PDF/HTML Page 81 of 4199
single page version

upāy karavā te īndriyonā viṣhayo taraph jhukāv kare chhe. tr̥uṣhṇārūpī roganī pīḍā sahan nahīn thavāthī te ākaḷ-vikaḷ banī sparsha, ras, gandh, varṇa, ane shabda evā viṣhayo taraph jhūke chhe, viṣhayomān ja jhampalāve chhe. parantu arere! ā viṣhayo to mr̥ugajaḷ jevā chhe.

jem khārī jamīnamān sūryanān kiraṇo paḍe to te pāṇī jevun dekhāy pāṇī chhe nahīn, mātra dekhāy chhe. tem pañchendriyanā viṣhayo ramya chhe nahīn, mātra dekhāy chhe. tethī ā viṣhayo to mr̥ugajaḷ jevā chhe, dekhāvamātra ramya chhe. ā jāṇī laun, ā khāī laun, ā sāmbhaḷī laun, ā bhogavī laun, strī, makān ītyādi bhogavī laun em ekasāthe viṣhayonā samūhamān kūdī paḍe chhe. ahā! sitter, sitter varṣhanā āyuṣhya vītī gayā temān rāg-dveṣh, puṇya-pāpanā vikalponī majūrī ja eṇe karī chhe. karoḍapati ane abajopati moṭā tr̥uṣhṇārūpī roganā dāhane shamāvavā mr̥ugajaḷ jevā viṣhayone seve chhe, paṇ temān kyāy sukh maḷe em nathī. maphatano mithyā phāmphān ja māre chhe.

vaḷī te jīvo paraspar āchāryapaṇun paṇ kare chhe. eṭale ke bījāne kahī te pramāṇe aṅgīkār karāve chhe. āchāryapaṇun kare chhe eṭale ekabījāne samajāve chhe, shikhāmaṇ āpe chhe ke āpaṇe ām karavun joīe, tem karavun joīe, chhokarānne bhaṇāvavān joīe, moṭān karavā joīe, paraṇāvavān joīe. vyavahāramān to badhun karavun joīe ne? dharma to vr̥uddhāvasthāmān karashun hamaṇān to āpaṇī pharaj bajāvavī joīe, ītyādi paraspar āchāryapaṇun kare chhe. āvā jīvalokane mithyātvarūpī bhramaṇā thaī rahī chhe. jem vaṇṭoḷiyāmān taṇakhalun ūḍīne kyān jaī paḍashe tenī khabar nathī tem ā sansāramān rakhaḍatā jīvo marīne kāgaḍe, kūtare,.. . kyān chālyā jashe? are! chorāshīnā avatār karī-karīne jīvo duḥkhī duḥkhī thaī rahyā chhe, duḥkhamān pīlāī rahyā chhe.

andar ānandano nāth pote chhalochhal sukhathī bharelo chhe tenī sāme najar koī divas karī nahīn. ānandanā nidhān prabhu paramātmānī sāme najar na karatān īchchhā ane īchchhānun bhogavavun em kāmabhoganī kathā anantavār sāmbhaḷī, parichayamān līdhī ane anubhavamān paṇ līdhī. tethī ā kāmabhog bandhanī kathā saune sulabh chhe eṭale ke saune sahelāīthī prāpta thāy tevī chhe.

kāmabhoganī kathā kahetān viṣhayo sambandhī rāganī ane rāganā bhogavavānī kathā anantavār sāmbhaḷī chhe. viṣhayabhog levo te ekalo kāmabhog nathī. jīv strīnā sharīrane bhogavato nathī. sharīr to hāḍ, māns, chāmaḍān chhe. e to ajīv chhe, jaḍ chhe. ene te īṣhṭa gaṇīne rāg kare chhe. te rāgane anubhave chhe, bhogave chhe, sharīrane nahīn. em mesub, pāk vagere

PDF/HTML Page 82 of 4199
single page version

jīv khāto (bhogavato) nathī, e kriyā to jaḍanī chhe. e upar lakṣha jāy eṭale rāgane bhogave chhe. jaḍane shun bhogave? ātmā to arūpī chhe, rūpīne te kaī rīte bhogave? are! koī divas sāmbhaḷ‌yun nathī. jem kūtaro sūkun hāḍakun chāve ne dāḍhamān lohī nīkaḷe. tyān ene em thāy ke hāḍakāmānthī lohī āve chhe. tem agnānī deh, vāṇī, lāḍun, dāḷ, bhāt khāy tyān enā rāgano svād jaṇāy chhe, paṇ te em māne ke deh, vāṇī ādimānthī svād āve chhe. ene khabar nathī ke shun bhogavāy chhe. āndhaḷe āndhaḷo hālyo jāy chhe. eṇe kadī ātmānī vāt sāmbhaḷī ja nathī.

are! ā sāmbhaḷavānī je īchchhā chhe e paṇ viṣhay chhe. tyān enī prītimān rokāī jāy chhe e paṇ viṣhay chhe. bhāī! ūṇḍī vāt chhe. ā to adhyātmanī kathā chhe. bāpu! jīvanī bhūl shun chhe ane e kem thāy chhe e batāve chhe. ekendriyathī māṇḍīne pañchendriy sudhīnā jīvo-devo, sheṭhiyā, karoḍapatio, je badhā dhūḷanā (sampattinā) dhaṇī kahevāy chhe te badhāe rāganī vāto sāmbhaḷī chhe ane rāgane bhogavī rahyā chhe. tethī te to e saune sulabh chhe. parantu rāgathī bhinna sahaj shuddha ātmānun ekapaṇun sulabh nathī.

nirmaḷ bhedagnānarūp prakāshathī spaṣhṭa bhinna dekhavāmān āve chhe evun ā bhinna ātmānun ekapaṇun ja sulabh nathī. juo, rāgathī bhinna ane paralakṣhī gnānathī paṇ bhinna ane potāthī abhinna evā ātmānun ekapaṇun, nirmaḷ bhedagnānarūp prakāshathī spaṣhṭa bhinna dekhavāmān āve chhe. jīve paralakṣhī gnān paṇ anant vār karyun chhe. agiyār aṅg ane navapūrvanun gnān chhe e paṇ paralakṣhī gnān chhe, enāthī ātmānun ekapaṇun bhinna dekhātun nathī. rāg ane paranun lakṣha chhoḍī svadravyanā dhyey ane lakṣhe je bhedagnān thāy e bhedagnānathī ātmānun ekapaṇun dekhavāmān āve chhe. jem prakāshamān ja chīj spaṣhṭa dekhāy tem bhedagnānaprakāshamān ja ātmavastu spaṣhṭapaṇe bhinna dekhāy chhe. nirmaḷ bhedagnānaprakāsh vaḍe ātmānun ekapaṇun spaṣhṭa dekhavun e mudanī vāt chhe, bhāī! bākī dayā pāḷo, bhakti karo, vrat karo ītyādi badhān thothān chhe.

aho! mātra ā bhinna ātmānun ekapaṇun svabhāvathī ja sadā pragaṭapaṇe antaraṅgamān prakāshamān chhe, te bhedagnānaprakāshathī dekhāy chhe. ānandano nāth chaitanyachamatkār prabhu andaramān prakāshamān chhe tene bhedagnānaprakāshathī jovā kadī darakār karī nathī. āvun andaramān chakachakāṭ karatī ātmavastunun ekapaṇun kaṣhāyachakra sāthe ekarūp jevuun karavāmān āvatun hovāthī atyant tirobhāv pāmyun chhe, ḍhaṅkāī gayun chhe. dayā. dān, bhakti ādi shubh vikalpo ane hinsādi ashubh vikalpomān ekarūp thatān (mānatān) bhagavān ātmānun ekapaṇun ḍhaṅkāī gayun chhe.

PDF/HTML Page 83 of 4199
single page version

ahāhā! bhedagnānaprakāshathī spaṣhṭa dekhavāmān āve chhe evī antaraṅgamān chakachakāṭ karatī gnānarūpī prakāshanī mūrti asaṅkhya prakāranā shubhāshubh vikalpo sāthe ekarūp jevī mānavāmān āvatān ḍhaṅkāī gaī chhe, rāganī ekatvabuddhi āḍe e najaramān āvatī nathī.

rāganā vikalpo ane paralakṣhī gnān e ja jāṇe mārī chīj chhe evī mānyatāne āḍe gnāyak prakāshamān chaitanyajyoti ḍhaṅkāī gaī chhe. potāmān anātmagnapaṇun hovāthī arthāt potāne ātmānā gnānano abhāv hovāthī andar prakāshamān chaitanyachamatkār vastu paḍī chhe tene kadīy jāṇī ke anubhavī nathī. pote ātmānun ekapaṇun nahīn jāṇato hovāthī tathā ātmāne jāṇanārā santo-gnānīonī saṅgati-sevā nahīn karī hovāthī bhinna ātmānun ekapaṇun kadī sāmbhaḷ‌yun nathī, parichayamān āvyun nathī ane tethī anubhavamān paṇ āvyun nathī. ātmagna santoe rāgathī ane paralakṣhī gnānathī bhinna ātmānun ekapaṇun kahyun, paṇ te eṇe mānyun nahīn tethī temanī saṅgati-sevā karī nahīn em kahyun chhe. gurue jevo ātmā kahyo tevo mānyo nahīn, parantu bāhya pravr̥uttimān jīv rokāī gayo. dayā, dān, vrat, tap, bhakti ītyādinā shubharāgamān dharma mānīne rokāī gayo.

bhāī! loko māne chhe tenāthī mārga tadna judo chhe. samyagdarshan ane teno viṣhay jenāthī janma-maraṇano ant āve e vāt tadna judī chhe. digambar santoe ane kevaḷīoe te kahī chhe, teṇe sāmbhaḷī paṇ chhe, parantu mānī nathī tethī saṅgati- sevā karyān nahīn em kahe chhe. sāmbhaḷavā to maḷ‌yun chhe kemake samosaraṇamān anant vār gayo chhe. samosaraṇamān eṭale traṇalokanā nāth devādhidev arihant paramātmānī dharmasabhāmān, jyān īndro ane ekāvatārī puruṣho, vāgh ane sinh ādi beṭhā hoy chhe tyān anant vār gayo chhe. paṇ kevaḷī āgaḷ rahī gayo koro, kemake kevaḷī bhagavāne jevo shuddhātmā bhinna batāvyo tevo mānyo nahīn. bhagavānanī divyadhvanino sār je shuddhātmā te abhiprāyamān līdho nahīn. mātra dravyakriyāno abhiprāy pakaḍī dravyasanyam pāḷavāmān magna thayo. evo dravyasanyam pāḷī anantavār navamī graiveyakano dev thayo. chha-ḍhāḷāmān āve chhe ne keḥ-

dravyasanyam pāḷavāno bhāv to shubhabhāv hato, tethī svargano r̥uddhidhārī dev thayo paṇ tyānthī pāchho paṭakāyo. bāhya sanyam bhale pāḷ‌yo, paṇ ātmagnān vinā jarāpaṇ sukh pāmyo nahīn, bhavabhramaṇathī chhūṭayo nahīn.

PDF/HTML Page 84 of 4199
single page version

ā lokamān sarva mithyādraṣhṭi jīvo-ekendriyathī māṇḍīne pañchendriy sudhīnā jīvosansārarūpī chakra par chaḍhī pāñch parāvartanarūp bhramaṇ kare chhe. anādithī puṇya- pāparūpī bhāvakarmamān bhīnsāī rahyā chhe. anant parāvartanamān ā sharīrādinā pudgalo anekavār sanyogamān āvī gayā chhe. darek kṣhetre anantavār janmīne marī chūkyo chhe. darek kāḷamān anant janma-maraṇ karyān chhe. evī rīte darek bhavamān anantavār paribhramaṇ karyun chhe. evī rīte shubhāshubh bhāv paṇ anantavār jīv karī chūkyo chhe. ā pāñch parāvartanarūp bhramaṇamān tene mohakarmanā udayarūp pishāch-bhūtaḍun dhonsare joḍe chhe. ūlaṭī mānyatārūp bhūtaḍāe tene rāganī ekatārūp sansāranā dhonsare joḍī dīdho chhe. bāyaḍīnun karavun, chhokarānun karavun, deshanun karavun, sharīranun karavun em mithyātva vaḍe, potāno chhato svabhāv nahīn jāṇavāthī, rāganā ekatvarūp dhonsare joḍāyo chhe. tethī te viṣhayonī tr̥uṣhṇānā dāhathī pīḍit thaī rahyo chhe. tr̥uṣhṇānā dāhanī baḷatarāthī baḷī rahyo chhe. ā sāmbhaḷavun, jovun, sūṅghavun, chākhavun, sparshavun evā pañchendriyonā viṣhayonī tr̥uṣhṇārūp agnithī andar baḷī rahyo chhe. te dāhano īlāj īndriyonā viṣhayo-rūp ādi viṣhayo- chhe em jāṇī potānā upayogane te taraph joḍe chhe. te pañchendriyonā viṣhayone ghero ghāle chhe. te viṣhayone jāṇavā ane bhogavavāmān magna bane chhe. tathā paraspar upadesh paṇ viṣhayono ja kare chhe. āpaṇe ā karavun joīe, ām karyā vinā kāī chāle? āpaṇe haju sansārī chhīe. em ekabījā paraspar rāgano ja upadesh kare chhe. parantu koi antarasvabhāvamān javānī vāt karatun nathī. viṣhayabhoganī ane rāganī kathā mānhomānhe agnānī jīvo kare chhe. ek jīv kahe ane bījo sāmbhaḷī kahe ke -‘hā barābar chhe.’ ām viṣhayonī īchchhā ane viṣhayone bhogavavun evī kām ane bhoganī kathā to jīvoe anantavār sāmbhaḷī chhe, parichayamān līdhī chhe ane anubhavī chhe tethī sulabh chhe.

paṇ paradravyothī bhinna ek chaitanyachamatkārasvarūp potānā ātmānun gnān kadī thayun nathī. chaitanyachamatkār vastu pote ātmā chhe enun gnān pote anantakāḷamān karyun nathī; ane jemane e gnān thayun hatun evā puruṣhonī sevā kadī karī nathī. eṭale ke santoe kahyun te sāmbhaḷ‌yun paṇ andaramān mānyun nathī. mānyun nahīn tethī kharekhar sāmbhaḷ‌yun ja nathī. ā rīte nij paramātmasvarūp ātmānī kathā na kadī sāmbhaḷī, na parichay karyo ke na teno anubhav karyāe. tethī chaitanyachamatkārasvarūp bhagavān ātmānī prāpti sulabh nathī. rājapāṭ ane devapad evun to anantavār maḷ‌yun, parantu nij shuddhātmānī prāpti thavī sulabh nathī arthāt durlabh chhe.

PDF/HTML Page 85 of 4199
single page version

अत एवैतदुपदर्श्यते–

have āchārya kahe chhe ke, tethī ja jīvone te bhinna ātmānun ekatva ame darshāvīe chhīeḥ-

gāthārthaḥ– [तम्] te [एकत्वविभक्तं] ekatvavibhakta ātmāne [अहं] hun [आत्मनः] ātmānā [स्वविभवेन] nij vaibhav vaḍe [दर्शये] dekhāḍun chhun; [यदि] jo hun [दर्शयेयं] dekhāḍun to [प्रमाणं] pramāṇ (svīkār) karavun ane [स्खलेयं] jo koī ṭhekāṇe chūkī jāun to [छलं] chhaḷ [न] na [गृहीतव्यम्] grahaṇ karavun.

ṭīkāḥ– āchārya kahe chhe ke je kāī mārā ātmāno nijavaibhav chhe te sarvathī hun ā ekatva-vibhakta ātmāne darshāvīsh evo men vyavasāy (udyam, nirṇay) karyo chhe. kevo chhe mārā ātmāno nijavibhav? ā lokamān pragaṭ samasta vastuono prakāsh karanār ane ‘स्यात्’ padanī mudrāvāḷo je shabdabrahma-arhantanā paramāgam-tenī upāsanāthī jeno janma chhe. (‘स्यात्’ no artha ‘kathañchit’ chhe eṭale ke ‘koī prakārathī kahevun’. paramāgamane shabdabrahma kahyān tenun kāraṇaḥ arhantanā paramāgamamān sāmānya dharmo- vachanagochar sarva dharmo-nān nām āve chhe; ane vachanathī agochar je koī visheṣh dharmo chhe temanun

PDF/HTML Page 86 of 4199
single page version

anumān karāvavāmān āve chhe; e rīte te sarva vastuonā prakāshak chhe māṭe sarvavyāpī kahevāmān āve chhe, ane tethī temane shabdabrahma kahe chhe.) vaḷī te nijavibhav kevo chhe? samasta je vipakṣha-anyavādīothī grahaṇ karavāmān āvel sarvathā ekāntarūp nayapakṣha- temanā nirākaraṇamān samartha je atinistuṣh nirbādh yukti tenā avalambanathī jeno janma chhe. vaḷī te kevo chhe? nirmaḷavignānaghan je ātmā temān antarnimagna paramaguru- sarvagnadev ane aparaguru-gaṇadharādikathī māṇḍīne amārā guru paryant, temanāthī prasādarūpe apāyel je shuddhātmatattvano anugrahapūrvak upadesh, tenāthī jeno janma chhe. vaḷī te kevo chhe? nirantar jharato-āsvādamān āvato, sundar je ānand tenī chhāpavāḷun je prachurasamvedanasvarūp svasamvedan, tenāthī jeno janma chhe. em je je prakāre mārā gnānano vibhav chhe te samasta vibhavathī darshāvun chhun. jo darshāvun to svayamev (pote ja) potānā anubhav-pratyakṣhathī parīkṣhā karī pramāṇ karavun; jo kyāy akṣhar, mātrā, alaṅkār, yukti ādi prakaraṇomān chūkī jāun to chhal (doṣh) grahaṇ karavāmān sāvadhān na thavun. shāstrasamudranān prakaraṇ bahu chhe māṭe ahīn svasamvedanarūp artha pradhān chhe; tethī arthanī parīkṣhā karavī.

bhāvārthaḥ– āchārya āgamanun sevan, yuktinun avalamban, parāpar guruno upadesh ane svasamvedan-e chār prakāre utpanna thayel potānā gnānanā vibhavathī ekatva-vibhakta shuddha ātmānun svarūp dekhāḍe chhe. tene sāmbhaḷanārā he shrotāo! potānā svasamvedan-pratyakṣhathī pramāṇ karo; kyāy koī prakaraṇamān bhūlun to eṭalo doṣh grahaṇ na karavo em kahyun chhe. ahīn potāno anubhav pradhān chhe; tenāthī shuddha svarūpano nishchay karo-em kahevāno āshay chhe.

have āchārya kahe chhe ke tethī ja jīvone te bhinna ātmānun ekatva ame darshāvīe chhīe.

pravachan nambar 12–14, tārīkh 11–12–7p thī 13–12–7p

te ekatvavibhakta ātmāne hun ātmānā nijavaibhav vaḍe dekhāḍun chhun; jo hun dekhāḍun to pramāṇ karavun ane jo koī ṭhekāṇe chūkī jāun to chhaḷ na grahaṇ karavun.

bhagavān kundakundāchāryadev kahe chhe ke parathī bhinna ane svathī ekatvarūp evā ānandamūrti bhagavān ātmāne nijavaibhav vaḍe dekhāḍun chhun. jo hun dekhāḍun arthāt dekhāḍavāmān āve to svānubhavathī parīkṣhā karīne pramāṇ karavun. mātra upar-uparathī hā pāḍaje em kahyun nathī, paṇ svasamvedanagnān dvārā pratyakṣha anubhav karī pramāṇ karaje em kahyun chhe. ā ātmā

PDF/HTML Page 87 of 4199
single page version

pūrṇānandano nāth svabhāvathī ekatvapaṇe chhe, rāgathī vibhakta chhe. tene tun svasamvedanagnānanī paryāy dvārā jāṇ. ‘स्वसंवेदनज्ञानेन परीक्ष्य’ em kahyun eno artha e chhe ke je dravyasvabhāv chhe tene svasamvedanagnānathī anubhav karī parīkṣhā vaḍe pramāṇ karaje, ame kahīe chhīe eṭalāmātrathī nahīn.

ā to trilokanāth sarvagnadevano panth chhe. so īndronā pūjnīy vītarāg sarvagnadevanī divyadhvanimān ā ekatvavibhakta ātmānun svarūp āvyun hatun. e ame pratyakṣha anubhavīne kahīe chhīe. amārā ātmāmān (paryāyamān) eno sākṣhātkār thayo chhe. ātmā āvo ja chhe em ame jāṇyun chhe. bhagavāne kahyun chhe māṭe kahīe chhīe em nahīn, paṇ svasamvedan-anubhavathī ātmāne ame jāṇyo chhe. e ame tane batāvīe chhīe, māṭe tun anubhav karīne pramāṇ karaje, svīkār karaje.

pūrṇānandano nāth abhed vastu chhe. eno svīkār te paryāy chhe. paryāy teno svīkār kare chhe ke ā nij paramātmā chhe. samayasār gāthā 320mān (āchārya jayasenanī ṭīkāmān) āve chhe ke paryāy em jāṇe chhe ke- ‘sakaḷanirāvaraṇ akhaṇḍ ek pratyakṣhapratibhāsamay avinashvar shuddha pāriṇāmikaparamabhāvalakṣhaṇ nij paramātmadravya te ja hun chhun.’ ām vastuno yathārtha svīkār tenā svasamvedanagnān vaḍe ja thāy chhe.

vaḷī kahe chhe ke jo koī ṭhekāṇe chūkī jāun to chhaḷ na grahaṇ karavun. anubhavamān to chūk nathī. paṇ bhāṣhāmān, chhandamān ke vyākaraṇamān kyāṅk ochhun-vattun āvī jāy to छलं ण घेत्तव्वं– chhaḷ grahaṇ na karīsh. ame je kahevā māgīe chhīe te bhāvane dhyānamān rākhī barābar pakaḍaje, shabdane na pakaḍīsh. vastuno nirṇay karavāmān svasamvedan pradhān chhe, tethī bhagavān pūrṇānandano nāth svasamvedanamān āve e rīte tun pramāṇ karaje.

āchārya kahe chhe ke je kāī mārā ātmāno nijavaibhav chhe te sarvathī huun ā ekatvavibhakta ātmāne darshāvīsh. ā bairān-chhokarān, paisā-makān, dhan-dolat e ātmāno vaibhav nathī. andar puṇya-pāpanā vikārī bhāv thāy e paṇ ātmāno vaibhav nathī. trikāḷ dhruv gnāyakanā avalambane mārī nirmaḷ paryāyamān mane je vītarāgatā pragaṭ thaī chhe e māro nijavaibhav chhe. te mārā anubhavanā sarva vaibhavathī hun ā svabhāvathī ekatva ane vibhāvathī vibhakta evo bhagavān ātmā darshāvīsh evo men vyavasāy karyo chhe, udyam karyo chhe, nishchay karyo chhe.

PDF/HTML Page 88 of 4199
single page version

ahīn maṅgalācharaṇamān pratham tīrthaṅkaradev, bījā gaṇadharadev ane tarat ja trījā sthāne shrī kundakundāchāryadev chhe. teo kahe chhe ke mane mārā ātmāno nijavaibhav pragaṭayo chhe. e sarva vaibhav vaḍe men svathī ekatva ane parathī bhinna ātmāne batāvavāno nishchay karyo chhe.

kevo chhe mārā ātmāno nijavaibhav? ā lokamān pragaṭ samasta vastuono prakāsh karanār ane ‘स्यात्’ padanī mudrāvāḷo je shabdabrahma-arhantanān paramāgam-tenī upāsanāthī jeno janma chhe. sharūāt karatān potāne je nijavaibhav pragaṭayo temān nimitta koṇ hatun e kahe chhe. trilokanāth sarvagnadev arhant paramātmāe omdhvani- divyadhvani dvārā je upadesh karyo te anusār paramāgamanī rachanā thaī. te paramāgamanī upāsanāthī-sevā karavāthī mane ātma-vaibhav pragaṭ thayo chhe. bhagavānanī vāṇīne shabdabrahma kahe chhe kemake brahmasvarūp je pūrṇānandano nāth ātmā tene batāvanāro chhe. vaḷī te ‘स्यात्’ padanī mudrāvāḷo chhe ane lokamān pragaṭ samasta vastuono prakāsh karanār chhe. paramāgamane shabdabrahma kahyān tenun kāraṇaḥ arhantanā paramāgamamān sāmānya dharmo-vachanagochar sarva dharmonān nām āve chhe. astitva, vastutva, gnān, darshan, ānand ītyādi dharmonān nām āve chhe. ane vachanathī agochar je koī visheṣhadharmo chhe temanun anumān karāvavāmān āve chhe. e rīte te sarva vastuonā svarūpanā prakāshak chhe māṭe sarvavyāpī kahevāmān āve chhe, ane tethī bhagavānanān paramāgamane shabdabrahma kahevāmān āve chhe.

syāt padanī mudrāvāḷo shabdabrahma chhe. syāt eṭale kathañchit-eṭale ke koī apekṣhāthī kahevun te. bhagavānanī vāṇī anekānt vastunun koī apekṣhāthī kathan kare chhe. tene syāt-padanī mudrā kahevāy chhe. bhagavān sarvane jāṇe māṭe te sarvavyāpī kahevāy chhe. ane vāṇī sarva tattvane kahenārī chhe tethī tene shabdabrahma kahevāmān āve chhe. āchārya kahe chhe mane je nijavaibhav pragaṭ thayo emān ā shabdabrahmarūpī paramāgam nimitta chhe. eṭale ke agnānī anyavādīonī vāṇī emān nimitta hoī shake nahī.

vaḷī te nijavaibhav kevo chhe? samasta je vipakṣha-anyavādīothī grahaṇ karavāmān āvel sarvathā ekāntarūp nayapakṣha-temanā nirākaraṇamān samartha je ati nistuṣh nirbādh yukti tenā avalambanathī jeno janma chhe.

PDF/HTML Page 89 of 4199
single page version

sarvathā ekāntarūp je nayapakṣha tenā nirākaraṇamān samartha je ati nistuṣh nirbādh yukti-eṭale ke photarān vinānī mālavāḷī je puṣhṭa ane saphaḷ yukti tenā avalambanathī mane nijavaibhav pragaṭ thayo chhe. samyak yukti vaḍe ekāntapakṣhanun khaṇḍan karī tenun nirākaraṇ karī nākhyun chhe. tathā sarvagnadevanī vāṇīmān je vītarāgamārga kahyo chhe te ame grahaṇ karī līdho chhe.

kundakundāchāryanā samayathī so varṣha pahelān shvetāmbaramat nīkaḷī chūkelo. digambar sanātan matamānthī judā paḍī navo shvetāmbaramat sharū karelo. hamaṇān keṭalāk samanvayanī vāto kare chhe, paṇ samanvay konī sāthe karavo? bhāī! amāre koī sāthe ver-virodh nathī. sau bhagavān ātmā chhe. amane to सत्त्वेषु मैत्री chhe, paṇ paryāyamān je bhūl chhe te barābar jāṇavī joīe. nirbādh yuktinā avalambanathī ame ekāntavādī anyamatanun nirākaraṇ karī nākhyun chhe. eṭale ke ekāntavād te satyamārga nathī, kalpit chhe em nakkī karī ame yathārtha anekāntarūp vītarāgamārgane dhāraṇ karyo chhe. ā rīte amane nijavaibhav pragaṭ thayo chhe.

vaḷī te kevo chhe? nirmaḷ vignānaghan je ātmā temān antarnimagna paramaguru sarvagnadev ane aparaguru-gaṇadharādikathī māṇḍī amārā guru paryant, -temanāthī prasādarūpe apāyel je shuddhātmatattvano anugrahapūrvak upadesh tathā pūrvāchāryo anusār je upadesh, tenāthī jeno janma chhe.

sarvagnadev vignānaghan dhruv je ātmā temān antarnimagna chhe. bhagavān gaṇadharadev tathā amārā guru paṇ potānā vignānaghan dhruv ātmāmān antarnimagna hatā. chaitanyaprakāshanā nūranun pūr evo je bhagavān ātmā temān antarnimagna evā dev ane gurue prasādarūpe shuddhātmatattvano anugrahapūrvak je upadesh āpyo enāthī ā amārā nijavaibhavano janma thayo chhe.

ahāhā...! shun ṭīkā chhe! sarvagnathī māṇḍī amārā guru paryant saghaḷā shuddha vignānaghanasvarūp ātmāmān antarnimagna eṭale visheṣh nimagna hatā. amane enun gnān thayun chhe, ane enun bhān varte chhe. bījāne samyagdarshan thāy tenī khabar na paḍe em koī kahe chhe e vāt barābar nathī. vignānaghan ātmāmān amārā guru antarnimagna hatā em kundakundāchāryadev ahīn jagat samakṣha jāher kare chhe. kahe chhe. amane yathārtha nimittanun barābar gnān thayun chhe. te ātmagnānī gurunā prasādarūp upadeshanā nimitte amārā nijavaibhavano janma thayo chhe.

PDF/HTML Page 90 of 4199
single page version

bhagavān shrī kundakundāchāryadev bharatakṣhetramān be hajār varṣha pūrva thaī gayā. teo sadehe mahāvidehamān sīmandhar bhagavānanā samosaraṇamān gayā hatā. mahāvidehamān sīmandharanāth arihantapade virāje chhe. temano pāñchaso dhanuṣhyano deh ane kroḍapūrvanun āyuṣhya chhe. tyān bhagavānanī vāṇī hammeshā chhūṭe chhe. tyān san. 49mān kundakundāchārya sākṣhāt gayā hatā, āṭh divas rahyā hatā. tyān bhagavānanī vāṇī sāmbhaḷīne bharatamān padhāryā. ahīn āvīne ā shāstro banāvyān. temān samayasāranī rachanā karatān teo kahe chhe ke hun ekatvavibhakta ātmā batāvīsh. parathī pr̥uthak ane svathī ekatva evo bhagavān ātmā mārā nijavaibhavathī batāvīsh.

andar ātmā sat chidānand prabhu siddha samān birāje chhe. samayasār nāṭakamān āve chheḥ-

ātmā chaitanyarūp ānandaghan chhe. ātmā sharīr, man, vāṇīthī to bhinna chhe, paṇ paryāyamān dayā, dān, bhakti ādinā vikalpa ūṭhe chhe enāthī paṇ bhinna chhe ane potānā svabhāvathī abhinna chhe. evā ātmāmān antarnimagna thatān je anubhav pragaṭ thāy te samyagdarshanādi dharma chhe. āchāryadev kahe chhe ke parathī bhinna ātmāno mane anubhav thayo chhe. ānandano mane svād āvyo chhe. ātmā anākuḷ shānt ānandarasano piṇḍ temān nimagna thatān mane atīndriy ānandanun samvedan thayun chhe. āvā mārā nijavaibhavathī hun ekatvavibhakta ātmā batāvun chhun. te tun rāgathī pr̥uthak thaī potānā ānandaghanasvarūpano anubhav karīne pramāṇ karaje. to dharma thashe. samajāṇun kāī?

are! anantakāḷathī chorāsīnā avatār karatān karatān navamī graiveyakanā bhav paṇ anant karyā. anantavār nagna digambar muni thayo. bār bār mahinānā upavās ādi kriyākāṇḍ karīne navamī graiveyak gayo. parantu antar anubhavapūrvak vastutattvane pramāṇ karyun nahīn. rāganī kriyāthī mārī chīj bhinna chhe evun bhān karyun nahīn. tethī ānandano svād āvyo nahīn. bhavachakra ūbhun ja rahyun.

savāramān prashna ūṭhayo hato kee bāramā guṇasthān sudhī ashuddhanay chhe. to ashuddhanayanā sthānamān shuddhopayogarūp dharma kyāthī āvyo? shuddhanayanī pūrṇatā kevaḷagnān thatān thāy chhe. ā sambandhamān shrī pravachanasāramānnī gāthā 18 nī jayasen āchāryanī ṭīkāmān traṇ bolathī khulāso āve chhe.

PDF/HTML Page 91 of 4199
single page version

1. ‘शुद्धात्म अवलंबनत्वात्।’ trikāḷī gnāyakasvarūp je dhruv tenā avalambanathī shuddhopayogarūp dharma paryāyamān pragaṭ thāy chhe.

2. ‘शुद्ध ध्येयत्वात्’ ashuddhanay bhale bāramā guṇasthān sudhī ho, pūrṇa shuddhatā bhale hajī na ho, paṇ jyān pūrṇānand shuddhane dhyey banāvī paryāy pragaṭī tyān shuddhopayogarūp dharma hoy chhe.

3. ‘शुद्ध साधकत्वात्।’ shuddha upayog je trikāḷ chhe- tene sādhan karatān paryāyamān shuddhopayogarūp dharma pragaṭ thāy chhe. bāramā guṇasthānathī nīche ashuddhanayanun sthān chhe topaṇ shuddha nun ālamban, shuddhanun dhyey, ane shuddhanun sādhakapaṇun hovāthī shuddhopayogarūp vītarāgī paryāy pragaṭ thāy chhe-arthāt tyān hoy chhe. samyagdarshan- gnān-chāritra e vītarāgī paryāy chhe ane e ja dharma chhe. vītarāgī paryāyanun nām jainadharma chhe dharma koī vāḍo ke sampradāy nathī. vastunun svarūp ja āvun chhe. are! anantakāḷamān samyagdarshan ane enun dhyey shun te lakṣhamān līdhun nathī.

āchārya dev kahe chhe shuddha chaitanyaghan ā māne draṣhṭimān laī tene dhyey ane sādhan banāvatān amane shuddhopayogarūp dharma thayo chhe. paryāyamān nirākuḷ shānti ane ānand je pragaṭayān chhe te amāro nijavaibhav chhe. evā mārā nijavaibhavathī hun ātmā batāvun chhun te tun anubhav karīne pramāṇ karaje.

vaḷī te kevo chhe? to kahe chhe-nirantar-jharato- āsvādamān āvato, sundar je ānand tenī chhāpavāḷun je prachurasamvedanasvarūp svasamvedan, tenāthī jeno janma chhe. āchārya kahe chhe-ahā! ātmā anākuḷ ānandarasathī bharelo chhe. temān ekāgra thatān sundar ānandano svād āve chhe. jem ḍuṅgaramānthī pāṇī jhare tem ātmāmān ekāgra thatān atīndriy ānand jhare chhe. ābāl-gopāḷ sarvamān andar pūrṇānandano nāth bhagavān ātmā birāje chhe. tenī draṣhṭi karatān paryāyamān ānand jhare chhe. tenun nām dharma chhe.

agnānī jīvo mosambī vagereno svād laīe chhīe em kahe chhe ne? e svād to jaḍ chhe. jaḍano svād to ātmāmān āvato ja nathī, paṇ tenā upar lakṣha karīne rāgano svād le chhe. e adharmano svād chhe. agnānī shabda, ras, gandh, varṇa, sparshanun lakṣha karīne viṣhayane hun bhogavun chhun em māne chhe, paṇ e parane bhogavato ja nathī. te kāḷe rāgane utpanna kare chhe ane rāgane bhogave chhe. viṣhayono ānand to rāgarūp chhe ane rāgano anubhav te jherano anubhav chhe kundakundāchārya mokṣha adhikāramān (gāthā 306)

PDF/HTML Page 92 of 4199
single page version

shubharāgane viṣhakumbh eṭale ke jherano ghaḍo kahyo chhe. ashubhathī bachavā shubharāg āve kharo, paṇ e sarva hey chhe.

aho! devādhidev jinendradevanī vāṇī jhīlīne bhagavānanā āḍatiyā thaīne kundakundāchārya jāher kare chhe ke bhagavānano māl ā chhe. amane je dharma ke chāritra pragaṭayun te shun chīj chhe? kahe chhe ke nirantar jharato-āsvādamān āvato evo sundar je ānand tenī chhāpavāḷun prachurasamvedanasvarūp je samvedan te amāro nijavaibhav eṭale ke chāritra chhe. aho! dharmanī mudrā shun? to jem chalaṇī noṭ par mudrā mukhya chhe tem sundar ānand-atīndriy ānand e dharmanī mudrā chhe ane e mukhya chhe. aho! atīndriy ānandamān jhūlatān digambar santoe kahelo vītarāgamārga apūrva chhe. temanān rachelān ā shāstro te paramāgam chhe.

samyagdarshanamān rāgathī bhinna ane svabhāvathī abhinna evā ekatvavibhakta ātmānī draṣhṭi hoy chhe. tyān paṇ atīndriy ānandano svād alpa pramāṇamān hoy chhe. chothā guṇasthānamān sundar ānandano svād alpa āve chhe to pāñchamā guṇasthānavartī shrāvakane te visheṣh āve chhe. tenā karatān munione to prachur svasamvedan hoy chhe eṭale prachur ānand hoy chhe. āchārya kahe chhe āvā prachur ānandanī mudrāvāḷun je chāritra-dharma te vaḍe amārā nijavaibhavano janma chhe.

em je je prakāre mārā gnānane vibhav chhe te samasta vibhavathī darshāvun chhun. jo darshāvun to svayamev potānā anubhav-pratyakṣhathī parīkṣhā karī pramāṇ karavun. āchāryadev jignāsu shrotāne kahe chhe ke puṇya-pāpanā bhāvothī bhinna ane potānā svarūpachaitanyathī abhinna evā ekatvavibhakta ātmāne hun sarva vaibhavathī batāvun chhun te tun pratyakṣha anubhav karīne pramāṇ karaje. ame kahīe chhīe māṭe nahīn, paṇ antaramān je ‘shuddha, buddha, chaitanyaghan, svayañjyoti, sukhadhām’ evo ātmā birāje chhe teno svānubhav pratyakṣhathī nishchay karaje, tethī tane sukh thashe, mokṣha thashe. samayasār nāṭakamān kahyun ne-

amāro vaibhav to amārī pāse rahyo. tethī tun rāgādithī bhinna paḍī svayam pote ja shānti ane ānandanun pratyakṣha vedan karī pramāṇ karaje. tethī tane dharma thashe. āṭh varṣhanī bālikā paṇ antaramān bhān karī āvo anubhav karī shake chhe.

PDF/HTML Page 93 of 4199
single page version

dharma e to ātma-anubhavanī chīj chhe, bhāī! koī jīv prabhāvanāmān karoḍo rūpiyā kharche, lākhonān mandiro bandhāve māṭe tene dharma thaī jāy em nathī. te kāḷe rāg mand kare to shubhabhāv thatān puṇyabandh thāy, paṇ dharma na thāy. mandir banavānī kriyā to paramāṇuthī bane chhe, te ātmā karī shakato nathī. hā, ātmā ā karī shake ke -puṇya-pāpathī bhinna paḍī antar anubhav vaḍe anākuḷ shānti ane ānand utpanna karī shake, ane e ja nishchayadharma chhe. vyavahār karatān karatān nishchay thashe e vāt paṇ jūṭhṭhī chhe. are! āvun sāmbhaḷavā paṇ na maḷe te andar anubhav kyāre kare? dharma bahu durlabh chīj chhe, bhāī! kriyākāṇḍ to anantavār karyā tethī e to sulabh chhe, paṇ rāgathī bhinna paḍī chaitanyamūrti ānandasvarūpamān ārūḍh thavun mahā durlabh chhe.

have kahe chhe- jo kyāyaakṣhar, mātrā, alaṅkār, yukti ādi prakaraṇomān chūkī jāun to chhal (doṣh) grahaṇ karavāmān sāvadhān na thavun. shāstrasamūdranān prakaraṇ bahu chhe māṭe ahīn svasamvedanarūp artha pradhān chhe; tethī arthanī parīkṣhā karavī.

ame to svānubhavanī vāt batāvīe chhīe. temān koī vyākaraṇanā shabdādimān bhūl thaī jāy ane tun vyākaraṇano niṣhṇāt ho, ane tārā lakṣhamān āvī jāy ke ā bhūl chhe to tun tyān rokāīsh nahīn. shāstranā bahirlakṣhī gnān ane paṇḍitāī sāthe anubhavane kāī sambandh nathī. shāstranī paṇḍitāī judī chīj chhe ane svasamvedanagnān judī chīj chhe. ā bhūl chhe, bhūl chhe em paṇḍitāīnā garvathī aṭakī jaīsh to tārun būrun thashe. ahīn to bhagavān ātmā anādikāḷathī je puṇya-pāpanun ja vedan kare chhe te mithyātvabhāv chhe tenā sthāne svasamvedan karī svarūpano anubhav karavo tenī mukhyatā ane pradhānatā chhe. banārasīdāse samayasār nāṭakamān kahyun chhe-

ahā! vastu ātmā je atīndriy ānandano nāth chhe teno vichār karī dhyāvatān man anek vikalponā kolāhalathī vishrām pāme, shānt thaī jāy ane tyāre atīndriy ānandanā rasano svād āve tene ātma-anubhav kahe chhe, te samyagdarshan chhe, dharma chhe. āvā anubhavathī vastuno nishchay karavānī pradhānatā chhe, shāstranā bahirlakṣhī gnānanun ahīn kām nathī.

aho! āchārya amr̥utachandre ṭīkāmān amr̥ut relāvyān chhe. āvī anubhav-amr̥utanī adbhut vāt sāmbhaḷe nahīn, svādhyāy kare nahīn, ane dharma thashe em mānī bāhya

PDF/HTML Page 94 of 4199
single page version

kriyākāṇḍano vyavahār kare, paṇ tethī bhavabhramaṇ maṭe nahīn. bhāī! dharmano panth- anubhavano panth jagatathī kāī judo chhe.

āchāryadev kahe chhe ke ame āgamanun sevan karyun chhe. bhagavān sarvagnadevathī paramparāe chālī āvelī je jinavāṇī tenī sevā karavāthī amane gnānavibhav pragaṭ thayo chhe. bījī rīte kahīe to amane samyagdarshanādi pāmavāmān paramparā sarvagnadevanī vāṇīnun nimitta chhe. agnānīnī vāṇīnā nimittathī samyagdarshan thāy em kadīy banatun nathī. anya sampradāyanān āgam e vītarāganī vāṇī nathī. āvī vātathī koīne duḥkh thāy paṇ satya vastu ā chhe. sarvagnathī paramparā sanātan satya digambar panth chālyo āve chhe te ja satya chhe. samyagdarshanamān nirgaranth digambar gurunī ja vāṇī nimitta bane chhe. koī pratye ver-virodhanī ā vāt nathī parantu je draṣhṭi viparīt hoy tenun gnān yathārtha karavun joīe.

have kahe chhe ame yuktinun avalamban līdhun chhe. tethī vītarāgadev shun kahe chhe ane virodhī anyavādīo shun kahe chhe teno yuktinā avalambanathī nirdhār karyo chhe. satya shun chhe teno yukti dvārā ame sācho nirṇay karyo chhe.

trījī vātaḥ paramparā guruno upadesh amane maḷ‌yo chhe. sarvagnadev paramaguru ane gaṇadharādik aparaguru-temanā prasādarūp upadeshanā nimitte amāro ātmavaibhav amane pragaṭ thayo chhe.

chothī vātaḥ amane atīndriy ānandanī chhāpavāḷun prachur svasamvedan thavāthī, gnāyak je dhruvasvarūp tenā pratyakṣha anubhav dvārā gnānavibhav pragaṭ thayo chhe.

em chār prakāre utpanna thayel potānā gnānanā vaibhavathī hun ekatva-vibhakta shuddha ātmānun svarūp dekhāḍun chhun; tene he shrotāo! potānā svasamvedan pratyakṣhathī pramāṇ karajo. kyāy koī prakaraṇamān bhūlun to doṣh grahaṇ na karasho. ahīn anubhavanī pradhānatā chhe. tenā vaḍe shuddhasvarūpano nishchay karo em āshay chhe.

PDF/HTML Page 95 of 4199
single page version

कोऽसौ शुद्ध आत्मेति चित्–

have prashna ūpaje chhe ke evo shuddha ātmā koṇ chhe ke jenun svarūp jāṇavun joīe? e prashnanā uttararūp gāthāsūtra kahe chheḥ-

gāthārthaḥ– [यः तु] je [ज्ञायकः भावः] gnāyak bhāv chhe te [अप्रमत्तः अपि] apramatta paṇ [न भवति] nathī ane [न प्रमत्तः] pramatta paṇ nathī, - [एवं] e rīte [शुद्धं] ene shuddha [भणन्ति] kahe chhe; [च यः] vaḷī je [ज्ञातः] gnāyak paṇe jaṇāyo [सः तु] te to [सः एव] te ja chhe, bījo koī nathī.

ṭīkāḥ– je pote potāthī ja siddha hovāthī (koīthī utpanna thayo nahi hovāthī) anādi sattārūp chhe, kadī vināsh pāmato nahi hovāthī anant chhe, nityaudyotarūp hovāthī kṣhaṇik nathī ane spaṣhṭa prakāshamān jyoti chhe evo je gnāyak ek ‘bhāv’ chhe, te sansāranī avasthāmān anādi bandhaparyāyanī nirūpaṇatāthī (apekṣhāthī) kṣhīranīranī jem karmapudgalo sāthe ekarūp hovā chhatān, dravyanā svabhāvanī apekṣhāthī jovāmān āve to durant kaṣhāyachakranā udayanī (-kaṣhāyasamūhanā apār udayonī) vichitratānā vashe pravartatā je puṇya-pāpane utpanna karanār samasta anekarūp shubh-ashubh bhāvo temanā svabhāve

PDF/HTML Page 96 of 4199
single page version

pariṇamato nathī (gnāyak bhāvathī jaḍ bhāvarūp thato nathī) tethī pramatta paṇ nathī ane apramatta paṇ nathī; te ja samasta anyadravyonā bhāvothī bhinnapaṇe upāsavāmān āvato ‘shuddha’ kahevāy chhe.

vaḷī dāhyanā (- baḷavāyogya padārthanā) ākāre thavāthī agnine dahan kahevāy chhe topaṇ dāhyakr̥ut ashuddhatā tene nathī, tevī rīte gneyākār thavāthī te ‘bhāv’ ne gnāyakapaṇun prasiddha chhe topaṇ gneyakr̥ut ashuddhatā tene nathī; kāraṇ ke gneyākār avasthāmān gnāyakapaṇe je jaṇāyo te svarūp-prakāshananī (svarūpane jāṇavānī) avasthāmān paṇ, dīvānī jem, kartā-karmanun ananyapaṇun hovāthī gnāyak ja chhe-pote jāṇanāro māṭe pote kartā ane potāne jāṇyo māṭe pote ja karma. (jem dīpak ghaṭapaṭādine prakāshit karavānī avasthāmāy dīpak chhe ane potāne- potānī jyotirūp shikhāne-prakāshavānī avasthāmān paṇ dīpak ja chhe, anya kāī nathī; tem gnāyakanun samajavun)

bhāvārthaḥ– ashuddhapaṇun paradravyanā sanyogathī āve chhe. tyān mūḷ dravya to anya dravyarūp thatun ja nathī, mātra paradravyanā nimittathī avasthā malin thaī jāy chhe. dravya- draṣhṭithī to dravya je chhe te ja chhe ane paryāy (avasthā)-draṣhṭithī jovāmān āve to malin ja dekhāy chhe. e rīte ātmāno svabhāv gnāyakapaṇun mātra chhe, ane tenī avasthā pudgalakarmanā nimittathī rāgādirūp malin chhe te paryāy chhe. paryāyanī draṣhṭithī jovāmān āve to te malin ja dekhāy chhe ane dravyadraṣhṭithī jovāmān āve to gnāyakapaṇun to gnāyakapaṇun ja chhe, kāī jaḍapaṇun thayun nathī. ahīn dravyadraṣhṭine pradhān karī kahyun chhe. je pramatta-apramattanā bhed chhe te to paradravyanā sanyogajanit paryāy chhe. e ashuddhatā dravyadraṣhṭimān gauṇ chhe, vyavahār chhe, abhūtārtha chhe, asatyārtha chhe, upachār chhe. dravyadraṣhṭi shuddha chhe, abhed chhe, nishchay chhe, bhūtārtha chhe, satyārtha chhe, paramārtha chhe. māṭe ātmā gnāyak ja chhe; temān bhed nathī tethī te pramat-apramatta nathī. ‘gnāyak’ evun nām paṇ tene gneyane jāṇavāthī āpavāmān āve chhe; kāraṇ ke gneyanun pratibimb jyāre jhaḷake chhe tyāre gnānamān tevun ja anubhavāy chhe. topaṇ gneyakr̥ut ashuddhatā tene nathī kāraṇ ke jevun gney gnānamān pratibhāsit thayun tevo gnāyakano ja anubhav karatān gnāyak ja chhe. ‘ā hun jāṇanāro chhun te hun ja chhun, anya koī nathī’-evo potāne potāno abhedarūp anubhav thayo tyāre e jāṇavārūp kriyāno kartā pote ja ane jene jāṇyun te karma paṇ pote ja chhe. evo ek gnānakapaṇā mātra pote shuddha chhe.-ā shuddhanayano viṣhay chhe. anya parasanyogajanit bhedo chhe te badhā bhedarūp ashuddhadravyārthikanayano viṣhay chhe. ashuddhadravyārthikanay paṇ shuddha dravyanī draṣhṭimān paryāyārthik ja chhe tethī vyavahāranay ja chhe em āshay jāṇavo.

PDF/HTML Page 97 of 4199
single page version

ahīn em paṇ jāṇavun ke jinamatanun kathan syādvādarūp chhe tethī ashuddhanayane sarvathā asatyārtha na mānavo; kāraṇ ke syādvād pramāṇe shuddhatā ane ashuddhatā-banne vastunā dharma chhe ane vastudharma chhe te vastunun sattva chhe; ashuddhatā paradravyanā sanyogathī thāy chhe e ja pher chhe. ashuddhanayane ahīn hey kahyo chhe kāraṇ ke ashuddhanayano viṣhay sansār chhe ane sansāramān ātmā kalesh bhogave chhe; jyāre pote paradravyathī bhinna thāy tyāre sansār maṭe ane tyāre kalesh maṭe. e rīte duḥkh maṭāḍavāne shuddhanayano upadesh pradhān chhe. ashuddhanayane asatyārtha kahevāthī em na samajavun ke ākāshanā phūlanī jem te vastudharma sarvathā ja nathī. em sarvathā ekānt samajavāthī mithyātva āve chhe; māṭe syādvādanun sharaṇ laī shuddhanayanun ālamban karavun joīe. svarūpanī prāpti thayā pachhī shuddhanayanun paṇ ālamban nathī rahetun. je vastusvarūp chhe te chhe- e pramāṇadraṣhṭi chhe. enun phaḷ vītarāgatā chhe. ā pramāṇe nishchay karavo yogya chhe.

ahīn, (gnāyakabhāv) pramatta-apramatta nathī em kahyun chhe tyān ‘pramatta-apramatta’ eṭale shun? guṇasthānanī paripāṭīmān chhaṭhṭhā guṇasthān sudhī to pramatta kahevāy chhe ane sātamāthī māṇḍīne apramatta kahevāy chhe. parantu e sarva guṇasthāno ashuddhanayanī kathanīmān chhe; shuddhanayathī ātmā gnāyak ja chhe.

shiṣhyano prashna chhe ke evo shuddhātmā koṇ chhe ke jenun svarūp jāṇavun joīe? shiṣhyane antaramān jignāsā thaī chhe ke parathī bhinna ane svabhāvathī abhinna evo shuddhātmā koṇ chhe jene jāṇavāthī janma-maraṇ maṭe ane bhavabhramaṇ nāsh thaīne mokṣha thāy. āvī antaranī chīj jāṇavāno jene prashna thayo chhe tene uttararūpe gāthāsūtra kahe chhe.

pravachan nambar, 14–17 tārīkh 13–12–7p thī 16–12–7p

je gnāyakabhāv chhe te apramatta paṇ nathī ane pramatta paṇ nathī, -e rīte ene shuddha kahe chhe; vaḷī je gnāyakapaṇe jaṇāyo te to te ja chhe, bījo koī nathī.

gnāyakabhāv je trikāḷ ekarūp svabhāvabhāvarūp chhe tene ahīn param pāriṇāmikabhāv na kahetān gnāyakabhāv kahyo tenun kāraṇ e chhe ke pāriṇāmikabhāv to sarva dravyomān chhe; jyāre jāṇavun, jāṇavun, jāṇavun, evo je sāmānya gnāyakabhāv te ek jīvadravyamān ja chhe. te gnāyakabhāv apramatta nathī ke pramatta paṇ nathī. arthāt chaudey guṇasthānanī paryāyo emān nathī.

PDF/HTML Page 98 of 4199
single page version

pramatta ane apramatta e to paryāyanā bhedo chhe ane te ashuddhanayano viṣhay chhe. pahelethī chha guṇasthān paryantanī paryāyo pramatta chhe ane sātamethī chaud guṇasthān paryantanī paryāyo te apramatta chhe. āmān have kaī paryāyo bākī rahī gaī? bhagavān ātmā ā saghaḷī apramatta ane pramatta evī paryāyonā bhedathī rahit shuddhanayasvarūp ek gnāyakabhāv chhe. āgaḷ agiyāramī gāthāmān ene ja bhūtārtha kahelo chhe. aho! je draṣhṭino viṣhay chhe arthāt samyagdarshanano viṣhay chhe te ā gnāyakabhāv apramatta nathī ane pramatta paṇ nathī; e rīte ene shuddha kahevāy chhe.

vaḷī je gnāyakapaṇe jaṇāyo te to te ja chhe, bījo koī nathī. ahīn gnāyakane jāṇanār paryāyanī vāt karī. gnāyakane jāṇanārī paryāy gnāyakanī potānī ja chhe, e paryāyano kartā pote ja chhe. gnānanī paryāy te anya gneyanun kārya chhe vā nimittanun kārya chhe em nathī. pote gnāyakabhāv je paryāyamān jaṇāyo temān bhale-gneyanun gnān hoy, paṇ e gnān gneyanun kārya nathī, potānun kārya chhe.

ahāhā...!! bhagavān, tun anādianant nityānandasvarūp ek pūrṇa gnāyakabhāv chhun jemān paryāyano-bhedano abhāv chhe. tethī tun shuddha chhe-em kahevāy chhe. eṭale paradravya ane tenā bhāvo tathā karmanā udayādinun lakṣha chhoḍī jyān draṣhṭi trikāḷī gnāyakabhāv upar gaī ke pariṇati shuddha thaī. e shuddha pariṇamanamān gnāyak shuddha chhe em jaṇāyun ene shuddha chhe em kahe chhe, khālī shuddha chhe, shuddha chhe em kahevāmātra nathī. ā gnāyakabhāvane jāṇavo, anubhavavo e sarva siddhāntano sār chhe. dolatarāmajīe kahyun chhe ne keḥ-

are! bhagavān, ten tārī jātane jāṇī nahīn! bhagavān shrī kundakundāchāryano ā sandesh chhe ke bhagavān ātmā nityadhruv, trikāḷ ekarūp, param pāriṇāmikabhāvarūp gnāyakarūp chhe, shuddha chhe, pavitra chhe, pragaṭ chhe. paṇ kone? ke paranun lakṣha chhoḍī jeṇe antarasanmukh thaī ek ā gnāyakabhāvanī sevā-upāsanā karī tene paryāyamān samyagdarshan-gnān tathā chāritrano ansh pragaṭ thayo. tyāre tene gnāyakabhāv paramashuddha chhe em jaṇāyun. tene gnāyak shuddha chhe em kahevāmān āve chhe. gnāyakabhāvanī draṣhṭi thatān je shuddhatā pragaṭī ene e shuddhatāmān svanun ane paranun gnān pariṇamanarūp thayun. e gnān paranun-nimittanun ke gneyanun kārya chhe em nathī. potānā gnānanī paryāy je pariṇamī teno kartā pote chhe ane je paryāy pariṇamī te enun potānun kārya chhe.

PDF/HTML Page 99 of 4199
single page version

aho! ā chhaṭhṭhī gāthā alaukik chhe. ā to chhaṭhṭhīnā aphar lekh. laukikamān chhaṭhṭhīnā lekh kahevāy chhe. kahe chhe bāḷak janmyā pachhī chhaṭhṭhe divase vidhātā bhāgya-lekh lakhavā āve chhe. tyān kāgaḷ vagere mūke chhe. parantu tyān to kāgaḷ evo ne evo koro rahe chhe, kemake tyān koī vidhātā nathī. paṇ ā bhagavān chidānandano nāth pote je paryāyamān jaṇāyo te nishchay vidhātā chhe. teṇe ā lekh lakhyo ke have ā ātmāne alpakāḷamān mukti chhe. gnāyakanī sanmukh thatān jyān gnāyak shuddha jaṇāyo tyān mukti- lekh nishchit lakhāī jāy chhe evī alaukik vāt ā gāthāmān chhe.

je pote potāthī ja siddha hovāthī anādi sattārūp chhe. gnāyakabhāv dhruv pote potāthī ja hovāpaṇe chhe. koī īshvare ene utpanna karyo chhe em nathī. tethī anādi sattārūp chhe. eṭale ene anādithī hovāpaṇun chhe, enun hovāpaṇun kāī navun nathī. prabhu satarūp anādi sattāvāḷo chhe e bhūtakāḷanī apekṣhāthī vāt karī. vaḷī, kadī vināsh pāmato nathī māṭe anant chhe. e bhaviṣhyakāḷanī apekṣhāthī vāt karī. bhaviṣhyamān paṇ nirantar dhruvasvarūpe raheshe. eno bhaviṣhyamān nāsh thashe em kadīy banavun sambhavit nathī tethī anant chhe. ām ādi-ant rahit dhruv gnāyakabhāv anādi-anant sattārūp chhe. ā paryāy vinānā dhruvanī vāt chhe hon; paryāy to vināshik chhe. kevaḷagnānanī kṣhāyik paryāy hoy topaṇ te ek samayanī paryāy chhe tethī vināshik chhe. ā to trikāḷī gnāyakabhāv je chaitanyaprakāshanā nūranā pūrathī bharelo bhagavān ātmā chhe te anādi- anant avināshī chīj chhe.

have vartamānanī vāt kare chhe-ke ‘nityaudyotarūp hovāthī kṣhaṇik nathī.’ eṭale vartamānamān chhe evo ne evo trikāḷ chhe. vartamān-vartamānapaṇe pote kāyam rahenāro trikāḷ chhe. ‘ane spaṣhṭa prakāshamān jyoti chhe.’ ahāhā...! paranī apekṣhā rākhyā vinā pote potāne gnānamān spaṣhṭa pratyakṣha jaṇāy evī chaitanyajyoti pote chhe. pravachanasār gāthā 172nī ṭīkāmān aliṅgagrahaṇanā chhaṭhṭhā bolamān āve chhe ke ātmā potānā svabhāv vaḍe jaṇāy evo pratyakṣha gnātā chhe. sarvatra ā shailīthī ja vāt chhe. bhagavān ātmā mati-shrut-gnānamān potāthī pratyakṣha jaṇāy evī chaitanyajyoti chhe, parokṣha rahe ke ḍhaṅkāelo rahe evo ātmā chhe ja nahīn. ahā! gnāyakadev jene gnānamān beṭho enī ahīn vāt chhe.

‘evo je gnāyak ek ‘bhāv’ chhe.’ juo bhāṣhā! gnāyak ek bhāv chhe kahetān ekasvarūp chhe. upashamabhāv, kṣhāyikabhāv ādi paryāyabhāvo to anek chhe. ā to trikāḷ ekarūp, sadrash-sadrash, sāmānya gnāyak te pote ek bhāv chhe. gañjīphānī ramatamān jem

PDF/HTML Page 100 of 4199
single page version

hukamano ekko hoy chhe ne? tem ā gnāyak hukamano ekko sarvopari chhe, sadāy enī jīt chhe.

ahā! shun āchāryadevanī kathanī! shun enun vāchya! bhagavān ātmā gnāyak ek bhāv chhe. te sansāranī avasthāmān anādi bandhaparyāyanī nirūpaṇāthī kṣhīranīranī jem karmapudgalo sāthe ekarūp chhe. ā paryāyanī vāt chhe. sansāranī avasthāmān anādi bandhaparyāyanī apekṣhāthī karmapudgalo sāthe dūdh ane pāṇīnī jem ekakṣhetrāvagāh sambandh chhe. kharekhar dūdh dūghapaṇe ane pāṇī pāṇīpaṇe chhe. tem gnāyak te gnāyakapaṇe ane karmapudgalo pudgalapaṇe chhe. paṇ banne vachche ek samayanī paryāy pūrato nimitta- naimittik sambandh chhe.

ā rīte karmapudgalo sāthe ekarūp chhe chhatān dravyanā svabhāvanī apekṣhāthī jovāmān āve to durant kaṣhāyachakranā udayanī vichitratānā vashe pravartatā je puṇya- pāpane utpanna karanār samasta anekarūp shubh-ashubh bhāvo temanā svabhāve pariṇamato nathī. kaṣhāyachakranun maṭavun bahun kaṭhaṇ chhe. te kaṣhāyasamūhanā udayanī vichitratāne ā jīv vash thāy chhe. karmano uday ene vash kare chhe em nathī, pote udayane vash thāy chhe. tethī pravartatā je puṇya ane pāpanā jaḍ rajakaṇonā bandhane utpanna karanār anek shubh-ashubhabhāvo te rūpe ātmā pariṇamato nathī. dravyanā svabhāvanī apekṣhāthī joīe to gnāyak je ek bhāv chhe te puṇya-pāpanā kāraṇarūp je anek shubhāshubhabhāvo chhe tenā svabhāve pariṇamato ja nathī, kemake shubhāshubhabhāvamān gnāyakapaṇun nathī. shubh-ashubh bhāv e rāgādirūp achetan chhe, temān gnānano ansh nathī. rāgādi potāne jāṇatā nathī ane parane paṇ jāṇatā nathī.

juo, keṭalo khulāso karyo chhe? samasta anekarūp je shubh-ashubhabhāvo te rūpe gnāyak kadī thato nathī. shubh-ashubhabhāvo to ekendriy jīvamān, nigodanā jīvamān paṇ thāy chhe. paṇ gnāyakamūrti ātmā chaitanyanā nūranun pūr te achetan shubh-ashubhabhāvarūp kem thāy? bhāī! tārī dhruv vastu anādianant evī ne evī paḍī chhe, ekarūp chhe. shubh-ashubhabhāvo to anekarūp chhe. pañchamahāvratanā pariṇām, dayā, dānanā pariṇām, viṣhay-kaṣhāyanā pariṇām ītyādi anek shubh-ashubhabhāvonā svarūpe gnāyak shuddhadravya kadī thatun nathī.

are! ā to antaranī nijagharanī vāt lokoe sāmbhaḷavānī darakār karī nathī. andaramān gnāyak je chaitanyanā nūranun pūr bharyun chhe te kadīy shubhāshubhabhāvarūp thatun nathī ane tethī kahe chhe ke ātmā pramatta nathī ane apramatta paṇ nathī. āvo gnāyak ek bhāv te samyagdarshananun dhyey ane viṣhay chhe ātmā sharīr, man, vāṇī ane jaḍ karmapaṇe to thato nathī, paṇ puṇya ane pāpane utpanna karanār shubh-ashubhabhāvapaṇe paṇ thato nathī evī