Pravachan Ratnakar-Gujarati (Devanagari transliteration).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 143 of 4199

 

१३६ [ समयसार प्रवचन

अनादिथी तें तारी हिंसा ज करी छे. तो हवे वस्तु, ध्रुव, अभेद, सामान्य ज्ञायकभावरूप छे तेनो आश्रय करी, अंतरमां स्वीकार करी, सम्यग्दर्शनादि धर्म प्रगट करवो जोईए. आ सिवाय जेटला बाह्य क्रियाकांड छे ते सघळा चारगतिमां रखडवाना मार्गछे.

आत्मा अनंतज्ञान, अनंतदर्शन, अनंतशांति, अनंत प्रभुता, अनंत स्वच्छता, एम अनंत अनंत भावस्वरूपे अनंत शक्तिओथी संपन्न परमार्थ वस्तु छे. तेनी सन्मुख थई तेनो आश्रय करतां सम्यग्दर्शन प्रगट थाय छे.

श्रीमद् राजचंद्र आत्मसिद्धिमां कहे छे-

शुद्ध बुद्ध चैतन्यघन, स्वयंज्योति सुखधाम;
बीजुं कहीए केटलुं, कर विचार तो पाम.

आत्मा शुद्ध कहेतां पवित्र छे. बुद्ध एटले ज्ञानस्वरूप छे. चैतन्यघन कहेतां असंख्यप्रदेशी छे. सर्वज्ञ सिवाय बीजे कयांय, आत्मा असंख्यप्रदेशी छे एवी वात नथी. आत्मा स्वयंज्योति छे, एटले स्वयं सिद्ध वस्तु छे. कोईए उत्पन्न करी होय के कोईथी नाश पामे एवी चीज नथी. ते सुखधाम छे, एटले आनंदनुं-अतीन्द्रिय आनंदनुं धाम छे. आवो आत्मा अभेद एकरूप भूतार्थ वस्तु छे. तेने ‘कर विचार तो पाम’-एटले के ज्ञाननी पर्यायमां स्वसंवेदन वडे आवा ज्ञायकने लक्षमां ले तो तेनी प्राप्ति थाय. अमारी पासेथी कांइ मळे तेम नथी. पोताना अनंत गुणोमां व्यापेलुं अभेद, अखंड, जे ध्रुवतत्त्व, एनी द्रष्टि करवी ए निश्चय सम्यग्दर्शन छे. आ सिवाय बहारना क्रियाकांडमां-रागमां धर्म मानी प्रवर्ते ते मिथ्याद्रष्टि छे.

* टीका उपरनुं प्रवचन *

व्यवहारनय बधोय अभूतार्थ होवाथी अविद्यमान, असत्य, अभूत अर्थने प्रगट करे छे. व्यवहारनय अविद्यमान अर्थने प्रगट करे छे. जे वस्तुना स्वरूपमां नथी तेने व्यवहारनय प्रगट करे छे माटे ते अभूतार्थ छे. अभेद वस्तुमां भेद नथी छतां एवा अविद्यमान अर्थने व्यवहारनय प्रगट करे छे.

ज्ञानमां जणाय तेवो बुद्धिपूर्वकनो राग तथा ज्ञानमां न जणाय एवो अबुद्धिपूर्वकनो राग-एवा रागना बन्ने प्रकार वस्तुमां नथी. तेम ज रागने जाणनारुं ज्ञान ते वस्तुमां नथी. अने ज्ञान ते आत्मा-एवो भेद पण अभेद वस्तुमां नथी. आम व्यवहारनय अविद्यमान अर्थने प्रगट करे छे, तेथी ते अभूतार्थ छे. बीजी रीते कहीए तो द्रव्य अभेद