samayasAr gAthA-68 ] [ 203
ज्ञानी जनोऽनुभवति स्वयमुल्लसन्तम्।
अज्ञानिनो निरवधिप्रविजृम्भितोऽयं
मोहस्तु तत्कथमहो बत नानटीति।। ४३ ।।
वर्णादिमान्नटति पुद्गल एव नान्यः।
रागादिपुद्गलविकारविरुद्धशुद्ध–
चैतन्यधातुमयमूर्तिरयं च जीवः।। ४४ ।।
_________________________________________________________________
विभिन्नं] jIvathI ajIv bhinna chhe [स्वयम् उल्लसन्तम्] tene (ajIvane) tenI meLe ja (-svatantrapaNe, jIvathI bhinnapaNe) vilasatun-pariNamatun [ज्ञानी जनः] gnAnI puruSh [अनुभवति] anubhave chhe, [तत्] topaN [अज्ञानिनः] agnAnIne [निरवधि–प्रविजृम्भितः अयं मोहः तु] amaryAdapaNe phelAyelo A moh (arthAt svaparanA ekapaNAnI bhrAnti) [कथम् नानटीति] kem nAche chhe- [अहो बत] e amane mahA Ashcharya ane khed chhe! 43.
vaLI pharI mohano pratiShedh kare chhe ane kahe chhe ke ‘jo moh nAche chhe to nAcho! topaN Am ja chhe’-
shlokArtha– [अस्मिन् अनादिनि महति अविवेक–नाटये] A anAdi kALanA moTA avivekanA nATakamAn athavA nAchamAn [वर्णादिमान् पुद्गलः एव नटति] varNAdimAn pudgal ja nAche chhe, [न अन्यः] anya koI nahi; (abhed gnAnamAn pudgal ja anek prakAranun dekhAy chhe, jIv to anek prakArano chhe nahi; [च] ane [अयं जीवः] A jIv to [रागादि–पुद्गल– विकार–विरुद्ध–शुद्ध–चैतन्यधातुमय–मूर्तिः] rAgAdik pudgal-vikArothI vilakShaN, shuddha chaitanyadhAtumay mUrti chhe.
bhAvArtha– rAgAdi chiddavikArane (-chaitanyavikArone) dekhI evo bhram na karavo ke e paN chaitanya ja chhe, kAraN ke chaitanyanI sarva avasthAomAn vyApe to chaitanyanA kahevAy. rAgAdi vikAro to sarva avasthAomAn vyApatA nathI-mokSha- avasthAmAn temano abhAv chhe. vaLI temano anubhav paN AkuLatAmay dukharUp chhe. mATe teo chetan nathI, jaD chhe. chaitanyano anubhav nirAkuL chhe, te ja jIvano svabhAv chhe em jANavun. 44.