Pravachan Ratnakar-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 102.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 60 of 210

 

PDF/HTML Page 1181 of 4199
single page version

karmanī paryāyamān nimittakartā kahevāmān āve chhe. jem khāṭā-mīṭhā gorasanā pariṇāmano taṭastha puruṣh jonār chhe, kartā nathī bas tem gnānī gnānāvaraṇādino jāṇanār chhe, kartā nathī. ahāhā...! hun to chaitanyamūrti jāṇagasvabhāvī bhagavān ātmā chhun evun jene bhān thayun te samyagdraṣhṭi gnānāvaraṇīyādi karma je bandhāy teno jāṇanār chhe, kartā nathī. chha kāraṇe gnānāvaraṇīy karma bandhāy chhe em tattvārthasūtramān āve chhe, te gnānāvaraṇīy-karmanī paryāyamān agnānīno rāg nimittakartā kahevāmān āve chhe, gnānī to nimittakartā paṇ nathī. chothā, pāñchamā, chhaṭhṭhā guṇasthānamān je gnānāvaraṇādi prakr̥itino bandh thāy tene gnānī jāṇe chhe paṇ teno kartā nathī.

have kahe chhe-‘parantu jevī rīte te gorasano jonār, potāthī vyāpta thaīne upajatun je goras-pariṇāmanun darshan (jovāpaṇun) temān vyāpīne mātra jue ja chhe, tevī rīte gnānī, potāthī (gnānīthī) vyāpta thaīne upajatun, pudgaladravya-pariṇām jenun nimitta chhe evun je gnān temān vyāpīne, mātra jāṇe ja chhe. ā rīte gnānī gnānano ja kartā chhe.’

hun ām karun ne tem karun em paradravyanī paryāyano je kartā thāy te mūḍh chhe, agnānī chhe. ahīn kahe chhe ke gorasano jonār gorasapariṇāmanun je darshan temān vyāpīne mātra jue ja chhe. dekhavānā pariṇāmamān te puruṣh vyāpta chhe, paṇ gorasanā pariṇāmamān te vyāpta nathī. dekhanāro gorasanī paryāy chhe to tene dekhe chhe em nathī. potāthī svataḥ dekhe chhe. khāṭā-mīṭhā pariṇāmane dekhe chhe te svataḥ potāthī potānā pariṇāmane dekhe chhe. gorasanā pariṇāmane jonārane kharekhar to svataḥ potāthī potānā draṣhṭāpariṇāmanun gnān thāy chhe. jaḍanī paryāyane jonār gnānī jovānā potānā pariṇāmamān vyāpīne mātra jāṇe ja chhe.

gnānāvaraṇīy karma je bandhāy te paryāy to jaḍanī jaḍathī thaī chhe. te gnānāvaraṇīyanā bandhamān nimitta thāy evo je vikārī bhāv teno gnānī kartā nathī, gnānī mātra teno gnātā chhe. te pariṇāmane jāṇanāro gnānī gnānāvaraṇīyanī paryāyamān nimitta paṇ nathī, gnānāvaraṇīyanun je gnān thayun te gnānamān gnānī vyāpta chhe, gnānāvaraṇīyamān vyāpta nathī.

are bhāī! janma-maraṇ karīne jīve atyār sudhī anant bhav karyā chhe ane mithyātva paḍayun chhe tyān sudhī bījā anant bhav karashe kemake mithyātvanā garbhamān anant bhav paḍelā chhe. hajāro rāṇīone chhoḍīne sādhu thāy, jaṅgalamān rahe ane vrat pāḷe paṇ jaḍanī kriyāno kartā potāne māne te mithyādraṣhṭi chhe ane te chār gatimān rakhaḍapaṭṭī ja pāme chhe.

gnānāvaraṇīy ādi karmabandhanā pariṇāmamān, agnānī ke je rāgano kartā chhe tenā yog ane upayog nimittakartā kahevāmān āve chhe. gnānī samakitī to svataḥ jāṇavāvāḷā


PDF/HTML Page 1182 of 4199
single page version

potānā pariṇāmamān vyāpīne jaḍakarmanī paryāyane jāṇe ja chhe, karato nathī. gnānī jaḍakarmane jāṇavānī je gnānanī paryāy temān vyāpta chhe. te gnān-paryāy svaparaprakāshakapaṇe potāthī thaī chhe. te gnānanī paryāyamān gnānāvaraṇādi āṭh karmanī paryāy nimittamātra chhe.

juo, lojīkathī-nyāyathī vāt chāle chhe. samajavānī to potāne jignāsā hovī joīe. jeṇe rāgathī bhinna thaī potānā gnānānandasvabhāvī gnāyakasvarūpano anubhav karyo chhe te gnānī jīv gnānāvaraṇīy karmanī paryāyano kartā nathī, jāṇanār chhe. gnānāvaraṇīy karmanī je paryāy thāy temān gnānī nimitta paṇ nathī, nimittakartā paṇ nathī. upādān to te te pudgalakarmanī prakr̥utti chhe. gnānī tenā nimittakartā paṇ nathī kemake gnānāvaraṇīy karmanun nimitta je agnān teno gnānī kartā nathī. gnānī potānā svaparaprakāshak gnānanā pariṇāmamān vyāpta thaine gnānanā pariṇāmane kare chheee ane tyāre te gnānamān gnānāvaraṇīy karmanī paryāyane nimitta kahe chhe. khūb gambhīr vāt chhe.

juone! draṣhṭānt paṇ kevun saras āpyun chhe! gorasanā pariṇāmane dekhanāro puruṣh, potānā gorasane dekhanārā pariṇāmamān vyāpta thaīne, gorasanā pariṇāmane dekhe chhe, paṇ tene karato nathī. tem gnānāvaraṇīy karmanī paryāy je pudgalathī thaī chhe tene dekhanār gnānī potānā gnānamān vyāpta thaīne, gnānano kartā thaīne gnātāpaṇe rahe chhe. te gnānanī paryāyamān gnānāvaraṇīy karmanī paryāy nimitta chhe. gnānanun upādān to potānun chhe temān jaḍakarmanī paryāy nimitta chhe. nimitta sambandhī gnānanī paryāy upādānathī potāthī svatantra thaī chhe, nimittanī kāī emān apekṣhā nathī.

aho! gāthā bahu alaukik chhe. shrī sīmandhar bhagavān pāse āchāryashrī kundakundadev videhamān gayā hatā. tyānthī ā sandesh laīne bharatamān āvyā ane ā shāstro rachyān chhe. jem paradeshathī koī puruṣh vatanamān āve to patnī pūchhe ke māre māṭe sāḍī lāvyā? putrī pūchhe ke māre māṭe ghaḍiyāḷ lāvyā? nāno putra hoy te pūchhe ke-pappā māre māṭe mīṭhāī-halavo lāvyā? tem shrī kundakundāchāryadev videhathī bharatamān padhāryā to bhakto pūchhe ke-bhagavān! amāre māṭe kāī lāvyā? to āchāryadev kahe chhe ke tamārā māṭe ā māl-māl lāvyo chhun. bhagavānanī ā prasādī chhe te laīne prasanna thāo. kahe chhe ke chothā guṇasthāne gnānīne je gnānāvaraṇīy karma bandhāy teno te kartā nathī, jāṇanār ja chhe. gnānāvaraṇīy karmanī paryāy jaḍathī pudgalathī thāy chhe temān gnānī nimitta paṇ nathī. chothā guṇasthāne ā prakr̥iti je bandhāy enun gnān svayam potāthī thāy chhe, ane tyāre temān gnānāvaraṇīy karma temān nimittamātra chhe.

gnānī karmane bāndhato nathī em ahīn kahyun chhe. agnānī paṇ jaḍakarmane bāndhato nathī, parantu agnānī rāgano kartā chhe to karmabandhanī paryāyamān nimittakartā kahevāmān


PDF/HTML Page 1183 of 4199
single page version

āve chhe. ahā! bhagavānano mārga bahu sūkṣhma chhe bhāī! ane enun phaḷ paṇ mahān chhe! mokṣhano mārga pragaṭe enā phaḷamān bhaviṣhyamān anant gnān ane anant sukh pragaṭ thashe ane te ādi anant kāḷ raheshe.

rāgano je kartā thāy ane jaḍakarmanī avasthāmān jeno rāg nimitta thāy te agnānī mithyādraṣhṭi chhe. parantu jene potānā trikāḷī sachchidānandasvarūp bhagavān ātmānun bhān thayun chhe tevo dharmī jīv jāṇe chhe ke rāg ane pudgalanī je kriyā thāy te mārī nathī. āvo jene kṣhaṇekṣhaṇe vivek varte chhe te gnānīne je samyaggnānanī paryāy pragaṭ thaī te gnānāvaraṇīy karmanī paryāyane jāṇe ja chhe. te gnān svataḥ potāthī svaparane jāṇatun pragaṭ thayun chhe, karmanī paryāyanī tene apekṣhā nathī. ā rīte gnānī gnānano ja kartā chhe.

gnānāvaraṇīy karma chha prakāranā bhāvathī bandhāy chhe. gnānamān antarāy karavī, mātsarya, pradoṣh, ninhav, āsādan, upaghāt-em chha prakāranā bhāvanā nimitte gnānāvaraṇīy karma bandhāy chhe. ā chha prakāranā bhāvano agnānī kartā thāy chhe. tethī gnānāvaraṇīyanā bandhamān ā agnānīnā vikārībhāvane nimittakartā kahevāmān āve chhe. parantu gnānīne to āsrav tattva, ajīv tattva ane nij gnāyakatattvanun bhedagnān thayun chhe. māṭe gnānī rāgano kartā nathī. bhedagnānano uday thavāthī rāgathī bhinna hun gnāyakatattva chhun em dharmī jīv jāṇe chhe. dharmīne rāgathī bhinna gnāyakatattvanun je gnān thayun te svaparaprakāshak gnān potāthī pragaṭ thayun chhe ane rāg ane jaḍanī dashā temān nimittamātra kahevāmān āve chhe.

ā dashalakṣhaṇī parvanā dash divas vītarāgabhāvanī visheṣh ārādhanānā divas chhe. vītarāgabhāvanī ārādhanā kayāre thāy? ke rāgathī bhinna shuddha chaitanyasvabhāvamay bhagavān ātmānun bhān thāy tyāre. ahīn kahe chhe-evā ātmagna puruṣhane je svaparaprakāshak gnān pragaṭ thāy chhe te potāthī thāy chhe ane temān rāg ane paravastu nimitta chhe. parantu nimitta chhe to tenun gnān thāy chhe em nathī. dayā, dān, vrat ādi vikalpa rāg chhe, āsrav chhe. āsravathī ātmatattva bhinna chhe. āvun samyaggnān pragaṭ thāy tene ā āsrav chhe, rāg chhe evun gnān potāthī potāmān thāy chhe tyāre te gnānamān rāg nimitta kahevāmān āve chhe.

dayāno bhāv chhe te shubharāg chhe, vikār chhe. te bhāvanā kāḷe je shātā vedanīy-karma bandhāy te jaḍanī paryāy chhe ane te jaḍathī thāy chhe. anukampāno bhāv ane ātmā-bannene je ek māne chhe evā agnānī mithyādraṣhṭino anukampāno bhāv shātāvedanīy karma je potāthī bandhāy chhe teno nimittakartā chhe. parantu dayānā rāgathī potāno gnāyak bhagavān bhinna chhe evun bhedagnān jene pragaṭ thayun chhe evo dharmī jīv dayānā rāgane


PDF/HTML Page 1184 of 4199
single page version

karato nathī, jāṇe ja chhe. potāne-svane ane rāgane-parane jāṇatun svaparaprakāshak gnān tene potāthī pragaṭ thāy chhe ane tyāre rāg temān nimitta chhe.

juo, sarva tattva bhinna bhinna chhe. -shātāvedanīy karma je bandhāy chhe te jaḍ pudgalanī paryāy chhe. e ajīv tattva chhe. -dayā, dān ādi anukampāno rāg thāy te vikārī bhāv āsrav tattva chhe. -rāgathī bhinna bhagavān ātmā shuddha chaitanyamay gnāyakatattva chhe te jīvatattva chhe. -rāgathī bhinna ātmānun jene bhān nathī te rāgano kartā thāy chhe. te rāg ane

ātmāne abhinna ek mānanār mithyādraṣhṭi mūḍh jīv chhe.

-rāg ane ātmāne jeṇe ek mānyā chhe te agnānīno shubharāg, te samaye

shātāvedanīy karma je bandhāy temān nimitta hoy chhe tethī agnānīnā te shubharāgane
teno (jaḍakarmano) nimittakartā kahevāmān āve chhe.

-gnānīne svabhāvanī draṣhṭi thaī chhe. karmabandh ajīvatattva chhe, rāg āsrav tattva chhe ane

pote enāthī bhinna gnāyakatattva chhe em tene bhedagnān pragaṭ hovāthī te sarvane
bhinna bhinna jāṇe chhe. tethī te rāgano kartā nathī paṇ gnātā ja chhe ane tenā
gnānamān rāg ane jaḍ karmanī paryāy nimitta thāy chhe.

aho! āchāryadeve gajab vāt karī chhe. 32-33 gāthāmān soḷ bol hatā. ahīn karmanā āṭh bol vadhāre chhe; 24 bol chhe. bhāī! shāntithī samajavun. keṭalāk rāḍ pāḍe chhe ke ‘ekānta chhe, ekānta chhe;’ are bhāī! ā chīj shun chhe tenī tane khabar nathī. ā ekānta chhe paṇ samyak ekānta chhe.

‘vaḷī evī ja rīte ‘‘gnānāvaraṇ’’ pad palaṭīne karma-sūtranun (karmanī gāthānun) vibhāg pāḍīne kathan karavāthī darshanāvaraṇ, vedanīy, mohanīy, āyu, nām, gotra ane antarāyanān sāt sūtro tathā temanī sāthe moh, rāg, dveṣh, krodh, mān, māyā, lobh, nokarma, man, vachan, kāy, shrotra, chakṣhu, ghrāṇ, rasanā ane sparshananān soḷ sūtro vyākhyānarūp karavān ane ā upadeshathī bījā paṇ vichāravān.’

‘darshanāvaraṇīy’ nāmanī ek jaḍakarmanī prakr̥iti chhe. paramāṇumān te samaye te prakr̥iti thavānī yogyatāthī te paryāy thaī chhe. te samaye darshanadoṣh potāmān utpanna karī teno je kartā thāy chhe te darshanadoṣh ane ātmāne ek māne chhe. te darshanadoṣh darshanāvaraṇīy karmanā bandhamān nimittakartā kahevāmān āve chhe.

dharmī jīv sāt tattvane bhinna bhinna jāṇe chhe. ajīv, āsrav ane ātmā traṇene bhinna bhinna jāṇe chhe. ahīn traṇanī mukhya vāt chhe. gnānīne rāg ane parathī hun bhinna gnāyak tattva chhun em bhedagnān thayun chhe. rāg ane par ajīv padārtha hun nahi; hun to gnātādraṣhṭā chhun. āvā gnātādraṣhṭānā gnānapariṇamanamān rāg ane darshanāvaraṇīy karma nimitta chhe.


PDF/HTML Page 1185 of 4199
single page version

ramakaḍāno moṭo vepārī hoy to loko kahe ke ā ramakaḍāno rājā chhe. ahīn kahe chhe- bhagavān! tun gnātādraṣhṭāsvarūp chaitanyarājā chho. rāgano paṇ tun rājā nahi to ramakaḍānā rājānī vāt kayān rahī? juo, āchāryadev svatattva ane paratattvanī bhinnatā batāvī bhedagnān karāve chhe. rāganā bhāvane potānā svaparaprakāshak gnānamān jāṇanār bhedagnānī jīv rāgano rktā nathī, gnātādraṣhṭā ja chhe. vikalpa chhe te rāg chhe ane hun gnāyak chhun em bhedagnānanī karavatathī bannene gnānīe bhinna pāḍī dīdhā chhe. te gnānīnā gnānamān rāg ane rāganā nimitte bandhātun karma nimittamātra chhe.

agnānī rāgano svāmī thāy chhe. teno te rāg navā karmabandhanamān nimitta thāy chhe. loko māne chhe ke vyavahārathī dharma thāy. tene kahe chhe ke-prabhu! tun sāmbhaḷ to kharo. vyavahār to gnānamān paragneyapaṇe jaṇāy chhe. tenāthī dharma kem thāy? mahāvratādi vyavahāraratnatrayanā pariṇām gnānīnā svaparaprakāshak gnānamān paragneyapaṇe nimittamātra chhe. enāthī nishchay dharma kem pragaṭe? na pragaṭe. ātmā gnānasvarūp chhe. potānā gnānasvarūpanun jyān bhān thayun tyān gnānanī paryāy potāthī pragaṭ thaī. te samaye gnānīne rāg bhale āvyo; te rāg ane je navun karmabandhan thayun tene gnānī jāṇe ja chhe, karato nathī. te rāg ane karmanī paryāy gnānīnā gnānamān nimittamātra chhe.

vedanīyakarmanī jaḍ prakr̥itino kartā jaḍakarma chhe. shātāvedanīy karma bandhāy te paramāṇunī tatkālin yogyatā ane utpatti kāḷ chhe. shubharāg thayo māṭe shātāvedanīy karma bandhāyun chhe em nathī. te kāḷe gnānī rāg ane karmathī potāne bhinna jāṇe chhe. gnānīne je svaparaprakāshak gnānanī paryāy pragaṭ thāy temān shubharāg ane shātāvedanīy karma nimitta kahevāmān āve chhe.

parane duḥkh devāno je bhāv thayo te bhāvanā nimitte ashātāvedanīy karma bandhāy chhe. te bhāv āsrav chhe. āsrav ane ātmāne ek māne te agnānīnā pariṇām ashātāvedanīyanā bandhamān nimitta chhe.

pratham svarga-saudharmasvargamān 32 lākh vimān chhe. teno indra ane indrāṇī shachī banne samakitī chhe. teo ek bhav karīne mokṣha javānān chhe. te jāṇe chhe ke ā 32 lākh vimān chhe te paradravya chhe. devanā vaibhav prati lakṣha jatān rāg thāy te āsrav chhe. parantu te gnānī chhe; to je rāg āvyo tene jāṇe ja chhe. potāne je svaparaprakāshak gnān potāthī utpanna thayun chhe te gnānamān rāg ane paradravya paragneyapaṇe mātra jaṇāy chhe. to rāg ane paradravya gnānamān nimitta chhe em kahevāmān āve chhe. ahā! upādān ane nimittanun svarūp to juo! banne tadna svatantra chhe.

agnithī pāṇī ūnun thayun ane kumbhāre ghaḍo karyo em mānanār mūḍh mithyādraṣhṭi chhe kemake teo rāg ane paradravyane potānāthī ekapaṇe māne chhe.


PDF/HTML Page 1186 of 4199
single page version

prashnaḥ– to shun chokhā pāke chhe te garam pāṇīthī pāke chhe ke nahi?

uttaraḥ– bhāī! garam pāṇīmān chokhā pāke chhe te garam pāṇīthī pāke chhe em nathī. te chokhā potāthī pāke chhe. chokhānī pākelī avasthā potāthī thaī chhe, pāṇīthī thaī chhe e vāt traṇakāḷamān nathī. pāṇī bhinna chhe, chokhā bhinna chhe. paradravyanī paryāy bījun paradravya karī shake ja nahi āvo siddhānt chhe.

gnānīne rāg āve chhe te kāḷe bhedagnān karavun paḍatun nathī. bhedagnān sahaj ja hoy chhe. rāg ane ajīvanī kriyā thāy te kāḷe sahajapaṇe bhedagnān hoy chhe. rāganun ane karmabandhanun gnān potāthī sahaj thāy chhe, karma ane rāg chhe to gnānanī paryāy utpanna thāy chhe em nathī.

mohanīy karmanī ek jaḍ prakr̥iti chhe. chāritramohanīyanī paryāyanī ahīn vāt chhe. gnānīne darshanamohanīyanī paryāy hotī nathī. navun chāritramohanīy karma bandhāy temān rāg dveṣh nimitta chhe. agnānīnā rāg-dveṣh navā karmabandhanamān nimitta kahevāy chhe. gnānīne to je rāg thāy ane je chāritramohanīy karma bandhāy tenun te samaye svaparaprakāshak gnān sahaj potāthī thāy chhe. tene te rāg ane karmabandhananī paryāy gnānamān nimitta thāy chhe.

bhāī! tattvonī sthiti svatantra chhe. rāg karyo māṭe karmane bandhāvun paḍayun em nathī. karma bandhāy e to ajīv tattva chhe. ajīvanī paryāy ajīvathī thāy chhe. ane paradravya pratye sāvadhānīno je rāg chhe te āsrav chhe, doṣh chhe. te doṣhano kartā thāy te agnānī chhe. teno rāg chāritramohanīy karma bandhāy teno nimittakartā chhe. gnānī to te doṣh ane chāritramohanīy bandhananī paryāyanā gnātā ja chhe. tenā gnānamān te doṣh ane jaḍakarmanī paryāy nimitta kahevāmān āve chhe. āvī upādān nimittanī svatantratā chhe.

nimitta, upādān, nishchay, vyavahār ane kramabaddha ā pāñch viṣhayamān vartamānamān khūb vāndhā uṭhayā chhe. ‘kramabaddha mānīe to puruṣhārtha uḍī jāy’ em keṭalāk māne chhe paṇ emane vastunā svarūpanī khabar nathī. are bhāī! kramabaddhano sācho nirṇay karavāmān to anant puruṣhārtha rahelo chhe. sampradāyamān keṭalāk evun māne chhe ke-‘‘kevaḷī bhagavāne je dīṭhun chhe tem thashe; emān āpaṇe shun karī shakīe?’’ tene pūchhīe chhīe ke-bhagavāne je dīṭhun chhe tem thashe e to barābar chhe paṇ kevaḷī bhagavān ek samayamān traṇakāḷ traṇalokane jāṇe chhe evī gnānanī paryāyanī jagatamān sattā chhe eno svīkār tane thayo chhe? potānā gnāyakasvabhāv prati jhukayā sivāy traṇakāḷ traṇalokane ek samayamān jāṇanār kevaḷagnānanī sattāno svīkār thaī shakto nathī. āvo svīkār karavā jāy tyān pāñchey samavāy siddha thaī jāy chhe, ane temān puruṣhārtha paṇ āvī jāy chhe.

ātmāmān anant guṇo chhe. temān gnānaguṇanī ek samayanī ek paryāyamān trikāḷī dravya, trikāḷī guṇo ane tenī traṇakāḷanī paryāyone tathā lokālokanī dravya-guṇasahit


PDF/HTML Page 1187 of 4199
single page version

traṇakāḷanī paryāyone jāṇe tevun achintya sāmarthya chhe. āvī paryāyanī sattāno svīkār antaraṅgamān sarvagnasvabhāv je paḍayo chhe tenun lakṣha karyā vinā thaī shakato nathī ane āvī paryāyanī sattānā svīkār vinā bhagavāne je dīṭhun tem thashe em kevī rīte yathārtha kahī shakāy? pravachanasār gāthāmān paṇ em kahyun chhe ke-je arihant bhagavānanā dravya-guṇ-paryāyane jāṇe te potānā ātmāne jāṇe chhe ane teno moh kṣhay pāme chhe.

arihant paramātmānī kevaḷagnānanī paryāyanun adbhut achintya sāmarthya chhe te ek samayanī paryāyamān trikāḷavartī anantā siddho sahit ākhā lokālokane jāṇavānun sāmarthya chhe. bhagavānane sarvagnasvabhāvamān je sāmarthya chhe te paryāyamān pragaṭ thayun chhe. are bhāī! je ek samayanī paryāyanī āvī tākāt chhe evī anant anant paryāyano piṇḍ ek gnānaguṇ chhe. ane āvo gnānaguṇ je dravyamān chhe e bhagavān sarvagnasvabhāvī ātmānī draṣhṭi thatān samyagdarshan pragaṭ thāy chhe. tyāre sarvagnasvabhāvanī pratīti thatān sarvagnanī pratīti thāy chhe ane enun ja nām puruṣhārtha chhe. puruṣhārtha koī bījī chīj nathī.

ahīn kahe chhe-gnānīne rāg ane karmathī bhinna potānā ātmānun gnān chhe. te gnānamān rati-arati ādi pariṇām ane chāritramohanīyakarmanī paryāy nimitta chhe. gnānī tene jāṇe chhe, karatā nathī. ātmāmān chāritraguṇ chhe. āvā anantaguṇano piṇḍ prabhu ātmā chhe. temān līnatā- ramaṇatā karavī te chāritra chhe. āvā chāritravant gnānī je ratinā pariṇām thāy tene jāṇe ja chhe, tenā kartā nathī. gnānamān te ratinā pariṇām nimittamātra chhe. ahāhā...! āchāryadeve gajab vāt karī chhe! upādān ane nimittanī svatantratānī kevī balihārī chhe! banārasīvilāsamān āve chhe ke-

‘upādān bal jahān tahān, nahi nimittako dāv.’

pratyek dravyanī paryāy potāthī svatantra utpanna thāy chhe, temān nimittano kāī dāv nathī. (matalab ke nimitta kāī karatun nathī).

āyuṣhya nāmanun jaḍ karma chhe. te paramāṇunī paryāy chhe. āyuṣhyano bandh thavāmān je bhāv nimitta thāy te bhāvano kartā thanār agnānī chhe. teno te bhāv āyukarmanā bandhanī paryāyamān nimittakartā kahevāmān āve chhe.

gnānīne āyukarma ane je bhāvathī āyukarma bandhāy te bhāv-e bannethī hun bhinna chhun evun gnān thāy chhe ane te gnānamān āyukarma ane tee bhāv nimitta kahevāy chhe.

samakitīne dev ane manuṣhya-e be gatinā āyuno bandh paḍe chhe, tiryañch ane narakagatinā āyuṣhyano bandh paḍato nathī. manuṣhya samakitīne devanun āyuṣhya bandhāy chhe ane devamān hoy tene manuṣhyanun āyuṣhya bandhāy chhe. ā āyuṣhyakarma paramāṇunī paryāy chhe. te samaye je vikārano pariṇām thāy te pariṇāmano gnānī gnātā ja chhe. te samaye


PDF/HTML Page 1188 of 4199
single page version

gnānanī je svaparaprakāshak paryāy potāthī pragaṭī temān āyuṣhya karma ane tenā nimittarūp bhāvane gnānī jāṇe chhe, teno kartā nathī. bhāī! tārun svarūp to gnān chhe ane gnān-svabhāvathī svaparaprakāshak chhe. māṭe gnān sva ane parane jem chhe tem jāṇe chhe. jāṇavā sivāy te bījun shun kare? jem kāgaḷamān lakhe chhe ke-thoḍun lakhyun ghaṇun karīne mānajo tem santo kahe chhe ke-bhāī! ā thoḍun lakhyun ghaṇun karīne mānajo. (matalab ke teno vistār yathārtha bhāve samajajo.)

tattvārthasūtramān sūtra chhe ke-‘utpād-vyay-dhrauvyayuktam sat’ ā dravyanun lakṣhaṇ chhe. utpād thāy chhe te potānī paryāyamān potāthī thāy chhe. dayā, dān, vrat ādinā pariṇām te āsrav chhe. te pariṇām potāthī utpanna thāy chhe; temān jaḍ karma nimitta chhe paṇ nimittathī te pariṇām utpanna thāy chhe em nathī. jaḍakarma te kartā ane āsrav tenun vyāpya karma em chhe nahi.

ahīn ā gāthānā ek bolamān nimitta, upādān, nishchay, vyavahār-e pāñcheyanā khulāsā āvī jāy chhe. 1. shātāvedanīy karmano bandh thayo tyān te paryāy tenā svakāḷe thaī chhe. te kāḷe je shubhabhāv

āvyo te tenā svakāḷe utpanna thayo chhe. ā pramāṇe kramabaddha siddha thayun.

2. gnānīne te rāg ane karmabandhan gnānamān te kāḷe nimitta chhe. ā nimitta siddha thayun. 3. te kāḷe svaparaprakāshak gnānanī paryāy potāthī pragaṭ thaī chhe, nimittathī nahi. ā upādān

siddha thayun.

4. je rāg āvyo te ashuchi chhe, jaḍ chhe, duḥkharūp chhe, te rāgane gnān jāṇe chhe. ā vyavahār

siddha thayo.

pa. ane te vakhate gnān svane jāṇe chhe te nishchay siddha thayo. ā rīte vyavahārathī nishchay

thāy e vāt uḍī gaī. nimittathī upādānanun kārya thāy e vāt paṇ uḍī gaī. paryāy
kramabaddha thāy chhe māṭe akrame-āḍun avaḷun thāy e vāt paṇ uḍī gaī. ām pāñche vātanun
ā gāthāmān spaṣhṭīkaraṇ āvī jāy chhe.

ahāhā...! hun to gnāyakamūrti chaitanyajyotisvarūp prabhu gnānanā prakāshanā nūranun pūr chhun.

āvun svarūpanā lakṣhe gnān thatān te kāḷe je jātanā rāgapariṇām thāy tene te kāḷe dharmī jāṇe chhe. rāgasambandhīnun gnān ane svasvarūpanun gnān gnānamān vyāpta thaīne pragaṭ thāy chhe. gnānī te gnānano kartā chhe paṇ rāg ane te kāḷe thatā karmabandhano kartā nathī. rāg ane karmabandhanī dashā to potāthī utpanna thayelā svaparaprakāshak gnānamān nimittamātra chhe.


PDF/HTML Page 1189 of 4199
single page version

bhāī! ā to bhagavānanān lojīk ane kāyadā chhe. ā samajyā vinā dharma nahi thāy. kevaḷagnānanī ek samayanī paryāy lokālokane jāṇe chhe ane potānā svadravyane jāṇe chhe. parantu te paryāy svadravyamān pravesh karīne svane jāṇatī nathī tathā te paryāy lokālokane sparsha karīne lokālokane jāṇatī nathī. āvī gnānanī ek paryāyanī tākāt chhe. tevī rīte shraddhā, chāritra ityādi anantaguṇanī paryāyanī tākāt chhe. gnānanī bhaviṣhyanī anantī paryāyo gnānaguṇamān shaktirūpe paḍī chhe. āvā anantaguṇano piṇḍ prabhu ātmā chhe. tenī nirmaḷ nirvikalpa pratīti te samyagdarshan chhe. ā samyagdarshan alaukik chīj chhe bhāī! ā samakitanī paryāyamān svanī ane paranī, samasta lokālokanī yathārtha pratīti samāī jāy chhe. aho! ā 101 mī gāthāmān gnānānandano dariyo uchhāḷ‌yo chhe! anantaguṇano piṇḍ prabhu ātmā nij svagneyanun gnān karī pratīti kare te pratītino mahimā aparampār chhe. āvī pratīti thayā vinā jeṭalān paṇ vrat, tap ādi kare te ekaḍā vinānān mīḍān jevān chhe.

are bhāī! anant guṇano piṇḍ prabhu ātmā chhe. tenī nirvikalpa pratīti karavī e pratham karavā yogya chhe. samakit vinā chāritra hotun nathī. samyagdarshan vinānān vrat-tapane bāḷavrat ane bāḷatap eṭale mūrkhāī bharelān mithyā vrat-tap kahyān chhe. prabhu! sāmbhaḷato kharo nāth! tārā gharanī chīj shun chhe tenī tane khabar nathī. bhajanamān shrī dolatarāme kahyun chhe ke-

‘ham to kabahun̐ na nijaghar āye,
par ghar phirat bahut din bīte, nām anek dharāye....ham to.’

nijānandasvarūp nijagharane chhoḍīne bhagavān! ten rāg, nimitta ane puṇyanā gharamān pravesh karyo chhe. tyānthī nijagharamān āvavun te bhavano ant karavāno nirgranthano mārga chhe. rāganī granthithī bhinna paḍīne pūrṇānandanā nāthano anubhav karavo, tenī pratīti-shraddhā karavī enun nām nirgranthadashā chhe. chhaṭhṭhā guṇasthāne je nirgranthadashā chhe e to koī alaukik dashā chhe, bāpu!

jem rūnān dhokaḍān hoy chhe temān rū badhe ṭhānsīṭhānsīne bharyun chhe. tem bhagavān ātmā gnānanun dhokaḍun, ānandanun dhokaḍun-gnānānandasvarūp gānsaḍī chhe. rāgathī bhinna paḍīne jeṇe potānā shuddha gnānānandasvabhāvanun vedan karyun te samakitī dharmī chhe. āvā dharmī jīvane haju apūrṇatā chhe to rāg āvyā vinā raheto nathī. dayā, dānano shubharāg āve chhe ane kadīk ashubharāg paṇ āve chhe. je jātanā rāgādi ane vāsanānā pariṇām thāy te prakāre ātmā svanā ane rāgādinā gnānapaṇe svataḥ pariṇame chhe. dharmīne gnātādraṣhṭānā pariṇamanamān je rāgādinun gnān thāy chhe te gnān potāthī thāy chhe. te gnānamān rāgādi


PDF/HTML Page 1190 of 4199
single page version

bhāv ane karmabandhan nimitta kahevāmān āve chhe. dharmī jīv rāgano kartā nathī. e to rāganā kāḷe paṇ potānā ane paranā gnānapaṇe pariṇamato evo gnānano ja kartā chhe.

are! jīv navamī graiveyak paṇ anantavār gayo chhe ane narak-nigodanā bhāv paṇ anant anant karyā chhe. nigodamān je ek shvāsamān aḍhār bhav karyā chhe te mithyā-darshananun phaḷ chhe. rāg ane ajīv bhinna chīj chhe chhatān te potānī chīj chhe ane tenāthī lābh thāy evun māne te mithyādarshan chhe. te mithyātvanā kāraṇe jīve narak-nigodanā anantā bhav karyā chhe. bhāī! jagatane vishvās bese na bese paṇ chīj kāī pharī jāy em nathī. ahīn kahe chhe ke samyagdraṣhṭi jīv dayā, dān ādi vikalpanā kartā nathī, gnātā ja chhe. tevā jīvane pūrṇa vītarāgatā thaī nathī to āyuṣhyakarmanī prakr̥iti bandhāy chhe. samyagdraṣhṭi manuṣhyane svarganā āyuno bandh thāy chhe. tyān āyuṣhyanā paramāṇu bandhāy te paramāṇunā kāraṇe bandhāy chhe. te samaye dharmīne je rāg āve chhe te rāg ane āyukarmano bandh te gnānīnā gnānamān nimitta chhe. gorasanun draṣhṭānt āpīne āchāryadeve vastusvarūp atyant spaṣhṭa karī dīdhun chhe. gnānīne rāg hoy te kāḷe āyuṣhyano bandh paḍe chhe. te ajīvanī paryāy ajīvathī thāy chhe. dharmī jīv rāg ane āyukarmanī paryāyanā gnātā ja chhe, kartā nathī. gnānī to svaparaprakāshak potānā gnānamān vyāpīne svaparane mātra jāṇe ja chhe.

samakitī ke sādhu je ātmagnānī dharmātmā chhe te ā pañchakāḷamān svargamān ja jāy chhe. svarganā āyuṣhyanī je prakr̥iti bandhāy chhe te to paramāṇunī yogyatāthī bandhāy chhe. te kāḷe je rāg āvyo tene āyunā bandhamān nimitta kahevāmān āve chhe. dharmī jīvane je āyuṣhya bandhāy ane te kāḷe je rāg hoy tenun gnān hoy chhe. jīvano gnānadarshanasvabhāv chhe. te svabhāvanī jene draṣhṭi thaī chhe te dharmī jīv rāg ane karmabandhan thāy tenā gnātādraṣhṭā chhe.

svargamān samakitī hoy tene manuṣhyanā āyuno bandh paḍe chhe. mithyādraṣhṭi jīv to svargamānthī nīkaḷī tiryañchagatimān paṇ jāy chhe, ekendriyamān paṇ jāy chhe. je jīv rāgane ane potāne ek kare chhe te mithyādraṣhṭi agnānī ekendriyamān līlotarīmān paṇ chālyo jāy chhe.

khāṇamān-pr̥ithvīmān ek kaṇamān asaṅkhya jīv chhe. pāṇīnā ek bindumān asaṅkhyajīv chhe, līmaḍānā ek pattāmān asaṅkhya jīv chhe. līmaḍānā pattāmān asaṅkhya sharīr chhe ane ek ek sharīramān ek ek jīv chhe. lasaṇanī ek kaṭakīmān asaṅkhya sharīr chhe ane pratyek sharīramān anantānant jīv chhe.


PDF/HTML Page 1191 of 4199
single page version

bhāī! ātmānā bhān vinā vrat, tap, bhakti ādinā pariṇām kare to jīv svargamān jāy chhe. tyān paṇ ātmānun bhān nahi hovāthī āyuno bandh paḍatān koī manuṣhyamān to koī pashumān jāy chhe, tathā koī ekendriyamān paṇ chālyā jāy chhe. dolatarāmajīe kahyun chhe ne ke-

‘jo vimānavāsī hū thāy, samyagdarshan bin duḥkh pāy;
tahaintai chay thāvar tan dhare, yon parivartan pūre karai.’

agnānī jaḍanī kriyā ane rāgano kartā thāy chhe. gnānī rāgano ane karmabandhananī kriyāno kartā nathī, gnātā ja chhe.

āṭhamo nandīshvaradvīp chhe. temān bāvan jinālayanī rachanā chhe. pratyek jinālayamān 108 ratananī pratimāo shobhāyamān chhe. tyān aṣhṭānhikā parvamān indra ane indrāṇī darshan-pūjā ādi karavā māṭe jāy chhe ane mahā mahotsav ujave chhe. khūb prasannachitta thaīne nāche paṇ chhe. paṇ samakitī chhe ne? je rāg bhaktino āve te rāganā ane nr̥itya ādi bāhya kriyānā te kartā nathī, gnātādraṣhṭā ja chhe. agnānī to rāgano kartā thāy chhe ane bahāranī sharīranī je kriyā thāy te hun karun chhun em mānīne mithyātvanun sevan kare chhe. khūb gambhīr vāt chhe bhāī!

shreṇīk rājā kṣhāyik samakitī hatā. tīrthaṅkaragotra bāndhyun chhe. hamaṇān pratham narakamān gayelā chhe. ahīn hatā tyāre bhagavānanā samosaraṇamān gayā hatā. tyān rāg āvyo ane tīrthaṅkaragotra bandhāī gayun. parantu tenā teo gnātā chhe, kartā nathī. tyān narakamān chha māsanun āyuṣhya bākī raheshe tyāre manuṣhyagatinā āyuno bandh thashe. hamaṇān paṇ pratisamay tīrthaṅkaragotra bandhāy chhe. parantu dharmī jīv rāg ane karmabandhanī paryāyanā gnātā ja chhe. āvatī chovīsīmān pratham tīrthaṅkar thashe. hamaṇān vrat, tap, chāritra nathī paṇ svānubhavanī dashā thayelī chhe. temane rāganī mandatānā kāḷamān manuṣhyanā āyuno bandh paḍashe. samakitīne ashubhabhāv paṇ āve chhe. parantu ashubhanā kāḷamān tene āyuno bandh paḍato nathī. samyagdraṣhṭine shubharāganā kāḷamān āyuṣhyano bandh paḍe chhe. āvī samyagdarshananī balihārī chhe! bāpu! samyagdarshan shun chīj chhe enā mahimānī lokone khabar nathī.

aho! bhāvaliṅgī munivaroe gajab kām karyān chhe. antamuhūrtamān temane chhaṭhṭhun ane sātamun guṇasthān āve chhe. chhaṭhṭhe vikalpa uṭhe chhe ane kṣhaṇabharamān vikalpa toḍīne apramattadashāmān āve chhe. āvā bhāvaliṅgī digambar santone jyāre chhaṭhṭhā guṇasthāne shubhabhāv āve chhe tyāre āgāmī āyuno bandh paḍe chhe. dharmī jīv te shubhabhāv ane je āyukarma bandhāy tene jāṇe ja chhe, karatā nathī. svane jāṇatān paranun-rāganun gnān potāthī thāy chhe. gnānanī paryāy to nij upādānathī utpanna thāy chhe. emān rāg ane par karma nimitta kahevāmān āve chhe.


PDF/HTML Page 1192 of 4199
single page version

samakitī nārakī hoy ke dev hoy, te manuṣhyagatimān āve chhe. ane mithyādraṣhṭi nārakīno jīv hoy te koī manuṣhyamān āve chhe to koī tiryañchamān jāy chhe. agnānīne je rāg thayo ane karmabandhan thayun te rāgano te kartā thāy chhe. agnānī rāgane potānun kartavya māne chhe. paṇ bhāī! vastu to gnānadarshanasvarūp chhe, tenun rāg kartavya kem hoī shake?

mithyādraṣhṭi dev hoy temān āṭhamā svarga sudhīnā koī devane tiryañchagatinā āyuṣhyano bandh thāy chhe. samyagdarshan vinā vrat-tapanā pariṇāmathī koī mithyādraṣhṭi bījā svarge gayo hoy tyānthī koī ekendriyamān janme chhe. are! samyagdarshan ane mithyādarshanamān keṭalo pharak chhe tenī lokone khabar nathī. bāhya tyāgano mahimā kare paṇ samyagdarshananā achintya mahimānī tene khabar nathī.

aḍhīdvīp bahār asaṅkhya samyagdraṣhṭi tiryañch chhe. ākharano svayambhūramaṇ samudra chhe. temān hajār jojan eṭale chār hajār gāu lāmbā sharīravāḷā machchha chhe. temān koī pañchamaguṇasthānavartī chhe. svānubhavanī dashā prāpta thavāthī andar shānti ane ānand anubhave chhe. evā asaṅkhya tiryañcho chhe, shrāvak-shrāvikāo chhe. asaṅkhya mithyādraṣhṭinun pramāṇ chhe topaṇ samakitī asaṅkhya chhe. tene shubharāganā kāḷamān devagatinā āyuṣhyano bandh paḍashe. manuṣhyagatinun āyuṣhya tene bandhātun nathī. parantu āyuṣhyabandhanā kāraṇarūp je rāg chhe tenā e kartā nathī, gnātādraṣhṭā chhe. je karma bandhāy tenā paṇ gnātā ja chhe, kartā nathī.

karmanī 148 prakr̥iti chhe. dharmī kahe chhe ke te karmanā phaḷane hun bhogavato nathī. mūḷ prakr̥iti gnānāvaraṇādi āṭh chhe. tenā bhed 148 chhe. teno je udayabhāv chhe tene dharmī kahe chhe ke hun bhogavato nathī; hun to mātra gnātādraṣhṭā thaīne gnānane bhogavanāro chhun.

aho! ā samayasār bhāratanun advitīy chakṣhu chhe. samayasār be chhe-ek shabda samayasār shāstra shabdabrahma chhe ane bījo gnānasamayasār bhagavān ātmā chidbrahma. traṇalokano nāth chaitanyabimb prabhu gnānasamayasār chhe ane shabdasamayasār tene batāve chhe, nirūpe chhe. tathāpi shabdasamayasāramān gnānasamayasār nathī ane gnānasamayasāramān shabda samayasār nathī. bhagavānanī omdhvanithī omsvarūp bhagavān ātmā bhinna chhe. āvun jene bhān thayun chhe te samyagdraṣhṭi chhe. khūb sūkṣhma vāt bhāī! ahīn kahe chhe ke bhagavānanī omdhvani sāmbhaḷavānā rāgano samyagdraṣhṭi kartā nathī, mātra gnātā ja chhe. aho! ā to alaukik vāt chhe! gnānī rāg ane bandhano jāṇanār chhe, karanār nathī.

have nāmakarmanī prakr̥itinī vāt kare chhe. āṭh karmamān ek nāmakarma chhe. tenī prakr̥itinā peṭābhed 93 chhe. samakitīne tīrthaṅkaranāmakarmanā bandhanā kāraṇarūp ṣhoḍashakāraṇ-


PDF/HTML Page 1193 of 4199
single page version

bhāvanāno rāg āve chhe. te rāg āsrav ane duḥkharūp chhe. bhagavān ātmā ānandaghan-svarūp chaitanyamūrti prabhu chhe. tenun jene bhān thayun chhe evā samakitīne koīne je vaḍe tīrthaṅkaranāmakarma bandhāy tevo rāg āve chhe, ane tīrthaṅkaranāmakarmano tene bandh paḍe chhe. parantu gnānī jīv te vikalpa ane bandh prakr̥itinā gnātādraṣhṭāpaṇe ja pariṇame chhe; tenā e kartā nathī. agnānīne tīrthaṅkaranāmakarmanā kāraṇarūp shubhabhāv āvato ja nathī.

nāmakarmanī 93 prakr̥iti chhe. temān chhellī tīrthaṅkaranāmakarmanī prakr̥iti chhe. je bhāve tīrthaṅkaranāmakarma bandhāy te bhāv dharma nathī. je bhāvathī dharma thāy te bhāvathī bandh nahi ane je bhāvathī bandh thāy te bhāvathī dharma nahi.

have gotrakarmanī prakr̥itinī vāt kare chhe. gotrakarmanī prakr̥iti bandhāy e to jaḍ prakr̥itinun kārya chhe, ātmānun nahi. gotrakarmanā be bhed chhe-nīch gotra, uchcha gotra, je shubh, ashubh bhāvathī uchcha, nīch gotra bandhāy te bhāv vikār chhe. e shubhāshubh bhāvano agnānī kartā thāy chhe. tethī gotrakarmanī paryāyamān agnānīnā vikārī bhāvane nimittakartā kahevāmān āve chhe. gnānī to te prakr̥iti ane te kāḷanā pariṇāmanā gnātā chhe, kartā nathī.

bhagavān ātmā gnānadarshanano piṇḍ prabhu chhe. emānthī nīkaḷe to gnān, darshan ane ānandanī paryāy nīkaḷe chhe. emānthī shun rāganī paryāy nīkaḷe? nā; na nīkaḷe. parantu nimittādhīn banīne agnānī rāgano kartā thāy chhe ane kartā thato thako te mithyādraṣhṭi chhe. vrat- tap ityādi vaḍe chāhe to svarga maḷī jāy paṇ ātmānā bhān vinā te mithyādraṣhṭi chhe ane mithyādarshan rahe tyān sudhī tene sansāramān chāragatinā paribhramaṇanun duḥkh maṭatun nathī.

antarāyakarma nāmanun ek jaḍakarma chhe. enī dānāntarāy, lābhāntarāy, bhogāntarāy, upabhogāntarāy ane vīryāntarāy-em pāñch prakr̥iti chhe. antarāyanī prakr̥iti bandhāy temān rāg nimitta chhe. parantu gnānī to je prakr̥iti bandhāy tenā ane te kāḷe je rāg āvyo tenā gnātā ja chhe.

ā pramāṇe karmasūtranun vibhāg pāḍīne kathan karavāthī sāt sūtro tathā temanī sāthe moh, rāg, dveṣh, krodh, mān māyā, lobh, nokarma, man, vachan, kāy, shrotra, chakṣhu, ghrāṇ, rasan ane sparshananān soḷ sūtro vyākhyānarūp karavān; ane ā upadeshathī bījā paṇ vichāravān.

traṇ kaṣhāyono jemane abhāv chhe evā vītarāgī munirāj bhagavān tulya chhe. ahāhā...! sāchā bhāvaliṅgī munivarone ek sekanḍanī nindar hoy chhe. ek sekanḍathī vadhāre vakhat nidrādhīn rahe to munipaṇun rahetun nathī. āvā gnānīne par taraph lakṣha jatān jarā rāgādi āvī jāy chhe. paṇ teo te rāgādi bhāvanā kartā nathī, gnātā chhe.


PDF/HTML Page 1194 of 4199
single page version

munine chhaṭhṭhā guṇasthāne ārttadhyānanā pariṇām paṇ āvī jāy chhe. pāñchamā guṇasthānavāḷāne raudradhyānanā pariṇām paṇ thaī jāy chhe. parantu dharmī jīv te saghaḷā rāgādi pariṇāmanā gnātādraṣhṭā chhe, kartā nathī. je karma bandhāy tenā paṇ gnātā chhe, kartā nathī. gnānīne krodhādi pariṇām paṇ thaī jāy chhe paṇ te pariṇāmanā te gnātā ja chhe.

‘‘svapar prakāsak sakati hamārī, tātain vachan bhed bhram bhārī;
gney dashā duvidhā paragāsī, nijarūpā pararūpā bhāsī.’’

gnānīne krodh pariṇām thāy tenā te gnātā ja chhe, kartā nathī. samyagdarshan koī alaukik chīj chhe bhāī! jene ānandano nāth chaitanyasvarūp bhagavān chidānand jāgī gayo chhe tene krodh, mān, māyā lobhanā pariṇām nabaḷāīthī thaī jāy topaṇ te enā gnātādraṣhṭā chhe. dharmīne antaramān gnān-darshananī pravāhadhārā satat chālu ja hoy chhe.

agnānīne krodh, mān, māyā, lobhanā pariṇām thāy temān te tanmay hoy chhe. tethī te vikārano kartā thāy chhe. ane je je karmabandhan thāy temān tenā vikārī bhāv nimittakartā kahevāmān āve chhe.

tevī rīte nokarma, man, vachan, kāy, pāñch indriyonā je je pariṇām thāy teno dharmī gnātā ja rahe chhe. gnānī gnānano ja kartā chhe, rāg ane jaḍanā je je pariṇām thāy teno te kartā nathī.

[pravachan nan. 171 sheṣh, 172 thī 17p chālu * dināṅk 31-8-76 thī 4-9-76]

PDF/HTML Page 1195 of 4199
single page version

अज्ञानी चापि परभावस्य न कर्ता स्यात्–

जं भावं सुहमसुहं करेदि आदा स तस्स खलु कत्ता।
तं तस्स होदि कम्मं सो तस्स दु वेदगो अप्पा।। १०२ ।।
यं भावं शुभमशुभं करोत्यात्मा स तस्य खलु कर्ता।
तत्तस्य भवति कर्म स तस्य तु वेदक आत्मा।। १०२ ।।

vaḷī agnānī paṇ paradravyanā bhāvano kartā nathī em have kahe chheḥ-

je bhāv jīv kare shubhāshubh tehano kartā khare,
tenun bane te karma, ātmā tehano vedak bane. 102.

gāthārthaḥ– [आत्मा] ātmā [यं] je [शुभम् अशुभम्] shubh ke ashubh [भावं] (potānā) bhāvane [करोति] kare chhe [तस्य] te bhāvano [सः] te [खलु] kharekhar [कर्ता] rktā thāy chhe, [तत्] te (bhāv) [तस्य] tenun [कर्म] karma [भवति] thāy chhe [सः आत्मा तु] ane te ātmā [तस्य] teno (te bhāvarūp karmano) [वेदकः] bhoktā thāy chhe.

ṭīkāḥ– potāno achalit vignānaghanarūp ek svād hovā chhatān paṇ ā lokamān je ā ātmā anādi kāḷanā agnānane līdhe paranā ane potānā ekapaṇānā adhyāsathī mand ane tīvra svādavāḷī pudgalakarmanā vipākanī be dashāo vaḍe potānā (vignānaghanarūp) svādane bhedato thako agnānarūp shubh ke ashubh bhāvane kare chhe, te ātmā te vakhate tanmayapaṇe te bhāvano vyāpak hovāthī teno kartā thāy chhe ane te bhāv paṇ te vakhate tanmayapaṇe te ātmānun vyāpya hovāthī tenun karma thāy chhe; vaḷī te ja ātmā te vakhate tanmayapaṇe te bhāvano bhāvak hovāthī teno anubhavanār (arthāt bhoktā) thāy chhe ane te bhāv paṇ te vakhate tanmayapaṇe te ātmānun bhāvya hovāthī tenun anubhāvya (arthāt bhogya) thāy chhe. ā rīte agnānī paṇ parabhāvano kartā nathī.

bhāvārthaḥ– pudgalakarmano uday thatān, gnānī tene jāṇe ja chhe arthāt gnānano ja kartā thāy chhe ane agnānī agnānane līdhe karmodayanā nimitte thatā potānā agnānarūp shubhāshubh bhāvono kartā thāy chhe. ā rīte gnānī potānā gnānarūp bhāvano kartā chhe ane agnānī potānā agnānarūp bhāvano kartā chhe; parabhāvano kartā to gnānī ke agnānī koī nathī.

* * *

PDF/HTML Page 1196 of 4199
single page version

vaḷī agnānī paṇ paradravyanā bhāvano kartā nathī em have kahe chheḥ-

* gāthā 102ḥ ṭīkā uparanun pravachan *

‘potāno achalit vignānaghanarūp ek svād hovā chhatān paṇ ā lokamān je ā ātmā anādi kāḷanā agnānane līdhe paranā ane potānā ekapaṇānā adhyāsathī mand ane tīvra svādavāḷī pudgalakarmanā vipākanī be dashāo vaḍe potānā (vignānaghanarūp) svādane bhedato thako agnānarūp shubh ke ashubh bhāvane kare chhe, te ātmā te vakhate tanmayapaṇe te bhāvano vyāpak hovāthī teno kartā thāy chhe ane te bhāv paṇ te vakhate tanmayapaṇe te ātmānun vyāpya hovāthī tenun karma thāy chhe.’

ātmāno achalit eṭale chaḷe nahi tevo ek vignānaghanarūp svād chhe. parantu enāthī ajāṇ agnānī temān be bhāg pāḍe chhe. tene shubh-ashubh je pariṇām thāy chhe e ja mārun svarūp chhe em mānīne te shubhāshubhabhāvarūp vikāranā svādane anubhave chhe.

dayā, dān, vrat, bhakti ityādi je pariṇām chhe te mand chhe ane avratanā pariṇām tīvra chhe. te banne pariṇām pudgalano vipāk chhe, ātmāno svabhāv nathī. agnānīne te mand ane tīvra rāgano svād āve chhe. bhagavān ātmā vignānaghan prabhu nitya ānand-svarūp chhe. teno svād na letān shubharāg je mand pariṇām chhe teno agnānī svād le chhe.

dāḷ, bhāt, lāḍu, maisūb ityādino svād jīvane āvato nathī. paisā-karoḍonun dhan hoy teno paṇ svād āvato nathī ane strīnā sharīrano paṇ svād āvato nathī. e to badhān jaḍ māṭī-dhūḷ chhe. parantu potānā vignānaghanasvarūp ātmānī draṣhṭi nahi hovāthī bahāranī sāmagrīmān anurāg karīne je ashubharāg utpanna kare chhe te ashubharāgano svād jīv le chhe ane te mithyādarshan chhe.

pāṇīnun pur chālyun jatun hoy ane vachche pūl āvī jāy to pāṇīnā puranā be bhāg paḍī jāy chhe. em bhagavān ātmā atīndriy gnān ane ānandanā pravāhanun ekarūp pur chhe. temān agnānī pudgalakarmanā vipākarūp tīvra ane mand rāganā svādavāḷī be dashāo vaḍe be bhāg pāḍī rāgano svād le chhe. dharmīnī draṣhṭi to ānandaghan prabhu ātmā upar hoy chhe tethī te nirākuḷ ānandano svād le chhe ane enun nām dharma chhe. sachchidānand svarūp bhagavān ātmānā ekarūp ānandanā svādane bhedīne agnānī shubhāshubh rāgano-vikārano svād le chhe te mithyādarshan chhe.

dayā, dān, vrat ādi shubhabhāv ane hinsā, jūṭh, chorī ādi ashubhabhāv-e banne bhāv agnānabhāv chhe kemake ātmāno te svabhāv nathī. agnānī jīv gharabār, kuṭumb-parivār, paisā, ābarū, khāvun-pīvun ityādi ashubhabhāvamān guñchāī gayo chhe.


PDF/HTML Page 1197 of 4199
single page version

temānthī khasīne kadīk sādhu thāy to shubhabhāvamān guñchāī jāy chhe. shubhabhāvanī kriyāmān te dharma mānavā lāge chhe. pahelān ashubhabhāvane kartavya samajato hato, have shubhabhāvane kartavya samaje chhe. parantu bhāī! shubh ane ashubhabhāv banne agnānarūp chhe. shubh ane ashubhabhāv bannemān gnānanun-chaitanyanun kiraṇ nathī; banne bhāv achetan chhe. dayā, dān, vrat ādinā shubhabhāv achetan chhe kemake te chaitanyanī jātinā nathī. te shubharāg na potāne jāṇe chhe, na nikaṭavartī bhagavān ātmāne jāṇe chhe; teo to chaitanyadvārā jaṇāvā yogya chhe; māṭe teo achetan chhe, agnānarūp chhe. ā vāt pahelān gāthā 72mān āvī gaī chhe.

ahīn kahe chhe ke ātmā parano kartā to chhe ja nahi; paṇ shubh ane ashubh-bhāvano je kartā thāy te agnānī mithyādraṣhṭi chhe. shubh ane ashubhabhāv banne pudgalakarmanā vipākanā nimitte utpanna thatī dashāo chhe. banneno svād kaluṣhit chhe. shubhabhāvano svād kaluṣhit chhe ane ashubhabhāvano svād tīvra kaluṣhit chhe.

jene vignānaghanasvarūp ātmānī draṣhṭi ane enā ānandano anubhav nathī te puṇya ane pāpanā be bhāg pāḍīne tīvra ane mand vikārano svād le chhe. lākhonā makānamān rahīne je khushī upaje te ashubhabhāv pāp chhe. te ashubhabhāvano svād mīṭho nathī, tīvra kaḍavo chhe. ane dayā, dān, vrat, bhaktinā shubhabhāv thāy teno svād paṇ mīṭho nathī, kaḍavo chhe. ek ātmānā ekarūp nirākuḷ ānandano svād ja miṣhṭa ane iṣhṭa chhe.

anantakāḷamān je prāpta thayo nathī te ātmānā ānandanā anubhavanī ā vāt chāle chhe. ahāhā...! ātmā ānandakand prabhu sukhakand chhe. jem sakkarakandanī uparanī chhāl te sakkarakand nathī. chhālane kāḍhī nākho to pāchhaḷ mīṭhāshano je piṇḍ chhe te sakkarakand chhe. tem ā bhagavān ātmāne shubhāshubh bhāv thāy te uparanī chhāl chhe, te ātmā nathī. shubhāshubhabhāvathī bhinna andar je ānandakand prabhu virāje chhe te ātmā chhe. shubhāshubh bhāvanun lakṣha chhoḍīne antardraṣhṭi karo to ātmānubhūti pragaṭ thāy chhe. ane e ja samyagdarshan chhe, e ja dharma chhe.

shubharāgamān dharma māne te draṣhṭi ja mithyātva chhe. mithyādraṣhṭi jīv vignānaghanasvabhāvanā svādane bhedīne-chhedīne shubhāshubhabhāvanā svādanun vedan kare chhe. parantu te bhāv agnānarūp chhe. 28 mūḷaguṇanā pālanano je shubharāg chhe te agnānarūp chhe ane teno svād jher samān kaluṣhit chhe. bhāī! ātmānā nirākuḷ ānandanā svādane bhedīne shubhabhāv utpanna thāy chhe to teno svād ānandarūp kem hoy? agnānī te bhāvano kartā thāy chhe.

are bhāī! je bhāvathī tīrthaṅkaragotra bandhāy te bhāv agnānarūp chhe ane eno svād kaluṣhit chhe. te kāī ātmānī chīj nathī. bhalabhalānān pāṇī utarī jāy evī ā vāt chhe. nāṭak samayasāramān āve chhe ke-


PDF/HTML Page 1198 of 4199
single page version

‘‘karai karam soī karatārā, jo jānai so jānan hārā;
jo karatā nahi jānai soī, jānai so karatā nahi hoī.’’

agnānī potānā nityānand sukhakand prabhu ātmānā ānandano svād toḍīne shubh- bhāvano kartā thāy chhe. gnātā raheto nathī. jyāre dharmī samakitīne ānandakand prabhu ātmā upar najar chhe. te potānā ānandanā svādane toḍato nathī. gnānīne to ekarūp ānandano svād āve chhe. bhagavān! ekavār sāmbhaḷ, nāth! tārī chīj andar shubhā-shubhabhāvathī bhinna amr̥utasvarūp chhe. vrat ane avratanā banne bhāvathī bhagavān ātmā bhinna vastu chhe. āvī gnānānandasvarūp potānī vastunun jene bhān thayun chhe te dharmīne rāg āve chhe paṇ te rāgano gnātā rahe chhe, kartā thato nathī. agnānī shubhāshubh rāgano kartā thāy chhe.

ā gāthā be hajār varṣha pūrve rachāī chhe. tenī ṭīkā (ātmakhyāti) hajār varṣha pahelān amr̥utachandrāchāryadeve rachī chhe. jem gāyanā āumān dūdh bharyun hoy te baḷukī bāī dohīne bahār kāḍhe tem gāthāmān je bhāv bharyā chhe te bhāvane āchāryadeve ṭīkāmān ekadam khullā karī dīdhā chhe. kahe chhe-agnānī shubhabhāvarūp kaṣhāyano svād le chhe ane te bhāvano te kartā thāy chhe. shubhabhāv chhe te kaṣhāy chhe ane teno svād kaluṣhit chhe. chhahaḍhāḷāmān āve chhe ke-

‘‘rāg-āg dahai sadā, tātain samāmr̥ut seīe.’’

chāhe shubharāg ho topaṇ te āg chhe, svabhāvane dajhāḍanārī āg chhe. māṭe rāgathī bhinna bhagavān ātmānī draṣhṭi karīne samāmr̥utarūp dharmanun sevan kar.

72mī gāthāmān ātmāne bhagavān kahīne bolāvyo chhe. e bhagavān ātmānā ekarūp ānandanā svādane toḍīne agnānī shubh ke ashubhabhāvano, mand ke tīvra rāgano svād le chhe te dharma nathī, adharma chhe. bhagavān ātmā to shuddhopayog vaḍe prāpta thāy tem chhe ane te shuddhopayog ja dharma chhe. agnānīne ātmānī khabar nahi hovāthī te ātmānā svādane bhedato agnānarūp je shubhāshubhabhāv tene kare chhe. te vakhate te ātmā tanmayapaṇe te bhāvano vyāpak hovāthī teno kartā thāy chhe. agnānī shubhāshubh rāg māro chhe em mānī te bhāvano tanmayapaṇe kartā thāy chhe. agnānī shubhāshubh rāgamān ekākār thaī gayo hoy chhe.

munivaroe dāṇḍī pīṭīne satya vāt jagat pāse jāher karī chhe. duniyā mānashe ke nahi māne enī lesh paṇ darakār rākhī nathī. kahe chhe-potānā shuddha gnāyakabhāvane bhūlīne agnānī shubh ane ashubhabhāvamān tanmay-ekākār thāy chhe ane e rīte te


PDF/HTML Page 1199 of 4199
single page version

bhāvano te kartā thāy chhe. ane te bhāv paṇ te vakhate tanmayapaṇe te ātmānun vyāpya hovāthī tenun karma thāy chhe. gnānī to shubh bhāvanā paṇ kartā nathī to pachhī jaḍanā kartānī to vāt ja kayān rahī? agnānī kartā thaīne jyān tyān ā ‘men karyun, men karyun’ em paranun kartr̥utva māne chhe tene ahīn kahe chhe ke-bhāī! paranun to ātmā kāī karī shakto nathī paṇ shubhāshubh rāgano je tun kartā thāy chhe te tārun agnān chhe, mithyādarshan chhe. mithyādraṣhṭi jīv ja shubhāshubh rāgano kartā thāy chhe.

have kahe chhe-‘vaḷī te ja ātmā te vakhate tanmayapaṇe te bhāvano bhāvak hovāthī teno anubhavanār (arthāt bhoktā) thāy chhe. ane te bhāv paṇ te vakhate tanmayapaṇe te ātmānun bhāvya hovāthī tenun anubhāvya (arthāt bhogya) thāy chhe. ā rīte agnānī paṇ parabhāvano kartā nathī.

shubh-ashubhabhāvano agnānī bhoktā chhe. vikārī bhāvano bhāvak hovāthī te bhāvano agnānī bhoktā chhe. ātmā sharīrano bhoktā nathī. sharīr to jaḍ māṭī chhe. tene kem bhogave? agnānī sharīrane bhogavato nathī paṇ sharīranī kriyānā kāḷamān je ashubhabhāv thāy chhe temān tanmay thaīne te bhāvano te jīv bhoktā thāy chhe.

samyagdraṣhṭi chakravartīne 96000 rāṇīo hoy chhe. tenā lakṣhe viṣhayavāsanāno je rāg thāy teno gnānī kartā nathī, gnātā ja chhe. dharmīnā gnānamān te jaḍanī kriyā ane rāg nimitta chhe dharmīno ātmā jaḍanī kriyā ane te vakhatanā rāgane nimitta nathī paṇ dharmīnā gnānamān te nimitta chhe. gnānīe to gulāṇṭ khādhī chhe, palaṭo khādho chhe. jyān sudhī paryāyabuddhi hatī tyān sudhī rāgano kartā ane rāgano bhoktā hato. parano to gnānī ke agnānī koī kartā-bhoktā nathī. paṇ jyān paryāyabuddhi chhūṭī ane gnāyakanun bhān thayun tyārathī te gnānano kartā ane bhoktā chhe, ane je rāg ane jaḍanī kriyā thāy te tenā gnānanān nimittamātra chhe. have te ānandano kartā ane bhoktā chhe; rāgano kartā nahi, rāgano bhoktā paṇ nahi.

bharat chakravartī chha khaṇḍanā svāmī hatā. samakitī gnānī hatā. ek sonīne sandeh thayo ke 96000 rāṇīo ane āvo vaibhavano ḍhagalo hovā chhatān bharat mahārāj gnānī kahevāy chhe te kem sambhave? bharat mahārājane khabar paḍatān sonīne bolāvyo ane kahyun-ā telano bharelo kaṭoro hāthamān rākhīne ā ayodhyā nagarīnī shobhā jovā māṭe jāo. nagarīnī shobhā jotān telanun ek ṭīpu paṇ na ḍhoḷāy te dhyān rākho. jo ek ṭīpu paṇ ḍhoḷāvā pāmashe to talavārathī shirachchhed karavāmān āvashe. sonī to ākhīy nagarī pharīne pāchho āvyo. tyāre bharatajīe pūchhayu-bolo mahārāj! nagarīnī shobhā kevī? tame shun shun joyun? tyāre sonīe kahyun-mahārāj! mārun lakṣha to ā kaṭorā par hatun; nagarīnī shobhānī to mane kāī ja khabar nathī. to bharat


PDF/HTML Page 1200 of 4199
single page version

mahārāje kahyun-bhāī! e ja pramāṇe amārun lakṣha ātmāmān choṇṭelun chhe; ā bahāranā vaibhav shun chhe e amane khabar nathī. amārun lakṣha ātmānā vaibhav par chhe, bahāranā vaibhav par nathī.

agnānī shubh-ashubh bhāvano kartā ane bhoktā chhe, paṇ parano kartā ke bhoktā nathī. gnānī to rāgano paṇ kartā-bhoktā nathī, gnātā-draṣhṭā ja chhe, tyān paranā kartā-bhoktānī to vāt ja kevī?

ā dhan-sampatti, bāg, baṅgalā, moṭar, roṭalī, dāḷ bhāt, drākṣha, mosambī, halavo ityādi badhun ātmā bhogavato nathī. parantu agnānīne te kāḷe je ashubh rāg thāy chhe teno te bhoktā chhe. gnānīne to svabhāvanī draṣhṭi hovāthī te kāḷe thato je rāg ane paranī kriyā te tenā gnānamān nimitta thāy chhe.

puṇya-pāpanā bhāv thāy te bhāvya eṭale bhogavavā yogya chhe, ane agnānī teno bhāvak eṭale bhogavanār chhe. parantu paravastu dāḷ, bhāt ādi te ātmānān bhāvya nathī. ātmā teno bhoktā nathī. ahāhā...! puṇyapāpanā bhāv chhe te agnānīnun bhāvya chhe. ane agnānī teno bhāvak-bhoktā chhe; parantu paravastuno agnānī kartā-bhoktā nathī.

gnānīne pūjā-bhakti ityādi shubhabhāv āve chhe, paṇ tenā teo gnātā ja chhe, kartā- bhoktā nathī. ahāhā...! gnānānandasvarūp bhagavān ātmānī jene draṣhṭi thaī chhe te gnānī to gnānānandasvarūpanā kartā ane gnānānandanā ja bhoktā chhe. parantu shuddha ātma-svarūpanun jene bhān nathī te agnānī rāgano kartā ane bhoktā thāy chhe. parano to agnānī paṇ kartā-bhoktā nathī.

* gāthā 102ḥ bhāvārtha uparanun pravachan *

‘pudgalakarmano uday thatān, gnānī tene jāṇe ja chhe arthāt gnānano ja kartā thāy chhe ane agnānī agnānane līdhe karmodayanā nimitte thatā potānā agnānarūp shubhāshubh bhāvono kartā thāy chhe. ā rīte gnānī potānā gnānabhāvano kartā chhe ane agnānī potānā agnānarūp bhāvano kartā chhe; parabhāvano kartā to gnānī ke agnānī koī nathī.’

bhagavān ātmā nirmaḷānand prabhu shuddha chidānandakand chhe. tenī jene antardraṣhṭi thaī chhe te gnānī karmano uday thatān tene jāṇe ja chhe. ā shubhāshubhabhāv thāy chhe te karmano pāk chhe, te dharma nathī, svabhāvanī chīj nathī em gnānī tene potāthī bhinna jāṇe chhe. samakitī bhale gr̥uhasthāshramamān hoy, tene shubhāshubh bhāv je thāy chhe tene te pudgal-karmanā phaḷapaṇe potānāthī bhinna jāṇe chhe. ahāhā...! hun to rāgathī bhinna, karmathī bhinna chidānandaghan prabhu ātmā chhun evun jene bhān thayun chhe te dharmī jīv je shubhāshubh bhāv thāy tene jāṇe ja chhe, te potānun kartavya chhe em kadīy mānato nathī.