Pravachan Ratnakar-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 35.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 23 of 210

 

PDF/HTML Page 441 of 4199
single page version

rāg ane sharīr sāthe ekapaṇun mānato hato. te ā ekapaṇānā sanskārathī apratibuddha hato. juo, koī kahe ke ā samayasār muni māṭe chhe to em nathī. ahīn to je sharīr ane ātmāne ek māne chhe evā atyant apratibuddhane samajāvavāmān āvyun chhe.

hajāro rāṇīo chhoḍīne digambar jain sādhu thaī, ra8 mūḷaguṇ pāḷī navamī graiveyake gayo. parantu ānandasvarūp chaitanya prabhunī khabar nahi hovāthī, sharīrane ja ātmā mānato hato. bahārathī ātmā rāgathī bhinna chhe em kahe, paṇ andar je shubh kriyākāṇḍano rāg avasthāmān pragaṭ hato temān ja potāpaṇun mānato hato. pote shun chīj chhe ane potānun astitva-hovāpaṇun-mojūdagī kevī rīte chhe eno khyāl nahi hovāthī ‘hun ātmā chhun’ em kaheto hovā chhatān rāgādine ja ātmā mānato hato. rāgādithī pr̥uthak potānī gnāyakavastunī draṣhṭi thaī nahi. teno anubhav thayo nahi eṭale kayāṅk paramān- rāgādimān ja potāpaṇun mānato hato. agiyār aṅgano pāṭhī hoy eṭale bahārathī ‘rāg ane ātmā bhinna chhe’ em bhāṣhāmān bole, paṇ antaramān rāg ane ātmānī ektā toḍī nahi. ahāhā! agiyār aṅgamān keṭalun jāṇavun āve? pahelā āchārāṅgamān 18 hajār pad hoy chhe ane te ek ek padamān pa1 karoḍ jājerā shlok chhe. bījā aṅgamān tenāthī bamaṇā 36 hajār pad hoy chhe. ām ek ekathī bamaṇā em agiyār aṅg sudhī laī levun. ā badhuy kaṇṭhastha karyun, parantu andaramān vikalpathī bhinna, nirvikalpa chaitanya ānandakand chhe enī draṣhṭi, eno anubhav ane enun vedan karyun nahi tethī te atyant apratibuddha hato. bhāī! ā to antaranī chīj chhe. te antaranā sparsha vinā maḷe evī nathī.

āvī rīte je atyant apratibuddha hato te have tattvagnānasvarūp jyotino pragaṭ uday thavāthī gnānī thayo. rāgathī bhinna chaitanyajyotino bhās thatān ‘pote gnāyakasvarūp ja hun chhun’ evo anubhav thayo tethī gnānī thayo. ‘chaitanya gnānajyotisvarūp hun chhun’ evo vikalpa nahi, paṇ tevī pariṇatino pragaṭ uday thatān, jem netramān vikār hoy te dūr thatān vastu jevī hoy tevī dekhāy chhe tem, te pratibuddha thayo. jem koī puruṣhanā netramān vikār hoy tyāre varṇādik padārtho anyathā dekhāy chhe. paṇ jyāre vikār maṭe chhe tyāre padārtho jevā hoy tevā dekhāy chhe. tevī rīte paḍaḷ samān āvaraṇakarma sārī rīte ughaḍī javāthī pratibuddha thayo, sākṣhāt gnātā-draṣhṭā thayo. ahīn je karmanī vāt karī chhe te nimittanun kathan chhe. kharekhar to svabhāvanun bhān thatān, mithyā shraddhānane līdhe je bhāvaghātīnī avasthā thatī hatī ane jenā kāraṇe ātmadashā pragaṭ nahotī thatī te dūr thavāthī pote sākṣhāt gnātādraṣhṭā thayo.

ātmā vastu svabhāvathī to gnātā-draṣhṭā chhe ja. evā gnātā-draṣhṭā-svabhāvanun bhān thatān mithyā shraddhāno nāsh thaī paryāyamān gnātādraṣhṭāpaṇun pragaṭ thayun tene sākṣhāt gnātā-draṣhṭā thayo


PDF/HTML Page 442 of 4199
single page version

em kahyun chhe. ātmāmān dayā, dānano rāg ke vyavahāraratnatrayano vikalpa nathī. ane tethī rāgathī ke vyavahāraratnatrayanā vikalpathī gnātādraṣhṭāsvabhāv prāpta thato nathī, kemake jenāmān je na hoy tenāthī te prāpta kem thāy?

ekalo dekhanār ane jāṇanār evā potāne potāthī ja jāṇī, rāgathī ke vikalpathī nahi paṇ svachaitanyamān chaitanyanī pariṇati dvārā praveshīne potāne jāṇī, shraddhān karī, tenun ja ācharaṇ karavāno ichchhuk thayo chhe. eṭale have te munipaṇānī bhāvanā kare chhe.

prashnaḥ– ‘potāne potāthī ja jāṇe’ emān ekānt thaī gayun, syādvādapaṇun to na rahyun?

uttaraḥ– ‘potāne potāthī ja jāṇe’ e samyak ekānta chhe. te samyak ekānta ja anekāntanun sāchun gnān kare chhe. pote potāthī ja jaṇāy ane parathī na jaṇāy e ja anekānta chhe. ane e ja samyak ekānta chhe. bhāī! vītarāgano syādvād mārga āvo chhe. potāthī paṇ jāṇe ane rāgathī paṇ jāṇe e to phudaḍīvād chhe, syādvād nahi.

chaitanyasūryanā prakāshanun pūr prabhu ātmā potānā nirmaḷ prakāsh dvārā ja potāne prakāshe chhe. gnānasvarūpī bhagavān ātmā gnānanī nirmaḷ paryāy dvārā ja potāne potāthī jāṇe chhe. tene rāganī ke vyavahāranī apekṣhā nathī. eṭale ke vyavahārathī nishchay jaṇāy nahi. parantu vyavahāranun lakṣha chhoḍī svabhāvanun sīdhun lakṣha karatān te potāthī potāne jāṇe chhe. gnānanī nirmaḷ paryāy dvārā gnāyakane jāṇī pachhī shraddhān karavun. juo ahīn pratham ātmāne jāṇavo, pachhī shraddhān karavun em kahyun chhe, kāraṇ ke jāṇyā vinā shraddhā konī? 17-18 gāthāmān paṇ ā vāt āvī gaī chhe.

have jene gnān-shraddhān thayān chhe te emān ja ācharaṇ karavā ichchhuk thayo thako pūchhe chhe ke ‘ā svātmārāmane anya dravyonun pratyākhyān (tyāgavun) te shun chhe?’ nijapadamān rame te ātmārām chhe. tene pratyākhyān nun shun svarūp chhe? anyadravyanā tyāganun shun svarūp chhe? ātmā gnānano puñj prabhu chhe. udayabhāvarūp sansārano ansh ke tenī gandh paṇ emān nathī. āvā ātmāne jāṇīne, ene pratītimān laīne have shiṣhya gurune pūchhe chhe ke-mane ātmāmān ācharaṇ kem thāy? anyadravyanā arthāt rāganā tyāgarūp pachchakakhāṇ kevī rīte thāy? gnānīne chāritra kevun hoy enī khabar chhe, chhatān vinayapūrvak gurune visheṣh māṭe pūchhe chhe.

shuddha chaitanyaghan pūrṇa svabhāvathī bharelo bhagavān ātmā anant anant ānandanun godrām chhe. sanyogī chījamān ātmā nathī ane ātmāmān sanyogī chīj nathī. banne tadna bhinna bhinna chhe. have ahīn kahe chhe ke sanyogī chīj to dūr rahī, paṇ sanyogīkarmanā lakṣhe thatā je sanyogībhāv-puṇyapāpanā bhāv tenāthī paṇ ātmā bhinna chhe, judo chhe.


PDF/HTML Page 443 of 4199
single page version

‘hun ek gnānānandasvarūp amr̥utano sāgar prabhu gnātā draṣhṭā chhun, ane jagat gney-drashya chhe. paṇ jagat mārāmān nathī ke hun jagatamān nathī. ahāhā! mārī chījamān puṇya-pāpanā bhāv to nathī paṇ vartamān alpagnatā paṇ mārī pūrṇa chījamān nathī.’ ām jene antaramān chidātmasvarūpanā bhānapūrvak bhedagnān-ātmagnān pragaṭ thayun chhe ane enī pratīti thaī chhe te samyagdraṣhṭi thayo chhe. tene dharmanī sharuāt thaī chhe. jem āṅkhamān paḍaḷ hoy te nīkaḷī jatān nidhān najare paḍe chhe tem rāganī ektābuddhinān paḍaḷ dūr thatān ātmā jevo gnānānandasvarūp chhe tevo najare paḍe chhe, anubhavamān āve chhe. āvo anubhav jene thayo chhe te have prashna kare chhe ke-pachchakakhāṇ shī rīte thāy? rāgathī bhinna ātmānun bhān to thayun chhe paṇ haju asthiratāno rāg chhe teno tyāg shī rīte thāy? ām pūchhavāmān āvatān tenā uttararūpe ā gāthā kahe chheḥ-

* gāthā 34ḥ ṭīkā uparanun pravachan *

‘ā bhagavān gnātādravya’-juo ‘bhagavān’ thī upāḍayun. bhagavānasvarūp ja ātmā chhe. kayāre? atyāre ane traṇekāḷ. jo atyāre bhagavānasvarūp na hoy to paryāyamān bhagavānapaṇun kayānthī āvashe? shun te kayāny bahārathī āve chhe? (nā). svabhāvathī bhagavān-svarūp chhe te paryāyamān ‘enalārja’ pragaṭ thāy chhe. jo atyāre bhagavānasvarūp na hoy to kayārey paṇ bhagavān thaī shake nahi. 31-32 gāthāmān paṇ ‘bhagavān gnānasvabhāv’ em āvī gayun chhe. ahīn sanskr̥it ṭīkāmān भगवत् shabda paḍayo chhe. bhag nām lakṣhmī vat eṭale vāḷo. ātmā anant-anant gnān ane ānandanī lakṣhmīvāḷo paripūrṇa bhagavān chhe. ‘ā bhagavān gnātr̥udravya’ em kahīne tenun pratyakṣhapaṇun kahyun chhe, kāraṇ ke gnānīne bhagavān ātmānun gnānamān pratyakṣha vedan thaī gayun chhe, anubhav thaī gayo chhe.

‘ā bhagavān gnātr̥udravya’-em līdhun chhe. kāraṇ ke je shiṣhye prashna pūchhayo chhe tene gnānānandasvarūp ātmānun pratyakṣha bhān thayun chhe. sachchidānand prabhu pūrṇa ānandano nāth siddha samān ā ātmā bāhya lakṣhmīvāḷo nathī. bāhya lakṣhmī to jaḍ chhe, ane tene je potānī māne e paṇ jaḍ chhe. jem bhensano pati pāḍo hoy chhe tem jaḍano pati paṇ jaḍ chhe. ahīn to chaitanyalakṣhmīnā svāmīnī vāt chhe. chakravartīne chha khaṇḍanun rājya ane 96 hajār rāṇīo vagere vaibhav hoy chhe. chhatān samyagdarshan hovāthī e bāhya vaibhavano hun svāmī chhun em te mānatā nathī. ‘hun to anant anant gnān ane ānandanī svarūpalakṣhmīthī bharelo bhagavān chhun’-em svarūpalakṣhmīnun svāmīpaṇun māne chhe, kemake temane yathārtha shraddhān-gnān thayelān chhe.

bhagavān ātmā gnātā chhe, jāṇanār sūrya chhe, gnānanā prakāshathī bharapūr chhe. āvun je gnātādravya (ātmā) te anyadravyanā nimittathī thatā vikārībhāvapaṇe thāy evo eno


PDF/HTML Page 444 of 4199
single page version

svabhāv nathī, kemake gnātā-draṣhṭā vastuno svabhāv to jāṇavun, dekhavun ane ānand chhe. tethī te gnātā-draṣhṭā-svabhāv vikārībhāvamān kem vyāpta thāy? jāṇan-dekhan svabhāv, anyadravyanā svabhāvathī thatā je anya samasta bhāvo-chāhe te vyavahāraratnatrayano rāg kem na hoy-emān vyāpavā samartha nathī. temān vyāpe evun ātmānun svarūp ja nathī. bhāī! anant ānandane āpanāro ā mārga bahu sūkṣhma chhe. anant anant shānti, āhlād ane svarūpanī rachanā karanār anant vīrya jenāthī pragaṭ thāy te upāy koī alaukik adbhut chhe. āvo mārga samay kāḍhī jāṇavo joīe. hamaṇān nahi jāṇe to kayāre jāṇashe?

ahāhā! anant ānand, anant shānti ādi ek ek em anant guṇano samāj andar chhe. anantaguṇarūpī sāmrājyano svāmī ātmā chhe. e mūḷ vastu ātmā pratyakṣha chhe, paṇ paryāyabuddhithī-rāgabuddhithī te ākhī vastu āvaraṇamān chhe. ahīn pahelethī ja upāḍayun chhe ke-‘ā bhagavān gnātādravya’, emān ātmā pratyakṣha prabhu chhe em batāvyun chhe. samyaggnānarūpī netramān prabhu pratyakṣha dekhāy evo te ātmā chhe. āvo ātmā, potānā svabhāv vaḍe, anyadravyanā svabhāvathī thatā arthāt karmanā-nimittanā saṅge thatā vibhāv bhāvomān vyāpta chhe ja nahi. ā gnānasvabhāvī ātmā rāganā vikalpapaṇe- vyavahār-ratnatrayanā vikalpapaṇe vyāpīne rahevāne-thavāne lāyak ja nathī. vikārapaṇe thavun evo ātmāno svabhāv ja nathī. ām rāgane parapaṇe jāṇī svarūpamān ṭharavun te pratyākhyān chhe.

prashnaḥ– ame to mānīe chhīe ke bhagavānanān darshan karīe, jātrā karīe eṭale dharma thāy. tame to nā pāḍo chho?

uttaraḥ– bhāī! bhagavān pote andar birāje chhe tene jāṇavāthī, dekhavāthī dharma thāy chhe. parantu par bhagavānane dekhavāthī dharma na thāy, shubharāg thāy. ā bhagavān ātmā gnātā-draṣhṭā chhe. te anyadravyanā svabhāvathī utpanna thatā vibhāvomān-dayā, dān, vrat ādi vikalpomān potānā svabhāv vaḍe vyāpta thato nathī. tethī tene parapaṇe jāṇīne gnānī tyāge chhe. eṭale ke andar svabhāvamān sthir thāy chhe eṭale tene tyāge chhe em kahevāmān āve chhe. vikārībhāv ātmānā svabhāv vaḍe vyāpta thavāne lāyak nathī. tethī tene parapaṇe jāṇavā e ja teno tyāg karyo em kahevāy chhe. ā dharma ane dharmanī rīt chhe.

hun ek gnātā-draṣhṭāsvabhāvavāḷo chhun. je anyadravyanā nimittathī vibhāvapariṇāmo thāy chhe te mārā svabhāvapaṇe thavāne lāyak nathī. ām svabhāv ane rāgane bhinna jāṇavā te rāgano tyāg chhe. ā rāg chhe te hun nahi. e bhinna rāgapaṇe hun thavāne lāyak nathī ane rāg mārā svabhāvapaṇe thavāne lāyak nathī. ām je pahelān jāṇe chhe te ja pachhī tyāge chhe. je gnānamān jaṇāyun ke ā rāg chhe te mārā svabhāv vaḍe vyāpta thato nathī ane māro paṇ svabhāv nathī ke hun rāgapaṇe thāun e jāṇapaṇun e pachchakakhāṇ chhe, sāmāyik chhe,


PDF/HTML Page 445 of 4199
single page version

kemake em jāṇanār rāgathī khasīne svarūpamān ṭhare chhe. sāmāyik eṭale samatā ane samatā eṭale vītarāg pariṇāmano lābh. vītarāg pariṇāmano lābh kayāre thāy? ke jyāre vītarāg-svarūp bhagavān pote chhe teno āshray le tyāre vītarāg pariṇati thāy chhe, ane ene sāmāyik kahe chhe. (tevī rīte, jem chaṇāne pāṇīmān palāḷī-ḍūbāḍī rākhe tyāre poḍho thāy chhe tem ātmā ānandano nāth prabhu chhe tene poṣhavo-eṭale ānandanā sāgaramān ekākār ḍūbāḍavo tene prauṣhadh kahe chhe.) āvī vastu jāṇe nahi ane bahāranā anek kriyākāṇḍ kare tethī shun? e badhān thothethothān chhe.

‘je pahelān jāṇe chhe te ja pachhī tyāge chhe, bījo koī tyāganār nathī.’ eṭale shun? ke gnānasvabhāvamān vibhāv-vikalpa vyāpavāne lāyak nathī. ām je jāṇanāre jāṇyun te ja jāṇanār vibhāvane chhoḍe chhe arthāt te-rūpe pariṇamato nathī. tene rāgano tyāganār kahe chhe. jāṇanār judo ane tyāganār judo em nathī. tethī je jāṇe chhe te ja pachhī tyāge chhe. mārā gnānasvabhāvamān rāg vyāpta thāy evo rāgano svabhāv nathī ane māro paṇ svabhāv evo nathī ke rāg mārāmān vyāpe. ām jyān rāgane bhinna parapaṇe jāṇyo tyān tenā taraphanun lakṣha rahyun nahi ane svabhāvamān ja draṣhṭi sthir thaī. āne pachchakakhāṇ eṭale jāṇanāre rāgano tyāg karyo em kahevāmān āve chhe. bākī āno pachchakakhāṇ ane teno pachchakakhāṇ em vikalpo kare e badho sansār chhe.

agnānī dayā-dān-bhaktinā bhāvamān dharma mānī anādithī 84 lākhanā avatāramān rakhaḍī duḥkhī thaī rahyo chhe. tene sannipāt jevo rog lāgyo chhe. jem koīne sannipāt thayo hoy te bījā ghaṇā rogathī pīḍāto hoy topaṇ khaḍakhaḍāṭ hase chhe. shun te kharekhar sukhī chhe ke te dānt kāḍhī hase chhe? nā. ene duḥkhanun bhān nathī tethī hase chhe. tem agnānī kāīk anukūḷ sanyogo maḷatān potāne sukhī māne chhe. enun sukh sannipātanā rogī jevun chhe. bhāī! sukh to ātmāmān chhe. bhagavān ātmā sachchidānandasvarūp chhe. sat nām trikāḷ, chit nām chaitanya ane ānandasvarūp bhagavān ātmā chhe. āvā ātmāne je antaraṅgamān sparshīne jāṇe chhe tene ānand thāy chhe, sukh thāy chhe. e jāṇanār em jāṇe chhe ke hun to svabhāvathī dekhavā-jāṇavāvāḷo chhun. puṇya- pāpanā bhāv mārā svabhāvapaṇe nahi thatā hovāthī parabhāv chhe. ām tene parapaṇe jāṇīne tyāge chhe, eṭale ke tyānthī khasīne svarūpamān ṭhare chhe. tethī je pahelān jāṇe chhe te ja pachhī tyāge chhe em kahyun chhe. āvun svarūp jāṇe nahi ane vrat, tap ādi bāhya tyāg karavā maṇḍī paḍe e kāī pachchakakhāṇ nathī.

bhāī! pratyākhyān eṭale chāritra kone kahevāy enī vāt chāle chhe. samyagdarshan ane pachhī samyakchāritra e alaukik chīj chhe. samyagdarshan dharmanun mūḷ chhe to samyakchāritra


PDF/HTML Page 446 of 4199
single page version

sākṣhāt dharma chhe. kahyun chhe ne ke चारित्तं खलु धम्मो-chāritra te dharma chhe. e ja duḥkhathī chhūṭavāno upāy-mokṣhamārga chhe. āvun chāritra kone kahevāy? pravachanasār gāthā 7 nī ṭīkāmān āve chhe-स्वरूपे चरणं चारित्रं svarūpamān charavun te chāritra chhe. svarūpamān ācharaṇ karavun-ṭharavun e chāritra chhe. rāganun ācharaṇ te chāritra nathī. pañchamahāvratano vikalpa e paṇ achāritra chhe. gnānānandasvabhāvī bhagavān ātmā te hun chhun. ane rāg- game tevo mand ho, dayā, dān, vrat, tap, bhaktino ho ke vyavahāraratnatrayano ho-te mārā chaitanyaghanasvabhāvapaṇe thāy evun enun svarūp nathī, ane hun rāgapaṇe thāun evo māro chaitanyasvabhāv nathī. gnānamān ām nishchay karīne, rāgane parapaṇe jāṇī, gnān gnānamān ṭhare e pratyākhyān chhe, chāritra chhe, dharma chhe.

have kahe chhe-je pahelān jāṇe chhe te ja pachhī tyāge chhe, bījo koī tyāganār nathī em ātmāmān nishchay karīne pratyākhyānanā samaye eṭale paranā tyāganā kāḷe pratyākhyān karavā yogya je parabhāv-rāgādi tenī upādhimātrathī pravartelun tyāganā rktāpaṇānun nāmamātra kathan chhe. shun kahe chhe? ātmā rāgano tyāg kare chhe e nāmamātra kathan chhe. chāhe to tīrthaṅkaragotra bāndhavāno bhāv hoy, paṇ te bhāv nij chaitanyasvabhāvapaṇe thavāne lāyak nathī em e bhāvane parabhāv tarīke jāṇyo tyāre ātmā rāgane tyāge chhe em kahevun e kathanamātra chhe, kemake gnān gnānamān ṭharī gayun tyān rāg utpanna ja thato nathī. bāpu! ā to janma-maraṇanā pherā maṭāḍavānī bahu moṅghī vāt chhe.

jene bhagavān gnātā-draṣhṭāvastuno potānī nirmaḷ gnānaparyāyamān pratyakṣha anubhav thayo ke ‘ā ātmā chhe’ tene have pratyākhyān kem thāy? eno have uttar āpe chhe ke jeṇe andaramān jāṇyun ke rāg ane chaitanyasvabhāv bhinna-bhinna chhe, rāgapaṇe thavun e mārun svarūp nathī ane mārā svabhāvapaṇe thavun e rāganun svarūp nathī, e jāṇanāro rāgane bhinna jāṇī tene tyāge chhe. parantu rāgane tyāge chhe e to kathanamātra chhe, kāraṇ ke rāganā tyāganun rktāpaṇun paramārthe jīvane nathī. nirmaḷ bhedagnān maḷe nahi ane bahārathī āno ane teno tyāg kare ane māne ame tyāgī. paṇ bhāī! jīvane paranun tyāg- grahaṇ mānavun e to mithyātva chhe, bhrānti chhe. ahīn kahe chhe ke rāgano tyāg karanār jīv chhe em kahevun e paṇ kathanamātra chhe, paramārtha nathī. kharekhar to e rāganā tyāgano rktā chhe ja nahi. svarūpamān ṭharatān rāg thato ja nathī, māṭe rāgano tyāg kare chhe em nāmamātra kathan chhe. aho! ā to parameshvar traṇalokanā nāth sarvagna paramātmānī divyadhvanimān āvelī vāt santoe āḍatiyā thaīne jagatane jāher karī chhe. pratyākhyān samaye eṭale svarūpamān ṭharavānā kāḷe, pratyākhyān karavā yogya je parabhāv-rāg teno tyāg karyo em kahevun e nāmamātra kathan chhe. ahāhā! ṭīkā to juo!! āvī ṭīkā atyāre bharat-


PDF/HTML Page 447 of 4199
single page version

kṣhetramān bīje kayān chhe? amr̥utanā sāgar uchhāḷ‌yā chhe! aho! munivaroe jagatane amr̥utano sāgar pratyakṣha batāvyo chhe!!

bhāī! paravastunun grahaṇ-tyāg ātmāmān chhe ja nahi. ātmāmān tyāgaupādān- shūnyatva nāmanī shakti chhe. te vaḍe paravastune grahe ke chhoḍe e ātmāmān chhe ja nahi. kapaḍān, strī, putra, parivār, ityādi grahe ane chhoḍe evo ātmāmān guṇ chhe ja nahi. paravastu to svatantra jagatanī chīj chhe. sharīr, vāṇī, paisā, dhūḷ, bāyaḍī, chhokarān ityādi jīve grahyāny nathī ane chhoḍayāny nathī. ahīn kahe chhe ke samaktiīne je asthiratānun rāgarūp pariṇaman chhe te rāgarūpe thaīne rahevānun mārun svarūp nathī em jāṇī andar svarūpamān sthir thayo tyāre e svarūpasthiratānā kāḷe rāganī utpatti ja thaī nahi tene rāgano tyāg karyo em nāmamātra kathan kahevāmān āve chhe. paramārthe rāganā tyāgano rktā ātmā nathī arthāt parabhāvanā tyāgarktāpaṇānun nām paṇ ātmāne nathī.

ahāhā! hun shuddha chidrūp gnātā-draṣhṭāmātra chhun evun jene antaramān bhān thayun te svamān svapaṇe rahīne jyāre parabhāv-rāgādine parapaṇe jāṇe tyāre ene svamān rahevāno kāḷ chhe, rāganā abhāvasvabhāve pariṇamavāno kāḷ chhe, pratyākhyānano kāḷ chhe. ā svarūp-sthiratānā kāḷe gnāne jāṇī līdhun ke rāg par chhe e rāgano tyāg chhe. ā rāgano tyāg paṇ jo nāmamātra kathan chhe-to āhār-pāṇī chhoḍavān ane bāyaḍī, chhokarān, lugaḍān ityādi chhoḍavān e to kayāny dūr rahī gayun. e bāhya vastuno tyāg mānavo e to mithyātva chhe.

andar pūrṇānandano nāth bhagavānasvarūpe pote virāje chhe. paṇ pāmarane prabhunī pratīti kevī rīte āve? pāmarane ‘hun pote ishvar chhun’ em pratīti kem āve? bhāī! tun paryāyamān pāmar bhale ho, paṇ vastupaṇe tun pāmar nathī, bhagavān pūrṇānandano nāth chhe. ahāhā! jainanā muni to andaramān vikalpanī lāgaṇī vinānā ane bahāramān kapaḍān vinānā nagna hoy chhe. kapaḍān rākhīne je munipaṇun māne, manāve chhe te mithyādraṣhṭi- agnānī nigodagāmī chhe. bhagavān kundakundāchāryadeve kahyun chhe ke vastrano ek dhāgo paṇ rākhīne je munipaṇun māne, manāve ane evī mānyatāne rūḍī jāṇe te nigodagāmī chhe. mithyā mānyatānā phaḷamān ek be bhave e nigod jashe. evī vāt ākarī paḍe, paṇ bāpu! ā to moṭī bhūl chhe. emān nave tattvanī bhūl chhe. vastrano vikalpa e to tīvra āsravabhāv chhe. tene badale tyān munipaṇun-samvar, nirjarā mānavān e badhān tattvanī bhūl chhe. mūḷamān bhūl chhe, bhāī! pravachanasāramān āve chhe ke muninun janmyā pramāṇe rūp bhagavān trilokanāthe bhāḷ‌yun chhe. traṇalokanā nāth devādhidev arihantadeve āvo dhodh mārga kahyo chhe. je shāstramān vastrasahit munipaṇun kahyun hoy te shāstra sāchān nathī ane e sādhu paṇ sāchā nathī.

anant anant sāmarthyathī paripūrṇa anant shaktio jemān uchhaḷī rahī chhe evo


PDF/HTML Page 448 of 4199
single page version

anantasvabhāvano sāgar svarūpasāgar bhagavān ātmā chhe. je jīve āvā ātmāno antaḥsparsha karī anubhav karyo chhe te samakitī dharmī chhe. āvā dharmīne je puṇya-pāpanā vikalpo-asthiratāno rāg āve chhe tenun pachchakakhāṇ kem thāy em prashna chhe. to kahe chhe ke gnānamān jaṇāto e rāg gnānamān vyāpato nathī, e to bhagavān chaitanyanī svarūpasampadāthī bhinna rahe chhe. asthiratāno rāg ane gnānane bhinnatā chhe. tethī rāg to parapaṇe chhe ām jeṇe jāṇyun chhe te jāṇanāro have rāgamān joḍāto nathī e pachchakakhāṇ chhe. rāgamān joḍāto nathī e to nāstithī kathan chhe. kharekhar to je kāḷe gnān gnānamān ṭhare chhe e svarūp-ācharaṇanā kāḷe rāg utpanna ja thato nathī ene rāgano tyāg karyo em nāmamātra kathanathī kahevāmān āve chhe. jain parameshvar vītarāgadevano āvo mārga chhe, bhāī. mahāvidehakṣhetramān sīmandhar bhagavān hāl sākṣhāt birāje chhe. teo paṇ indro ane gaṇadharonī vachche sabhāmān ā ja vāt kare chhe.

ātmāne rāganā tyāganā rktāpaṇānun nām te kathanamātra chhe. paramārthathī jovāmān āve to eṭale ke vāstavikapaṇe jem chhe tem jovāmān āve to parabhāvanā tyāgarktāpaṇānun nām potāne nathī, kāraṇ ke rāg chhoḍayo evun ātmānā svarūpamān chhe ja nahi. ahāhā! jyān svarūpamān ṭharyo tyān rāg ja thayo nahīn to pachhī rāg chhoḍayo em kayānthī āve? rāgano tyāg karyo eno artha shun? shun pratyākhyānanā kāḷe, chāritranā kāḷe rāganī hayātī chhe? shun gnān gnānamān ṭhare chhe te kāḷe rāganī hayātī chhe? nā. te kāḷe rāgano abhāv chhe. parantu pūrve paryāyamān rāg hato te vartamānamān na thayo em dekhīne nāmamātrathī kahevāy chhe ke ātmāe rāgano tyāg karyo. adbhut vāt chhe! ā to samayasār chhe, bāpu! paramātmānī divyadhvani chhe! ā gaṇadharo ane santonī vāṇī samajavā māṭe ghaṇo puruṣhārtha joīe.

have kahe chhe-‘pote to e nāmathī rahit chhe, kāraṇ ke gnānasvabhāvathī pote chhūṭayo nathī.’ ātmā to parabhāvanā tyāgarktāpaṇānā nāmathī rahit chhe kemake pote to gnān-svabhāvapaṇe ja rahyo chhe, gnānathī chhūṭayo ja nathī. māṭe gnān ja pratyākhyān chhe. gnān gnānamān thambhyun-sthir thayun e ja pratyākhyān chhe em anubhav karavo.

* gāthā 34ḥ bhāvārtha uparanun pravachan *

ātmāe parabhāvano tyāg karyo, rāgano tyāg karyo em kahevun e nāmamātra chhe. pote to gnānasvabhāvī chaitanyaprakāshano puñj ekalā gnāyakabhāv-svabhāvavāḷun tattva chhe, svaparaprakāshakasvabhāvī chhe. āvā svatattvane sva jāṇyun ane parabhāvane par tarīke jāṇyo tyāre parabhāvane grahaṇ karyo nahi, rāgane pakaḍayo nahi ene eno tyāg karyo em kahevāy chhe. rāgamān je asthir thato hato te thayo nahi tene tyāg karyo em kahevāmān āve chhe.


PDF/HTML Page 449 of 4199
single page version

satyane satya tarīke rākhīne prasiddha karavā-param satyanī pratīti karāvavā kevī gajab shailī līdhī chhe e to juo!

paradravyane par tarīke jāṇyun, pachhī parabhāvanun grahaṇ na thayun te ja eno tyāg chhe. rāganā joḍāṇathī gnānamān je asthiratā hatī te gnān, gnānasvarūpī bhagavān ātmāmān ṭharatān utpanna na thaī tene pratyākhyān kahe chhe. māṭe sthir thayelun gnān e ja pratyākhyān chhe. gnān sivāy bījo koī bhāv pratyākhyānamān nathī. jāṇanār chaitanyasūryamān gnān thambhī jāy-sthir thaī jāy e ja pratyākhyān chhe.

[pravachan nan. 77-78 * dināṅk 1p-2-76 thī 16-2-76]


PDF/HTML Page 450 of 4199
single page version

gāthā–3p

अथ ज्ञातुः प्रत्याख्याने को द्रष्टान्त इत्यत आह–

जह णाम को वि पुरिसो परदव्वमिणं ति जाणिदुं चयदि।
तह सव्वे परभावे णाऊण विमुंचदे णाणी।। ३५ ।।
यथा नाम कोऽपि पुरुषः परद्रव्यमिदमिति ज्ञात्वा त्यजति।
तथा सर्वान् परभावान् ज्ञात्वा विमुञ्चति ज्ञानी।। ३५ ।।

have pūchhe chhe ke gnātānun pratyākhyān gnān ja kahyun tenun draṣhṭānt shun chhe? tenā uttararūp draṣhṭānt-drārṣhṭāntanī gāthā kahe chheḥ-

ā pārakun em jāṇīne paradravyane ko nar taje,
tyam pārakā sau jāṇīne parabhāv gnānī parityaje. 3p.

gāthārthaḥ– [यथा नाम] jem lokamān [कः अपि पुरुषः] koī puruṣh [परद्रव्यम् इदम् इति ज्ञात्वा] paravastune ‘ā paravastu chhe’ em jāṇe tyāre evun jāṇīne [त्यजति] paravastune tyāge chhe, [तथा] tevī rīte [ज्ञानी] gnānī [सर्वान्] sarva [परभावान्] paradravyonā bhāvone [ज्ञात्वा] ‘ā parabhāv chhe’ em jāṇīne [विमुञ्चति] temane chhoḍe chhe.

ṭīkāḥ– jem-koi puruṣh dhobīnā gharethī bhramathī bījānun vastra lāvī,potānun jāṇī oḍhīne sūto chhe ne potānī meḷe agnānī (-ā vastra bījānun chhe evā gnān vināno) thaī rahyo chhe; jyāre bījo te vastrano khūṇo pakaḍī, kheñchī tene nagna kare chhe ane kahe chhe ke ‘tun shīghra jāg, sāvadhān thā, ā mārun vastra badalāmān āvī gayun chhe te mārun mane de’, tyāre vāramvār kahelun e vākay sāmbhaḷato te, (e vastranān) sarva chihnothī sārī rīte parīkṣhā karīne, ‘jarūr ā vastra pārakun ja chhe’ em jāṇīne, gnānī thayo thako, te (paranā) vastrane jaladī tyāge chhe. tevī rīte-gnātā paṇ bhramathī paradravyonā bhāvone grahaṇ karī, potānā jāṇī, potāmān ekarūp karīne sūto chhe ne potānī meḷe agnānī thaī rahyo chhe; jyāre shrī guru parabhāvano vivek (bhedagnān) karī tene ek ātmabhāvarūp kare ane kahe ke ‘tun shīghra jāg, sāvadhān thā, ā tāro ātmā kharekhar ek (gnānamātra) ja chhe, (anya sarva paradravyanā bhāvo chhe), ’ tyāre vāramvār kahelun e āgamanun vākay sāmbhaḷato te, samasta (sva-paranān) chihnothī sārī rīte parīkṣhā karīne,


PDF/HTML Page 451 of 4199
single page version

(मालिनी)
अवतरति न यावद् वृत्तिमत्यन्तवेगा–
दनवमपरभावत्यागद्रष्टान्तद्रष्टिः।
झटिति सकलभावैरन्यदीयैर्विमुक्ता
स्वयमियमनुभूतिस्तावदाविर्बभूव।। २९ ।।

____________________________________________________________ ‘jarūr ā parabhāvo ja chhe’ (hun ek gnānamātra ja chhun)om em jāṇīne, gnānī thayo thako, sarva parabhāvone tatkāḷ chhoḍe chhe.

bhāvārthaḥ– jyān sudhī paravastune bhūlathī potānī jāṇe tyān sudhī ja mamatva rahe; ane jyāre yathārtha gnān thavāthī paravastu ne pārakī jāṇe tyāre bījānī vastumān mamatva shānun rahe? arthāt na rahe e prasiddha chhe.

have ā ja arthanun kaḷasharūp kāvya kahe chheḥ-

shlokārthaḥ– [अपर–भाव–त्याग–द्रष्टान्त–द्रष्टिः] ā parabhāvanā tyāganā draṣhṭāntanī draṣhṭi, [अनवम् अत्यन्त–वेगात् यावत् वृत्तिम् न अवतरति] jūnī na thāy e rīte atyant vegathī jyān sudhī pravr̥uttine pāme nahi, [तावत्] te pahelān ja [झटिति] tatkāḷ [सकल–भावैः अन्यदीयैः विमुक्ता] sakal anyabhāvothī rahit [स्वयम् इयम् अनुभूतिः] pote ja ā anubhūti to [आविर्बभूव] pragaṭ thaī gaī.

bhāvārthaḥ– ā parabhāvanā tyāganun draṣhṭānt kahyun te par draṣhṭi paḍe te pahelān samasta anyabhāvothī rahit potānā svarūpanun anubhavan to tatkāḷ thaī gayun; kāraṇ ke e prasiddha chhe ke vastune paranī jāṇyā pachhī mamatva rahetun nathī. 29. utthānikāḥ–

have pūchhe chhe ke gnātānun pratyākhyān gnān ja kahyun arthāt gnātāsvabhāvī bhagavān ātmānun pratyākhyān-chāritra-rāgano tyāg e gnān ja kahyun to tenun draṣhṭānt shun chhe? gnān gnānamān ṭhare e jāṇanār ā ātmānun pratyākhyān chhe. gnānasvarūpī bhagavān ātmānun gnān, tenī pratīti ane teno anubhav karī temān sthir thavun eṭale ke rāgathī bhinna paḍīne jyān gnāyakano anubhav kare tyān gnān ātmāmān sthir thaī jāy e vītarāg chāritra-pratyākhyān chhe. āvun pratyākhyān e ek ja jīvane rktavya chhe. bījun shun karavun chhe, bhāī? shun ā karavā jevun nathī? vastuno jevo gnānasvabhāv chhe tevī gnān- pariṇati pragaṭ karīne emān ṭharavun te ek ja karavā lāyak chhe.

chaitanyasvabhāvanun gnān (svasamvedanagnān) thavun-ātmagnān thavun e samyaggnān chhe, tenī pratīti thavī ke shuddha chaitanyaghan vastu ātmā ā ja chhe te samyagdarshan chhe, tathā


PDF/HTML Page 452 of 4199
single page version

vikalpathī rahit thaīne shuddha pariṇaman thavun te chāritra chhe. shuddhatānun pariṇaman ashuddhatānā nāsh vinā thāy nahi ane ashuddhatāno nāsh shuddhatānā pariṇaman vinā thāy nahi. vastu chhe e to chaitanyasvabhāvī vītarāgatānī mūrti chhe. chhahaḍhālāmān paṇ āve chhe ke ātmā vītarāg-vignānasvarūp ja chhe. eno anubhav karatān paryāyamān vītarāg-vignānatā pragaṭ thāy chhe, ane temān visheṣh visheṣh sthir thatān chāritra thāy chhe. je gnān asthiratāne līdhe rāgamān joḍātun hatun te tyānthī khasīne andar vītarāg-vignānasvabhāvamān ṭhare chhe tene chāritra kahe chhe.

vītarāg-vignānasvarūp chaitanyapiṇḍanī draṣhṭi thatān vītarāg-vignānano ashan paryāyamān āve chhe. ane e vītarāg-vignānanī vadhāre puṣhṭi-vr̥uddhi thatān pachchakakhāṇ thāy chhe. parantu mūḍh agnānī jīv ā antaranā ācharaṇane jāṇato nathī. lokone āgamanī- bahāranī paddhati khyālamān āve chhe, parantu adhyātmano vyavahār shun chhe enī khabar paḍatī nathī. paṇḍit shrī banārasīdās ‘paramārthavachanikā’ mān kahe chhe ke-‘gnātā to mokṣhamārga sādhī jāṇe chhe, mūḍh mokṣhamārga sādhī jāṇe nahi. shā māṭe? te sāmbhaḷoḥ-mūḍh jīv āgamapaddhatine vyavahār kahe chhe ane adhyātmapaddhatine nishchay kahe chhe, tethī te āgam aṅgane ekāntapaṇe sādhī mokṣhamārga darshāve chhe; adhyātmaaṅgane vyavahārathī paṇ jāṇe nahi e mūḍhadraṣhṭi jīvano svabhāv chhe; tene e ja pramāṇe sūjhe chhe. shāthī? kāraṇ ke āgamaaṅg bāhyakriyārūp pratyakṣha-pramāṇ chhe, tenun svarūp sādhavun ene sugam chhe, bāhyakriyā karato thako mūḍh jīv potāne mokṣhano adhikārī māne chhe, paṇ antargarbhit adhyātmakriyā je antadraṣhṭigrāhya chhe te kriyāne mūḍh jīv jāṇe nahi, kāraṇ antardraṣhṭinā abhāvathī antarakriyā draṣhṭigochar āve nahi.’

agnānī dayā-dān, vrat-bhaktinā bhāvane vyavahār kahe chhe ane je ātmānun trikāḷ svarūp chhe tenī shraddhā-gnānanī pariṇatine nishchay kahe chhe. tethī vyavahār-dayā- dān, vrat-bhakti ane pūjānā vikalpane sādhī mokṣhamārga māne chhe. parantu trikāḷī gnāyakabhāv e nishchay ane tenī shuddha pariṇati-rāg vinānī samyagdarshan-gnān- chāritranī vītarāg pariṇati thavī te adhyātmano vyavahār chhe eno mūḍh jīvane khyāl nathī.

ātmā shuddha sachchidānandamūrti chhe. sat nām shāshvat gnān ane ānandano sāgar bhagavān ātmā chhe. emān vītarāg-vignānamay je ramaṇatā thāy tene adhyātmano vyavahār kahe chhe, paṇ agnānīne ānī khabar nathī, tethī bāhya pratyakṣha-pramāṇarūp vrat, tap, pūjā, bhakti ityādi bhāvane joīne tene ja adhyātmano vyavahār mānī bese chhe. anādithī te bāhya kriyākāṇḍ-vrat, niyam ādi pāḷe chhe tethī tenun svarūp sādhavun ene sugam chhe, parantu sachchidānandasvarūp bhagavān ātmāno anubhav karīne temān ṭharavun evī vītarāgī adhyātma vyavahārakriyāne e jāṇato nathī.

bhagavān ātmā trikāḷ dhruv shuddha dravyavastu nityānand prabhu akriyasvarūpe chhe. pariṇamavun

PDF/HTML Page 453 of 4199
single page version

ke badalavun e kriyā enāmān nathī. pariṇamavun ke badalavun e to avasthā-paryāyamān chhe. āvo trikāḷī dhruv akriyasvarūp ātmā te nishchay chhe ane tenā avalambane mokṣhamārga sādhavo te vyavahār chhe. rāgathī bhinna andar sachchidānandasvarūp bhagavān dhruv paḍayo chhe e to akriy chhe. pariṇamavānī kriyā emān nathī. āvā dhruv akriyasvarūp bhagavānane avalambīne emān ja ṭharavun e mokṣhamārga chhe. e nishchayamokṣhamārga te adhyātmano vyavahār chhe. shun kahyun? shuddha dravyavastu e nishchay ane tenā āshraye mokṣhamārga pragaṭe te vyavahār. shubharāgarūp vyavahār mokṣhamārganī ā vāt nathī hon. ahīn to kevaḷagnānasvabhāvī ānandano goḷo prabhu shuddha, dhruv akriy vastu jemān badalavun-pariṇamavun nathī te nishchay ane paryāyamān je nishchay mokṣhamārga pragaṭ thāy te vyavahār chhe. āvo mārga chhe, bhāī! are! 84 nā avatāramān rakhaḍatān ene ā vāt maḷī ja nathī! ahā! gharamān chhe chhatān pote koṇ chhe enī khabar nathī!

ahīn kahe chhe ke-jem sākar gaḷapaṇasvarūp, aphīṇ kaḍavāsvarūp ane mīṭhun khārāsvarūp chhe tem bhagavān ātmā gnānasvarūp chhe, gnātā-draṣhṭā chhe. āvā gnānasvabhāvanun bhān karīne, shraddhān karīne temān ṭharavun te pratyākhyān chhe. ane e nirmaḷ vītarāg pariṇatine ja chāritra ane mokṣhamārga kahe chhe. ahāhā! traṇe kāḷ jemān janma- maraṇ ane janma-maraṇanā bhāvano abhāv chhe evo bhagavān ātmā chhe. koīne em thāy ke ā shun kahe chhe? paṇ bhāī! ā to tārā nij gharanī vāt chhe. nijagharamān to gnān ane ānandanān nidhān paḍayān chhe ne! ā sharīr to hāḍakān ane mānsanun poṭalun parachīj chhe. hinsā, chorī ādi pāpabhāv chhe, ane dayā-dānanā bhāv puṇya chhe. ā badhāyathī tun bhinna chhe. āvā ātmānun bhān karī emān ṭharavun e pratyākhyān chhe.

have shiṣhya pūchhe chhe ke-prabho! āpe to gnātānun pratyākhyān gnān ja kahyun. be hāth joḍe e to jaḍanī kriyā thaī, ane je vikalpa ūṭhe chhe e rāganī kriyā chhe; e kāī pratyākhyān nathī. gnānasvarūp bhagavānanī pratīti karī, anubhav karī emān ja ramaṇatā ane sthiratā karavī e pratyākhyān chhe em āpe kahyun. to tenun draṣhṭānt shun chhe? tenā uttararūpe draṣhṭānt ane siddhānt gāthā dvārā kahe chheḥ-

* gāthā 3paḥ ṭīkā uparanun pravachan *

ahīn dhobīnun draṣhṭānt āpe chhe. jem-koī puruṣh dhobīne tyān pahelān āpelun vastra levā gayo. dhobīne te vastra hāth nahi āvavāthī tene bījun vastra āpyun. eṭale te bhramathī bījānun vastra lāvī potānun jāṇī-mānī nishchit thaīne vastra oḍhīne sūto chhe, ane potānī meḷe agnānī thaī rahyo chhe arthāt ā bījānun vastra chhe evā gnān vināno thaī rahyo chhe have jenun ā vastra hatun e bījo puruṣh dhobīne tyān āvyo ane potānun


PDF/HTML Page 454 of 4199
single page version

vastra māgyun. pūchhaparachh karatān khabar paḍī ke hamaṇān ja koī bhāī e vastra bhūlathī laī gayā chhe. tyāre te bījo puruṣh sīdho ja pelā puruṣhanā gher jaī, tene te vastra oḍhīne sūtelo joī te vastrano khūṇo pakaḍī, kheñchī tene ughāḍo kare chhe, kahe chhe ke-‘bhāī! tun shīghra jāg, sāvadhān thā. ā vastranun chihna jo. ā vastra mārun chhe te bhūlathī badalāīne tārī pāse āvyun chhe. to e mārun vastra mane āpī de.’ ām ek-be vār nahi paṇ vāramvār kahelā te vākayane sāmbhaḷato te puruṣh sāvadhān thaīne vastranān sarva chihnothī sārī rīte parīkṣhā karīne, ‘ā vastra mārun nathī, mārā vastranā chheḍe to men mārun nām sīvī rākhyun chhe te ahīn nathī tethī jarūr ā vastra pārakun ja chhe’-em jāṇīne gnānī thayo thako eṭale sansārano ḍāhyo thayo thako te vastrane jaladī tyāge chhe, chhoḍī de chhe. bhale vastra haju dūr thayun na hoy, paṇ jyān par tarīke jāṇyun tyān tarat ja potāpaṇānī buddhi chhūṭī jāy chhe, ane je bhram hato ke ā vastra mārun chhe em bhram bhāṅgī jāy chhe.

tevī rīte-ā gnātā bhagavān ātmā chaitanyamūrti prabhu gnānathī bharelo dariyo chhe. e anant gnānasvabhāvanā sāmarthyathī bharelo bhagavān gnātā chhe. te jāṇanār- jāṇanār-jāṇanār chhe. chhatān te jene jāṇe chhe te parachījone-ā strī, kuṭumb vagere to ṭhīk paṇ andaramān karmanā saṅge-vashe thatā puṇya-pāpanā vikārī bhāvo je paradravyanā bhāvo chhe tene, bījānā vastranī jem, potānā mānī grahaṇ kare chhe. pote to jāṇanār svarūpe chhe, chhatān paṇ paradravyanā bhāvone grahaṇ karī potānā māne chhe. gnān ane ānand je svadravyano bhāv chhe tene kadīy joyo nathī tethī dayā, dān, vrat, bhakti ityādi vikārī pariṇām mārā potānā chhe em māne chhe.

gnānasvarūp bhagavān ātmā chaitanyaprakāshanā nūranā tejanun pūr chhe. tenā antaramān gnān ane ānand bharelā chhe. āvo gnātā bhagavān potāne bhūlī bhramathī paradravyanā bhāvone potānā mānī anādithī janma-maraṇanī ghaṭamāḷamān pharyā kare chhe. anādithī agnānī svadravyanā svarūpane chhoḍī daī puṇya-pāpanā vikalpo je paradravyanā bhāvo chhe temane bhramathī potānā mānī grahaṇ kare chhe. potāno svabhāv to jāṇavun-dekhavun chhe. paṇ svabhāvanun bhān nahi hovāthī bhramathī paradravyanā bhāvone potānā jāṇī grahaṇ kare chhe. juo, ahīn ‘bhramathī’ kahyun chhe, ‘karmathī’ kahyun nathī. ahāhā! gnānānandasvarūp bhagavān brahmane bhram thayo chhe tethī potāne chhoḍīne paradravyanā bhāvo-dayā, dān, bhakti ādi puṇyabhāvo ane hinsā, jūṭh, chorī, ādi pāpabhāvone grahaṇ kare chhe ane potānā mānī agnānī thaī rahyo chhe. bichāro shun kare? tene upadesh paṇ evo ja sāmbhaḷavā maḷe chhe ke- puṇya karo, puṇya karavāthī dharma thāy chhe. parantu ā yathārtha upadesh nathī.

bhāī! puṇyabhāv je dayā, dān, bhakti, vrat, tap, pūjā, jātrā, vagerenā bhāv chhe


PDF/HTML Page 455 of 4199
single page version

te rāg chhe (dharma nathī), ane te rāgane je potānā māne te mithyādraṣhṭi chhe. jyān sudhī pūrṇa vītarāgatā pragaṭ thatī nathī tyānsudhī samyagdraṣhṭine paṇ shubharāg hoy chhe kharo, parantu vyavahār chhe ane te āshray karavā lāyak nathī. nishchay ane vyavahār banne upādey (āshray karavā yogya) nathī. vyavahār hoy chhe kharo, paṇ te ādaraṇīy nathī. vyavahāranayane jo na māne to tīrthano ja nāsh thāy ane jo nishchayanayane na māne to tattvano nāsh thāy. tethī guṇasthān ādi bhedo je vyavahār chhe te hoy chhe kharo, parantu te ādaravā lāyak nathī. tathā e vyavahārathī nishchay thāy em paṇ nathī.

ahīn e ja vāt kahe chhe ke-potānun svarūp to gnān ja chhe. parantu agnānī svarūpane bhūlīne bhramathī rāgādi vibhāgone grahaṇ karī temane potānā jāṇīne potāmān ekarūp karīne sūto chhe. anādithī agnānī jīv ekalā gnānano piṇḍ prabhu ātmā chhe tene chhoḍī daīne puṇya-pāpanā bhāv je dharmathī viruddha eṭale adharma chhe temane potānā jāṇīne, temane potānā svabhāvamān ekarūp rīne sūī rahyo chhe, ūṅghī gayo chhe; ane potānī meḷe agnānī thaī rahyo chhe. karmathī agnānī thaī rahyo chhe em nathī, potānī meḷe agnānī thaī rahyo chhe. kahyun chhe ne keḥ-

‘apaneko āp bhūlake hairān ho gayā.’

potānī chīj sachchidānand prabhu ānandakand gnāyak chhe. tene chhoḍīne agnānī dehādi je paravastu jaḍ ajīvasvarūp chhe tene ane andaramān je puṇya-pāpanā vikār thāy chhe tene potānā mānī mohanindamān sūī rahyo chhe. bhagavān ātmā to abandhasvabhāv chhe, ane je puṇya-pāpanā bhāv chhe e bhāvabandh chhe, āsravarūp chhe. chhatān te bhāvone potānā jāṇī, potāthī ekarūp mānī pote potāthī ja agnānī thaī rahyo chhe; karmathī agnānī thaī rahyo chhe em nathī.

ā desh, makān ane chhokarān e to kayāny dūr rahyān. ahīn vartamān dashāmān karmanā saṅgathī je puṇya-pāpanā bhāvo utpanna thāy chhe te paradravyanā bhāvo chhe em kahyun chhe. kāraṇ ke paramātmadashā thatān te bhāvo chhūṭī jāy chhe ane gnānānandasvarūp chaitanyamūrti bhagavān ātmā rahī jāy chhe. bhāī! tāro desh to asaṅkhya pradeshī dravya andar chhe, ane temān anant anant guṇanī prajā vase chhe. rāg ke puṇya-pāpanā vikalpo e potāno svabhāv ke svabhāvanī jātanā nathī. teo to chaṇḍāḷanī jem vikār-vibhāvanī jātanā chhe. emano vastumān pravesh chhe ja nahi. chhatān anādithī chaitanya bhagavān potānī gnān- ānandanī svarūpasampadāne bhūlīne puṇya-pāpanā vikalpone potānā jāṇīne, emān ja ekarūp thaīne sūto chhe, ane potānī meḷe agnānī thaī rahyo chhe. juo, darshanamohano udray āvyo tethī agnānī thayo chhe em nathī līdhun. parantu rāgādi puṇya-pāpanā melane potāno


PDF/HTML Page 456 of 4199
single page version

mānīne potānī meḷe agnānī thayo chhe. topaṇ agnānīne evī mānyatā thaī gaī chhe ke karmane laīne badhun thāy chhe. doṣh kare chhe pote, paṇ nākhe chhe karmanā māthe. paṇ bhāī! karmano kāī vāṅk nathī. āve chhe ne keḥ-

‘karma bichāre kaun bhūl merī adhikāī;
agni sahai ghanaghāt lohakī saṅgati pāī.’

ekalī agnine māthe ghaṇ na paḍe. paṇ jo te loḍhāno saṅg kare to ghaṇ paḍe. tem ā ātmā jo rāgano saṅg kare ane emān ekākār thāy to chāragatinān duḥkh bhogave.

ahāhā! shun khūbīthī vāt karī chhe! ke jem koī puruṣh dhobīne tyānthī bījānun vastra laī āvyo ane bhramathī potānun jāṇī oḍhīne sūto chhe tem ā bhagavān ātmā potānī chaitanyanī jātanā nahi evā parabhāvamay shubh-ashubh rāgane grahaṇ karī, bhramathī potānā jāṇīne, potānī sāthe ekarūp karī sūto chhe. chaitanya prabhu to nirvikalpaghan chhe. parantu paryāyamān rāganī-vikalpanī dashā sāthe ekarūp thaī anādithī sūto chhe. paisā, desh, sharīr ityādi mārān chhe evī mānyatā to gāḍh mūḍhatā chhe. parantu ahīn to rāganī vr̥utti je melamay chhe ane je ātmasvabhāvamān nathī ene potānī mānīne sūto chhe te paṇ mūḍh chhe e vāt chhe. chaitanyadaḷ prabhu ātmāmān evī tākāt chhe ke te ek samayamān samagra lokālokane jāṇe. parantu rāgane rachavānī tenā svabhāvamān tākāt nathī. bhagavān ātmā andar anant ānand ane vītarāgī shāntinun daḷ chhe. paṇ koī divas sāmbhaḷ‌yun hoy tyāre ne? bichāro bahāranī dhāmadhūmamānthī navaro ja thato nathī. tethī pote potānī meḷe agnānī thayo thako chāragatimān rakhaḍapaṭṭī kare chhe.

bhāī! vītarāgī prabhuno mārga, dharmano mārga jagatathī judo chhe. paranī dayā pāḷavāno bhāv āve chhe te shubharāg chhe. parantu ethī paranī dayā koī pāḷī shake chhe em nathī. kāraṇ ke paravastu chhe te (pariṇamanamān) svatantra chhe. tenī dashāno rktā te pote chhe. tethī bījo koī em kahe ke hun āne jivāḍun ke mārun to e mānyatā mithyā bhram chhe, ane te agnānī chhe, mūḍh chhe. bhāī! tun to gnān chhe ne! tun jāṇavānī bhūmikāmān rahe evun tārun svarūpatattva chhe. jāṇanār shun kare? shun te rāg kare? rāgano- vikārano to tārā svabhāvamān abhāv chhe. chhatān dayā, dān ādi paradravyanā bhāvone ekarūp karī mithyātvamān anādithī sūto chhe e moṭun agnān chhe.

bhagavān ātmā anādithī potānī chījane bhūlīne kr̥utrim, kṣhaṇik, upādhimay evā puṇya-pāpanā bhāvone potānā mānī potānī meḷe agnānī thaī rahyo chhe. tene shrīguru parabhāvano bhed karī batāve chhe ke-bhāī! tun chaitanyasvarūp gnānasampadāthī bharelo bhaṇḍār chhe. ā rāganā vikalpothī tārī chīj bhinna chhe. tun tārun lakṣhaṇ jo. tārun lakṣhaṇ to jāṇavun


PDF/HTML Page 457 of 4199
single page version

chhe. rāg e tārun lakṣhaṇ nathī. shrīguru parabhāvano vivek karī batāve chhe, eno artha e thayo ke guru tene kahevāy ke je rāgathī ātmā bhinna chhe em kahī bhedagnān karāve. rāg karavā jevo chhe ke rāgathī lābh (dharma) thāy-evo je upadesh āpe te jainanā guru nahi paṇ agnānī chhe. ātmagnānanī anubhavadashā jene thaī chhe te sāchā guru chhe. āvā sāchā guru parabhāvane hey karī batāve chhe ke-bhāī! gnān ane ānand e tārun svarūpasattva chhe, puṇya-pāpanā kr̥utrim vikalpo e tārī chīj nathī. dharmātmāno āvo upadesh, rāgane potāthī ek karī-mānīne beṭho chhe evā agnānīne bhedagnān karāve chhe.

jemane chaitanyasvabhāvanā āshraye vītarāgī pariṇati thaī chhe te shrīguru dharmātmā chhe. te mokṣhamārgane pāmelā chhe. teo parabhāvone hey karīne, agnānīne rāg ane trikāḷasvabhāvanī bhinnatāno vivek karāve chhe. jem photarān ane kas banne judī chīj chhe, tem bhagavān ānandano nāth chidānand prabhu ātmā kas chhe ane je rāganā vikalpo ūṭhe chhe te photarān chhe. e banne bhinnabhinna chhe. jyāre sūpaḍāmān kas ane photarān jaladī chhūṭān na paḍe tyāre jem dhabbo mārīne chhūṭān pāḍe chhe tem ahīn shrīguru dhabbo mārīne je bannene ekākār māne chhe tene bhedagnān karāve chhe, ane ek ātmabhāvarūp kare chhe.

bhāī! jāṇavun-dekhavun e tāro svabhāv chhe. tārun svarūp pragnābrahma chhe. rāg e tārī chīj nathī. rāg ane pragnāsvabhāv bhinnabhinna chhe. ā sharīr to jaḍ māṭī-dhūḷ chhe. sharīr chāle ke vāṇī nīkaḷe e ātmāthī nathī. tem ā puṇya-pāpanā bhāv paṇ jaḍ achetan ane andhakārarūp chhe, jyāre bhagavān ātmā prakāshamūrti prabhu chaitanyasūrya chhe. chaitanyano prakāsh ane rāg andhakār e banne bhinnabhinna chhe. ā pramāṇe yathārtha upadesh karī shrīguru rāg ane svabhāvano bhed batāvī vivek-bhedagnān karāve chhe. bāpu! mārga to āvo chhe. koīne bese ke na bese tethī satya pharī jāy nahi.

je rīte draṣhṭāntamān agnānī puruṣh bījānā vastrane potānun mānī sūto chhe tene bījo puruṣh ke jenun vastra chhe te gnān karāve chhe ke-bhāī! ā vastra tārun nathī, tun bhramathī ene potānun mānī beṭho chhe. tem agnānī paṇ parabhāvarūp vikalpone-rāgane potānā mānī temān ekākār thaīne sūto chhe. tene shrīguru rāg ane ātmāno bhed karī vivek karāve chhe, ane ek ātmabhāvarūp kare chhe. shrīguru samajāve chhe ke-bhāī! gnān ane ānandathī bharelo tun pragnā brahma svarūpe chhe. rāg tārī potānī chīj nathī. je chīj potānī hoy te judī paḍe nahi ane je judī paḍe te chīj potānī nahi. jo, ātmā andar dhyān karīne paramātmā thāy chhe tyāre rāg raheto nathī, rāg chhūṭo paḍī jāy chhe. māṭe jāṇanār-dekhanār ātmāthī te bhinna chīj chhe. rāg tārāmān nathī ane tun rāgamān nathī. banne chīj tadna bhinna bhinna chhe.


PDF/HTML Page 458 of 4199
single page version

jem nāḷiyeramān uparanān chhālān tem ja kāchalī chhe te nāḷiyer nathī. tathā te kāchalī taraphanī lāl chhāl chhe te paṇ nāḷiyer nathī. andar dhoḷo ane mīṭho goḷo chhe te nāḷiyer chhe. tem ā sharīr chhe te uparanān chhālān chhe, andar je karma chhe te kāchalī chhe tathā je dayā, dān, bhakti, kām, krodh ādi puṇya-pāpanā je bhāv chhe te lāl chhāl chhe. ane andar ānandano shuddha goḷo chhe e bhagavān ātmā chhe. jem dhoḷo ane mīṭho goḷo te nāḷiyer chhe em gnānānand shuddha goḷo e ātmā chhe. ām sarva bhinna bhinna chhe. āvo santono upadesh chhe. janma-maraṇ rahit thavānī chīj to jagatathī judī chhe. bhāī! tun janma-maraṇ karīne anādithī duḥkhī thaī rahyo chhe chhatān tane thāk nathī lāgyo? shrīmad rājachandre kahyun chhe keḥ-

‘anantakāḷathī āthaḍayo vinā bhān bhagavān;
sevyā nahi guru santane mūkayān nahi abhimān.’

ātmā gnānaras-chaitanyarasathī paripūrṇa bharelun tattva chhe. te sat chhe, ane gnān ānand tenun sattva chhe. dayā, dān, vrat, bhakti ādi shubhabhāv ke hinsā, jūṭh, chorī, viṣhayavāsanā ādi ashubhabhāv je thāy chhe te vikār chhe. te ātmānun sattva nathī. ātmā ane rāg bhinnabhinna sattva chhe. balke rāg to beḍī samān chhe. ashubh rāg loḍhānī beḍī chhe to shubharāg sonānī; paṇ chhe to banney beḍī. shubharāg paṇ beḍī chhe, bhalo nathī. prabhu! tārī prabhutāne to ekavār jāṇ. jāṇavun-dekhavun ane ānand e tārī prabhutā chhe. e tārā tattvanun sattva chhe. ātmā anādi-anant vastu chhe. je vastu chhe te utpanna thatī nathī tem ja eno nāsh paṇ thato nathī. chhatān agnānī anādithī shun karī rahyo chhe? pratisamay navā navā thatā puṇya-pāpanā bhāvane potānā mānī sūto chhe. tene shrīguru kahe chhe ke-prabhu! tārī bhūl thāy chhe. je chīj kṣhaṇik chhe ane je chīj tārāmān nathī tene potānī mānīne sūto chhe e moṭī bhūl chhe.

shrīmad rājachandra ekavār kahetā hatā ke ātmānā guṇono jem pār nathī tem enā apalakṣhaṇono paṇ pār nathī. potānī jātane na jāṇavī ane rāg tathā puṇya- pāpane potānā mānavā e apalakṣhaṇ chhe. gnān nij lakṣhaṇ chhe. tene ṭhekāṇe rāgane potānun svarūp mānavun te apalakṣhaṇ chhe. bhāī! mārga to āvo chhe, bāpu. bhale tane na bese, paṇ tārī chīj āvī chhe, nāth! keṭalāk kahe chhe ke sanskār sudhāro. paṇ e to kolasāne sudhāravā jevun chhe. kolasāne sudhāratān kāḷap nīkaḷashe. parantu jo dhoḷāsh joītī hoy to tene bāḷavo paḍashe. tem jo sudhāro karavo hoy to puṇya-pāpanā bhāv mārā nathī em jāṇī bāḷī nākh. nahīn to sudhāro thashe nahi. bhagavān! mokṣhano mārga koī alaukik chīj chhe.


PDF/HTML Page 459 of 4199
single page version

dayā pāḷavī, vrat karavān ane deshanī sevā karavī emān loko dharma mānī beṭhā chhe. paṇ bāpu! emān dhūḷey dharma thato nathī. ātmānī ten kadī sevā karī nathī tethī tane dharma thayo nathī.

bhūl kem chhe ane te kem ṭaḷe? anādithī jīv puṇya-pāpanā bhāvane potāthī ekapaṇe mānīne sūto chhe ane pote potānī meḷe agnānī thaī rahyo chhe. karmoe tene agnānī karāvyo chhe em nathī. āvā agnānīne shrīguru bhedagnān karāve chhe ke-bhāī! tun to vītarāg-vignānano ghan chhe. tārī chījamān to ekalān gnān ane ānand bharyān chhe. rāg jyān tārī chīj nathī, to pachhī sharīr, bāyaḍī, chhokarān ityādi tārān kayānthī hoy? tethī par jaḍanī to ahīn vāt ja līdhī nathī. ahīn to rāgathī bhinnatā batāvanārī uthal-pāthalanī vāt chhe. kahe chhe ke puṇya-pāpanā pariṇāmane tun potānā māne chhe te mānyatāne uthalāvī nākh. bhāī! ā kāī bhāṣhā bolavāthī thaī jāy em nathī. nij chaitanyasvabhāvathī ekapaṇun karī antar pariṇaman karavun joīe.

bhagavān! tun ānandano nāth prabhu rāgamān ekapaṇun mānī sūto chhe te tane shobhe chhe? tun to jāṇanār-dekhanār svarūpe chhe. puṇya-pāpanā vikalpo e tārā nathī. tun emān nathī. māṭe tun shīghra jāg. shrīguru kahe chhe ke-jāg re jāg, bhāī! have tun rāgamān bahu sūto chhe, anādithī tun rāganī soḍ tāṇī sūto chhe. have shīghra jāg. haḷave-haḷave em nahi, paṇ shīghra jāg. sāvadhān thā. ā tāro ātmā ek gnānamātra ja chhe. jāṇavun- jāṇavun-jāṇavun evā jāṇakasvabhāvanā tattvanun tun sattva chhe, gnānamātra kahetān rāg nahi paṇ temān anant ānand, shānti, prabhutā, svachchhatā ityādi anant shakti āvī jāy chhe. ām shrīguru parabhāvathī bhedagnān karāvī (agnānīne) ek ātmabhāvarūp kare chhe.

ahāhā! āmān to shrīguru-jainanā guru-digambar sant-nirgranth guru kevo upadesh āpe chhe e paṇ āvī jāy chhe. āno artha em thāy chhe ke jainanā guru ene kahevāy ke je em upadesh āpe ke rāgathī ātmā bhinna chhe, rāgathī ātmāne kiñchit paṇ lābh ke dharma thāy nahīn. parantu je rāgathī dharma thavānun kahe te sāchā jainaguru nathī paṇ agnānī kuguru chhe. digambar nirgranth guru to agnānīne rāgādi parabhāvathī vivek karāve chhe ke- bhagavān! puṇya-pāpanā je bhāv utpanna thāy te ātmānī chīj nahi, e to ātmāno ghāt karanārī chīj chhe. bhagavāne sāt tattva kahyān chhe ke nahi? to temān dayā, dān, vrat, bhakti, ityādi bhāv puṇyatattva chhe, ane hinsā, chorī ādinā bhāv te pāpatattva chhe. tathā te bannethī bhinna ekarūp gnāyakabhāv chhe te jīvatattva chhe. ahāhā! sharīr, vāṇī, ityādi ajīv tattva chhe e to kayāny dūr rahyān, parantu ahīn to je rāg thāy chhe te kr̥utrim, kṣhaṇik, upādhimay malinabhāvathī tārī gnāyak chīj


PDF/HTML Page 460 of 4199
single page version

bhinna chhe em shrīguru bhedagnān karāvī jīvane ek ātmabhāvarūp kare chhe. aho! gnānīono upadesh parabhāvathī bhed karāvī jīvane ātmabhāvarūp kare chhe!

arere! eṇe anantakāḷathī ām ne ām potānī mūḷ chījane samajyā vinā badhun gumāvyun chhe. chhahaḍhāḷāmān āve chhe ne keḥ-

“munivrat dhār anantavār grīvak upajāyo;
pai nij ātamagnān binā, sukh lesh na pāyau.”

anantavār vrat, tap, bhakti, pūjā karīne marī gayo, parantu ātmānun gnān karyun nahi tethī kiñchit sukhanī prāpti na thaī. rāganun gnān na karyun em nahi paṇ (rāgathī bhinna) ātmānun gnān-chaitanyanun gnān na karyun tethī sukhī na thayo ane chāragatimān rakhaḍayo. ahāhā! digambar muni thayo, ra8 mūḷaguṇ pāḷ‌yā, mahāvratādi pāḷ‌yān; paṇ emān kayān dharma hato? e to rāg, vikalpa ane āsravabhāv hato. duḥkh ane ākuḷatā hatān. enāthī bhinna ātmānā gnān vinā sukh kayānthī thāy?

tene have shrī guru kahe chhe ke-bhāī! shīghra jāg, ūṭh. anantakāḷathī puṇya-pāpane potānān mānī mithyātvamān sūī rahyo chhe to have jaladī jāg. ā ṭāṇān āvyān chhe, māṭe sāvadhān thā-sāvadhān thā. rāg tārī chīj nathī tethī rāgamān sāvadhānī chhe te chhoḍīne have svarūpamān sāvadhān thā. je vyavahāramān sāvadhān chhe te nishchayamān ūṅghe chhe ane je nishchayamān sāvadhān chhe te vyavahāramān ūṅghe chhe.

ā tāro ātmā vāstavamān ek ja chhe. arthāt te gnānasvarūpe paṇ chhe ane rāg-svarūpe paṇ chhe em nathī. tun to bhagavān! ek gnānasvarūpe ja chhe. rāg to anyadravyano-pudgalano bhāv chhe. rāgamān chaitanyanā prakāshanā nūrano abhāv chhe. dayā, dān, vrat, bhakti ādi shubhabhāvo chaitanyanā prakāshathī rahit andhakāramay chhe. chaitanyaprakāshabimb prabhu tun ek gnāyakabhāvamātra chhe ane rāgathī māṇḍīne saghaḷā anyadravyanā bhāvo-paradravyanā bhāvo parabhāvo chhe. māṭe tun shīghra jāgrat thaī svarūpamān sāvadhān thā. shrīguruno āvo upadesh chhe. ākarun to lāge paṇ ā ja paramārtha vāt chhe. ā sivāy anyathā koī upadesh kare ke-vyavahārathī dharma thāy ke vyavahār karatān karatān nishchay thāy to te jain guru nathī paṇ mithyādraṣhṭi-agnānī chhe.

agnānī ekavār ke be vāramān samajato nathī. eṭale shrīguru tene vāramvār samajāve chhe ke-‘rāg ane ātmā bhinna bhinna chhe, vyavahār karatān karatān nishchay na thāy, rāg karatān karatān vītarāgatā na thāy, ityādi.’ ām vāramvār sāmbhaḷe chhe tene vāramvār kahe chhe em kahevāy chhe. vāramvār sāmbhaḷavānī yogyatā hatī tethī vāramvār sāmbhaḷavāthī shiṣhyane jignāsā thaī ke-aho! ā shun kahe chhe? tene shrīguru āgamanun vākay kahe chhe