Pravachan Ratnakar-Gujarati (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 720 of 4199

 

202 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-3

(शार्दूलविक्रीडित)
वर्णाद्यैः सहितस्तथा विरहितो द्वेधास्त्यजीवो यतो
नामूर्तत्वमुपास्य पश्यति जगज्जीवस्य तत्त्वं ततः।
इत्यालोच्य विवेचकैः समुचितं नाव्याप्यतिव्यापि वा
व्यक्तं व्यञ्जितजीवतत्त्वमचलं चैतन्यमालम्ब्यताम्।। ४२ ।।

_________________________________________________________________

shlokArtha– [यतः अजीवः अस्ति द्वेधा] ajIv be prakAre chhe- [वर्णाद्येः सहितः]

varNAdisahit [तथा विरहितः] ane varNAdirahit; [ततः] mATe [अमूर्तत्वम् उपास्य] amUrtapaNAno Ashray karIne paN (arthAt amUrtapaNAne jIvanun lakShaN mAnIne paN) [जीवस्य तत्त्वं] jIvanA yathArtha svarUpane [जगत् न पश्यति] jagat dekhI shaktun nathI;- [इति आलोच्य] Am parIkShA karIne [विवेचकैः] bhedagnAnI puruShoe [न अव्यापि अतिव्यापि वा] avyApti ane ativyApti dUShaNothI rahit [चैतन्यम्] chetanapaNAne jIvanun lakShaN kahyun chhe [समुचितं] te yogya chhe. [व्यक्तं] te chaitanyalakShaN pragaT chhe, [व्यञ्जित–जीव–तत्त्वम्] teNe jIvanA yathArtha svarUpane pragaT karyun chhe ane [अचलं] te achaL chhe-chaLAchaLatA rahit, sadA mojUd chhe. [आलम्ब्यताम्] jagat tenun ja avalamban karo! (tenAthI yathArtha jIvanun grahaN thAy chhe.)

bhAvArtha– nishchayathI varNAdibhAvo-varNAdibhAvomAn rAgAdibhAvo AvI gayA-jIvamAn

kadI vyApatA nathI tethI teo nishchayathI jIvanAn lakShaN chhe ja nahi; vyavahArathI temane jIvanAn lakShaN mAnatAn paN avyApti nAmano doSh Ave chhe kAraN ke siddha jIvomAn te bhAvo vyavahArathI paN vyApatA nathI. mATe varNAdibhAvono Ashray karavAthI jIvanun yathArtha svarUp oLakhAtun ja nathI.

amUrtapaNun joke sarva jIvomAn vyApe chhe topaN tene jIvanun lakShaN mAnatAn ativyApti nAmano doSh Ave chhe, kAraN ke pAnch ajIv dravyomAnnA ek pudgaladravya sivAy dharma, adharma, AkAsh ane kAL-e chAr dravyo amUrta hovAthI, amUrtapaNun jIvamAn vyApe chhe tem ja chAr ajIv dravyomAn paN vyApe chhe; e rIte ativyApti doSh Ave chhe. mATe amUrtapaNAno Ashray karavAthI paN jIvanun yathArtha svarUp grahaN thatun nathI.

chaitanyalakShaN sarva jIvomAn vyApatun hovAthI avyAptidoShathI rahit chhe, ane jIv sivAy koI dravyamAn nahi vyApatun hovAthI ativyAptidoShathI rahit chhe; vaLI te pragaTe chhe; tethI teno ja Ashray karavAthI jIvanA yathArtha svarUpanun grahaN thaI shake chhe. 42.

have, ‘jo AvA lakShaN vaDe jIv pragaT chhe topaN agnAnI lokone tenun agnAn kem rahe chhe?’-em AchArya Ashcharya tathA khed batAve chhe-