कथमात्मा ज्ञानीभूतो लक्ष्यत इति चेत्–
ण करेइ एयमादा जो जाणदि सो हवदि णाणी।। ७५।।
have pUchhe chhe ke AtmA gnAnasvarUp arthAt gnAnI thayo em kaI rIte oLakhAy? tenun chihna (lakShaN) kaho. tenA uttararUp gAthA kahe chhe-
te nav kare je, mAtra jANe, te ja AtmA gnAnI chhe. 7p.
gAthArtha– [यः] je [आत्मा] AtmA [एनम्] A [कर्मणः परिणामं च] karmanA pariNAmane [तथा एव च] tem ja [नोकर्मणः परिणामं] nokarmanA pariNAmane [न करोति] karato nathI parantu [जानाति] jANe chhe [सः] te [ज्ञानी] gnAnI [भवति] chhe.
TIkA– nishchayathI moh, rAg, dveSh, sukh, dukh AdirUpe antarangamAn utpanna thatun je karmanun pariNAm, ane sparsha, ras, gandh, varNa, shabda, bandh, sansthAn, sthUlatA, sUkShmatA AdirUpe bahAr utpanna thatun je nokarmanun pariNAm, te badhuy pudgalapariNAm chhe. paramArthe, jem ghaDAne ane mATIne ja vyApyavyApakabhAvano (vyApyavyApakapaNAno) sadbhAv hovAthI kartAkarmapaNun chhe tem pudgalapariNAmane ane pudgalane ja vyApyavyApakabhAvano sadbhAv hovAthI kartAkarmapaNun chhe. pudgaladravya svatantra vyApak hovAthI pudgalapariNAmano kartA chhe ane pudgalapariNAm te vyApak vaDe svayam vyapAtun hovAthI (vyApyarUp thatun hovAthI) karma chhe. tethI pudgaladravya vaDe kartA thaIne karmapaNe karavAmAn Avatun je samasta karmanokarmarUp pudgalapariNAm tene je AtmA, pudgalapariNAmane ane AtmAne ghaT ane kumbhAranI jem vyApyavyApakabhAvanA abhAvane lIdhe kartAkarmapaNAnI asiddhi hovAthI, paramArthe karato nathI, parantu (mAtra) pudgalapariNAmanA gnAnane (AtmAnA) karmapaNe karatA evA potAnA AtmAne jANe chhe, te AtmA (karmanokarmathI) atyant bhinna gnAnasvarUp thayo thako gnAnI chhe. (pudgalapariNAmanun gnAn AtmAnun karma kaI rIte chhe te samajAve chhe-) paramArthe pudgalapariNAmanA gnAnane ane pudgalane ghaT ane kumbhAranI jem vyApyavyApakabhAvano abhAv hovAthI kartAkarmapaNAnI asiddhi chhe