samayasAr gAthA 224 thI 227 ] [ 419
किंत्वस्यापि कुतोऽपि किञ्चिदपि तत्कर्मावशेनापतेत्।
तस्मिन्नापतिते त्वकम्पपरमज्ञानस्वभावे स्थितो
ज्ञानी किं कुरुतेऽथ किं न कुरुते कर्मेति जानाति कः।। १५३।।
karanArA AgAmI bhogonI abhilAShAthI vrat, tap vagere shubh karma kare chhe tethI te karma tene rAgAdipariNAm utpanna karanArA AgAmI bhogo Ape chhe. gnAnInI bAbatamAn AthI viparIt samajavun.
A rIte agnAnI phaLanI vAnchhAthI karma kare chhe tethI te phaLane pAme chhe ane gnAnI phaLanI vAnchhA vinA karma kare chhe tethI te phaLane pAmato nathI.
have, “jene phaLanI vAnchhA nathI te karma shA mATe kare?” evI AshankA dUr karavAne kAvya kahe chhe-
shlokArtha– [येन फलं त्यक्तं सः कर्म कुरुते इति वयं न प्रतीमः] jeNe karmanun phaL chhoDayun chhe te karma kare em to ame pratIti karI shaktA nathI. [किन्तु] parantu tyAn eTalun visheSh chhe ke- [अस्य अपि कुतः अपि किंचित् अपि तत् कर्म अवशेन आपतेत्] tene (gnAnIne) paN koI kAraNe k kevun karma avashapaNe (-tenA vash vinA) AvI paDe chhe. [तस्मिन् आपतिते तु] te AvI paDatAn paN, [अकम्प–परम– ज्ञानस्वभावे स्थितः ज्ञानी] je akamp paramagnAnasvabhAvamAn sthit chhe evo gnAnI [कर्म] karma [किं कुरुते अथ किं न कुरुते] kare chhe ke nathI karato [इति कः जानाति] te koN jANe?
bhAvArtha– gnAnIne paravashe karma AvI paDe chhe topaN gnAnI gnAnathI chalAyamAn thato nathI. mATe gnAnathI achalAyamAn te gnAnI karma kare chhe ke nathI karato te koN jANe? gnAnInI vAt gnAnI ja jANe. gnAnInA pariNAm jANavAnun sAmarthya agnAnInun nathI.
avirat samyagdraShTithI mAnDIne uparanA badhAy gnAnI ja samajavA. temAn, avirat samyagdraShTi, deshavirat samyagdraShTi ane AhAravihAr karatA munione bAhyakriyAkarma pravarte chhe, topaN gnAnasvabhAvathI achalit hovAne lIdhe nishchayathI teo bAhyakriyAkarmanA kartA nathI, gnAnanA ja kartA chhe. antarang mithyAtvanA abhAvathI tathA yathAsambhav kaShAyanA abhAvathI temanA pariNAm ujjvaL chhe. te ujjvaLatAne teo ja (-gnAnIo ja-) jANe chhe, mithyAdraShTio te ujjvaLatAne