24ḥ pravachan ratnākar bhāg-11 e to trikāḷ jīvatā-jāgatā jīvanī jāherāt kare chhe. bhāī! ā shaktio chhe e to andar bhagavānanā darabārano anupam aṇamol khajāno chhe; antaḥsanmukh draṣhṭi vaḍe tene kholī de. ahāhā...! chaitanyanun nidhān dhruvadhām prabhu ātmā chhe, ahāhā...! āvā potānā dhruvadhāmane dhyey banāvī, dhīrajathī dhyānanī dhadhakatī dhūṇī dhakhāvī dharmī jīv jīvan jīve tene dhanya chhe. sau jīvo āvun jīvan jīvo evo bhagavān mahāvīrano sandesh chhe.
‘anākār upayogamayī drashishakti. (jemān gneyarūp ākār arthāt visheṣh nathī evā darshanopayogamayī- sattāmātra padārthamān upayukta thavāmayī-drashishakti arthāt darshanakriyārūp shakti.)’
juo, ātmāmān anant shaktio chhe. temān jīvatva ane chitishaktinun āchāryadeve pahelān varṇan karyun. ā to varṇanamān kram paḍayo, bākī vastumān to shaktio akrame chhe. have ahīn trījī drashishakti kahe chhe. kevī chhe drashishakti? to kahe chhe-‘anākār upayogamayī drashishakti’ chhe. drashi nām darshan-dekhavārūp ā shakti chhe. te ātmadravyane dekhe chhe, potāne dekhe chhe, parane dekhe chhe; guṇane dekhe chhe, paryāyane dekhe chhe; ane te badhāne bhed pāḍayā vinā dekhe chhe. ā svadravya chhe, ā paradravya chhe; ā chetan chhe, ā achetan chhe em bhed pāḍīne dekhatī nathī, sāmānya sattāmātra vastune grahaṇ kare chhe, dekhe chhe. bahu sūkṣhma vāt bhāī!
prashnaḥ– to shun darshan-upayog jīv-ajīv badhāne ekamek karī dekhe chhe? uttaraḥ– nā, em nathī; te sattāmātra ja dekhe chhe, ‘ā sat chhe’ bas eṭalun ja dekhavāpaṇun chhe, paṇ ā sva chhe ā par chhe ityādi emān visheṣh grahaṇ karavāpaṇun nathī. visheṣh-bhed pāḍīne grahaṇ karavānun to gnānanun kārya chhe.
ahāhā...! anākār upayogamayī darshanashakti chhe. anākār arthāt ākār nahi. eṭale shun? shun teno ākār nām kṣhetra nathī? em nathī. bhagavān ātmānun je asaṅkhya pradeshī kṣhetra chhe te ja enun kṣhetra chhe. sarva anant guṇanun ā ek ja kṣhetra chhe. jo kṣhetra na hoy to shakti ja na hoy, shaktinun hovāpaṇun ja siddha na thāy, ane to vastu ja siddha na thāy. darshanane anākār kahyun e to eno viṣhay sāmānya sattāmātra ja chhe e apekṣhāe vāt chhe. ā chīj ātmā chhe, ā chīj jaḍ chhe; ā sva chhe, ā par chhe; ā jīv chhe, ā gnān chhe-em bhedarūp ākāranun grahaṇ darshanashaktimān nathī, badhun sāmānya satpaṇe grahaṇ hoy chhe bas. bhāī! ā shaktinun sāmarthya to jo. ahāhā...! tenun kṣhetra to asaṅkhya pradeshī ja chhe, paṇ ākhā lokālokane dekhī lenārā kevaḷadarshanarūp thāy evun enun aparimit behad sāmarthya chhe. oho! ā to alaukik vastu chhe.
bhāī! tārī vastu āvī apār-anant samr̥uddhithī bharī chhe. paṇ are! ten tārā chaitanyanidhānamān najar karī nahi! bhāī! tun mān ke dayā, dān, vrat, tap, bhakti, pūjā ityādi shubh-anuṣhṭhān vaḍe dharma thaī jashe paṇ evī tārī chīj nathī bāpu! ne evun dharmanun svarūp paṇ nathī. vichār to kar; anādi kāḷathī kriyākāṇḍanā rāganun sevan karīne marī gayo paṇ dharma pragaṭ thayo nahi. are! tāro chaitanya mahāprabhu bhagavānasvarūpe andar virāje chhe teno ten anādar karyo chhe; ane deh ane rāgano ādar karyo chhe. dekhavānī shaktivāḷo je dekhanār mahāprabhu chhe tene ten dekhyo nahi! ahā! dekhanārane dekhavānī darakār suddhān karī nahi! paṇ bhāī! andar dekhanāro dr̥uṣhṭā chhe temān draṣhṭi kare tyāre ja dharma pragaṭ thāy. āvī vāt!
ahāhā-! ā ātmā kāraṇaparamātmā chhe. trikāḷī dhruv chinmātra dravyane kāraṇ paramātmā kahevāy chhe, ane kevaḷadarshan, kevaḷagnānanī paryāy pragaṭ thāy tene kāryaparamātmā kahe chhe. tyāre ek vār prashna thayo hato ke-
“jo bhagavān ātmā dhruv kāraṇaparamātmā chhe to tenun kārya pragaṭ thavun joīe ne?” tyāre kahyun‘tun ke-dhruv dravya te kāraṇaparamātmā chhe, paṇ tenī jene draṣhṭi thāy tene tenun kārya paryāyamān pragaṭ thāy chhe. ahāhā...! vastu-kāraṇaparamātmā to pūrṇānandasvarūpe nitya virājamān chhe; paṇ tenī draṣhṭi ane temān ramaṇatā- līnatā kare tene paryāyamān kāryaparamātmā pragaṭ thāy chhe. have jene hun paramātmasvarūp trikāḷī dhruv dravya chhun em svīkār