe ane te niṣhedh karavā lāyak chhe.

shun kahe chhe? ke āchārāṅg ādi shabdashrut te gnān chhe. e shāstronā shabdonun gnān te shabdashrutagnān kahevāy chhe kemake te gnānano āshray-hetu-nimitta shabdo chhe. jhīṇī vāt bāpu! ā āchārāṅg ādi shabdo chhe e vyavahār-gnānano āshray-nimitta chhe, tethī tene shabdashrutagnān vyavahāre kahīe chhīe.


PDF/HTML Page 2747 of 4199
single page version

ā shabdashrutagnān chhe te vyavahār chhe. te niṣhedhya chhe em kahevun chhe. je gnānanī paryāyamān bhagavān ātmā āshray-nimitta na hoy ane shabdashrut nimitta hoy evun shabdashrutagnān niṣhedh karavā lāyak chhe em kahe chhe. have kahe chhe-

jīv ādi nav padārtho darshan chhe. shun kīdhun? jem shabdashrut gnān chhe tem jīvādi padārtha te darshan chhe. kemake jīvādi nav padārtho darshanano āshray-nimitta-hetu chhe, māṭe nav padārtho darshan chhe. e vyavahār chhe. ā vyavahār darshan niṣhedhavā lāyak chhe em ahīn kahevun chhe. bhāī! āmān have potānī mati-kalpanā na chāle, paṇ shāstrano shun abhiprāy chhe te yathārtha samajavun joīe. ahā! kundakund ādi āchāryavaroe nishchay antaraṅg vastu ātmā ne bāhya padārthonī spaṣhṭa vaheñchaṇī (-vibhāg) karī nākhī chhe.

‘jīvādi nav padārtho...’ lyo, emān samvar, nirjarā, mokṣha āvyā ke nahi! hā, paṇ bhedavāḷā āvyā ne? tethī te vyavahār samyagdarshan chhe, kāraṇ ke te nav padārtho darshanano āshray chhe. vyavahār shraddhān-vyavahār samakitanun nav padārtha nimitta āshray-hetu- kāraṇ chhe, māṭe nav padārtha vyavahāre darshan chhe. āvī vāt chhe!

to pachhī ‘तत्त्वार्थश्रद्धानम् सम्यग्दर्शनम्’ em tattvārthasūtramān āve chhe ne?

hā, tyān e nishchay samakitanī vāt chhe. nav bhedarūp padārthothī bhinna shuddhanayanā baḷ vaḍe prāpta abhed ekarūp gnāyakabhāvamātra vastu ātmānun shraddhān te samyagdarshan-em nishchay samyagdarshananī tyān vāt chhe. samajāṇun kāī...?

जीवाजीवास्त्रवबंधसंवरनिर्जरामोक्षास्तत्त्वम’-em sūtramān tattvārthonun kathan karatān ekavachan chhe ne? eno āshay ja ā chhe ke-nav bhed nahi, paṇ nav bhedanī pāchhaḷ chhupāyel abhed ek gnāyakajyotisvarūp ātmānun darshan te samyagdarshan chhe. ahā! e nishchay shraddhān pragaṭ thatān je nav bhedarūp padārtha chhe te jāṇavān lāyak rahī jāy chhe, paṇ shraddhān to ekanun-shuddha ātmānun ja chhe. āvī vāt chhe!

ahīn to nav bhed je chhe te nav padārtho kahevā chhe ne? ek (ātmā) nahi, paṇ jīvādi nav padārtho darshan chhe em kīdhun ne? ahā! e vyavahār samyagdarshan chhe, kemake teno (darshanano) āshray-nimitta bhedarūp nav padārtha chhe. vyavahār samakitano viṣhay- āshray-hetu-ādhār nav chhe.

to pachhī loko vyavahār-vyavahār (em mahimā) kare chhe ne? bāpu! ahīn to e niṣhedhavā lāyak chhe em kahe chhe. ām chhe tyān prabhu! vyavahār kāraṇ thāy ne enāthī nishchayarūp kārya thāy e vāt kayān rahī? are bhāī! ahīn to tane sva-āshrayano-sva-avalambanano upadesh chhe; e jo tane na goṭhe ane par- āshrayathī-parāvalambanathī lābh thāy em tane goṭhe to e tane bhāre nukashān chhe bhāī! (ethī to chirakāḷ sudhī chāragatinī jel ja thashe).


PDF/HTML Page 2748 of 4199
single page version

ahāhā...! andar bhagavān ekarūp chaitanyamahāprabhu birāje chhe. enī vartamān shraddhāmān ene nav padārtha nimitta thāy chhe te vyavahār shraddhā chhe, e nishchay shraddhā nām satyārtha shraddhān nahi. ene vyavahār samakit kaho ke upachār samakit kaho ke bhedarūp shraddhān kaho-badhī ek vāt chhe. kemake nav padārtho darshanano āshray chhe māṭe nav padārtho darshan chhe-em ahīn vyavahār darshāvyo chhe.

have kahe chhe- ‘chha jīv-nikāy chāritra chhe.’ ahā! bhāṣhā to juo! chha kāyanā jīvano samūh te chāritra chhe em kahe chhe. ā vyavahārachāritra-pañchamahāvratādinā vikalpanī vāt chhe.

to pachhī chha jīv-nikāy chāritra chhe em kem kīdhun? kāraṇ ke e vyavahārachāritrano je vikalpa chhe eno āshray chha jīv-nikāy chhe. pañch mahāvratanā pariṇāmane chāritra na kahetān e pariṇāmamān chha jīv-nikāy nimitta chhe tethī chha jīv-nikāyane chāritra kīdhun.

lyo, have e chāritra kayān tyān (chha jīv-nikāyamān) āvyun? chāritra to ahīn (mahāvratādinā) pariṇām-vyavahār chhe? paṇ e vyavahāranā pariṇāmano āshray-lakṣha chha jīv-nikāy chhe tethī chha jīv-nikāy chāritra chhe em kīdhun chhe.

ahā! je ekendriy ādi nathī mānatā enī to ahīn vāt ja nathī. paṇ ā to nigod sahit ekendriy ādi anantā anant chha kāyanā jīv chhe em māne chhe enī vāt karī chhe. to kahe chhe-chha jīv-nikāy chāritra chhe, kāraṇ ke enun valaṇ chha kāyanā jīvanī ahinsā-rakṣhā par chhe.

chha jīv-nikāyanī ahinsāmān to ek ahinsā mahāvrat ja āvyun? hā, paṇ ek ahinsā mahāvratamān bījān chārey samāī jāy chhe. bījān chār vrato chhe te ahinsānī vāḍo chhe, e ahinsā mahāvratamān āvī jāy chhe tethī ahīn chha jīv- nikāyanī ahinsānī ek ja vāt līdhī chhe. ā pramāṇe chha jīv-nikāy chāritra chhe em vyavahāre vyavahārachāritra kīdhun.

e pramāṇe vyavahār chhe. em ke āchārāṅg ādi shabdashrut gnān chhe, jīvādi nav padārtha darshan chhe, chha jīv-nikāy chāritra chhe-ā sarva vyavahār chhe. ā vyavahāranī vyākhyā karī. te niṣhedhavā yogya chhe te pachhī kaheshe.

have nishchayanī vāt kare chhe. shun kahe chhe? ke- ‘shuddha ātmā gnān chhe kāraṇ ke te (-shuddha ātmā) gnānano āshray chhe, shuddha ātmā darshan chhe kāraṇ ke te darshanano āshray chhe, ane shuddha ātmā chāritra chhe kāraṇ ke te chāritrano āshray chhe; e pramāṇe nishchay chhe.’


PDF/HTML Page 2749 of 4199
single page version

shun kīdhun? ke shuddha ātmā gnān chhe kemake shuddha ātmā gnānano āshray chhe. ā nishchayagnān, satyārthagnān, samyaggnānanī vāt chhe. shuddha ātmā gnān chhe em kem kahyun? kemake shuddha ātmā gnānano āshray-nimitta chhe. pahelāmān (-vyavahāramān) jem shabdashrutagnānamān shabdo nimitta hatā tem ahīn gnānamān shuddha ātmā nimitta-āshray chhe. ahā! satyārtha gnān arthāt samyaggnānanī paryāyano āshray-nimitta-hetu shuddha ātmā chhe. āvī vāt chhe!

ahā! ā sarvagna paramātmānī omdhvanimān āvelī vāt chhe ke-je chha jīv- nikāyanī shraddhā chhe, chha jīv-nikāyanun gnān chhe, chha jīv-nikāyanā valaṇavāḷun chāritra chhe- e badhuy vyavahār chhe. ahā! vītarāg parameshvaranā mārga sivāy chha jīv-nikāyanī vāt bīje kayāny nathī.

ahā! nigodanun ek sharīr emān anantā jīv; aṅgulanā asaṅkhyāt bhāgamān asaṅkhya audārik sharīr ane ek ek sharīramān anantā jīv; ahā! āvo ākho lok bharyo chhe. andar svabhāve bhagavānasvarūp evā anant-anant jīvothī ākho lok bharyo chhe. paṇ e badhā (tāre māṭe) paradravya chhe bhāī! tethī chha kāyanī shraddhā vyavahār chhe, chha kāyanun gnān vyavahār chhe ane chha kāyanā lakṣhe mahāvrat pāḷe e vyavahār chhe.

have nishchay gnānanī vyākhyā karatān kahe chhe-shuddha ātmā gnān chhe kemake e gnānano-nishchayagnānano hetu-āshray shuddha ātmā chhe. trikāḷī ek gnāyakamūrti sachchidānand prabhu e gnānano āshray chhe māṭe te samyaggnān chhe.

jem vyavahār gnānamān shabdashrut nimitta chhe tem ahīn nishchayagnānamān bhagavān ātmā nimitta chhe. ‘आश्रयत्वात्’ em pāṭhamān beyamān līdhun chhe ne? ahīn shuddha ātmānā lakṣhe-āshraye je gnān thayun te thayun chhe to potāthī paṇ enun lakṣha shuddha ātmā chhe em vāt chhe. tethī kīdhun ke shuddha ātmā gnān chhe. pāṭhamān chhe ne? ke ‘आदा खु मज्झ णाणं nishchayathī māro ātmā ja gnān chhe.

pahelān ‘आयारादी णाणं’ -em pāṭhamān bhedathī kīdhun. have abhedathī kahe chhe- आदा खु मज्झ णाणं’ nishchayathī māro ātmā ja gnān chhe, kemake āmān gnānano āshray shuddha ek ātmadravya chhe. bhāī! āmān bhāṣhā to sādī chhe, paṇ bhāv to je chhe te ūṇḍo gambhīr chhe. samajāy eṭalun samajo bāpu! e to apūrva vātu chhe.

are! anantakāḷathī eṇe gnānano āshray potānā ātmāno banāvyo ja nathī. agiyār aṅganun gnān kīdhun, paṇ gnānanun kāraṇ-āshray ātmāne kīdhun nahi. are bhāī! shuddha ātmāno jene āshray chhe te satyārtha gnān chhe, vītarāgī gnān chhe. bākī shabdashrutagnān chhe e to sarāgī gnān chhe, vikalparūp gnān chhe. e to kaḷashaṭīkāmān


PDF/HTML Page 2750 of 4199
single page version

(kaḷash 13 mān) āvyun ne ke-bār aṅganun gnān vikalpa chhe, e kāī apūrva chīj nathī. bār aṅganun gnān samakitīne ja thāy chhe, paṇ e kāī vismayakārī nathī kemake te āshray karavā lāyak nathī; vāstavamān emān kahelī shuddhātmānubhūti pragaṭ karavā lāyak chhe ane te bhagavān ātmānā āshraye ja thāy chhe. samajāṇun kāī...? aho pahelānnā paṇḍitoe kevī alaukik vāto kīdhī chhe ke enān peṭ kholatān satya bahār āvī jāy chhe. bhāī! ā kāī ekalī paṇḍitāīnun kām nathī, ā to antaranī vātu bāpā!

ahā! je gnānamān ātmā hetu-kāraṇ-āshray na thāy te gnān gnān ja nathī bhāī! juo ne shun kahe chhe? ke- ‘आदा खु मज्झ णाणं’ nishchayathī māro ātmā gnān chhe. ahāhā...! ātmā ane gnān banne abhinna chhe!

to pachhī samyaggnānano ātmā āshray-kāraṇ chhe em kem kahyun?

bhāī! eno āshay em chhe ke-ātmā trikāḷī dhruv bhagavān ākhī chīj emān (gnānanī paryāyamān) āvī jatī nathī paṇ shuddha ātmavastu potānā gnānanī paryāyamān kāraṇ-āshray thaīne te jevī-jevaḍī chhe tenun gnān paryāyamān āvī jāy chhe.. ahāhā...! gnānano āshray-hetu shuddha ātmā chhe eṭale shun? eṭale ke gnānanī paryāyamān anant-anant guṇasāmarthyathī yukta paripūrṇa prabhu shuddha ātmā jevaḍo chhe tevo jaṇāy chhe. tene ahīn abhedathī kahyun ke shuddha ātmā gnān chhe. samajāṇun kāī...? ahāhā...! shuddha ātmānun gnān thavāmān kāraṇ-āshray shuddha ātmā chhe māṭe kahyun ke shuddha ātmā gnān chhe. have āvī vāt bīje kayān chhe prabhu?

bhāī! ā kāī khālī paṇḍitāīnī vāto nathī. ā to ātmānā gnānanī yathārthatā shun chhe enī vāt chhe. ahāhā...! ā yathārtha gnān chhe ke je gnānanī paryāyamān paripūrṇa bhagavān ātmā jaṇāy chhe; paṇ bhagavān ātmā paripūrṇa trikāḷī prabhu te paryāyamān āvato nathī-tethī shuddha ātmā gnānano hetu-āshray-nimitta kahyo. samajāṇun kāī...? bhāī! shāstramān ām kahyun chhe ne tem kahyun chhe em bahāramān tun bhaṭakayā kare chhe paṇ shāstrano vāstavik āshay bhagavān ātmānā gnān vinā nahi samajāy.

tyāre koī kahe chhe-ā to badhī nishchayanī vāt chhe. charaṇānuyogamān vyavahār paṇ kahyo to chhe?

bāpu! je nishchay chhe te yathārtha chhe, ne je vyavahār chhe te upachār chhe. tun vyavahārane-upachārane yathārthamān khatavī nākhe e to bāpu! mithyāgnān thayun.

to pañchāstikāy ādi shāstromān sādhya-sādhan kahyun chhe ne? vyavahār


PDF/HTML Page 2751 of 4199
single page version

sādhan ne nishchay sādhya em kahyun chhe ne? ahīn kaho chho-vyavahār niṣhedhya chhe; to ā be vātano meḷ shun chhe?

sāmbhaḷ bhāī! jyān bhinna sādhya-sādhan kahyun chhe tyān abhūtārthanayathī vyavahārathī upachār karīne kahyun chhe. jemake-ahīn ‘shuddha ātmā gnān chhe’ em kahyun e nishchay chhe kemake gnānano āshray shuddha ātmā chhe, ne shuddha ātmā ne gnān bhinna chīj nathī. tevī rīte pahelān ‘shabdashrut gnān chhe’ -em kahyun te vyavahār chhe, kemake te gnānano āshray ātmā nathī paṇ bhinna shabdashrut chhe. have je gnānamān ātmā na jaṇāy te gnān shun kāmanun? tethī nishchay-ātmagnān vaḍe vyavahār-shabdashrutagnān niṣhedh karavā lāyak chhe.

āchārāṅg ādi shabdashrut te gnān chhe em- pahelān vyavahārathī kahyun, ane have shuddha ātmā gnān chhe em nishchay kahyo. ām kem kahyun? ke vyavahār gnānamān shabdashrut nimitta chhe. temān shabdashrut jaṇāṇun paṇ ātmā jaṇāyo nahi; tethī tene vyavahār kahyun. ane satyārtha gnānamān-nishchay gnānamān bhagavān ātmā paripūrṇa jaṇāṇo; tethī tene nishchay kahyun. ene bhagavān ātmāno āshray chhe ne? ane bhagavān ātmā emān pūro jaṇāy chhe ne? tethī te nishchay chhe, yathārtha chhe. aho! āchāryadeve amr̥ut reḍayān chhe. bhāī! āmān to shāstra-bhaṇataranān abhimān utarī jāy evī vāt chhe. shāstra-bhaṇatar- shabdashrutagnān to vikalpa chhe bāpu! e to kharekhar bandhanun kāraṇ chhe bhāī!

shāstra-bhaṇatar te vyavahār chhe. e vyavahār gnānanā abhimānamān (ahampaṇāmān) āvīne prabhu! tun hārī jaīsh hon. te yathārthamān gnān nahi hon. je gnān trikāḷī shuddha ātmāne jāṇe te yathārtha gnān chhe, ane shuddhane jāṇanārā gnānane shuddhano (bhagavān ātmāno) āshray hoy chhe. ahāhā...! samyaggnānanī paryāy pote upādān temān shuddha ātmā nimitta-āshray chhe. tethī ‘shuddha ātmā gnān chhe’ em abhedathī kahyun chhe. samajāṇun kāī...?

em to ātmā ne gnān-bey dravya ne paryāy em bhinna chīj chhe. ‘ātmā te gnān’ -emān ātmā te dravya ne gnān te paryāy; e bey ek nathī. chhatān ‘shuddha ātmā gnān chhe’ -em kem kahyun? kāraṇ ke gnānanī paryāye ātmāne ja jāṇyo, ane ātmānā āshraye ja ene jāṇyo. tethī ‘shuddha ātmā gnān chhe’ em abhedathī kahyun. āvo mārag have sāmbhaḷavāy maḷe nahi te shun kare? ne kayān jāy prabhu?

bījo bolaḥ ‘shuddha ātmā darshan chhe.’ shun kīdhun? ke shuddha ātmā samakit chhe. pahelān ‘jīvādi nav padārtho darshan chhe’ em kahyun kemake nav padārtho darshanano āshray chhe. tyān nav padārthonī shraddhāne vyavahāre darshan kahyun. ahīn kahe chhe-shuddha ātmā darshan


PDF/HTML Page 2752 of 4199
single page version

chhe, kemake darshanamān-shraddhānamān shuddha ātmā ja shraddhāṇo chhe; shraddhānī paryāyamān bhagavān shuddha ātmā hetu-āshray thayo chhe. ā nishchay shraddhān vā nishchay samyagdarshan chhe. ahā! jemān shuddha ātmānun shraddhān thāy te nishchay samyagdarshan chhe, ane teno hetu-āshray shuddha ātmā ja hoy chhe. samajāṇun kāī...? tethī ahīn kahyun ke ‘shuddha ātmā darshan chhe.’

prashnaḥ– prabhu! ek kor samakitanī paryāy ne shuddha ātmā-be judī chīj kaho chho ane ātmā (-dravya) paryāyano dātā nathī em kaho chho (juo, yogasār prābhr̥ut, samvar adhikār, chhand 19) ane bījī kor ahīn ‘shuddha ātmā darshan chhe’ -em kaho chho; to ā badhun kevī rīte chhe?

samādhānaḥ– bhāī! e shraddhānī paryāyamān ātmā (trikāḷī dravya) āvato nathī, ane paryāy ātmāthī (dravyathī) thatī nathī paṇ potānā upādānanī jāgr̥utithī svataḥ thāy chhe. samyagdarshan dhruv trikāḷī bhagavān ātmāe pragaṭ karyun chhe em nathī paṇ samyagdarshananī paryāyano āshray-hetu-kāraṇ-nimitta shuddha ātmā (trikāḷī dravya) chhe tethī ‘shuddha ātmā darshan chhe’ em abhed karīne kahyun chhe. vastusthitie to dravya ne paryāy banne svatantra chhe.

उत्पादव्ययध्रौव्ययुक्तम् सत्’ -em kahyun chhe ne? e traṇey svayam sat chhe em vāt chhe. ek sat bījā satno paramārthe hetu nathī. samyagdarshananun āshrayarūp kāraṇ-hetu dravya chhe e judī vāt chhe, paṇ ātmāthī (dravyathī) samyagdarshananī paryāy utpanna thaī chhe em nathī.

samyagdarshanamān ātmā phakta shraddhāṇo chhe, darshanano shuddha ātmā āshray-nimitta chhe māṭe ‘shuddha ātmā darshan chhe’ em abhedathī kahyun chhe. samajāṇun kāī...?

have āmān olā vrat, tap, bhakti karavāvāḷāne kaṭhaṇ lāge eṭale em thāy ke āvo dharma ne āvī vyākhyā! paṇ bhāī! vītarāgano mārag alaukik chhe, lokothī judo chhe bāpu! samyagdarshananun upādān to samyagdarshananī paryāy pote chhe ane emān nimitta- āshray-hetu trikāḷī bhagavān shuddha ātmā chhe tathā emān ākho bhagavān ātmā shraddhāy chhe tethī kahyun ke ‘shuddha ātmā darshan chhe.’ āvī vāt chhe!

gajab vāt chhe prabhu! ahīn shun kahevun chhe? ke-trikāḷī dhruv dravya je shuddha ātmā te shraddhānī paryāyamān āvato nathī, paṇ e shraddhānī paryāyamān trikāḷīnun jeṭalun (paripūrṇa) sāmarthya chhe tenī shraddhā-pratīti āvī jāy chhe. ane te paryāyano shuddha ātmā (trikāḷī) āshray-nimitta chhe māṭe ‘shuddha ātmā darshan chhe’ -em ahīn kahyun chhe.


PDF/HTML Page 2753 of 4199
single page version

11 mī gāthāmān āve chhe ne? ke bhūtārthane āshraye samyagdarshan thāy chhe. ahā! samakit to samakit svataḥ chhe, paṇ te bhūtārthanā āshraye thāy chhe arthāt bhūtārthanā āshraye thāy te samakit chhe em vāt chhe. jhīṇī vāt prabhu! bhūtārthanā āshraye thavān chhatān jem e darshananī paryāy dravyamān jatī nathī tem trikāḷī dravya prabhu ātmā paṇ darshananī paryāyamān āvatun nathī. ahāhā...! paraspar aḍayā vinā sparshyā vinā shraddhānī paryāyamān ākhā trikāḷī dravyanun shraddhān āvī jāy chhe. kṣhāyik samyagdarshan paṇ samaye samaye palaṭatun hovāthī, jo dravya shraddhānanī paryāyamān āve to ākho ātmā (dravya) palaṭī jāy. paṇ em kadīy banatun nathī. have āvī vāt kayān maḷe bāpu? mahābhāgya hoy to kāne paḍe evī alaukik vāt chhe. ane jenun pariṇaman sulaṭī jāy enā bhāgyanī to shī vāt!

ahīn kahe chhe-samyagdarshan-shraddhānī paryāyano āshray-nimitta dravya chhe, chhatān dravya ane shraddhānī paryāy bhinna chhe; darshananī paryāyamān dravya āvatun-sparshatun nathī ane je trikāḷī dravyanī pratīti karī chhe te dravyamān darshan jatun-sparshatun nathī. aho! āvun alaukik vastusvarūp chhe.

lokone em ke navatattvanī shraddhā kāraṇ ne nishchay samyagdarshan kārya-to em nathī bhāī! paṇ shuddha ātmā kāraṇ-āshray chhe ne nishchay samyagdarshan kārya chhe. ā yathārtha vastusvarūp chhe. e to āgaḷ kaheshe ke navatattvanī shraddhā-vyavahār darshan niṣhedhya chhe ane nishchay samyagdarshan eno niṣhedhak chhe. āvī vāt chhe. samajāṇun kāī...?

have trījo bolaḥ- ‘shuddha ātmā chāritra chhe.’ em kem kahyun? kāraṇ ke shuddha ātmā chāritrano āshray chhe. ahāhā...! param pavitra trikāḷī ek shuddhagnāyakabhāvamay sachchidānand prabhu ātmā chāritrano āshray chhe. ā vītarāgabhāvarūp nishchay chāritra chhe.

pahelān ‘chha jīv-nikāy chāritra chhe’ em kahyun e vyavahār chāritranī vāt chhe kemake eno āshray bhagavān ātmā nathī paṇ chha jīv-nikāy chhe. kharekhar je ā vyavahār chāritra chhe te vikalpa chhe, rāg chhe, bandhanī paṅktimān chhe. jyāre ā vītarāg pariṇatirūp nishchay chāritra chhe teno āshray-nimitta svasvarūp trikāḷī shuddha ātmā chhe. te abandh chhe, mokṣhanun kāraṇ chhe. ahāhā...! svasvarūpanā avalambane atīndriy ānandarūpī amr̥utarasathī chhalakātun-ubharātun je antaramān pragaṭ thāy chhe te nishchayachāritra mokṣhanun kāraṇ chhe, paṇ chha jīvanikāyanā vikalparūp vyavahārachāritra chhe te mokṣhanun kāraṇ nathī, paṇ bandhanun kāraṇ chhe. jyān sudhī pūrṇa vītarāgatā na thāy tyān sudhī vyavahāranā vikalpa āve chhe paṇ te niṣhedh karavāyogya ja chhe. āvī vāt chhe?


PDF/HTML Page 2754 of 4199
single page version

ahā! ā samayasār to sarvagne kahelā shrutano agādh-samudra-dariyo chhe. ahā! e to bharatakṣhetranun amūlya ratna chhe. nishchayathī to ā ātmā (amūlya ratna) ho; e to nimittathī ene (samayasār shāstrane amūlya ratna) kahīe chhīe.

are! āvun manuṣhyapaṇun maḷ‌yun ne nishchay svasvabhāvano āshray kīdhā vinā ekalā vyavahāranā kriyākāṇḍamān paḍayo rahe to jindagī eḷe jashe hon. e badho vyavahār-kriyākāṇḍ sansār khāte chhe bhāī! gnānīne te āve chhe paṇ e to ene mātra (parapaṇe) jāṇavā lāyak chhe. agnānīne to svasvarūpanā bhān rahit je ekalī paranā āshrayavāḷī dashā chhe, rāgamay pariṇaman chhe-te sansāranun ja kāraṇ thāy chhe. samajāṇun kāī...?

ahāhā...! kahe chhe- ‘shuddha ātmā chāritra chhe.’ chāritrano āshray shuddha ātmā chhe ne? ahāhā...! enī ramaṇatāno āshray-nimitta ānandamūrti pūrṇānandano nāth sachchidānand prabhu ātmā chhe ne? tethī kahyun ke ‘shuddha ātmā chāritra chhe.’

to pañchamahāvratanā pariṇām chāritra chhe ke nahi?

pañchamahāvratanā pariṇām ne chha kāy-jīvanī ahinsānā bhāv e chāritra nahi, achāritra chhe. evo vyavahār chhe kharo, paṇ te chāritra nathī. ahā! jemān atīndriy ānandanun prachur vedan-anubhav thāy te chāritra ā vyavahār nahi. gnānīne e vyavahār hoy chhe paṇ ene e mātra jāṇavālāyak-jāṇelo prayojanavān chhe. gnānī temān tadrūp- ekamek nathī. agnānī e vyavahāramān tadrūp-ekamek thaī gayo hoy chhe tethī te ene dīrgha sansāranun ja kāraṇ thāy chhe.

ahā! nishchayachāritra je atīndriy ānandanī ramaṇatārūp chhe teno āshray ānandamūrti prabhu shuddha ātmā chhe. chāritranun upādān to chāritranī vītarāgī paryāy pote chhe, paṇ enun nimitta-āshray bhagavān trikāḷī shuddha ātmā chhe. āvo mārag chhe bhāī! mokṣhanā māragano āshray mokṣhano mārag nathī, paṇ eno āshray-dhyey bhagavān ātmā chhe. 320 mī gāthāmān āve chhe ke-samyagdarshananun dhyey samyagdarshan nathī paṇ trikāḷī shuddha ātmā samyagdarshananun dhyey chhe. ahā! sācho (nishchay) mokṣhamārga paṇ dhyey nathī to vyavahāranā vikalpa to kāī chhe ja nahi, e to bandhanun ja kāraṇ chhe.

ām chhe tyān vyavahārathī nishchay thāy e kayān rahyun? em traṇakāḷamāny nathī. paṇ atyāre to e khūb hālyun chhe ke vyavahār karatān karatān thāy. loko paṇ emān ho-hā karīne bhaḷī jāy chhe. paṇ shun thāy bhāī! mārag to ā chhe ke- ‘shuddha ātmā chāritra chhe kāraṇ ke te chāritrano āshray chhe.’


PDF/HTML Page 2755 of 4199
single page version

‘e pramāṇe nishchay chhe.’ pahelān kahyun hatun ne ke- ‘e pramāṇe vyavahār chhe’ em ke shabdashrut gnān chhe, jīvādi nav padārtho darshan chhe, chha jīv-nikāy chāritra chhe’ -e pramāṇe vyavahār chhe. matalab ke e pramāṇe jūṭhun chhe. vyavahār chhe eṭale jūṭhun chhe, asatyārtha chhe. ahīn kahe chhe ‘- shuddha ātmā gnān chhe, shuddha ātmā darshan chhe, shuddha ātmā chāritra chhe’ -e pramāṇe nishchay chhe. matalab ke e pramāṇe sāchun chhe, satyārtha chhe. nishchay chhe eṭale satyārtha chhe kemake e traṇeno āshray sva chhe, shuddha ātmā chhe.

11 mī gāthāmān vyavahārane abhūtārtha-asatyārtha kahyo chhe. abhūtārtha kahyo māṭe vyavahār chhe nahi em nahi. chhe kharo paṇ ene gauṇ karīne ‘nathī’ em kahyun chhe. tyān to mokṣhamārganī paryāyane paṇ asatyārtha kīdhī chhe te abhāv karīne nahi paṇ ene gauṇ karīne vyavahār kahīne asatyārtha kīdhī chhe. ā pramāṇe vyavahār niṣhedhya chhe ne nishchay ādaraṇīy chhe. samajāṇun kāī...?

have kahe chhe- ‘temān, vyavahāranay pratiṣhedhya arthāt niṣhedhya chhe, kāraṇ ke āchārāṅg ādine gnānādinun āshrayapaṇun anaikāntik chhe-vyabhichārayukta chhe;...

juo, agnānīne to ekalun rāgamay pariṇaman chhe. tene vyavahārey hoto nathī ne nishchayey hoto nathī. vyavahār ene (-gnānīne) hoy chhe ke jene nishchayasvarūp shuddha ātmānān draṣhṭi ne anubhav chhe. ahā! tene (-gnānīne) je kriyā chhe tene vyavahār kahīe. ahīn kahe chhe-e vyavahār ene (-gnānīne) niṣhedhya chhe. e shabdashrutanun gnān, nav tattvanun bhedarūp shraddhān ane chha jīv-nikāyanī rakṣhānā vikalpa arthāt pañchamahāvratanā pariṇām ene (-gnānīne) niṣhedhya chhe, hey chhe-em kahe chhe. kem? kemake e mokṣhanun kāraṇ nathī.

to keṭalāk ene sādhan kahe chhe ne? samādhānaḥ– sādhan? vāstavamān e sādhan chhe nahi. ene vyavahārathī-upachārathī sādhan kahe chhe e bījī vāt chhe. shuddha ratnatrayadhārīne andar je svarūpasthiratā thaī chhe te kharun vāstavik sādhan chhe ane te kāḷe tene je vratādino rāg chhe tene sahachar dekhīne upachārathī vyavahāre sādhan kahevāmān āvel chhe. ahā! mahāvratādinā vikalpane je sādhan kahyun e to ene nimitta ne sahachar gaṇīne, nishchayano emān ārop daīne upachārathī vyavahār kahyun chhe; bākī chhe to e hey, pratiṣhedhya ja. juone! pt.. shrī dolatarāmajīe chhahaḍhālāmān shun kahyun? ke-

munivrat dhār anant bār grīvak upajāyo,
pai nij ātamagnān binā sukh les na pāyo.

PDF/HTML Page 2756 of 4199
single page version

ahā! eṇe anantavār munipaṇān laīne vyavahāraratnatray pāḷ‌yān ane enā phaḷamān anantavār navamī graiveyak gayo; paṇ ātmadarshan ne ātmagnān vinā ene lesh paṇ sukh na thayun. eṭale shun? ke ene duḥkh ja thayun, ene sansār ja ūbho rahyo. have āno artha shun? e ja ke vyavahāraratnatrayanā pariṇām kalyāṇanun-sukhanun sādhan nathī; balake bandhanun-duḥkhanun ja kāraṇ chhe. tethī to kahe chhe-vyavahār pratiṣhedhya chhe.

have āne ṭhekāṇe pañchamahāvratādi vyavahār pāḷo, vyavahār karatān karatān nishchay thāy em māne e to tadna ulaṭī shraddhā thaī bhāī! e to mithyāshraddhān ja chhe.

juo, ahīn shun kahe chhe? ke- ‘temān, vyavahāranay pratiṣhedhya arthāt niṣhedhya chhe, kāraṇ ke āchārāṅg ādine gnānādinun āshrayapaṇun anaikāntik chhe-vyabhichārayukta chhe.’ temān eṭale vyavahār ne nishchay e bemān vyavahār niṣhedhavāyogya chhe em kahe chhe. kem? kemake āchārāṅg ādi shāstranun gnān hoy ne ātmagnān na paṇ hoy-e pramāṇe shāstragnānane gnānanun āshrayapaṇun anaikāntik chhe, doṣhayukta chhe.

shun kīdhun? ke shabdashrut ādine gnān ādinā āshrayasvarūp mānavāmān vyabhichār āve chhe. arthāt shāstragnān hoy ene ātmagnān hoy ja, nav padārthanun bhedarūp shraddhān hoy ene nishchay samyagdarshan hoy ja ane mahāvratādi pāḷe ene nishchayachāritra hoy ja evo niyam nathī. koīne shāstragnān agiyār aṅg ane navapūrva sudhīnun hoy ane chhatān ātmagnān nathī hotun. ahā! jemān bhagavān ātmānun gnān na hoy te gnān kevun? te gnān ja nathī. ahā! shabdashrutagnān te gnān, nav tattvanī shraddhārūp darshan ne chha jīv- nikāyanī dayāno bhāv te chāritra-em traṇey hoy chhatān, ahīn kahe chhe, ātmāshrit nishchay samyagdarshan-gnān-chāritra hovāno niyam nathī. tethī e traṇey vyavahār niṣhedh karavā lāyak chhe.

shrīmad rājachandre lakhyun chhe ke- ‘anekānta paṇ samyak ekānta evā nijapadanī prāpti sivāy anya koī hetue upakārī nathī.’ ahāhā...! samyak ekānt evun (nij shuddhātmānun) nishchay darshan-gnān-chāritra thāy tyāre, pūrṇa vītarāgatā na thāy tyānsudhī, shāstranā gnānano vikalpa, nav tattvanī shraddhāno vikalpa ane pañchamahāvratano vikalpa ene hoy chhe ane ene vyavahārathī ārop āpīne sādhan kahevāmān āve chhe. je sādhan nathī ene sādhan kahevun te vyavahār chhe. ā pramāṇe dravyaparyāyane yathāsthit jāṇavān te anekānta chhe. are! nishchayathī thāy ne vyavahārathīy thāy em anekāntanā nāme lokoe khūb garabaḍ karī nākhī chhe. bāpu! e to phudaḍīvād chhe, mithyā ekānta chhe bhāī! (nishchayathī ja thāy ane vyavahārathī na thāy e asti- nāstirūp samyak anekānta chhe). mokṣhamārgaprakāshakamān sātamā adhikāramān āno khūb khulāso āve chhe.


PDF/HTML Page 2757 of 4199
single page version

ahīn kahe chhe- ‘vyavahāranay pratiṣhedhya chhe.’ kem? kāraṇ ke āchārāṅgādine gnānādinun āshrayapaṇun anaikāntik arthāt vyabhichārayukta chhe. juo, abhavyane ne anādi mithyādraṣhṭine agiyār aṅg sudhīnun gnān, navapadārthanun bhedarūp shraddhān ane mahāvratādinā vikalpa anantavār thavā chhatān tene nishchay gnān-darshan-chāritra pragaṭatān nathī kāraṇ ke shāstragnān nishchayagnānano-ātmagnānano āshray nathī, nav padārthanun shraddhān nishchay samakitano āshray nathī, ane mahāvratādinā vikalpa nishchayachāritrano āshray nathī. shāstragnānanā āshraye ātmagnān thāy, navatattvanā shraddhānanā āshraye nishchay darshan thāy ne mahāvratādinā vikalpanā āshraye samyakchāritra thāy em mānavun doṣhayukta chhe. parāshrayanā bhāvathī sva-āshrayanā bhāv nīpaje e mānyatā doṣhayukta chhe.

juo, pahelān kahyun ke-svanā āshraye je darshan-gnān-chāritra thāy te nishchay ane paranā āshraye je gnān-darshan-chāritra hoy te vyavahār. tyān nishchay te satyārtha sāchān, samyak chhe ne vyavahār te kāī sāchī satyārtha vastu nathī. have kahe chhe-nishchay hoy tene (-gnānīne) vyavahār hoy chhe, paṇ vyavahār hoy tene nishchay hoy ja em nathī; kemake abhavyane anantavār bhagavāne kahelā vyavahāranun pālan hoy chhe, thāy chhe chhatān tene nishchay darshan-gnān-chāritra hotān nathī. vāstavamān vyavahār gnānādine nishchayanun āshrayapaṇun banatun nathī. māṭe vyavahār pratiṣhedhya chhe em kahe chhe.

juo, jene svane āshraye gnān hoy chhe tene te kāḷe shabdashrut ādi vyavahār hoy chhe. shun kīdhun? pūrṇa vītarāgatā na thaī hoy evī sādhakadashāmān ātmānun gnān, ātmadarshan ane ātmānun chāritra hoy enī sāthe shabdashrut ādi vyavahār darshan-gnān- chāritrano rāg hoy chhe. evo rāg bhāvaliṅgī munirājane paṇ hoy chhe. paṇ ahīn shun kahe chhe ke e rāganā āshraye kāī ene nishchay samyagdarshan-gnān-chāritra hotān nathī. nishchayadharma je pragaṭe chhe te kāī vyavahāranā āshraye pragaṭato nathī paṇ sva-svarūpanā āshraye ja pragaṭe chhe. māṭe kahe chhe-vyavahār pratiṣhedhya chhe arthāt ādaraṇīy nathī. samajāṇun kāī...?

bhāī! jainadarshan bahu sūkṣhma chhe bāpā! andar bhagavān ātmā pūraṇ shuddha nityānand prabhu ek gnāyakabhāvapaṇe param pāriṇāmikabhāve nitya virāje chhe te samyagdarshanano viṣhay ne dhyey chhe. enun-pūraṇ paramātmasvarūpanun-darshan te jainadarshan chhe. ahā! anant tīrthaṅkaroe, anantā kevaḷīo, gaṇadharo ne munivaroe e ja kahyun chhe ke-je samyagdarshan-gnān-chāritranī paryāy chhe enun dhyey trikāḷī dhruv chidānandaghan prabhu ātmā chhe, paṇ vyavahār enun kāraṇ nathī. māṭe vyavahār pratiṣhedhya chhe. je koī


PDF/HTML Page 2758 of 4199
single page version

vyavahārathī nishchay thāy ne vyavahār ādaravālāyak chhe em māne te jainadarshanathī bahār chhe; ene jainadarshananī khabar nathī.

shuddha ātmānun gnān, shuddha ātmānun darshan, shuddha ātmānun chāritra-shuddha ratnatray e mokṣhano mārag chhe, atīndriy sukharūp ānandanī dashā chhe. ane vyavahāraratnatrayano vikalpa chhe te duḥkhanun vedan chhe. gnānīney e hoy chhe. koī em kahe ke gnānīne duḥkhanun vedan hoy ja nahi to te em nathī. bhagavān kevaḷīne pūraṇ sukhanī dashā chhe, duḥkh nathī. agnānīne ekalun duḥkh chhe, sukh nathī. jyāre sādhakane je shuddharatnatray chhe te sukhanī dashā chhe ne je vyavahāraratnatray chhe te duḥkhanun vedan chhe.

draṣhṭi ne draṣhṭinā viṣhayanī apekṣhāe gnānīne rāg nathī, duḥkh nathī em kahevāy e bījī vāt chhe, paṇ gnānanī apekṣhāe gnānīne kiñchit rāg chhe ne teṭalun duḥkhanun vedan paṇ chhe. pravachanasār, nayaadhikāramān chhe ke-ātmadravya kartr̥unaye rāgādino kartā chhe ne bhoktr̥unaye rāgādino bhoktā chhe. ahā! jyānsudhī pūrṇa vītarāgatā na thāy tyānsudhī kṣhāyik samakitī hoy, munivar hoy, gaṇadhar hoy ke chhadmastha tīrthaṅkar hoy, ene kiñchit rāg ane rāganun vedan hoy chhe. sādhakane chothe, pāñchame, chhaṭhṭhe ādi guṇasthāne pūrṇa ānandanī dashā nathī, atīndriy ānandanī apūrṇadashā chhe ne sāthe kiñchit rāganun-duḥkhanun vedan paṇ chhe. juo, shrī amr̥utachandrāchāryadeve trījā kaḷashamān shun kahyun? ke-

परपरिणतिहेतोर्मोहनाम्नोऽनुभावा–
दविरतमनुभाव्यव्याप्तिकल्माषितायाः।
मम परमविशुद्धिः शुद्धचिन्मात्रमूर्ते–
र्भवत् समयसारव्याख्ययैवानुभूतेः।।

ahāhā...! chhaṭhṭhe-sātame guṇasthāne jhūlatā muni-āchārya jene antaramān prachur atīndriy ānandanun vedan chhe te ā kahe chhe ke-mane je (rāgādi) kaleshanā pariṇām varte chhe tenāthī mārī pariṇati melī chhe. kevī chhe pariṇati? ke parapariṇatinun kāraṇ je moh nāmanun karma (-nimitta) teno anubhāv (-udayarūp vipāk)ne līdhe je anubhāvya (rāgādi pariṇāmo)nī vyāpti chhe tenāthī nirantar kalmāṣhit (-melī) chhe. juo, sādhakadashā chhe ne? eṭale kahe chhe ke-hajī anādinī rāganī pariṇati mane chhe. em ke- svānubhav thayo chhe, prachur ānandano svād chhe, traṇ kaṣhāyanā abhāvarūp vītarāgī shānti chhe topaṇ nimittane vash thayelī (nimittathī em nahi) dashāne līdhe jeṭalo kalmāṣhit bhāv chhe teṭalun duḥkhanun vedan paṇ chhe.

pūrṇa ānandanī dashā nathī ne? enī to bhāvanā kare chhe ke-ā samayasāranī


PDF/HTML Page 2759 of 4199
single page version

ṭīkā karatān malin pariṇatino nāsh thaī paramavishuddhi thāo. ‘समयसारव्याख्ययैव samayasāranī vyākhyāthī (ṭīkāthī) ja-em pāṭh chhe. paṇ vyākhyā to vikalpa-rāg chhe? āshay em chhe ke samayasāranī ṭīkānā kāḷamān dravyasvabhāv upar mārun jor evun draḍh ghuṇṭāshe ke enāthī rāganī kalmāṣhit-melī pariṇatino nāsh thaīne paramavishuddhi thashe. lyo, āchārya-ṇamo loe savva trikāḷavartī āīriyāṇan-padamān chhe ne? te kahe chhe.

āgamamān (dhavalamān) pāṭh chhe ke-ṇamo loe savva trikāḷavartī arihantāṇan, ṇamo loe savva trikāḷavartī siddhāṇan, ityādi. ṇamokāramantramān antim padamān, ‘ṇamo loe savva sāhūṇan’ em chhe ne? e uparanā chāramān paṇ lāgu paḍe chhe. ahāhā...! pañchaparameṣhṭīpadamān birājamān evā āchārya ā kahe chhe ke-prachur atīndriy ānandanī dashānī sāthe amane kiñchit rāganī-duḥkhanī dashā chhe. te vyavahār chhe, paṇ te hey chhe, pratiṣhedhya chhe.

bhāī! je loko dukān-dhandho-vepār sāchavavāmān ne strī-kuṭumb-parivāranī māvajatamān paḍelā chhe e to ekalā pāpamān paḍelā chhe; eno to niṣhedh ja chhe. paṇ ahīn kahe chhe-ā je shabdashrutanun gnān-vyavahār gnān, navatattvanun bhedarūp shraddhān-vyavahār shraddhān ne chha jīv-nikāyanī ahinsā-vyavahārachāritra chhe te puṇyabhāv chhe ne te niṣhedhya chhe. kem? kemake ene mokṣhanā kāraṇarūp nirmaḷaratnatrayanun āshrayapaṇun nathī. jhīṇī vāt chhe prabhu! jene svanā āshraye-ahāhā...! ek gnāyakabhāvanā āshraye nishchayaratnatray pragaṭayān chhe tene vyavahār hoy chhe, paṇ nishchayarahitane vyavahār koī vastu ja nathī. arthāt em nathī ke (agnānīne) vyavahāranā āshraye nishchay pragaṭī jāy. gnānīne vyavahār hoy chhe avashya, paṇ e vyavahāranā āshraye ene gnānādi nathī. gnānīne e vyavahār heyabuddhie hoy chhe ne sva-svabhāvanā āshraye teno te pratiṣhedh kare chhe. samajāṇun kāī...?

e ja kahe chhe ke-vyavahāranay pratiṣhedhya chhe, ‘ane nishchayanay vyavahāranayano pratiṣhedhak chhe, kāraṇ ke shuddha ātmāne gnān ādinun āshrayapaṇun aikāntik chhe.’

joyun? kahe chhe-shuddha ātmāne gnān ādinun āshrayapaṇun aikāntik chhe, ahāhā...! pūraṇ gnānānand-paramānandasvarūp prabhu ātmāne dhyeyamān laīne je gnān thāy, je shraddhān pragaṭe ne je antar-sthiratā thāy e aikāntik chhe. samyak ekānt chhe. eṭale shun? ke shuddha ātmānā āshraye to nishchayaratnatray thāy ja ane bījī koī rīte rāganā ke nimittanā āshraye na ja thāy. lyo, āvī vāt chhe!

shun kahe chhe? ke pūrṇānandano nāth shuddhagnānaghan trikāḷī dhruv andar paramātmasvarūpe trikāḷī virāje chhe te ek ja nishchay samyagdarshan-gnān-chāritrano āshray chhe; ā


PDF/HTML Page 2760 of 4199
single page version

aikāntik chhe, eno (shuddharatnatrayano) bījo koī āshray nathī tethī aikāntik chhe. em nathī ke koīne vyavahārathī thāy ane koīne nishchayathī (ātmāthī) thāy tathā koīne nimittathī thāy ne koīne shuddha upādānathī thāy. e to āgaḷ āvī gayun ke vyavahārathī ne nimittathī thāy e mānyatā to anaikāntik arthāt vyabhichārayukta chhe. ā to ek shuddha ātmānā āshraye ja (nishchayaratnatray) thāy em aikāntik chhe. vītarāgano āvo mārag chhe bhāī! ā to shūrāno mārag bāpu! āve chhe ne ke-

‘vīrano mārag chhe shūrāno kāyaranun nahi kām jo ne.’

ahā! sāmbhaḷīney jenān kāḷajān kampī jāy e kāyaranān āmān kām nahi bāpā! shrīmade kahyun chhe ne ke-

‘vachanāmr̥ut vītarāganān, param shānt rasamūḷ,
auṣhadh je bhavaroganān, kāyarane pratikūḷ.’

tyān puṇya-pāp adhikāramān (gāthā 1pa4, ṭīkāmān) āve chhe ke-je sāmāyik aṅgīkār karīne ashubhane to chhoḍe chhe, paṇ shubhane chhoḍato nathī ne emān rokāīne shuddhopayog je dharma chhe te pragaṭ karato nathī te nāmarda chhe, napunsak chhe, kāyar chhe. tyān ṭīkāmān क्लीब shabda vāparyo chhe.

47 shaktiomān ātmāne ek vīryashakti kahī chhe. vīrya eṭale shun? ke je ātmānā shuddha chaitanyasvarūpanī rachanā kare tene vīrya kahīe. ahā! shubhane rache te ātmānun vīrya nahi. bhagavān ātmā pūrṇa shuddha chaitanyaghan prabhu chhe. enī vīryashakti pūrṇa shuddha trikāḷ chhe. ahā! paryāyamān shuddhatānī rachanā kare te vīryashaktinun kārya chhe; paṇ ashuddha evā shubhanī rachanā kare e ātmavīrya nahi; e to bāpu! vīryahīn nāmarda-napunsakanun kām. ahā! jem napunsakane prajā na hoy tem shubhabhāvavāḷāne dharmanī prajā na hoy, tethī teo napunsak chhe.

ahīn kahe chhe- ‘shuddha ātmāne gnān ādino āshray aikāntik chhe.’ eṭale ke shuddha ātmāne gnānādino āshray mānavāmān vyabhichār nathī, kemake jyān shuddha ātmā hoy tyān shuddha gnān-darshan-chāritra hoy ja chhe. ahā! jemān shuddha chaitanyasvarūp ātmāno āshray hoy te gnān-darshan-chāritra nirmaḷ satyārtha ja chhe, emān vyabhichār nathī; ne jemān parano-shrutano nav tattvano, chha jīv-nikāyano-āshray hoy te gnān-darshan-chāritra asatyārtha chhe, emān vyabhichār āve chhe kemake par-āshrayathī traṇakāḷamān nirmaḷ ratnatray thatān nathī.

atyāre to badhe vyavahāranā goṭā uṭhayā chhe ke-vyavahārathī thāy, vyavahārathī thāy. paṇ ahīn to spaṣhṭa kahe chhe ke-vyavahārathī thāy e mānyatā anaikāntik arthāt