PDF/HTML Page 381 of 4199
single page version
अथाहाप्रतिबुद्धः–
सव्वा वि हवदि मिच्छा तेण दु आदा हवदि देहो।। २६ ।।
यदि जीवो न शरीरं तीर्थकराचार्यसंस्तुतिश्चैव।
सर्वापि भवति मिथ्या तेन तु आत्मा भवति देहः।। २६ ।।
धामोद्दाममहस्विनां जनमनो मुष्णन्ति रूपेण ये।
दिव्येन ध्वनिना सुखं श्रवणयोः साक्षात्क्षरन्तोऽमृतं
वन्द्यास्तेऽष्टसहस्रलक्षणधरास्तीर्थेश्वराः सूरयः।। २४ ।।
have apratibuddha jīv kahe chhe tenī gāthā kahe chheḥ-
stuti sau ṭhare mithyā ja, tethī ekatā jīv–dehanī! 26.
gāthārthaḥ– apratibuddha kahe chhe keḥ [यदि] jo [जीवः] jīv chhe te [शरीरं न] sharīr nathī to [तीर्थकराचार्यसंस्तुतिः] tīrthaṅkar ane āchāryonī stuti karī chhe te [सर्वा अपि] badhīye [मिथ्या भवति] mithyā (jūṭhī) thāy chhe; [तेन तु] tethī ame samajīe chhīe ke [आत्मा] ātmā te [देहः च एव] deh ja [भवति] chhe.
ṭīkāḥ– je ātmā chhe te ja pudgaladravyasvarūp ā sharīr chhe. jo em na hoy to tīrthaṅkar-āchāryonī je stuti karavāmān āvī chhe te badhī mithyā thāy. te stuti ā pramāṇe chheḥ-
shlokārthaḥ– [ते तीर्थेश्वराः सूरयः वन्द्याः] te tīrthaṅkar-āchāryo vāndavāyogya chhe. kevā chhe te? [ये कान्त्या एव दशदिशः स्नपयन्ति] potānā dehanī kāntithī dashe dishāone dhue chhe-nirmaḷ kare chhe, [ये धाम्ना उद्दाम–महस्विनां धाम निरुन्धन्ति] potānā tej vaḍe utkr̥uṣhṭa tejavāḷā sūryādikanā tejane ḍhāṅkī de chhe, [ये रूपेण जनमनः मुष्णन्ति] potānā
PDF/HTML Page 382 of 4199
single page version
rūpathī lokonān man harī le chhe, [दिव्येन ध्वनिना श्रवणयोः साक्षात् सुखं अमृतं क्षरन्तः] divyadhvani-vāṇīthī (bhavyonā) kānomān sākṣhāt sukhaamr̥ut varasāve chhe ane [अष्टसहस्रलक्षणधराः] ek hajārane āṭh lakṣhaṇone dhāraṇ kare chhe, -evā chhe. 24.
-ītyādi tīrthaṅkar-āchāryonī stuti chhe te badhīye mithyā ṭhare chhe. tethī amāro to ekānt e ja nishchay chhe ke ātmā chhe te ja sharīr chhe, pudgaladravya chhe. ā pramāṇe apratibuddhe kahr̥uāun.
have apratibuddha jīv kahe chhe tenī gāthā kahe chheḥ-
agnānī kahe chhe ke-tame badhī āvī vāto karo chho to je stuti karāy chhe te konī karāy chhe? sharīranī. māṭe sharīr te ātmā chhe. tame ‘sharīr rahit, sharīr rahit’ em āṭalo badho pokār shāno karo chho? ām agnānī jīv sāmī dalīl kare chhe.
‘je ātmā chhe te ja pudgaladravyasvarūp ā sharīr chhe.’ sharīr ane ātmā banne ek ja chhe. vaḷī tame judā judā kaho chho, paṇ e amane besatun nathī. jo em na hoy to tīrthaṅkar-āchāryonī je stuti karavāmān āvī chhe te badhī mithyā thāy. te stuti ā pramāṇe chheḥ-(ām agnānīe shāstramānthī ādhār kāḍhayo).
mahārāj! tame kaho chho ke sharīr ane ātmā banne judā chhe paṇ tamārā ja shāstramān sharīranī stutithī bhagavānanī stuti karī chhe. jem keḥ-
‘ते तीर्थेश्वराः सूरयः वन्द्या’ te tīrthaṅkar-āchāryo vāndavāyogya chhe. kevā chhe te? ‘ये कान्त्या एव दशदिशः स्नपयन्ति’ potānā dehanī kāntithī dashe dishāone dhūe chhe- nirmaḷ kare chhe, ‘ये धाम्ना उद्दाममहस्विनाम् धाम निरुन्धन्ति’ ane potānā tej vaḍe utkr̥uṣhṭa tejavāḷā sūryādikanā tejane ḍhāṅkī de chhe. bhagavānanun sharīr evun hoy chhe ke kevaḷagnān thatān tenā rajakaṇonun tej sūryanā tejathī paṇ adhik thaī jāy chhe. eṭale sūryanā tejathī paṇ adhik dedīpyamān bhagavānanun param audārik sharīr hoy chhe. ‘ये रूपेण जनमनः मुष्णन्ति’ potānā rūpathī lokonān man harī le chhe. tīrthaṅkaranā sharīranun rūp evun hoy chhe ke lokonān manane harī le chhe. ‘दिव्येन ध्वनिना श्रवणयोः साक्षात् सुखं अमृतं क्षरन्तः’ divyadhvani-vāṇīthī (bhavyonā) kānomān sākṣhāt sukh-amr̥ut varasāve chhe. ane ‘अष्टसहस्त्रलक्षणधराः’ ek hajār ne āṭh lakṣhaṇone dhāraṇ kare chhe-evā chhe. ā badhān lakṣhaṇo to sharīranān chhe ane tame tene chaitanya bhagavānanī stuti kaho chho.
PDF/HTML Page 383 of 4199
single page version
-ityādi tīrthaṅkar-āchāryonī stuti chhe em tame kaho chho te badhīy mithyā ṭhare chhe. tethī amāro to ekānt e ja nishchay chhe ke ātmā chhe te ja sharīr chhe, ā pramāṇe apratibuddhanun kahevun chhe.
ahīn shiṣhyano prashna chhe ke sharīr ane ātmā tadna judā chhe em tame kaho chho paṇ e vāt amane besatī nathī. kemake tame tīrthaṅkaranī stuti karo chho tyāre enā sharīranī ane enī vāṇīnī stuti karo chho. jemakeḥ-jemanā dehanā rūpanā prakāshamān sūryanun tej paṇ ḍhaṅkāī jāy chhe ane jenī divyadhvanithī bhavyonā kānomān sākṣhāt sukh- amr̥ut varasāve chhe ityādi. ā badhī shānī stuti karo chho? sharīranī. māṭe ame to mānīe chhīe ke sharīr ane ātmā ek chhe. jo deh ane ātmā ek na hoy to tame karelī badhī stuti mithyā ṭhare. māṭe deh ane ātmā ek chhe em amāro nishchay chhe.
vaḷī koī em kahe chhe ke jo sharīr ane ātmā ek na hoy to sharīramān je rog āve chhe te ātmā kem vede? sharīramān rogādinī pīḍā ātmā vede chhe ke nahi? vaḷī sharīranī kriyā-hālavun, chālavun ityādi koṇ kare chhe? bhāī! e (ātmā) sharīrane vedato ja nathī, paṇ sharīranun lakṣha karī rāgane vede chhe. ane sharīranī kriyā e to jaḍanī kriyā chhe. ātmā te kriyā karato nathī. tathā je karmanā nimitte kriyā thāy chhe te jaḍakarmane paṇ ātmā anubhavato nathī. kemake jaḍ ane chaitanya vachche to atyantābhāv chhe. tethī ātmāne jaḍakarmano anubhav nathī, paṇ enā nimitte thatā mithyātva ane rāgadveṣhano anubhav chhe.
vaḷī (anya) sampradāyamān to sharīr ane ātmā atyant bhinna chhe evun spaṣhṭa lakhāṇ ja nathī, evī shailī ja nathī. tyān to em mānatā ke āpaṇe brahmacharya pāḷīe, sanyam pāḷīe, par jīvanī rakṣhā karīe ityādi badhun ātmā kare chhe. parajīvanī hinsā na karavī, parajīvane bachāvavo e “ahinsā paramo dharmaḥ” e ākhā siddhāntano sār chhe em kahetā. e jeṇe jāṇyun eṇe badhun jāṇyun.
ahīn to kahe chhe ke e paranī hinsā ane ahinsā ā jīv karī shake ja nahi. bandh adhikāramān āve chheḥ-parane hun mārī shakun chhun, parane hun jīvāḍī shakun chhun, bījāne hun sukhaduḥkh daī shakun chhun, sanyogo, āhār-pāṇī vagere hun laī shakun chhun ane chhoḍī shakun chhun, parathī hun jīvun chhun, par badhā rakṣhā karanārā chhe tethī hun jīvun chhun ityādi badhī
PDF/HTML Page 384 of 4199
single page version
mānyatā jenī chhe te mithyādraṣhṭi chhe. kemake jīvanun jīvan-maraṇ tenā āyukarmane ādhīn chhe, tathā par vastune ātmā grahī ke chhoḍī shakto nathī. vaḷī pravachanasār gāthā 172nā aliṅgagrahaṇanā vīs bolamān 13 mo bol chhe. emān āve chhe ke pāñch indriyo, traṇ baḷ (man, vachan ane kāy) shvāsochchhvās ane āyu e dash prāṇathī jīvanun jīvan chhe ja nahi. nishchayathī enun jīvan antar jīvatar-gnānadarshanarūp chetan prāṇathī chhe. ashuddha- nishchayanayathī kaho to e bhāvendriyathī chhe ane jaḍ dash prāṇathī jīve chhe e to asadbhūt vyavahāranayathī kathan chhe.
ā ek ek rajakaṇ chhe emān anant shaktio-guṇ chhe. emān kriyāvatī nāmanī ek shakti-guṇ chhe. ā sharīr, man, vāṇī ādinun je halan-chalan thāy chhe e to rajakaṇonī kriyāvatī shaktine laīne chhe, paṇ ātmāne laīne nahi. ā āṅgaḷīne ātmā halāve to hāle chhe em traṇ kāḷamān nathī. e to enī (rajakaṇonī) kriyāvatī shaktine laīne hāle chhe. jaḍanun hālavun jaḍanā astitvamān ane chetananun hālavun chetananā astitvamān chhe. bhāī! ā to mūḷ vāt chhe. jaḍ ane chetan banneno svabhāv pragaṭ bhinna bhinna chhe. ahīn to rāg ane dayā, dānano je vikalya ūṭhe eno e (agnānī) rktā thāy chhe. e gnānasvarūp ātmā e vikārane kem kare? e to chaitanya gnānasvarūpī bhagavān gnātā-draṣhṭānā bhāvathī bharelo chhe. e parane shī rīte māre ke jīvāḍe? e rāgane shī rīte kare? ātmāmān vikār karavānī to koī shakti nathī. evo guṇ nathī je vikār kare. vikār je paryāyamān thāy chhe e to paryāyanī yogyatāthī paryāyamān thāy chhe, paṇ karmathī nahi ane dravya-guṇathī paṇ nahi. jhīṇī vāt, bhāī. vītarāg mārgane anantakāḷamān samajyo nathī.
vaḷī koī em kahe chhe ke shāstramān kundakundāchārye puṇyane vyavahār dharma kahyo chhe ane vyavahārane sādhan kahyun chhe. kahe chhe-‘पुण्णफला अरहंता’ eṭale ke puṇyanā phaḷamān arihantapad maḷe chhe. parantu ā agnānīnī khoṭī mānyatā chhe. puṇyanun phaḷ arihantapad chhe ja nahi. puṇyanā phaḷamān to bahāranā atishayanī vāt līdhī chhe. pravachanasār gāthā 4panī ṭīkā juo. puṇyano vipāk bhagavānane-gnānane akiñchitkar chhe em tyān līdhun chhe. vāt to āvī chhe. gāthānā mathāḷe ‘तीर्थकृतां पुण्यविपाकोऽकिंचित्कार एव’ puṇyano vipāk akiñchitkar ja chhe em kahyun chhe. ātmāne puṇyanun phaḷ kāī kāryakārī nathī. arihantane je dehādinī kriyā, vāṇī nīkaḷavī, chālavun ityādi kriyā chhe te puṇyanā phaḷarūp chhe.
PDF/HTML Page 385 of 4199
single page version
ane eno paṇ kṣhaṇe kṣhaṇe kṣhay thato jāy chhe. bhāī! tyān to em kahe chhe ke bhagavān to potānā puruṣhārthathī kevaḷagnān pāmyān chhe. ene je puṇya bākī rahyun chhe te puṇyane laīne āsan, vihār thāy ane vāṇī nīkaḷe e badhī udrayanī je kriyā chhe te kṣhaṇe kṣhaṇe nāsh pāme chhe tethī tene kṣhāyikī kahī chhe em tyān vāt āve chhe. ‘पुण्णफला अरहंता’ eṭale puṇyanā phaḷamān arihantapad maḷe chhe em chhe ja nahi. ā āvā ūndhā artha kare, paṇ shun thāy?
shiṣhya ā rīte anek prakāre ātmā ane sharīr ek chhe evī ūndhī mānyatā shāstramānthī kāḍhe chhe. ene āchārya bhagavān kahe chhe ke em nathī; tun nayavibhāgane jāṇato nathī. tun shāstronā vyavahāranayanā kathanone samajato nathī. te nayavibhāg ā pramāṇe chhe. em āgaḷanī gāthāmān kaheshe.
PDF/HTML Page 386 of 4199
single page version
नैवं, नयविभागानभिज्ञोऽसि–
ववहारणओ भासदि जीवो देहो य हवदि खलु एक्को। ण दु णिच्छयस्स जीवो देहो य कदा वि एक्कट्ठो।। २७ ।।
न तु निश्चयस्य जीवो देहश्च कदाप्येकार्थः।। २७ ।।
tyān āchārya kahe chhe ke em nathī; tun nayavibhāgane jāṇato nathī. te nayavibhāg ā pramāṇe chhe em gāthāmān kahe chheḥ-
paṇ nishchaye to jīv–deh kadāpi ek padārthanā. 27.
gāthārthaḥ– [व्यवहारनयः] vyavahāranay to [भाषते] em kahe chhe ke [जीवः देहः च] jīv ane deh [एकः खलु] ek ja [भवति] chhe; [तु] paṇ [निश्चयस्य] nishchayanayanun kahevun chhe ke [जीवः देहः च] jīv ane deh [कदा अपि] kadī paṇ [एकार्थः] ek padārtha [न] nathī.
ṭīkāḥ– jem ā lokamān suvarṇa ane chāndīne gāḷī ek karavāthī ekapiṇḍano vyavahār thāy chhe tem ātmāne ane sharīrane paraspar ek kṣhetre rahevānī avasthā hovāthī ekapaṇāno vyavahār chhe. ām vyavahāramātrathī ja ātmā ane sharīranun ekapaṇun chhe, parantu nishchayathī ekapaṇun nathī; kāraṇ ke nishchayathī vichāravāmān āve to, jem pīḷāpaṇun ādi ane saphedapaṇun ādi jemano svabhāv chhe evān suvarṇa ane chāndīne atyant bhinnapaṇun hovāthī ekapadārthapaṇānī asiddhi chhe tethī anekapaṇun ja chhe, tevī rīte upayog ane anupayog jemano svabhāv chhe evān ātmā ane sharīrane atyant bhinnapaṇun hovāthī ek padārthapaṇānī prāpti nathī tethī anekapaṇun ja chhe. āvo ā pragaṭ nayavibhāg chhe.
māṭe vyavahāranaye ja sharīranā stavanathī ātmānun stavan bane chhe.
bhāvārthaḥ– vyavahāranay to ātmā ane sharīrane ek kahe ane nishchayanay bhinna kahe chhe. tethī vyavahāranaye sharīranun stavan karavāthī ātmānun stavan mānavāmān āve chhe.
PDF/HTML Page 387 of 4199
single page version
apratibuddhe tīrthaṅkar-āchāryonī stuti uparathī em kahyun ke-amāro to ekānt e ja nishchay chhe ke ātmā chhe te ja sharīr chhe, pudgal dravya chhe. tene (apratibuddhane) āchārya kahe chhe ke-em nathī. tun nayavibhāgane jāṇato nathī. te nayavibhāg ā pramāṇe chhe em gāthāmān kahe chheḥ-
jem ā lokamān suvarṇa ane chāndīne gāḷī ek karavāthī ek piṇḍano vyavahār thāy chhe tem ātmāne ane sharīrane paraspar ekakṣhetre rahevānī avasthā hovāthī ekapaṇāno vyavahār chhe.’ juo, sonun ane chāndīne gāḷī ek karīne ene dhoḷun sonun em kahevāmān āve chhe. paṇ dhoḷun to rūpu (chāndī) chhe ane sonun to pīḷun chhe. banne judān judān chhe. tem chaitanya lakṣhaṇavān ātmā chhe ane achetan lakṣhaṇavān (jaḍ) sharīr chhe. em banne judān judān chhe.
karmanān rajakaṇo karmanī paryāyane kare paṇ ātmā ene na kare tathā karmanī paryāy ātmāne rāg na karāve, ahāhā! svatantra paramāṇu potānā dravya, kṣhetra, kāḷ, bhāvamān potānā astitvathī rahel chhe. e paranā dravya, kṣhetra, kāḷ, bhāvamān pravesh karyā vinā ene (parane) kare shī rīte? ethī kahe chhe ke ātmā ane sharīr ek chhe e to vyavahāranun kathan mātra chhe. ām vyavahāramātrathī ja ātmā ane sharīranun ekapaṇun kahevāmān āve chhe. banne ek kṣhetramān rahelān chhe e apekṣhāe asadbhūt vyavahāranayathī ek chhe em kahe chhe, parantu nishchayathī ekapaṇun nathī.
kāraṇ ke nishchayanayathī vichāravāmān āve to jem pīḷāpaṇun ādi, ane saphedapaṇun ādi jemano svabhāv chhe evān suvarṇa ane chāndīne atyant bhinnapaṇun hovāthī ekapadārthapaṇānī asiddhi chhe.’ juo, sonun ane chāndīno bhinnabhinna svabhāv chhe tethī nishchayathī sonun ane chāndī ek nathī. are! sonānā ek ek rajakaṇane bījā rajakaṇano sambandh nathī. paramāṇu ekalo hoy topaṇ potānā svachatuṣhṭayamān (dravya, kṣhetra, kāḷ, bhāvamān) chhe ane skandhamān hoy topaṇ potānā svachatuṣhṭayamān chhe. pravachanasār gāthā 87mān kahyun chhe ke skandhamān paṇ je anant rajakaṇo chhe te dareke darek rajakaṇ svatantra chhe, eke ek rajakaṇ potānā svachatuṣhṭayamān chhe, paṇ anya rajakaṇ sāthe abhed nathī. anant rajakaṇo anant tattva chhe. te pratyek svapaṇe rahe ane parapaṇe na rahe to anant anantapaṇe rahī shake. anantanī anantatānun astitva siddha karavā jāy to pratyek potāmān chhe ane paramān nathī em pratyekanī bhinnabhinna svasattā (svarūp astitva) siddha thaī jāy chhe. bhāī! parathī āmān thāy ane ānāthī paramān thāy em māne to anantanī bhinnabhinna sattā siddha nahi thāy.
PDF/HTML Page 388 of 4199
single page version
ek rajakaṇanun je kṣhetrāntar thāy e rajakaṇanī potānī kriyāvatīshaktine kāraṇe potānā astitvathī thāy chhe, paṇ bījā rajakaṇane kāraṇe nahi ane ātmānā kāraṇe paṇ nahi. āvun tattva chhe. vastu parathī bhedarūp (bhinna) chhe e ahīn kahe chhe. suvarṇa ane chāndīne atyant bhinnapaṇun hovāthī temane ekapadārthapaṇānī asiddhi chhe. tethī anekapaṇun chhe. joyun, anant anantapaṇe chhe māṭe ekabījā sāthe kāī sambandh nathī. sonun ane chāndī be chhe ne? e banne potapotāpaṇe chhe. be ek nathī thayān māṭe anek chhe. bhāī! ek skandhamān anek rajakaṇo chhe temān darek rajakaṇ tathā ek nigodanā sharīramān anant jīvo chhe temān pratyek jīv potānā svachatuṣhṭay (dravya, kṣhetra, kāḷ, bhāv)ne chhoḍīne bījānā chatuṣhṭayamān jatā nathī. badhāy anantapaṇe rahyā chhe, ekapaṇe thayā nathī. āvo chhe, bhāī! vītarāgamārga bahu sūkṣhma chhe.
ā to em māne sharīrathī dayā paḷe, sharīrathī sanyam thāy, sharīrathī upavās thāy, ātmā hoy to sharīranī kriyā thāy, sharīranun duḥkh ātmāne vedāy ityādi-māṭe sharīr ane ātmā ek chhe. bhāī! ā tārī mānyatā mūḍhanī chhe. ā badhī kriyāmān rāg mand hoy, shubhakriyā thaī hoy to puṇya thāy paṇ e sharīranī kriyāthī ane āhār chhoḍavāthī ke shubhakriyāthī dharma thayo māne to e mithyātvabhāv chhe. bhāī! ātmāmān paravastunā grahaṇ-tyāganī shakti ja nathī. ātmāmān tyāg-upādān shūnyatva shakti chhe. eṭale parano tyāg ane paranun grahaṇ ātmā karī shake ja nahi. to pachhī paradravyane shī rīte te grahe ane chhoḍe? (anyatra) sampradāyamān to ā vāt ja maḷatī nathī.
ek ātmā bījā ātmānā chatuṣhṭayathī bhinna chhe. tem ek rajakaṇ bījā rajakaṇanā chatuṣhṭayathī bhinna chhe. saptabhaṅgīmān pahelo bhaṅg em chhe ke-vastu svadravya-kṣhetra- kāḷ-bhāvathī asti chhe ane paradravya-kṣhetra-kāḷ-bhāvathī nāsti chhe.
prashnaḥ– paṇ vyavahārathī to bījānun kare ne?
uttaraḥ– dhūḷe ya na kare. e to bolāy. nishchayathī ke vyavahārathī koī rīte paranun karī shake nahi. jem amāro desh, amārun gām em bolāy paṇ ethī gām ane desh enā thaī gayā? (sarvavishuddhagnān adhikār, samayasār gāthā 32p mān ā vāt āve chhe.) shrīmad em bolatā ke amāro koṭ, amārī ṭopī, amārun ghar ityādi. loko ā samajī shaktā nahi. temane em thāy ke ā shun bole chhe? a-eṭale nahi. amāro eṭale māro nahi evo bhāv enī pāchhaḷ hato. paṇ samajavānī kone paḍī chhe? ām ne ām ā ātmā anantakāḷathī parane potānun mānīne, potānā svarūpane bhūlī rakhaḍe chhe. shrīmad kahe chhe ke “tārā doṣhathī tane rakhaḍavun thayun chhe. tāro doṣh eṭalo ke parane
PDF/HTML Page 389 of 4199
single page version
potāno mānīne bhūlyo.” ā ṭūṅkī bhāṣhā chhe. karme tane bhūlāvyo nathī. karmoe tane rakhaḍāvyo nathī. pūjāmān āve chhe keḥ-
eṭale loḍhāno saṅg agni kare to agni upar ghaṇ paḍe tem ātmā pote parano saṅg kare to rāgādi thāy, duḥkhanā ghaṇ paḍe; paṇ parane laīne thāy em nathī.
ahīn e kahe chhe ke sonun ane chāndīnā rajakaṇo bhinna bhinna chhe, anekapaṇe chhe. sonāne dhoḷun kahevun e to kathanamātra chhe, vastu em chhe nahi, tevī rīte upayog ane anupayog jemano svabhāv chhe evān ātmā ane sharīrane atyant bhinnapaṇun hovāthī ekapadārthapaṇānī prāpti nathī tethī anekapaṇun ja chhe.’ ahāhā! gnāyakasvabhāvī ātmā nityaupayogasvarūp vastu-tattva chhe. e anādi anant astitvavāḷī satyārtha paramārtha vastu chhe. ātmā anant gnān, anant darshan, anant ānand, anant shānti, anant svachchhatā, anant īshvaratā-em anant anant guṇonā astitvanā svabhāvathī svabhāvavān vastu chhe.
parane potānun mānavun e to mithyā bhram-agnān chhe ja. parantu ātmāne ek samayanī paryāy jeṭalo māne e paṇ paryāyamūḍh jīv chhe, parasamay chhe, mithyādraṣhṭi chhe. ahāhā! vastu to ākhī ānandakand, gnānānandarasakand, trikāḷī satnā sattvarūpe andar paḍī chhe. ek samayanī paryāy to enā anantamā bhāge ek ansh vyakta chhe. e anant- svabhāvano svabhāvavān tun, enun trikāḷī sattva kāī ek samayanī paryāyamān nathī āvatun. āvo bhagavān pūrṇānandano nāth chhe. ene parapaṇe mānavo ke parathī hun chhun em mānavo e to mithyābhram, agnān ane bhavabhramaṇanun mūḷ chhe. 84 lākhanā avatāranī e jaḍ chhe. sanyogī chīj paravastu ane sanyogībhāv eṭale puṇya-pāpanā vikār e badhun chhe. paṇ potānā svabhāvavānane bhūlīne sanyogī chīj ane sanyogībhāvane potānā mānavā e bhavabhramaṇanī jaḍ chhe.
vastu sahajānandasvarūp bhagavān pūrṇānandano nāth nityaupayogasvabhāve andar paḍelī chhe ene ātmatattva kahīe. enā upar anantakāḷamān paṇ najar gaī nahi ane bahār joyā karyun. pote jonāro kevaḍo ane kayān chhe andar e joyun nahi, ane mātra parane ane bahu bahu to ek samayanī paryāyane joī. paryāy jemānthī ūbhī thāy chhe ane jenā āshraye chhe evī trikāḷī, dhruv chījane joī nahi ane mānī nahi. ane sharīranī kriyāo karo, sanyam sharīrathī paḷe em sharīranī kriyāmān tathā gāmane sudhārī daun, duniyāne sudhārī daun, upadeshathī samajāvīne lokone tārī daun ityādi kriyāo tathā bhāvomān potāpaṇun
PDF/HTML Page 390 of 4199
single page version
kare chhe te mūḍh, mithyādraṣhṭi, agnānī chhe. are bhagavān! tane shun thayun chhe ā? bhāī! tārāmān e chīj chhe nahi. parane tun tāre ke māre e tārā svarūpamān nathī. e to te vikalpathī (khoṭun) mānyun chhe.
juo sharīr, karma ādi ajīv-jaḍ chhe e to aṇ-upayogasvarūpe chhe. parantu je paranā lakṣhe utpanna thāy chhe evā ā puṇya-pāpanā vikalpa e paṇ aṇ-upayogasvarūp chhe. chhaṭhṭhī gāthāmān āve chhe ke dhruv trikāḷī gnāyakabhāv kadī shubhāshubhabhāvonā svabhāve thayo nathī. gnāyak vastu upayogasvarūpe chhe. e aṇ-upayogasvarūp shubhāshubhabhāvapaṇe thaī nathī. ā dayā, dān, bhakti ādinā bhāvamān chaitanyano ansh nahi hovāthī e sarva rāgādi bhāvo aṇ-upayogasvarūp chhe. to pachhī sharīr ane karmanī to vāt ja shī? ahīn kahe chhe ke upayog ane anupayog jemano svabhāv chhe evo gnāyak ātmā ane sharīrādine bhinnapaṇun chhe, anekapaṇun chhe, ekapaṇun nathī.
gāthā 17-18 mān em kahyun ke ābāḷ-gopāḷ saune gnān ja anubhavamān āve chhe, eṭale sharīr ane rāg sambandhīnun je gnān chhe e gnān ja jāṇavāmān āve chhe paṇ em na mānatān hun sharīrane jāṇun chhun, rāgane jāṇun chhun em enun lakṣha par upar jāy chhe. e mithyā bhram chhe. ā jāṇanāro jaṇāy chhe ane rāg ane sharīrane jāṇanārun gnān rāg ane sharīranun nathī paṇ gnāyakanun chhe. e paragneyanun gnān nathī paṇ trikāḷī bhagavānanun chhe. ām gnāyak ātmā ane sharīrādi paravastune bhinnapaṇun chhe, anekapaṇun chhe.
are! vastunī draṣhṭi vinā anantavār vrat, tap, niyam karīne bichāro marī gayo (rakhaḍayo). kahyun chhe ne (puṇya-pāp adhikār, gāthā 1par mān) ke agnānabhāve vrat, tap ādi kare e bāḷavrat ane bāḷatap chhe. āhāhā! chha chha māsanā upavās kare, babbe mahinānā santhārā kare, jhāḍanī ḍāḷanī jem paḍayo rahe paṇ nijasvarūpane jāṇyā vinā e badhun bāḷatap ane bāḷavrat chhe. bhagavān gnānanī mūrti chhe. enī paryāyamān je jāṇavun thāy chhe e to ātmānī potānī paryāy chhe. e kharekhar jāṇanār gnāyakane jāṇe chhe em na mānatān āne (par sharīrādine) jāṇe chhe em par upar lakṣha jāy chhe e agnān chhe.
anantakāḷathī sharīr ane rāgane lakṣha karī jāṇe chhe. ane ene ekapaṇe māne chhe. ā jāṇanār, jāṇanār, jāṇanār je chhe te hun em vichāravānī kone paḍī chhe? bas, duniyāmān pāñch-pachās lākhanī dhūḷ maḷe eṭale māne ke līlā laher chhe. āpaṇe have lakhapati. parantu banārasīdās samayasār nāṭakamān kahe chhe ke ātmā gnānasvarūp chhe enā lakṣhano pati ātmā lakṣhapati chhe. ātmānun lakṣha thatān je atīndriy sahaj ānand thayo e ānandano nāth bhagavān ātmā lakṣhapati chhe. banārasīdāsanā padyamān chhe āḥ-
PDF/HTML Page 391 of 4199
single page version
e duniyānā lakhapati-karoḍapati e to dhūḷanā pati dhūḷ-pati chhe.
jyāre upadeshamān dānano, bhaktino, pūjāno adhikār shāstramān āve tyāre shubhabhāvanī vāt āve. ratnakaraṇḍ shrāvakāchāramān dān ādino adhikār vistārathī āve chhe. samyagdraṣhṭi hoy, paisā ādi sampatti hoy to ene rāganī mandatā karīne dānamān vāpare e puṇyanun kāraṇ chhe. parantu paisāno lobh rākhī dānamān vāpare nahi to pāpanun kāraṇ chhe. padmanandi pañchavinshatimān dān adhikāramān paṇ āve chhe ke-kāgaḍo jem ukaḍīā-khīchaḍī taḷiye dājhī hoy te tāvethāthī ukheḍīne bahār kuṇḍīmān je nākhe te dāṇā ekalo na khāy, paṇ kā...kā...kā em bolī bījā kāgaḍāone bolāvīne khāy. tem bhagavān! ten pūrve je shubhabhāv karyā tyāre tārā ātmānī shānti-vītarāgatā dājhī hatī. te veḷā tane je puṇya bandhāyān tenā phaḷamān ā lakṣhmī ādi maḷyā chhe te ekalo vāparīsh nahi, bījāone paṇ dānamān āpaje. nahin to tun kāgaḍāmānthī ya jaīsh. (upadeshamān adhikār pramāṇe rāganī mandatānī vāt shāstramān āve paṇ tethī mand rāg dharma chhe em na samajavun).
ahīn āchārya bhagavān e spaṣhṭa kahe chhe ke tun koṇ chhe? ā jāṇavā-dekhavānā svabhāvathī bharelo upayogasvarūp gnāyak ātmā chhe te tun chhe. tathā gnānaupayogathī khālī aṇ-upayogasvarūp rāgādi ane sharīrādi chhe te tun nathī. ātmāne ane sharīrādine ā rīte atyant bhinnapaṇun chhe. temane ekapadārthapaṇānī prāpti nathī tethī anekapaṇun ja chhe. anādithī ekamek mānī rākhyun chhe ne? ene kem bese? paṇ bhāī! sharīranā rajakaṇ te hun ane enāthī kriyā thāy te mārī thaī em je māne te bhale koī moṭo rājā hoy, sheṭh hoy ke moṭo tyāgī hoy e mūḍh, moṭo mūrkha chhe.
ātmā ane sharīr ākāshanā ek kṣhetre rahevāthī ek chhe em asadbhūt vyavahār-nayathī kahevāmān āve chhe. (e kathanamātra chhe.) bākī bhagavān ānandano nāth chaitanyamūrti prabhu ātmā ane ā jaḍ sharīr e tadna bhinna bhinna chhe. emane traṇakāḷamān ekapaṇun nathī. āvo pragaṭ nayavibhāg chhe. ā hālavā-chālavānī, bolavānī ityādi kriyā jaḍanī chhe. ene ātmā karī shakto nathī. jāṇavun, jāṇavun em je upayogasvabhāv chhe te ātmā
PDF/HTML Page 392 of 4199
single page version
chhe. māṭe vyavahāranaye ja sharīranā stavanathī ātmānun stavan bane chhe. bhagavānanun stavan karatān bhagavān sharīre sūryanā tejathī paṇ adhik tejavāḷā chhe ityādi sharīradvārā je stavan karyun te ātmānun stavan nathī, sharīranun stavan chhe. tethī vyavahāranayathī ja sharīranun stavan karavāthī ātmānun stavan karyun kahevāmān āve chhe, paramārthe em nathī.
‘vyavahāranay to ātmā ane sharīrane ek kahe chhe ane nishchayanay bhinna kahe chhe. tethī vyavahāranaye sharīranun stavan karavāthī ātmānun stavan mānavāmān āve chhe. sharīr-māṭī, dhūḷ, hāḍakān, chāmaḍān vagerethī bhagavān ānandano nāth prabhu bhinna chhe. ātmā jāṇanār, jāṇanār sachchidānand prabhu-sat eṭale shāshvat gnān ane ānandano kand prabhu chhe. ene kem bese? kadīy bahārathī najar pheravīne andar jovā navaro thayo chhe? jem tapelāmān lāpasī randhātī hoy ane lākaḍān līlān hoy tethī dhūmāḍo nīkaḷe. e dhūmāḍāmān tapelāmān lāpasī dekhātī nathī. tem rāganī najar karanārane rāganī āḍamān rāgathī bhinna bhagavān chidānand prabhu dekhāto nathī, are! puṇya ane pāp, dayā, dān, vrat, bhakti ityādi vikārī bhāvane dekhanāro e badhāthī judo chhe enī agnānīne anādikāḷathī khabar nathī. tethī bhavabhramaṇ karī rahyo chhe.
[pravachan nan. 68 * dināṅk 6-2-76]
PDF/HTML Page 393 of 4199
single page version
मण्णदि हु संथुदो वंदिदो मए केवली भयवं।। २८ ।।
मन्यते खलु संस्तुतो वन्दितो मया केवली भगवान्।। २८ ।।
ā ja vāt havenī gāthāmān kahe chheḥ-
māne prabhu kevaḷītaṇun vandan thayun, stavanā thaī. 28.
gāthārthaḥ– [जीवात् अन्यत्] jīvathī bhinna [इदम् पुद्गलमयं देहं] ā pudgalamay dehanī [स्तुत्वा] stuti karīne [मुनिः] sādhu [मन्यते खलु] em māne chhe ke [मया] men [केवली भगवान्] kevaḷī bhagavānanī [स्तुतः] stuti karī, [वन्दितः] vandanā karī.
ṭīkāḥ– jem, paramārthathī shvetapaṇun suvarṇano svabhāv nahi hovā chhatān paṇ, chāndīno guṇ je shvetapaṇun, tenā nāmathī suvarṇanun ‘shvet suvarṇa’ evun nām kahevāmān āve chhe te vyavahāramātrathī ja kahevāmān āve chhe; tevī rīte, paramārthathī shukal-rakatapaṇun tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhano svabhāv nahi hovā chhatān paṇ, sharīranā guṇo je shukal-rakatapaṇun vagere, temanā stavanathī tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhanun ‘shukal-rakat tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣh’ evun stavan karavāmān āve chhe te vyavahāramātrathī ja karavāmān āve chhe. parantu nishchayanaye sharīranun stavan karavāthī ātmānun stavan banatun ja nathī.
bhāvārthaḥ– ahīn koī prashna kare ke vyavahāranay to asatyārtha kahr̥uāo chhe ane sharīr jaḍ chhe to vyavahāranā āshraye jaḍanī stutinun shun phaḷ chhe? teno uttaraḥ- vyavahāranay sarvathā asatyārtha nathī, nishchayane pradhān karī asatyārtha kahr̥uāo chhe. vaḷī chhadmasthane potāno, parano ātmā sākṣhāt dekhāto nathī, sharīr dekhāy chhe, tenī shāntarūp mudrāne dekhī potāne paṇ shānta bhāv thāy chhe. āvo upakār jāṇī sharīranā āshraye paṇ stuti kare chhe; tathā shānta mudrā dekhī antaraṅgamān vītarāg bhāvano nishchay thāy chhe e paṇ upakār chhe.
PDF/HTML Page 394 of 4199
single page version
e ja bhāv havenī gāthāmān kahe chheḥ-
‘jem, paramārthathī shvetapaṇun suvarṇano svabhāv nahi hovā chhatān paṇ, chāndīno guṇ je shvetapaṇun, tenā nāmathī suvarṇanun “shvet suvarṇa” evun nām kahevāmān āve chhe.’ juo, jyāre sonun ane chāndīne gāḷīne gaṭṭho kare to sonāne “dhoḷun sonun” em kahevāmān āve chhe. tyān sonun dhoḷun nathī, sonun to pīḷun ja chhe. dhoḷun to rūpun chhe ane sonun to pīḷāsh, chīkāsh ādithī abhinna chhe. chhatān chāndīnā meḷāpathī chāndīno guṇ je shvetapaṇun chhe enā nāmathī sonāne “shvet suvarṇa” em vyavahāramātrathī ja kahevāmān āve chhe, paramārthe em nathī.
‘tevī rīte, paramārthathī shukal-raktapaṇun tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhano svabhāv nahi hovā chhatān paṇ, sharīranā guṇo je shukal-raktapaṇun vagere, temanā stavanathī tīrthaṅkar- kevaḷīpuruṣhanun “shukal-rakta tīrthaṅkarakevaḷīpuruṣh” evun stavan karavāmān āve chhe te vyavahāramātrathī ja karavāmān āve chhe.’ bhagavān dhoḷā ane bhagavān rātā em shvet- raktapaṇun e tīrthaṅkar-kevaḷīno svabhāv nathī. e to sharīranā guṇ chhe. āve chhe ne ke soḷ tīrthaṅkar sonāvarṇe hatā, be rātā varṇe, be dhoḷā varṇe, be nīlavarṇe ane be añjanavarṇe hatā. bhāī! e to badhī sharīranī vāto chhe ātmānī nahi. e to vyavahārathī kahevāmān āvī chhe. jem chokhāno kothaḷo hoy temān chokhā chār maṇ hoy ane kothaḷo aḍhī sher hoy te bhego toḷāy, chār maṇ ane aḍhīsher. have temānthī chokhā khūṭe to aḍhī sherano kothaḷo kāī rāndhavāmān kām āve? (na āve). tem sharīr to kothaḷo chhe ane andar trikāḷī bhagavān ānandakand ātmā e chokhā (sār vastu) chhe. e bannenun ekapaṇun traṇ kāḷamān nathī. e ekapaṇun to vyavahāramātrathī kahevāmān āve chhe. parantu sharīr ane ātmānun ekapaṇun nahi hovāthī nishchay naye sharīranun stavan karavāthī ātmānun stavan banatun ja nathī.
‘ahīn koī prashna kare ke vyavahāranay to asatyārtha kahyo chhe ane sharīr jaḍ chhe to vyavahāranā āshraye jaḍanī stutinun shun phaḷ chhe?’
‘teno uttaraḥ-vyavahāranay sarvathā asatyārtha nathī, nishchayane pradhān karī asatyārtha kahyo chhe. vaḷī chhadmasthane potāno, parano ātmā sākṣhāt dekhāto nathī, sharīr dekhāy chhe, tenī shāntarūp mudrā dekhī potāne paṇ shānt bhāv thāy chhe.’ shun kahe chhe? bhagavānane andar nirmaḷ pariṇatirūp kevaḷagnān pragaṭayun chhe, ṇamo arihantāṇan-sarvagnapad pragaṭayun
PDF/HTML Page 395 of 4199
single page version
chhe ane param vītarāgatā thaī chhe. tethī sharīranī mudrā paṇ shānt-paramashānt dekhāy chhe. e mudrānā nimitte jo em vichāre ke bhagavān chaitanyamūrti jāṇe shānt-shānt-shānt andar svarūpamān ṭharī gayā chhe ane em vichārī potānā antaraṅgamān jue to bhagavān ekalo ṭharī gayelo shānt jaṇāy chhe.
ahīn nimittathī kathan karyun chhe. jo sarvagna paramātmānā samosaraṇamān vītarāgamudrāne dekhī pote shānt-shānt thaī jāy to bhagavānanā sharīrane nimitta kahevāy. bahenashrīnān vachanāmr̥utamān āve chhe ke he nāth! shāntarasanā paramāṇuthī āpanun sharīr virāje chhe. ane bhagavān ātmāno andar vītarāgasvabhāv pragaṭ thaī gayo chhe. shānt- shānt-shānt sharīranā rajakaṇo paṇ upashamaras jevā shānt dekhāy ene dekhīne jonāro paṇ jo em vichāre ke potānun avikārī svarūp paṇ āvun shānt chhe to ene andaramān shānti thāy. jo tyān ne tyān ūbho rahe ane bhagavānanī shānt mudrā, sharīranī kānti ityādinā vikalpo ja karyā kare to puṇyabandhan thāy. (shāntirūp dharma na thāy.)
‘āvo upakār jāṇī sharīranā āshraye paṇ stuti kare chhe; tathā shānta mudrā dekhī antaraṅgamān vītarāg bhāvano nishchay thāy chhe e paṇ upakār chhe’ antaraṅgamān nishchay thāy enī vāt chhe. bākī ekalī shānt mudrā evī to anant vār karī ane dekhī, anant vār bhagavānanī mūrtio dekhī ane pūjā paṇ anant vār karī, samosaraṇamān anant vār gayo paṇ bhagavān ātmā andar shānt-shānt-shānt, rāganā vikalpanī ashāntithī bhinna upashamarasano kand chhe em antaraṅgamān nishchay na karyo. tethī bhagavānanī mudrā paṇ nimitta thaī na kahevāy.
jem sakkarakandanī uparanī lāl chhāl na juo to andar ākho sakkar eṭale sākar nām mīṭhāshano saphed piṇḍ paḍayo chhe, tem puṇya-pāpanā vikalpanī chhāl vināno shāntarasathī bharelo chaitanyapiṇḍ andar paḍelo chhe em bhagavānanī shānt mudrā dekhīne andar nishchay kare to upakār (nimitta) chhe. paṇ ene āvī navarāsh kayān chhe? tethī to chār gatimān anādithī rakhaḍapaṭṭī karī rahyo chhe. samayasār nāṭakamān banārasīdāse kahyun chhe keḥ-
ā sharīranun varṇan e jinavarṇan nathī. andar vītarāgamūrti shāntarasano piṇḍ prabhu ātmā chaitanyasvarūp virāje chhe e jin chhe. enun varṇan jinavarṇan koī judī chīj chhe. enun gnān-shraddhān karavun e samyagdarshan ādi dharma chhe. anyathā sharīrādinā varṇanamān rokāī jāy to puṇyabandh thāy e ja.
PDF/HTML Page 396 of 4199
single page version
केवलिगुणे थुणदि जो सो तच्चं केवलिं थुणदि।। २९ ।।
केवलिगुणान् स्तौति यः स तत्त्वं केवलिनं स्तौति।। २९ ।।
uparanī vātane gāthāthī kahe chheḥ-
je kevaḷīguṇane stave paramārtha kevaḷī te stave. 29.
gāthārthaḥ– [तत्] te stavan [निश्चये] nishchayamān [न युज्यते] yogya nathī [हि] kāraṇ ke [शरीरगुणाः] sharīranā guṇo [केवलिनः] kevaḷīnā [न भवन्ति] nathī; [यः] je [केवलिगुणान्] kevaḷīnā guṇonī [स्तौति] stuti kare chhe [सः] te [तत्त्वं] paramārthathī [केवलिनं] kevaḷīnī [स्तौति] stuti kare chhe.
ṭīkāḥ– jem chāndīno guṇ je saphedapaṇun, teno suvarṇamān abhāv chhe māṭe nishchayathī saphedapaṇānā nāmathī sonānun nām nathī banatun, suvarṇanā guṇ je pīḷā- paṇun ādi chhe temanā nāmathī ja suvarṇanun nām thāy chhe; tevī rīte sharīranā guṇo je shukal- rakatapaṇun vagere, temano tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhamān abhāv chhe māṭe nishchayathī sharīranā shukal-rakatapaṇun vagere guṇonun stavan karavāthī tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhanun stavan nathī thatun, tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhanā guṇonun stavan karavāthī ja tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhanun stavan thāy chhe.
have uparanī vātane siddha kare chheḥ-
‘jem chāndīno guṇ je saphedapaṇun, teno suvarṇamān abhāv chhe māṭe nishchayathī saphedapaṇānā nāmathī sonānun nām nathī banatun, suvarṇanā guṇ je pīḷāpaṇun ādi chhe temanā nāmathī ja suvarṇanun nām thāy chheḥ-juo, dhoḷun sonun em kahevāy chhe paṇ sonun saphed nathī. sonāmān to saphedapaṇāno abhāv chhe. tethī suvarṇanā guṇ je pīḷāsh ādi chhe te vaḍe ja suvarṇanun nām thāy chhe. ām asti-nāsti karyun.
PDF/HTML Page 397 of 4199
single page version
‘tevī rīte sharīranā guṇo je shukal-raktapaṇun vagere, temano tīrthaṅkar- kevaḷīpuruṣhamān abhāv chhe.’ juo, bhagavān rātā chhe, dhoḷā chhe em je rāto, dhoḷo, pīḷo raṅg chhe e kāī bhagavānanā ātmāmān nathī. ‘māṭe nishchayathī sharīranā shukal- raktapaṇun vagere guṇonun stavan karavāthī tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhanun stavan nathī thatun, tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhanā guṇonun stavan karavāthī ja tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhanun stavan thāy chhe.’ guṇonun stavan (āgaḷ) leshe. bhagavānanā guṇo eṭale gnāyakasvarūp potānā ja guṇo e rīte (āgaḷ leshe).
PDF/HTML Page 398 of 4199
single page version
देहगुणे थुव्वंते ण केवलिगुणा थुदा होंति।। ३० ।।
देहगुणे स्तूयमाने न केवलिगुणाः स्तुता भवन्ति।। ३० ।।
पिबतीव हि नगरमिदं परिखावलयेन पातालम्।। २५ ।।
have shiṣhyano prashna chhe ke ātmā to sharīrano adhiṣhṭhātā chhe tethī sharīranā stavanathī ātmānun stavan nishchaye kem yukta nathī? evā prashnanā uttararūpe draṣhṭānt sahit gāthā kahe chheḥ-
kīdhe sharīraguṇanī stuti nahi stavan kevaḷīguṇanun. 30.
gāthārthaḥ– [यथा] jem [नगरे] nagaranun [वर्णिते अपि] varṇan karatān chhatān [राज्ञः वर्णना] rājānun varṇan [न कृता भवति] karātun (thatun) nathī, tem [देहगुणे स्तूयमाने] dehanā guṇanun stavan karatān [केवलिगुणाः] kevaḷīnā guṇonun [स्तुताः न भवन्ति] stavan thatun nathī.
ṭīkāḥ– uparanā arthanun (ṭīkāmān) kāvya kahe chheḥ-
shlokārthaḥ– [इदं नगरम् हि] ā nagar evun chhe ke jeṇe [प्राकार–कवलित– अम्बरम्] koṭ vaḍe ākāshane grasyun chhe (arthāt teno gaḍh bahu ūñcho chhe), [उपवन– राजी–निगीर्ण–भूमितलम्] bagīchāonī paṅktiothī je bhūmitaḷane gaḷī gayun chhe (arthāt chāre taraph bagīchāothī pr̥ithvī ḍhaṅkāī gaī chhe) ane [परिखावलयेन पातालम् पिबति इव] koṭanī chāre taraph khāīnā gherāthī jāṇe ke pātāḷane pī rahyun chhe (arthāt khāī bahu ūṇḍī chhe). rap.
PDF/HTML Page 399 of 4199
single page version
अक्षोभमिव समुद्रं जिनेन्द्ररूपं परं जयति।। २६ ।।
____________________________________________________________
ām nagaranun varṇan karavā chhatān tenāthī rājānun varṇan thatun nathī kāraṇ ke, joke rājā teno adhiṣhṭhātā chhe topaṇ, koṭ-bāg-khāi-ādivāḷo rājā nathī.
tevī rīte sharīranun stavan karye tīrthaṅkaranun stavan thatun nathī teno paṇ shlok kahe chheḥ-
shlokārthaḥ– [जिनेन्द्ररूपं परं जयति] jinendranun rūp utkr̥uṣhṭapaṇe jayavant varte chhe. kevun chhe te? [नित्यम्–अविकार–सुस्थित–सर्वाङ्गम्] jemān sarva aṅg hammeshān avikār ane susthit (sārī rīte sukharūp sthit) chhe, [अपूर्व–सहज–लावण्यम्] jemān (janmathī ja) apūrva ane svābhāvik lāvaṇya chhe (arthāt je sarvane priy lāge chhe) ane [समुद्रं इव अक्षोभम्] je samudranī jem kṣhobharahit chhe, chaḷāchaḷ nathī. ra6.
ām sharīranun stavan karavā chhatān tenāthī tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhanun stavan thatun nathī kāraṇ ke, joke tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhane sharīranun adhiṣhṭhātāpaṇun chhe topaṇ, susthit sarvāṅgapaṇun, lāvaṇya ādi ātmānā guṇ nahi hovāthī tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhane te guṇono abhāv chhe.
uparanā (gāthāmān kahelā) arthanun kaḷasharūp kāvya kahe chheḥ-
‘इदं नगरम् हि’ ā nagar evun chhe ke jeṇe ‘प्राकारकवलिताम्बरम्’ koṭ vaḍe ākāshane grasyun chhe. eṭale ke eno koṭ eṭalo badho ūñcho chhe ke jāṇe ākāshane āmbato hoy; ‘उपवनराजीनिगीर्णभूमितलम्’ tathā bagīchāonī paṅktiothī jāṇe bhūmitaḷane gaḷī gayun hoy (arthāt chāre taraph bagīchāothī bhūmi ḍhaṅkāī gaī chhe); ane ‘परिखावलयेन पातालम् पिबति इव’ koṭanī chāre taraph khāīnā gherāthī jāṇe ke pātāḷane pī rahyun chhe (arthāt khāī bahu ūṇḍī chhe). juo, jenā bhūmitaḷ upar bagīchā patharāelā chhe, koṭ jāṇe ākāshamān vyāpī rahyo chhe ane khāī jāṇe pātāḷ sudhī ūṇḍī gaī chhe-‘ām nagaranun varṇan karavā chhatān tenāthī rājānun varṇan thatun nathī. kāraṇ ke, joke rājā teno adhiṣhṭhātā chhe topaṇ koṭ-bāg-khāī ādivāḷo rājā nathī.’
tevī rīte sharīranun stavan karye tīrthaṅkaranun stavan thatun nathī teno paṇ kaḷasharūp shlok kahe chheḥ-
PDF/HTML Page 400 of 4199
single page version
‘जिनेन्द्ररूपं परं जयति’ jinendranun rūp utkr̥uṣhṭapaṇe jayavant varte chhe. kevun chhe te? ‘नित्यम् अविकारसुस्थितसर्वागम्’ jemān sarva aṅg hameshān avikār ane susthit (sārī rīte sukharūp sthit) chhe, jemān ‘अपूर्वसहजलावण्यम्’ (janmathī ja) apūrva ane svābhāvik lāvaṇya chhe (arthāt je sarvane priy lāge chhe); ‘समुद्रम् इव अक्षोभम्’ ane je samudranī jem kṣhobharahit chhe, chaḷāchaḷ nathī. juo, bhagavānanun sharīr evun hoy chhe ke sūryathī paṇ vadhāre prakāshavāḷun hoy chhe sundaratā (namaṇāī) bahu hoy chhe. darek avayavanī prakr̥iti evī bandhāyelī chhe ke jethī sharīranī sundaratā-namaṇāī shreṣhṭha hoy chhe. saghaḷā aṅgo nirvikār ane pramāṇasar hoy chhe. vaḷī te samudranī jem shānt-shānt nishchal hoy chhe.
ām sharīranun stavan karavā chhatān tenāthī tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhanun stavan thatun nathī. kāraṇ ke, joke tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhane sharīranun adhiṣhṭhātāpaṇun chhe topaṇ, susthit sarvāṅgapaṇun, lāvaṇya ādi ātmānā guṇ nahi hovāthī tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhane te guṇono abhāv chhe. jem nagaranā varṇanamān rājānun varṇan āvatun nathī tem sharīranā varṇanamān ātmānun varṇan āvatun nathī.