394 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-8
(tenun samAdhAn AchAryadev kare chhe-) AtmA ane bandhanAn niyat svalakShaNonI sUkShma antasandhimAn (antaranganI sandhimAn) pragnAchhINIne sAvadhAn thaIne paTakavAthI (- nAkhavAthI, mAravAthI) temane chhedI shakAy chhe arthAt judA karI shakAy chhe em ame jANIe chhIe.
AtmAnun svalakShaN chaitanya chhe, kAraN ke te samasta sheSh dravyothI asAdhAraN chhe (arthAt anya dravyomAn te nathI). te (chaitanya) pravartatun thakun je je paryAyane vyApIne pravarte chhe ane nivartatun thakun je je paryAyane grahaN karIne nivarte chhe te te samasta sahavartI ke kramavartI paryAyo AtmA chhe em lakShit karavun-lakShaNathI oLakhavun (arthAt je je guNaparyAyomAn chaitanyalakShaN vyApe chhe te te samasta guNaparyAyo AtmA chhe em jANavun) kAraN ke AtmA te ja ek lakShaNathI lakShya chhe (arthAt chaitanyalakShaNathI ja oLakhAy chhe). vaLI samasta sahavartI ane kramavartI anant paryAyo sAthe chaitanyanun avinAbhAvIpaNun hovAthI chinmAtra ja AtmA chhe em nishchay karavo. ATalun AtmAnA svalakShaN viShe.
(have bandhanA svalakShaN viShe kahevAmAn Ave chhe-) bandhanun svalakShaN to AtmadravyathI asAdhAraN evA rAgAdik chhe. e rAgAdik Atmadravya sAthe sAdhAraNapaNun dharatA (-dhAraN karatA-) pratibhAsatA nathI, kAraN ke teo sadAy chaitanyachamatkArathI bhinnapaNe pratibhAse chhe. vaLI jeTalun, chaitanya AtmAnA samasta paryAyomAn vyApatun pratibhAse chhe, teTalA ja, rAgAdik pratibhAsatA nathI, kAraN ke rAgAdik vinA paN chaitanyano AtmalAbh sambhave chhe (arthAt rAgAdik na hoy tyAn paN chaitanya hoy chhe). vaLI je, rAgAdikanun chaitanya sAthe ja Upajavun thAy chhe te chetyachetakabhAvanI (- gneyagnAyakabhAvanI) ati nikaTatAne lIdhe ja chhe, ekadravyapaNAne lIdhe nahi; jem (dIpak vaDe) prakAshavAmAn AvatA ghaTAdik (padArtho) dIpakanA prakAshakapaNAne ja jAher kare chhe-ghaTAdipaNAne nahi, tem (AtmA vaDe) chetavAmAn AvatA rAgAdik (arthAt gnAnamAn gneyarUpe jaNAtA rAgAdik bhAvo) AtmAnA chetakapaNAne ja jAher kare chhe- rAgAdipaNAne nahi.
Am hovA chhatAn te bannenI (-AtmAnI ane bandhanI) atyant nikaTatAne lIdhe bhedasambhAvanAno abhAv hovAthI arthAt bhed nahi dekhAto hovAthI (agnAnIne) anAdi kALathI ekapaNAno vyAmoh (bhram) chhe; te vyAmoh pragnA vaDe ja avashya chhedAy chhe.
bhAvArtha– AtmA ane bandh bannene lakShaNabhedathI oLakhI buddhirUpI chhINIthI chhedI judA judA karavA.