अथ रागाद्यसङ्कीर्णभावसम्भवं दर्शयति–
जीवस्स कम्मभावे पडिए ण पुणोदयमुवेदि।। १६८।।
जीवस्य कर्मभावे पतिते न पुनरुदयमुपैति।। १६८।।
have rAgAdi sAthe nahi maLelA bhAvanI utpatti batAve chhe-
tyam karmabhAv kharye, pharI jIvamAn uday pAme nahIn. 168.
gAthArtha–
[फलं] phaL [वृन्तैः] DInTA sAthe [न बध्यते] joDAtun nathI, tem [जीवस्य] jIvane [कर्मभावे] karmabhAv [पतिते] kharI jatAn (arthAt chhUTo thatAn) [पुनः] pharIne [उदयम् न उपैति] utpanna thato nathI (arthAt jIv sAthe joDAto nathI).
TIkA– jem pAkun phaL DInTAthI ekavAr chhUTun paDayun thakun pharIne DInTA sAthe sambandh pAmatun nathI, tem karmanA udayathI utpanna thato bhAv jIvabhAvathI ekavAr chhUTo paDayo thako pharIne jIvabhAvane pAmato nathI. A rIte gnAnamay evo, rAgAdik sAthe nahi maLelo bhAv utpanna thAy chhe.
bhAvArtha– jo gnAn ekavAr (apratipAtI bhAve) rAgAdikathI judun pariName to pharIne te kadI rAgAdik sAthe bheLaseL thaI jatun nathI. A rIte utpanna thayelo, rAgAdik sAthe nahi maLelo gnAnamay bhAv sadAkAL rahe chhe. pachhI jIv asthiratArUpe rAgAdikamAn joDAy te nishchayadraShTimAn joDAN chhe ja nahi ane tene je alpa bandh thAy te paN nishchayadraShTimAn bandh chhe ja nahi, kAraN ke abaddhaspRuShTarUpe pariNaman nirantar vartyA ja kare chhe. vaLI tene mithyAtvanI sAthe rahenArI prakRitiono bandh thato nathI ane anya prakRitio sAmAnya sansAranun kAraN nathI; mULathI kapAyelA vRukShanAn lIlAn pAndaDAn jevI te prakRitio shIghra sukAvAyogya chhe.
have, ‘je gnAnamay bhAv chhe te ja bhAvAsravano abhAv chhe’ evA arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-