PDF/HTML Page 2841 of 4199
single page version
paramātmā ho topaṇ enāthī potāne-svadravyane bhinna karīne te potānā ātmāne pāme chhe.
ahā! sinh ādi pashuo, manuṣhyo ane devatāo samosaraṇamān bhagavānanī pāse āve chhe ane atyant nirbhay ane namra thaīne khūb vinayathī bhagavānanī vāṇī sāmbhaḷe chhe. paṇ jyān sudhī sāmbhaḷavāmān ne bhagavānanā darshanamān lakṣha chhe tyān sudhī to rāg chhe, vikalpanī jāḷ chhe. ahīn kahe chhe-e vikalpa-jāḷane-rāganī santatine ukheḍī nākhavā māgato puruṣh-ātmā bhagavān ane bhagavānanī vāṇīnā lakṣhane mahā udyam vaḍe chhoḍī de chhe. ahā! te sarva paradravyane potāthī bhinna karī de chhe arthāt sarva paradravyanun lakṣha chhoḍī de chhe.
‘samasta paradravyane bhinna karīne...’ lyo, āmānthī keṭalāk āvo artha kāḍhe chhe ke badhun tyāg karīne jaṅgalamān chālī jāvun. paṇ bhāī! ā to andar ātmāmān chālī javānī vāt chhe bhagavān! bīje kyān garī gayo chhe e? ahā! jene andar potānā chaitanyamahāprabhuno āshray thayo chhe te bahār gharamān ho ke vanamān, ene e badhun paragney tarīke chhe. hā, ene jeṭalun gharamān ke vanamān rahevānun andar lakṣha chhe eṭalo rāg chhe ane vivekī puruṣh jorathī-mahā udyam vaḍe e paradravyanā lakṣhane chhoḍī de chhe arthāt potāne enāthī bhinna karī de chhe ane svasvarūpane prāpta karī de chhe.
ahā! paradravya andar ātmāmān kyān garī gayun chhe ke eno tyāg kare? to ahīn bhāṣhā to em chhe ke- ‘samasta paradravyane baḷathī bhinna karīne.....’ lyo, ek kor bhagavān! em kahe ke-paradravyanān grahaṇ-tyāg bhagavān ātmāmān nathī ane vaḷī bījī kor em kahe ke-paradravyane pachakho-tyāgo. ahā! ā kevun! !
bhāī! ek rajakaṇ paṇ ke di’ ātmāmān garī gayo chhe ke tyāge? paṇ upadeshanī shailīmān, rāgano tyāg karāvavo chhe eṭale jenā lakṣhe rāg thāy chhe te paradravyane chhoḍ em kahevāmān āve chhe. ahā! paradravyanun lakṣha maṭatān tatsambandhī rāg maṭī jāy chhe ane tyāre paradravya tyāgyun em kahevāmān āve chhe. bāpu! shabdanā bhāvamān jarāy pher paḍī jāy to ākho pher thaī jāy lyo, ‘vivechya’ - ‘bhinna karīne..’ eṭale paradravyanun lakṣha sampūrṇa chhoḍī daīne... em artha chhe. bandh adhikār chhe ne? to parane lakṣhe-āshraye bandh ja thāy em siddhānt kahe chhe.
prashnaḥ– to pachhī tame ā bandhanān kāraṇo kem ūbhān karo chho? ā 26 lākhanān mandir thayān ne vīs-vīs lākh pustako chhapāyān ne hajī chhapāye jāy chhe; ā badhun shā māṭe?
uttaraḥ– bhāī! mandir ne pustako ītyādi paradravyanī kriyā to je kāḷe thavānī
PDF/HTML Page 2842 of 4199
single page version
hoy te enā kāraṇe thāy; ane te kāḷe ene paradravyanā āshrayavāḷo shubhabhāv hoy chhe, paṇ e chhe bandhanun kāraṇ. bhagavānanān darshan karavāno ne bhagavānanī vāṇī sāmbhaḷavāno bhāv shubhabhāv chhe, paṇ e bandhasādhak bhāv chhe, enāthī puṇyabandh thashe paṇ dharma nahi.
lyo, ām samasta paradravyane baḷathī bhinna karīne ‘निर्भरवहत्–पूर्ण–एक– संविद्–युतं आत्मानं’ –atishayapaṇe vahetun (-dhārāvāhī) je pūrṇa ek samvedan tenāthī yukta evā potānā ātmāne ‘समुपैति’ pāme chhe,.... ... ...
ahāhā....! shun kahe chhe? ke sarva rāgasantatine ukheḍī nākhavāno īchchhuk puruṣh samasta paradravyane baḷathī bhinna karīne arthāt paradravya taraphanun pūrṇa lakṣha chhoḍīne ane pūraṇ svabhāvathī bharelā pūrṇānandanā nāthano pūraṇ āshray karīne, atishayapaṇe vahetun je pūrṇa ek samvedan tenāthī yukta thayo thako potānā ātmāne pāme chhe. ahāhā...! parano pūrṇa āshray chhoḍayo eṭale ahīn svasvarūpanā pūrṇa āshrayamān āvyo ane tyāre ene pūraṇ ānandanun vedan āvyun-em kahe chhe. samajāṇun kāī...? pūrṇa paradravya taraphano āshray chhoḍīne pūraṇ svarūp bhagavān ātmāno pūrṇa āshray karyo tyān paryāyamān pūrṇa svasamvedan pragaṭ thayun, ātmaprāpti thaī. lyo, āvī vāt bahu jhīṇī.
jhīṇī vāt chhe, paṇ ā satya chhe. ene jāṇavun paḍashe. ene jāṇyā vinā e antarmukh thashe shī rīte? ahā! jenā gnānamān khoṭap chhe e to kyāy par taraph bhaṭakashe, sansāramān-chāragatimān rajhaḷī marashe. ahīn kahe chhe-jene vikāranī santatine ukheḍī nākhavānī bhāvanā chhe te vikāranun je nimitta chhe te samasta paradravyathī baḷathī khasīne- haṭhīne pūrṇa gnānānandasvabhāvī bhagavān ātmānā-svadravyanā pūrṇa āshrayamān āve chhe ane tyāre tene atishayapaṇe vahetun pūrṇa ek samvedan-ātmānā ānandanun pūraṇ dhārāvāhī vedan pragaṭ thāy chhe. ahā! āvā samvedanathī yukta te potānā ātmāne pāme chhe. pahelān je paradravyanā lakṣhe vikārane pāmato hato te have svadravyanā pūraṇ āshrayamān āvatān pūraṇ ek svasamvedan sahit ātmāne pāme chhe. ahā! āvo mārag! lokoe atyāre ene vīṅkhī nākhyo chhe. rāgamān ragadoḷī nākhyo chhe.
ahā! ‘pūraṇ ek samvedan tenāthī yukta ātmāne pāme chhe.’ siddhānt to juo. bhagavān pūrṇānandanā nāthane pūraṇ avalambatān pūraṇ ek svasamvedananī pragaṭatā sahit te ātmāne pāme chhe. have kahe chhe- ‘yen’ jethī ‘उन्मूलितबन्धः हषः भगवान् आत्मा’ jeṇe karmabandhane mūḷathī ukheḍī nākhyun chhe evo ā bhagavān ātmā ‘आत्मनि’ potāmān ja (-ātmāmān ja) ‘स्फूर्जति’ sphurāyamān thāy chhe.
PDF/HTML Page 2843 of 4199
single page version
ahā! je pūraṇ ek samvedan-enāthī yukta ātmāne pāme chhe tyāre eṇe karmane mūḷamānthī chhoḍī dīdhun chhe, ukheḍī nākhyun chhe. aho! pūrṇa ānandanā vedananī dashā! atyant nirmaḷ ne nirvikār. ahā! samasta vikāranī santatino jemān nāsh thayo chhe evī pūraṇ ānandanī dashā adbhūt alaukik chhe.
ahā! āvo dharam ne āvī rīt! tārā māragaḍā bahu judā chhe nāth! atyāre to e sāmbhaḷavā maḷavāy durlabh chhe prabhu! ahīn shun kahe chhe? ke-jene ātmānī pūrṇa āshrayanī dashā pragaṭī enī dashā pūrṇa thaī gaī; ene karma pūrṇa ukhaḍī gayā, vikāranī santati pūrṇa nāsh pāmī ane pūrṇa ānandanā dhārāvāhī samvedananī dashā pragaṭī. ahīn ‘dhārāvāhī’ kīdhun ne? eṭale ke nirantar ek pachhī ek em pūraṇ nirmaḷ ānandanī dhārā chālī-em kahe chhe. ahā! je pūraṇ ānandanī dashā pragaṭī te kevī chhe? to kahe chhe- jevo pūraṇ gnānānandasvabhāv chhe evī paryāyamān pūraṇ gnān ne ānandanī pragaṭatā vāḷī chhe. jem ṭakatun tattva trikāḷ dhruv chhe tem tenā āshraye ṭakatī dashā dhārāvāhī dhruv-kāyam chhe. samajāṇun kāī....? bhāṣhā to sādī chhe; bhāv to je chhe te chhe.
ahāhā...! ātmā shuddha buddha chaitanyadhan prabhu andar svabhāve siddha samān ja chhe. ane ‘अतति गच्छति इति आत्मा’ – je gnān ne ānandanā svabhāve pariṇame te ātmā chhe, paṇ rāg ne vyavahāramān pariṇame te ātmā nahi. jevo pūraṇ svabhāv chhe te bhāvarūp pūraṇ pariṇame te ātmā. tethī pūraṇano pūraṇ āshray karīne, jemān pūraṇ karmano nāsh thaī gayo chhe evā pūraṇ ānandane vede tyāre te pūraṇane pāme chhe; ane te ātmopalabdhi chhe.
ahī kahe chhe-evo ā bhagavān ātmā potāmān ja sphurāyamān thāy chhe.’ lyo, ‘bhagavān ātmā’ - ene bhagavān kahīe tyān loko rāḍ pāḍī jāy chhe. paṇ bāpu! e andar bhagavānasvarūp ja chhe. bhag nām gnān ne ānandanī lakṣhmīvāḷo ātmā bhagavānasvarūp ja chhe. bhag nām lakṣhmī-te ā dhan-lakṣhmī nahi. e lakṣhmīvāḷā dhūḷavāḷā to bichārā bhikhārā chhe. lāvo, lāvo, lāvo-em nirantar teo tr̥uṣhṇārūpī agnithī bichārā baḷī rahyā chhe. ahīn ā bhagavān to gnānānandarūp lakṣhmīno bhaṇḍār ekalī shānti-shānti-shāntino rasakand chhe. ahā! āvo apār mahimāvant ātmā-ke jene mūḷamānthī karma ukhaḍī gayā chhe ne pūraṇ ānandanun vedan pragaṭ thayun chhe-te potāmān ja sphurāyamān thāy chhe. aho! shun apār alaukik eno mahimā! bhagavān sarvagnanī vāṇīmān paṇ eno pūraṇ mahimā na āvī shakyo evī e adbhut chīj chhe. shrīmade kahyun chhe ne ke-
teh svarūpane anya vāṇī te shun kahe? anubhavagochar mātra rahyun te gnān jo.
PDF/HTML Page 2844 of 4199
single page version
ahāhā...! āvo bhagavān ātmā jeṇe karmane mūḷathī ukheḍī nākhyān chhe te potāmān ja sphurāyamān-pragaṭ thāy chhe. shaktirūpe hato te paryāyamān pragaṭ thāy chhe. ahāhā....! ekalā amr̥utathī kaḷash bharyo chhe. sphurāyamān thāy chhe eṭale shun? ke pūraṇ svabhāvano pūraṇ āshray laīne, pūraṇ karmane pūraṇ ukheḍī nākhīne paryāyamān pūraṇ ānand sahit pragaṭ thāy chhe. shaktirūpe hato te vyaktirūpe paryāyamān pūraṇ pragaṭ thāy chhe. lyo, ā abandhasvabhāvī bhagavān ātmānā āshrayanun abandhadashārūp phaḷ chhe.
‘paradravyanun ane potānā bhāvanun nimitta-naimittikapaṇun jāṇī....’ shun kīdhun? ke ātmā trikāḷī shuddha sachchidānand prabhu svavastu chhe. ane e sivāyanī jagatanī sarva chīj-sharīr, man, vāṇī, karma, dhandho-vepār-nokarī, makān- mahel-hajīrā, dev-guru-shāstra ītyādi-paravastu chhe. e paradravyane ne potānā vikārane, kahe chhe, nimitta-naimittikapaṇun chhe. eṭale shun? ke paradravya te nimitta chhe ane enā lakṣhe pote pariṇame tyān vikār thāy chhe te naimittik chhe. bhāī! chāhe sākṣhāt tīrthaṅkar paramātmānī stutimān ūbho hoy toy te stutino bhāv paralakṣhe thayelo vikār chhe, dharma nahi.
lyo, em jāṇī ‘samasta paradravyane bhinna karavāmān-tyāgavāmān āve tyāre samasta rāgādibhāvonī santati kapāī jāy chhe ane.....’
ahā! samasta paradravya-dev-guru-shāstra suddhān badhāy-mārāthī bhinna chhe em vivek-bhedagnān karīne paradravyathī lakṣha haṭhāvī levun enun nām paradravyane bhinna karavun- tyāgavun chhe. shun kīdhun? shuddha ānandakand prabhu pote svatattva chhe, enī paryāyamān jeṭalā puṇya- pāpanā bhāv thāy te badhā naimittik bhāv nimitta-paradravyanā lakṣhe thayā chhe. have jyāre paradravya ne tenā lakṣhe thato vikār-e beyanun lakṣha chhoḍī de tyāre eṇe paradravyano tyāg karyo em kahevāmān āve chhe.
prashnaḥ– kahevāmān āve chhe to kharekhar shun chhe? uttaraḥ– kharekhar to ene parano sadā tyāg ja chhe, arthāt ātmā parathī rahit ja chhe. eṇe parane kadī potānāmān grahyā ja nathī to tyāganī vāt ja kyān rahe chhe? ātmāmān paradravyanān grahaṇ-tyāg chhe ja nahi. vāstavamān anādithī e potānā shuddha trikāḷī svarūpane bhūlīne, paravastu je nikaṭ upasthit chhe tenun lakṣha karīne tenā āshraye pariṇame chhe ane tethī tene puṇya-pāpanā bhāvarūp vikār ja thayā kare chhe. have jyāre te paranun lakṣha chhoḍī parano āshray chhoḍe chhe to te naimittik vikārane paṇ chhoḍe chhe ane tyāre eṇe paradravyano tyāg karyo em kahevāmān āve chhe. bākī ek vastumān
PDF/HTML Page 2845 of 4199
single page version
bījī vastu jāy em traṇakāḷamān banī shake nahi, kemake ekamān bījīno abhāv chhe. jo em na hoy to badhun ek thaī jāy. samajāṇun kāī.....?
jyāre te svadravyanā āshrayamān āve tyāre jeṭale darajje te paradravyano āshray chhoḍe chhe teṭalo tene svano āshray thāy chhe ane teṭale darajje tene rāgādi karma kapāī jāy chhe. jyāre te pūraṇ paradravyano āshray chhoḍe chhe tyāre tene svadravyano pūraṇ āshray thāy chhe ane tyāre ene samasta rāgādinī santati kapāī jāy chhe. lyo, āvī dharmanī vātu bahu jhīṇī bāpu! loko to kāīk ne kāīk kalpīne beṭhā chhe. (em ke shubh karatān karatān shuddha thāy).
paṇ bhāī! ‘पूयादिसु वयसहियं...’ ītyādi bhāvapāhuḍanī gāthāmān āchārya kundakund shun kahe chhe? ke tīrthaṅkar bhagavānanī mūrti hoy ke sākṣhāt bhagavān birājatā hoy, temanī pūjā ādino bhāv ke pāñchamahāvratādinā pālanano bhāv puṇya chhe, dharma nahi. tyān ‘pūjā ādi’ shabda kahīne paradravyanī pūjā, bhakti, stuti, vandanā, namaskār, nāmasmaraṇ, vaiyāvr̥utya vagereno shubhabhāv chhe e puṇya chhe, dharma nahi-em āchāryadev kahe chhe. lokone bichārāone kyān khabar chhe kāī? e to āndhaḷe-baherā kuṭāye jāy chhe.
shun thāy? raḷavun, kamāvun ne khāvun-em bichārā salavāī gayā chhe. sansāranā kām āḍe navarā paḍe to tattvābhyās kare ne? paṇ bhāī! ā jīvan (-avasar) jāy chhe hon.
prashnaḥ– khāvā roṭalā to joīe ne? uttaraḥ– ahā! e āyuṣhya laīne āvyo chhe te ene roṭalā nahi maḷe? (ane āyu nahi hoy to roṭalā shun karashe?)
prashnaḥ– paṇ e dhandhoy laīne āvyo chhe ne? uttaraḥ– nā, e dhandho laīne āvyo nathī. bahāramān ene je dhandho chāle chhe e to enā (dhandhānā) kāraṇe chāle chhe; e paravastune kare koṇ? shun ātmā kare? kadī na kare. ane dhandhānā lakṣhe e anek ashubh bhāv kare chhe e eno viparīt puruṣhārtha chhe ane te navīn chhe, sansār-paribhramaṇanun kāraṇ chhe. bāpu! ā sharīranun tun kāī na karī shake tyān dhandhānun shun kare? jo ne, sharīramān pakṣhaghāt thāy to tene halāvī shake chhe? ene pakṣhaghāt thato rokī shake chhe? bāpu! e to jaḍ māṭī bhāī! e bhagavān ātmāthī sadāy bhinna vastu chhe; enun tun kare shun? chhatān are! ene anādinun āvun abhimān!
ene ahīn kahe chhe ke jyāre te samasta paranun lakṣha chhoḍe chhe tyāre paranā sambandhe thatā rāgādi bhāvone paṇ chhoḍe chhe arthāt rāgādinī santati ene kapāī jāy chhe.
PDF/HTML Page 2846 of 4199
single page version
‘ane tyāre ātmā potāno ja anubhav karato thako karmanā bandhanane kāpī potāmān ja prakāshe chhe.’
‘potāno ja anubhav karato thako’ -em kahyun ne? matalab ke jyāre sarva paradravyathī haṭhī shuddha ek gnānānandaghan prabhu ātmāmān ekāgra thaī enā ja dhyānamān rahe chhe tyāre dharma thāy chhe ane karma kapāy chhe. lyo, ā pramāṇe karma bandhanane kāpī pote potāmān ja prakāshe chhe. ahā! jevo andar chaitanyasvabhāv chhe tevo svadravyanā dhyānamān jatān paryāyamān pragaṭ prakāshe chhe.
lyo, āmān have kāī mon-māthun hāthamān āve nahi (samajāy nahi) eṭale kahe ke-īshvarane yād karo, īshvaranī bhakti-pūjā karo ne īshvaranun dhyān dharo eṭale karma kapāī jashe.
paṇ bhāī! tun pote ja andar īshvar chho ke nahi? tārun svarūp ja bhagavān! īshvar chhe. temān ekāgra thaīne tene ja bhaj ne; tenun ja dhyān kar ne prabhu! jene tun īshvar kahe chhe e to paradravya chhe; enun lakṣha karavā jaīsh to tun tārā svarūpamānthī khasī jaīsh ane svarūpathī khasī jaīsh eṭale paranā lakṣhe tane rāg ja thashe. bhale puṇya thāy toy e rāg ja chhe, dharma nahi. samajāṇun kāī.....?
ahā! dharmane nāme lokoe mārga vīṅkhī nākhyo chhe. emane eṭalī garajey kyān chhe? satyane khojavānī ene kyān paḍī chhe? e to vepār-dhandhānī khoj kare ke kyāthī māl sasto maḷe? ne kem vadhāre napho thāy? nokarīmān koṇ vadhāre pagār āpe? -ā em badhī rakhaḍavānī khojun kare paṇ pote andar gnān ne ānandanī lakṣhmīno bhaṇḍār chhe ene khojato nathī. ahīn kahe chhe-enī khojamān jāy to paranān lakṣha chhūṭī jāy ne paranān lakṣha chhūṭī jāy to ene ātmānubhav thāy, andar gnān ne ānandanī anupam dashā pragaṭ thāy. ahā! svānubhavamān āvatān te karmabandhanane kāpīne pote potāmān ja prakāshavā lāge chhe, arthāt pote paryāyamān-vyakta pragaṭ dashāmān-gnānānandarūp thaī jāy chhe.
‘māṭe je potānun hit chāhe chhe te evun karo.’
ahāhā....! juo ā upadesh! em ke bhagavān! tārī vartamān dashāmān ahit chhe. paradravya ne paradravyanā lakṣhe thatā bhāvathī tun santuṣhṭa thāy ne temān svāmīpaṇun kare e tārun ahit chhe prabhu! māṭe jo tane hitanī-kalyāṇanī-sukhanī bhāvanā chhe to andar sukhadhām prabhu ātmā chhe temān jā; samasta paradravyanā valaṇathī chhūṭī svadravyanā valaṇamān jā. ahāhā....! tārun svadravya prabhu! ekalā gnān ne ānandathī bharelun chhe. tun gnānānandano dariyo chho ne nāth! māṭe temān jaī tyān ja antarnimagna
PDF/HTML Page 2847 of 4199
single page version
thā. em karatān sarva ahitano nāsh thaī samyagdarshan-gnān-chāritrarūp nirmaḷ nirākuḷ ānand ne shāntinī dashā pragaṭ thashe; ane e ja hit chhe.
parathī khasīne svanā āshrayamān javun ne rahevun-ā ek ja hitano-mokṣhano panth chhe. bākī paranā lakṣhe dayā, dān, bhakti ītyādinā pariṇām koī (kartā thaīne) kare enāthī to bhavaparamparā maḷe, chāragatimān paribhramaṇ thāy. dharmīne pūraṇ vītarāgatā na thāy tyān sudhī āvā puṇyabhāv āve chhe. āvyā vinā rahetā nathī; paṇ tene te bandhasādhak ja māne chhe ane antaranā ugra-ati ugra āshray dvārā ene te kramashaḥ khatam karī daī pūraṇ ānandanī dashāne prāpta karī le chhe. āvo mārag chhe.
have bandh adhikār pūrṇa karatān tenā antamaṅgaḷarūpe gnānanā mahimānā arthanun kaḷash kāvya kahe chheḥ-
‘कारणानां रागादीनां उदयं’ – bandhanā kāraṇarūp je rāgādik (rāgādibhāvo) temanā udayane ‘अदयम्’ nirday rīte (arthāt ugra puruṣhārthathī) ‘दारयत्’ vidāratī thakī,.... .... .... ..
juo, ā lokottar mārga kahe chhe. shun kahe chhe? ke bandhanā kāraṇarūp je anādithī rāgadveṣhamohanā bhāvo chhe teno, ātmānā ati ugra āshray vaḍe nāsh karī de chhe. lyo, have rāgādi shun chhe ey lokone samajavun mushkel paḍe chhe. ā bījānun ām bhalun karī daun, jagatanun kalyāṇ karī daun ne jagatanā sukhanā panthe dorī jaun ītyādi je bhāv chhe e badhā bandhanā kāraṇarūp rāgādibhāv chhe. ahā! puṇya ne pāpanā badhāy bhāv bandhanā kāraṇarūp rāgādibhāv chhe. temanā udayane svabhāvanā ugra puruṣhārthathī nirday rīte nāsh kare chhe. nāsh kare chhe eṭale shun? ke pote potānā shuddha ek gnānānandasvabhāvamān sanlagna rahe chhe to rāg utpanna ja thato nathī ene rāgano nirday rīte nāsh kare chhe em kahevāy chhe. ahāhā....! andar nirdoṣh nirvikār chinmūrti prabhu ātmā virāje chhe teno āshray letān nirdoṣh, nirvikār dashā thāy ne sadoṣh dashā jāy ene sadoṣhano nāsh kare chhe em kahevāmān āve chhe.
loko to bāyaḍī, dhandhā vagerenā rāgane ja rāg samaje chhe. paṇ bhāī! ā dayā, dān, bhakti, pūjā ne ahinsādi vratanā pariṇām-ey badho rāg ja chhe, e kāī shuddha chaitanyanā pariṇām nathī. ahāhā...! chaitanyaprakāshanun pūr, chaitanyajyotisvarūp prabhu ātmā andar jhaḷahaḷ jhaḷahaḷ prakāshe chhe. emān ā shubhāshubh puṇya-pāpanā bhāv kyān chhe! ahā! paṇ āvī vāt ene-rāṅkane bese nahi, have ek be bīḍī sarakhī pīve tyāre to bhāī sā’bane dasta utare ne kap be kap chā pīve tyāre magaj ṭhekāṇe āve
PDF/HTML Page 2848 of 4199
single page version
-āvān to jenān apalakhkhaṇ chhe ene kahīe ke-bhagavān! tun chinmātrajyotisvarūp pūraṇ ānandano nāth chho, ne ā vikār utpanna thāy te tārun svarūp nathī; paṇ ene e kem bese? bese ke na bese, bhagavān! tun sachchidānandasvarūp shāshvat chaitanya ne ānandanun dhām chho.
ahā! āvā potānā svarūpano āshray laīne par taraphathī khasī jāy chhe tyāre tene rāgadveṣhamoh uday pāmatā nathī to eṇe rāgādino nāsh karyo em kahevāmān āve chhe. ahā! āvā potānā svarūpamān dhyānārūḍh thaīne āṭh āṭh varṣhanā bāḷako paṇ kevaḷagnān pāmīne mokṣha padhāryā chhe. ahā! āvī ja potānī shakti chhe, paṇ shun thāy? eṇe kadī paravā ja karī nathī. paranā mahimā āḍe ene potāno mahimā bhāsyo nathī. bahāramān dev-guruno mahimā kare, paṇ emān shun chhe? e to rāg chhe bhāī! bandhanun kāraṇ chhe. ahīn kahe chhe-bandhanun kāraṇ evā rāgādinā udayane āshrayanā ugra puruṣhārthathī vidāratī thakī gnānajyot pragaṭ thāy chhe. juo ā dharma!
ahāhā.....! ek gnān-gnān-gnānano bhaṇḍār prabhu ātmā chhe. gnān eṭale ā vakīlāt ne dākatarīnān gnān e nahi; e to badhān laukik kugnān chhe. ane pāñch-pachīs hajāranā pagār maḷe e paisā badhā jaḍ-dhūḷ chhe. jene gnān nathī e achetan-jaḍ chhe. juo, ā sharīr chhe ene khabar chhe ke hun sharīr chhun? nā. bāpu! e to jaḍ māṭī-dhūḷ chhe. jāṇanāro to andar chaitanyaprakāshano puñj bhinna chhe, ane ā sharīr to jaḍ paramāṇuno ḍhagalo chhe. juo, dhūḷamānthī ghaun thayā, ne ghaummānthī roṭalī thaī ne roṭalīmānthī ā māns, lohī ādi thayā. bāpu! ā to badhā paramāṇuonī dashāo paramāṇu pote kāyam rahīne svatantra badalyā kare. ātmā enun shun kare? kāī nahi. paṇ enun lakṣha kare to ene paryāyamān rāgādi vikār thāy chhe.
are! eṇe anantakāḷanā pravāhamān pūrve koīdi’ parathī-sharīrādithī bhinna paḍī ek gnān ja jenun svarūp chhe evā ātmānun bhān karyun nathī. parantu je koī paranā paḍakhethī haṭhī svadravyanā paḍakhe āve chhe, svadravyanā āshrayamān āve chhe tene paradravya taraphanā āshrayano abhāv thavāthī paranā nimitte thatā vikārano abhāv thāy chhe, ane svadravyanā valaṇavāḷī-āshrayavāḷī nirmaḷ vītarāgī nirvikār pariṇati pragaṭ thāy chhe ane e dharma chhe. bākī badhun thothethothān chhe. koī bījī rīte dharma māne ne lākhonān dān kare ne jīvadayā pāḷe paṇ e badho sansār chhe, adharmabhāv chhe. ahīn to jeṭale darajje paradravyathī khase teṭale darajje svadravyamān āve ne teṭalī ene dharma pariṇati pragaṭe chhe em vāt chhe. shun karatī dharma pariṇati pragaṭe chhe? to kahe chhe-
‘कार्य विविधं बन्धं’ te rāgādinā kāryarūp (gnānāvaraṇādi) anek prakāranā bandhane ‘अधुना’ hamaṇān ‘सद्यः एव’ tatkāḷ ja ‘पणुद्य’ dūr karīne,.....
PDF/HTML Page 2849 of 4199
single page version
shun kahe chhe? ke paranā lakṣhe thatā e puṇya-pāpanā kāryane-naimittik bandhane bhagavān ātmā svasvarūpanā āshraye tatkāḷ ja dūr karī nākhe chhe. ‘tatkāḷ ja’ eṭale shun? ke jem je samaye prakāsh thāy te ja samaye andhārūn jāy ane je samaye andhārūn jāy te ja samaye prakāsh thāy; bannene kāḷabhed nathī, andhārūn javāno ne prakāsh thavāno ek ja kāḷ chhe; tem bhagavān ātmā je samaye paranun lakṣha chhoḍīne par taraphanā jhukāvanā puṇya-pāpanā bhāv chhoḍe chhe te ja samaye svabhāvanā lakṣhamān āve chhe ne svanā āshrayavāḷī nirmaḷ pariṇati pragaṭ thāy chhe ane te ja samaye vibhāv-vikāranun kārya je bandh te dūr thaī jāy chhe. ātmāmān sthir thavun ne vikār ne vikāranā kāryano abhāv thavo e banneno kāḷ ek ja chhe.
prashnaḥ– have āmān shun karavun? paisāno sadupayog karavo ke sharīrano sadupayog karavo-evun kāī to āmān āvatun nathī.
uttaraḥ– are, sāmbhaḷane bhāī! tun paranun shun karī shake chhe? kāī ja nahi. ā sharīr to jaḍ māṭī-dhūḷ chhe, ne paisāy dhūḷ chhe. eno sadupayog tun shun kare? je tārāthī bhinna chhe enun tun shun kare? dān devāno bhāv hoy to puṇya thāy, ane emāny mānanī-moṭapanī adhikatā hoy to pāp bāndhe. ek bhagavān ātmā pote sva tenā āshraye ja dharma thāy ane sva-āshray karavo ne par-āshray chhoḍavo e ja kartavya chhe. samajāṇun kāī...?
ahīn kahe chhe-rāgādikanā kāryarūp anek prakāranā bandhane dūr karīne ‘एतत् ज्ञानज्योतः ā gnānajyoti- ‘क्षपिततिमिरं’ ke jeṇe agnānarūpī andhakārano nāsh karyo chhe te- ‘साधु’ sārī rīte ‘सन्नद्धम्’ sajja thaī,... ...
ahāhā...! ekalā gnān-gnān-gnānanā prakāshanun pūr gnānajyotisvarūp prabhu andar pote chhe temān ekāgra thatān te tatkāḷ paryāyamān pragaṭ thāy chhe. have āne dharma kahevo māṇasane (kriyākāṇḍīne) bhāre paḍe chhe. paṇ bhāī! ātmā chhe eno svabhāv ja gnān chhe. jem gaḷapaṇ goḷano svabhāv chhe tem bhagavān ātmāno gnān svabhāv chhe. ahāhā...! jāṇavun e eno svabhāv chhe, paṇ rāg karavo e eno svabhāv nathī. tem jāṇavun e rāgano svabhāv nathī. rāg to jaḍ agnānabhāv chhe bhāī! ā badhā kriyākāṇḍ jaḍ agnānabhāv chhe, āndhaḷā chhe. ahāhā...! e agnānarūpī timirano nāsh karī gnānajyoti andaramān pragaṭ thāy chhe. eṭale shun? ke gnānajyoti pragaṭatān ā kriyākāṇḍ mārā ne bhalā evo agnānabhāv nāsh pāmī jāy chhe.
ahā! agnānīe anādithī rāg ne gnān ek mānyān chhe te enī bhramaṇā ne
PDF/HTML Page 2850 of 4199
single page version
agnān chhe. ahīn kahe chhe e agnānano nāsh karatī samyak prakāre gnānajyoti pragaṭ thāy chhe. ahāhā...! pote rāg vagaranī chīj gnānasvarūp prabhu ātmā chhe. te parathī haṭhī andar svasvarūpamān jāy chhe tyāre svane sva-gnānasvarūp jāṇe chhe ne rāgane āndhaḷo agnānamay par jāṇe chhe. ā pramāṇe svaparanī vaheñchaṇī karatun svaparaprakāshak gnān je shaktirūpe andar chhe te paryāyamān pragaṭ thāy chhe. ā mokṣhano mārag ane ā dharma chhe. aho! rāgathī bhinna paḍīne gnān gnānamān āvyun ne sthir thayun te dharma chhe. āvī vāt chhe!
ahā! te gnānajyoti sārī rīte kevī sajja thaī? to kahe chhe- ‘तद्–वत् यद– वत’ evī rīte sajja thaī ke ‘अस्य प्रसरम् अपरः कः अपि न आवृणोति’ tenā phelāvane bījun koī āvarī shake nahi.
ahāhā...! gnānano prakāsh gnānasūrya prabhu ātmā chhe. shun kīdhun? ke ātmā gnānasūrya chhe. ā sūryano prakāsh to jaḍ āndhaḷo chhe. ene khabarey nathī ke hun prakāsh chhun. paṇ ā sva ane parane prakāshanāro gnānaprakāsh bhagavān gnānasūryamān ekāgra thaī jyān jhagamag- jhagamag pragaṭ thayo tyān e gnānaprakāshanā phelāvane have kahe chhe, koī rokī shake nahi. pahelān gnānane rāg ne puṇyamān rokīne em mānato hato ke ā (rāg ne puṇya) hun chhun. enāthī mane lābh chhe. paṇ have e agnān ja jyān chhūṭī gayun, rāgathī jyān bhinna paḍī gayo tyān gnān gnānamān ekāgra thayun ane tyāre je gnānajyoti potāthī pragaṭ thaī tenā phelāvane have koī āvaraṇ karanārūn nathī em kahe chhe; arthāt te ākhā lokālokane jāṇavānā sāmarthya sahit pragaṭ thaī chhe. āvī vāt chhe!
anādithī ene rāgādi-puṇya-pāpanā bhāvomān mārāpaṇun hatun te agnānarūpī andhakār hato. paṇ have jyāre rāgarahit bhagavān chaitanyabimbamān svāmitva karīne ekāgra thayo tyān agnān-andhakār nāsh pāmī gayo ane ati ujjavaḷ gnānanā prakāsh sahit gnānajyoti pragaṭ thaī. ahā! pote gnānasvarūpī bhagavān andar chhe teno āshray karatān rāgadveṣhamohanun agnān nāsh pāmī gayun ne gnānanī ati nirmaḷ nirvikār pavitra dashā pragaṭ thaī. ahā! ānun nām dharam; ne ānāthī janma-maraṇ maṭe em chhe; bākī karoḍonun dān kare, mandiro bandhāve, utsavo kare ne gajarath kāḍhe, paṇ e badho shubharāg chhe, badhā bahāranā bhapakā chhe, enāthī janma-maraṇ nā maṭe. samajāṇun kāī...?
ahāhā...! kahe chhe- anādithī paravastumān svāmitvapaṇe līn hato; ane tethī ene rāgadveṣhamoh ne bandhan thatān hatān. paṇ parathī khasīne have jyān andar svasvarūpamān
PDF/HTML Page 2851 of 4199
single page version
-chidānand chidrūpamān āvyo ane līn thayo tyān rāgādik agnān haṭhī gayun ane ati ujjavaḷ gnānadhārā pragaṭ thaī. kevī pragaṭ thaī? to kahe chhe-evī pragaṭ thaī ke have tenā phelāvane koī āvarī shake nahi. jem sūryanā prakāshanā phelāvane koī (-andhakār) rokī shake nahi tem sva-āshraye pragaṭ thayelī nirmaḷ gnānajyotinā phelāvane koī rokī shake nahi.
‘jyāre gnān pragaṭ thāy chhe, rāgādik rahetā nathī, temanun kārya je bandh te paṇ raheto nathī, tyāre pachhī tene (-gnānane) āvaraṇ karanārun koī rahetun nathī, te sadāy prakāshamān ja rahe chhe.’
ahāhā...! ek chaitanya jeno bhāv chhe evo pragnābrahmasvarūp prabhu ātmā chhe. enī paryāyamān puṇya-pāpanā bhāv, rāgadveṣhamohanā bhāv thāy e chaitanyabhāvathī virūddha chhe. paṇ par-āshrayane tajī jyāre te shuddha chaitanyabhāvanā āshrayamān āve chhe tyāre tene gnānadashā pragaṭ thāy chhe ane tyāre tene rāgādik rahetā nathī, temanun kārya je bandh te paṇ raheto nathī. vikār nāsh pāmatān tene navā karmanun bandhan thatun nathī. tyāre pachhī gnānane āvaraṇ karanārun-rokanārun koī rahetun nathī. te sadāy prakāshamān ja rahe chhe. ahā! gnānajyoti sadāy ekalī kevaḷagnān dashārūpe rahe chhe, ene have koī rokanār nathī. enī pūrṇadashā thaī temān have apūrṇatā thatī nathī. ānun nām utkr̥uṣhṭa dharmadashā ne mokṣha kahevāmān āve chhe.
* havenī ṭīkā * ‘ā pramāṇe bandh (raṅgabhūmimānthī) bahār nīkaḷī gayo’ bhāvārthaḥ– ‘raṅgabhūmimān bandhanā svāṅge pravesh karyo hato. have jyān gnānajyoti pragaṭ thaī tyān te bandh svāṅgane dūr karīne bahār nīkaḷī gayo.’ shun kahyun e? ke gnānajyoti pragaṭ thaī tyān bandh rahyo nahi, abandhatā pragaṭ thaī.
have paṇḍit shrī jayachandajī chhand kahe chheḥ-
shun kahe chhe? ke jo koī puruṣh chikāshavāḷā sharīre-ā tel vagere sharīre chopaḍe chhe ne? to tel ādi chopaḍavāthī chikāshavāḷā sharīre rajamān-dhūḷamān paḍe to tene raj-dhūḷ avashya choṇṭe. ā to dākhalo āpī siddhānt samajāve chhe.
PDF/HTML Page 2852 of 4199
single page version
tem koī matihīn eṭale ke hun trikāḷ abaddha gnānānandasvarūp ātmā chhun em khabar nathī evo agnānī puruṣh rāgadveṣharūpī chikāsh sahit vichare chhe-pravarte chhe to tene karmarūpī raj avashya choṇṭe chhe; tene avashya karmabandhan thāy chhe.
have kahe chhe-
shun kīdhun? ke pote bhagavān ātmā vāstavik chīj shun chhe? ne ā paryāyamān bandhan kem chhe? ītyādino yathārtha upadesh maḷe tyāre te rāgadveṣhane chhoḍīne potānā shuddha svarūpane anubhave chhe. pahelān rāgadveṣhane chāṭato hato te have atīndriy ānandanā svādane anubhave chhe, chāṭe chhe.
juo, ā sharīr, vāṇī, mosambī, sheraḍī ke strīnun sharīr-ītyādino svād to ātmāne hoy nahi, kemake e badhā jaḍ par padārtho chhe. to shun chhe? ke e bāhya padārthonā lakṣhe je ā rāg-dveṣh kare chhe teno ene svād āve chhe. agnānī anādithī paralakṣhe thatān rāgadveṣhane chāṭe chhe. paṇ yathārtha upadesh maḷe chhe tyāre te rāgadveṣhanā svādane chhoḍī daī bhagavān ātmānā atīndriy ānandanā svādane vede chhe-chāṭe chhe em kahe chhe. samajāṇun kāī...?
‘nij chāṭai’ -em kīdhun ne? eṭale shun? ke anādi sansārathī māṇḍīne gnān ne ānand potānun svarūp chhe enī ene khabar nathī. to potānā svarūpanā bhān vinā paradravyonā lakṣhe tene paryāyamān nirantar rāgadveṣharūp vikār ūbho thāy chhe tene te vede- anubhave chhe, chāṭe chhe. paṇ e mahā bhayānak duḥkhano-jherano svād chhe. paṇ koī nikaṭabhavi jīv yathārtha upadeshane prāpta thaī par taraphanā valaṇane chhoḍī vikāranā-jheranā svādane chhoḍī de chhe tyāre tene bhagavān ātmānā atīndriy ānandanā amr̥utano svād- anubhav thāy chhe. ānun nām dharma chhe. ‘nij chāṭai’ -e dharma chhe.
ā chhokarān nānān āṅgaḷān nathī chāṭatān? e to em kahevāy bākī āṅgaḷān koṇ chāṭe? e to jaḍ padārtha chhe; ene ātmā kem chāṭe? paṇ jaḍ taraphanun valaṇ karīne ‘ā ṭhīk chhe’ -em rāgane e chāṭe chhe. ahā! agnānī bāḷ jīv shubh ne ashubh bhāv karīne ene vede chhe-anubhave chhe-chāṭe chhe.
ahā! andar svarūpamān jāy to ekalun tyān amr̥ut bharyun chhe. paṇ agnānīne svarūpanī khabar nathī ane tethī te rāgādine-jherane ja vede chhe-anubhave chhe ane hun sukhī chhun em māne chhe. to vāstavik shun chhe? ahāhā...! yathārtha upadeshane prāpta thaī koī paradravyanā nimitte thatā naimittik bhāvane-vikārane chhoḍīne shuddha chaitanyatattvamān
PDF/HTML Page 2853 of 4199
single page version
antarlīn thāy chhe tyāre tene shuddha ātmānubhūti pragaṭ thāy chhe ane temān te nirākul ānandane vede-anubhave chhe. ahā! āvī nijānandarasalīn dashā te ‘nij chāṭai’ ne te dharma; bākī ā karun ne te karun-e badhā vikalpa adharma chhe.
have kahe chhe- ‘nāhin bandhai tab karmasamūh’ -ahāhā...! atīndriy ānandanun daḷ chidghan chitpiṇḍ prabhu ātmānā anubhavanī nijānandarasalīn-evī dashā thāy chhe tyāre, kahe chhe, karmabandhan thatun nathī; navān karma bandhātān nathī, ane jūnān jharī jāy chhe. ā juo to kharā anubhavanī dashā! banārasīdāse kahyun chhe ne ke-
lyo, āvun! anubhav mokṣhasvarūp! have vyavahār karatān karatān karmabandhan chhūṭe e kyān rahyun? em chhe ja nahi.
to bīje (pañchāstikāyamān) bhinna sādhya-sādhan kahyun chhe ne? e to nimittanun gnān karāvyun chhe bāpu! ek kor samayasāranī 11mī gāthāmān kahe ke bhūtārtha trikāḷīnā āshraye samyagdarshan thāy, ānandanī anubhūti thāy ne bīje (pañchāstikāyamān) em kahe ke rāgane āshraye thāy-to e to virodh thayo. to kharekhar shun virodh chhe? nā; ātmānā āshraye dharma thāy e to nishchay yathārtha ane rāganā āshraye thāy em kahe te vyavahār-upachār. ām yathārtha samajatān virodh maṭī jāy chhe. ā rīte avirodh chhe.
ahāhā...! ātmā pūrṇānandano nāth ek gnāyakabhāvasvarūp chaitanyamahāprabhu andar bhagavānasvarūpe virāje chhe. enāthī khasī jaī agnānī anādithī puṇya-pāpanā bhāvanī mīṭhāshamān rahyo chhe. tethī tene mithyātva ne kaṣhāyanun vedan thāy chhe. ahā! e duḥkhanun vedan chhe ane e sansār chhe. sansār bījī shun chīj chhe? kaṣhāy ane enun phaḷ je chār gati- temān sansaravun-bhamavun e ja sansār chhe. ahīn kahe chhe-puṇya-pāpanā bhāvane chhoḍī andaramān potānā shuddha chaitanyasvarūpane anubhave chhe tene navān karma bandhātān nathī.
have kahe chhe- ‘āp gahai parabhāvani kāṭai’ - potānā shuddha svarūpane grahe chhe, pakaḍe chhe ne parabhāvane-karmane chhedī nākhe chhe. lyo, ām bandh adhikāranī pa1 gāthāono saṅkṣhepamān padyadvārā jayachandajīe sār kahyo.
vāt em chhe ke agnānī jīvane potānā ātmānun āvaḍun moṭun svarūp besatun nathī. koīk bījo moṭo īshvar chhe, hajār hāthavāḷo bhagavān chhe evā khyālamān ‘hun mahān īshvarasvarūp ja chhun’ - em ene besatun nathī. paṇ bhāī! tane tārī moṭapanī khabar nathī. tārī vartamān vartatī je dashāo chhe e to badhī upar
PDF/HTML Page 2854 of 4199
single page version
uparanī ramatu chhe. parantu e paryāyonī pāchhaḷ andar trikāḷī dhruvatattva mahākasavāḷun vidyamān chhe. ahāhā...! jemān gnānakas, ānandakas, vīryakas ityādi anant guṇano kas pūraṇ bharyo chhe evun tārun tattva nitya vidyamān chhe. ahā! te anantachatuṣhṭayanī utpattino garbha chhe. ahā! āvī bhagavān ātmānī aparimit moṭap chhe. are! paṇ ene e besatun nathī. ene em chhe ke koī bhagavān mahān shivapadano denāro chhe. bhaktimān- stutimān āve chhe ne ke-bhagavān! amane shivapad dejo. to shun tyānthī shivapad āvatun hashe? ahīn kahe chhe- ‘āp gahai parabhāvani kāṭai’ . e bandh adhikār pūro thayo, lyo.
ā pramāṇe shrī kundakundāchāryadev rachit samayasār shāstra upar param kr̥upāḷu sadgurudev shrī kānajīsvāmīnā pravachanono sātamo bandh adhikār samāpta thayo.
PDF/HTML Page 2855 of 4199
single page version
अथ प्रविशति मोक्षः।
नयन्मोक्षं साक्षात्पुरुषमुपलम्भैकनियतम्।
इदानीमुन्मज्जत्सहजपरमानन्दसरसं
परं पूर्ण ज्ञानं कृतसकलकृत्यं विजयते।। १८०।।
pratham ṭīkākār āchāryadev kahe chhe ke ‘have mokṣha pravesh kare chhe’ . jem nr̥ityanā akhāḍāmān svāṅg pravesh kare chhe tem ahīn mokṣhatattvano svāṅg pravesh kare chhe. tyān gnān sarva svāṅgane jāṇanārun chhe, tethī adhikāranā ādimān āchāryadev samyaggnānanā mahimārūp maṅgaḷ kare chheḥ-
shlokārthaḥ– [इदानीम्] have (bandh padārtha pachhī), [प्रज्ञा–क्रकच–दलनात् बन्ध– पुरुषौ द्विधाकृत्य] pragnārūpī karavat vaḍe vidāraṇ dvārā bandh ane puruṣhane dvidhā (judā judā-be) karīne, [पुरुषम् उपलम्भ–एक–नियतम्] puruṣhane-ke je puruṣh mātra *anubhūti vaḍe ja nishchit chhe tene- [साक्षात् मोक्षं नयत्] sākṣhāt mokṣha pamāḍatun thakun, [पूर्ण ज्ञानं विजयते] pūrṇa gnān jayavant pravarte chhe. kevun chhe te gnān? [उन्मज्जत्– सहज–परम–आनन्द–सरसं] pragaṭ thatā sahaj param ānand vaḍe saras arthāt rasayukta chhe, [परं] utkr̥uṣhṭa chhe, ane [कृत–सकल–कृत्यं] karavāyogya samasta kāryo jeṇe karī līdhān chhe (-jene kāī karavānun bākī rahyun nathī) evun chhe.
bhāvārthaḥ– gnān bandh-puruṣhane judā karīne, puruṣhane mokṣha pamāḍatun thakun, potānun sampūrṇa svarūp pragaṭ karīne jayavant pravarte chhe. ām gnānanun sarvotkr̥uṣhṭapaṇun kahevun te ja maṅgaḷavachan chhe. 180. _________________________________________________________________ * jeṭalun svarūp-anubhavan chhe teṭalo ja ātmā chhe.
PDF/HTML Page 2856 of 4199
single page version
तिव्वं मंदसहावं कालं च वियाणदे तस्स।। २८८।।
कालेण उ बहुगेण वि ण सो णरो पावदि विमोक्खं।। २८९।।
इय कम्मबंधणाणं एदेसठिइपयडिमेवमणुभागं।
जाणंतो वि ण मुच्चदि मुच्चदि सो चेव जदि सुद्धो।। २९०।।
तीव्रमन्दस्वभावं कालं च विजानाति तस्य।। २८८।।
कालेन तु बहुकेनापि न स नरः प्राप्नोति विमोक्षम्।। २८९।।
इति कर्मबन्धनानां प्रदेशस्थितिप्रकृतिमेवमनुभागम्।
जानन्नपि न मुच्यते मुच्यते स चैव यदि शुद्धः।। २९०।।
have, mokṣhanī prāpti kaī rīte thāy chhe te kahe chhe. temān pratham to, je jīv bandhano chhed karato nathī parantu mātra bandhanā svarūpane jāṇavāthī ja santuṣhṭa chhe te mokṣha pāmato nathī-em kahe chheḥ-
te tīvra–mand svabhāv tem ja kāḷ jāṇe bandhano, 288.
paṇ jo kare nahi chhed to na mukāy, bandhanavash rahe,
ne kāḷ bahuye jāy topaṇ mukta te nar nahi bane; 289.
tyam karmabandhananān prakr̥iti, pradesh, sthiti, anubhāgane
jāṇe chhatān na mukāy jīv, jo shuddha to ja mukāy chhe. 290.
gāthārthaḥ– [यथा नाम] jevī rīte [बन्धनके] bandhanamān [चिरकालप्रतिबद्धः] ghaṇā kāḷathī bandhāyelo [कश्चित् पुरुषः] koī puruṣh [तस्य] te bandhananā [तीव्रमन्दस्वभावं]
PDF/HTML Page 2857 of 4199
single page version
tīvra-mand (ākarā-ḍhīlā) svabhāvane [कालं च] ane kāḷane (arthāt ā bandhan āṭalā kāḷathī chhe em) [विजानाति] jāṇe chhe, [यदि] parantu jo [न अपि छेदं करोति] te bandhanane pote kāpato nathī [तेन न मुच्यते] to tenāthī chhūṭato nathī [तु] ane [बन्धनवशः सन्] bandhanavash raheto thako [बहुकेन अपि कालेन] ghaṇā kāḷe paṇ [सः नरः] te puruṣh [विमोक्षम् न प्राप्नोति] bandhanathī chhūṭavārūp mokṣhane pāmato nathī; [इति] tevī rīte jīv [कर्मबन्धनानां] karma-bandhanonān [प्रदेशस्थितिप्रकृतिम् एवम् अनुभागम्] pradesh, sthiti, prakr̥iti tem ja anubhāgane [जानन् अपि] jāṇatān chhatān paṇ [न मुच्यते] (karmabandhathī) chhūṭato nathī, [च यदि सः एव शुद्धः] parantu jo pote (rāgādine dūr karī) shuddha thāy [मुच्यते] to ja chhūṭe chhe.
ṭīkāḥ– ātmā ane bandhanun dvidhākaraṇ (arthāt ātmā ane bandhane judā judā karavā) te mokṣha chhe. ‘bandhanā svarūpanun gnānamātra mokṣhanun kāraṇ chhe (arthāt bandhanā svarūpane jāṇavāmātrathī ja mokṣha thāy chhe)’ em keṭalāk kahe chhe, te asat chhe; karmathī bandhāyelāne bandhanā svarūpanun gnānamātra mokṣhanun kāraṇ nathī, kem ke jem beḍī ādithī bandhāyelāne bandhanā svarūpanun gnānamātra bandhathī chhūṭavānun kāraṇ nathī tem karmathī bandhāyelāne karmabandhanā svarūpanun gnānamātra karmabandhathī chhūṭavānun kāraṇ nathī. āthī (-ā kathanathī), jeo karmabandhanā prapañchanī (-vistāranī) rachanānā gnānamātrathī santuṣhṭa chhe temane utthāpavāmān āve chhe.
bhāvārthaḥ– bandhanun svarūp jāṇavāthī ja mokṣha chhe em koī anyamatī māne chhe. temanī e mānyatānun ā kathanathī nirākaraṇ jāṇavun. jāṇavāmātrathī ja bandh nathī kapāto, bandh to kāpavāthī ja kapāy chhe.
vachanikākār shrī jayachandajī maṅgalācharaṇ kare chheḥ-
namun siddha paramātamā, karun dhyān amalān.
ahāhā...! shun kahe chhe? ke jeṭalā siddha paramātmā thayā te badhāy samasta karmano nāsh karīne thayā chhe. ahā! teo samasta duḥkhano sampūrṇa nāsh karīne paripūrṇa ānandanī dashāne prāpta thayā chhe. te siddha bhagavantone hun namaskār karīne amlān eṭale nirmaḷ nirvikār nij ātmānun dhyān karun chhun. ahā! andaramān siddha samān shuddha nishchay ātmadravyanun dhyān karun chhun ne bahāramān bhagavān siddhanun dhyān karun chhun. lyo, āvī vāt chhe!
PDF/HTML Page 2858 of 4199
single page version
have, pratham ṭīkākār āchāryadev kahe chhe keḥ- ‘have mokṣha pravesh kare chhe.’ mokṣha e paryāy chhe; e trikāḷī vastu nathī. jem sansār vikārī bhekh chhe, ne mokṣhamārga anshe nirmaḷ bhekh chhe tem mokṣha chhe e pūraṇ ānandanī dashāno bhekh chhe. jeṭalī koī navī navī avasthāo thāy chhe te badhā bhekh-svāṅg chhe. mokṣha ek svāṅg chhe. ane kāyam rahenārun tattva to trikāḷī ek dhruv chinmātrasvarūp prabhu ātmā chhe.
jem nr̥ityanā akhāḍāmān-nāṭakamān svāṅg eṭale nāṭak karanāro pravesh kare chhe tem ahīn mokṣha tattvano svāṅg pravesh kare chhe. tyān gnān sarva svāṅgane jāṇanārun chhe. shun kīdhun? ke shuddha chidānandasvarūp prabhu ātmānun gnān āsrav, bandh, samvar, nirjarā mokṣha ādi badhā bhekhone-svāṅgone jāṇe chhe. āgaḷ gāthā 3ra0mān leshe ke gnān ā badhā svāṅgane jāṇe chhe. tethī adhikāranā ādimān āchāryadev samyaggnānanā mahimārūp maṅgaḷ kare chheḥ-
‘इदानीम्’ have ‘प्रज्ञा–क्रकच–दलनात् बन्ध–पुरुषौ द्विधाकृत्य’ pragnārūpī karavat vaḍe vidāraṇ dvārā bandh ane puruṣhane dvidhā karīne,...
shun kahe chhe? have eṭale bandh padārtha pachhī pragnārūpī karavat vaḍe eṭale antaḥsanmukh vaḷelī vartamān gnānadashārūpī karavat vaḍe vidāraṇ dvārā puruṣh kahetān ātmā ane rāgane- bandhane chhedī judā pāḍavāmān āve chhe. ahāhā...! shun kīdhun? ke jem lākaḍāne karavat vaḍe chhedatān be ṭukaḍā thaī jāy tem pragnārūpī karavat vaḍe chhedatān ātmā ane rāg judā paḍī jāy chhe. bandh eṭale rāg arthāt vyavahārabhāv ane ātmā-nishchay shuddha vastu banne pragnākaravatathī chhedatān bhinna paḍī jāy chhe. ahā! bandh ane ātmā-be bhinna chīj chhe; ene potānā gnānamān bhinna jāṇavān enun nām dharma chhe. samajāṇun kāī...?
puruṣhārthasiddhayupāyamān potānī je gnānānand chetanā tene je seve tene puruṣh kahyo chhe. ā puruṣhanun sharīr te puruṣh em nahi; e to jaḍ māṭī-dhūḷ chhe. ane je anādithī puṇya-pāpanī sevā kare chhe tey puruṣh nahi; ene napunsak kahyo chhe. ahā! je potānī shuddha gnān-chetanāne seve chhe te puruṣh kahetān ātmā chhe.
ahīn kahe chhe-atīndriy gnān ne ānandano piṇḍ prabhu ātmā ane paryāyamān thatān puṇya-pāpano-rāgano samūh, rāgagrām-e bannene judā karīne, ‘पुरुषम् उपलम्भएक– नियतम्’ puruṣhane-ke je puruṣh mātra anubhūti vaḍe ja nishchit chhe tene- ‘साक्षात् मोक्षं नयत्’ sākṣhāt mokṣha pamāḍatun thakun, ‘पूर्णं ज्ञानं विजयते’ pūrṇa gnān jayavant pravarte chhe.
shun kahe chhe? ke jeṭalā koī rāgādinā vikalpa chhe enāthī bhagavān ātmāne
PDF/HTML Page 2859 of 4199
single page version
bhinna jāṇīne, rāganun lakṣha chhoḍī, rāgathī adhik je vastu andar gnānasvarūp chhe temān ḍhaḷatān je anubhūti thaī te anubhūti vaḍe bhagavān ātmā nishchit thāy chhe, prāpta thāy chhe. rāg vaḍe ke vyavahār vaḍe ātmā prāpta thāy chhe em chhe nahi. jenāthī ātmā bhinna pāḍavo chhe enāthī kem prāpta thāy? rāgathī-vyavahārathī to ātmā bhinna karavo chhe, to enāthī ātmā kem prāpta thāy? na thāy.
loko rāḍun nākhe chhe ke-vyavahārathī thāy, vyavahārathī thāy. ene kahe chhe-bhāī! vyavahār ne nishchay banne chhe kharā! paṇ bannene judā karavā enun nām dharma chhe. shun thāy? ā prarūpaṇā ja nahotī ne! eṭale ā karavun ne te karavun em vyavahāranī paddhati-prathā thaī gaī. paṇ bhāī! puṇya-pāpanā vikalpa e rāg chhe, ne rāg chhe e bandh chhe. enāthī bhinna paḍī abandhasvarūp bhagavān ātmānī anubhūtithī ātmā prāpta thāy chhe em ahīn kahe chhe.
ahāhā...! puruṣh ne bandhane pragnā vaḍe chhedīne, puruṣhane mokṣha pamāḍatun thakun, pūrṇa gnān jayavant pravarte chhe. bhagavān ātmā dravyarūpathī-shaktirūpathī svabhāve to sadā mokṣhasvarūp ja chhe. tene paryāyamān mokṣha pamāḍatun arthāt abandhadashāne pamāḍatun pūrṇa gnān eṭale kevalagnān jayavant pravarte chhe. ahā! mokṣhadashāmān gnānanī pūrṇatā jayavant varte chhe; arthāt evun ne evun pūrṇagnān sādi-anant kāḷ sudhī pragaṭ thayā ja kare chhe. mokṣha thayā pachhī have emān apūrṇatā thashe nahi em kahe chhe.
have kahe chhe- kevun chhe te gnān? ‘उन्मज्जत्–सहज–परम–आनन्द–सरसं’ pragaṭ thatā sahaj param ānand vaḍe saras arthāt rasayukta chhe,... ...
‘उन्मज्जत्’ –kīdhun ne! eṭale ke andar shaktirūpe je kevalagnān hatun te paryāyamān pragaṭ thayun chhe. shun kīdhun e? ke kevaḷagnān paryāyamān nahotun, shaktirūpe andar hatun te shaktinā piṇḍamān antar-ekāgra thatān paryāyamān pragaṭ thayun. samajāṇun kāī... ...!n
ahā! te kevalagnān sahaj param ānand vaḍe saras chhe, rasayukta chhe. āpaṇe nathī kahetā ke ā vastu saras chhe? ‘saras’ eṭale ke ānand pamāḍe tevun rasayukta, ahā! mokṣhamān kevalagnān sarvotkr̥uṣhṭa sahaj ānandanā rasathī bharelun chhe. arthāt kevaḷagnān atīndriy ānandanā rasathī sahit chhe.
vaḷī te (-kevalagnān) ‘परं’ utkr̥uṣhṭa chhe, ane ‘कृत–सकल–कृत्यं’ karavāyogya samasta kāryo jeṇe karī līdhān chhe evun chhe.
shun kīdhun? ke sakal karmano nāsh thaī javāthī paryāyamān paṇ kāryanī pūrṇatā thaī gaī tethī karavānun kāī bākī rahyun nahi evun pūraṇ gnān chhe. ahīn to lokone maravānun ṭāṇun āve tyān sudhī ‘ā chhoḍī kumvārī rahī gaī’ , ‘āṭalun karavānun haju
PDF/HTML Page 2860 of 4199
single page version
bākī rahī gayun’ -em thayā ja kare chhe. ahā! sansāramān keṭalo kāḷ gāḷavo chhe prabhu? tyān tārān chhotān nīkaḷī jashe bhāī! ahīn jo, ā tāro ātmā bhagavān nām gnān ne ānandanī lakṣhmīno bhaṇḍār chhe. bākī to badhān thothethothān chhe. samajāṇun kāī...?
‘gnān, bandh-puruṣhane judā karīne puruṣhane mokṣha pamāḍatun thakun, potānun sampūrṇa svarūp pragaṭ karīne jayavant pravarte chhe.’
gnān kahetān andar vaḷelun gnān bandh ne puruṣhane judā karī de chhe. shun kīdhun? rāgathī bhinna paḍīne je pragnā svasvarūpane anubhave chhe te bandhane ne ātmāne judā karī nākhe chhe. ahā! te gnān ātmāne mokṣha pamāḍatun thakun potānun sampūrṇa svarūp je kevalagnān tene pragaṭ karīne sadā jayavant pravarte chhe. shaktirūpe andar je anantagnān ne ānand hatān te shaktivānamān ekāgratānā dhyānathī paryāyamān pragaṭ thayān ane te have jayavant pravarte chhe arthāt sadā evāne evān rahe chhe. have apūrṇatā thāy ne ene navo avatār dharavo paḍe em chhe nahi.
‘ām gnānanun sarvotkr̥uṣhṭapaṇun kahevun te ja maṅgal vachan chhe.’ lyo, ātmānun gnān sarvokr̥uṣhṭa chhe e ja maṅgaḷavachan chhe. āvī vāt chhe!
have, mokṣhanī prāpti kaī rīte thāy chhe te kahe chhe. temān pratham to, je jīv bandhano chhed karato nathī parantu mātra bandhanā svarūpane jāṇavāthī ja santuṣhṭa chhe te mokṣha pāmato nathī-em kahe chheḥ-
‘ātmā ane bandhanun dvidhākaraṇ te mokṣha chhe.’ ātmā ane bandhane judā judā karavā enun nām mokṣha chhe. ‘mokṣha’ shabda chhe ne? emān ‘mūkāvun’ -em apekṣhā chhe. ahā! bandhathī mūkāvun enun nām mokṣha chhe. bandhathī mūkāvun ne svarūpamān rahevun enun nām te mokṣha. parabhāvathī mūkāvun em artha laīne ahīn dvīdhākaraṇ kahyun chhe. bhāī! ā māthe siddhashilā upar laṭakavun e kāī mokṣha nathī. mokṣha eṭale gnānānand svarūpī bhagavān ātmā, bandhanī-duḥkhanī dashā je paravastu chhe enāthī bhinna paḍīne ek ānandarasakand prabhu ātmāmān rahevun te mokṣha chhe. paryāyamān param ānandano lābh thāy enun nām mokṣha chhe-em niyamasāramān kahyun chhe. a hā hā...! pūrṇa chaitanyaghan prabhu ātmānī samyagdarshanamān pratīti karī, kevalagnānamān pūraṇ upalabdhi karavī enun nām mokṣha chhe. shrīmade kahyun chhe ne ke-