218ḥ pravachan ratnākar bhāg-11
bhāvārthaḥ– je satpuruṣho anekānt sāthe susaṅgat draṣhṭi vaḍe anekāntamay vastusthitine dekhe chhe, teo e rīte syādvādanī shuddhine pāmīne-jāṇīne, jinadevanā mārgane-syādvādanyāyane-nahi ullaṅghatā thakā, gnānasvarūp thāy chhe. 26p.
‘इति वस्तु–तत्त्व–व्यवस्थितिम् नैकान्त–सङ्गत–दशा स्वयमेव प्रविलोकयन्तः’ āvī (anekāntātmak) vastutattvanī vyavasthitine anekānta-saṅgat (-anekānta sāthe susaṅgat, anekānta sāthe meḷavāḷī) draṣhṭi vaḍe svayamev dekhatā thakā...’
juo, shun kahe chhe? ke anekāntātmak-anek dharmasvarūp vastu bhagavān ātmā chhe. ahā! āvī vastutattvanī vyavasthāne-dravyaparyāyamay vastu vyavasthāne anekānta sāthe susaṅgat-meḷavāḷī draṣhṭi vaḍe jeo dekhe chhe, vāstavamān teo yathārtha draṣhṭivāḷā chhe. dravyanī draṣhṭi (dravyadraṣhṭi) āvā dravyaparyāyasvarūp vastunā yathārtha gnānapūrvak hoy chhe. ‘svayamev dekhatā thakā’-em kahyun ne? matalab ke dharmī satpuruṣho pote ja potānā gnānanī nirmaḷ dashāmān jevī anekāntamay vastu chhe tevī anekāntathī susaṅgat draṣhṭi vaḍe dekhe chhe. samajāṇun kāī...?
have kahe chhe-ane e rīte ‘स्याद्वाद–शुध्दिम् अधिकाम् अधिगम्य’ syādvādanī atyant shuddhine jāṇīne, ‘जिन–नीतिम् अलङ्गयन्तः’ jinanītine (jineshvaradevanā mārgane) nahi ullaṅghatā thakā, ‘सन्तः ज्ञानीभवन्ति’ satpuruṣho gnānasvarūp thāy chhe.
‘syādvādanī atyant shuddhine jāṇīne’ eṭale shun? ke je prakāre vastu nitya chhe te prakāre tene nitya jāṇīne, tathā je prakāre vastu anitya chhe te prakāre tene anitya jāṇīne, tevī ja rīte vastu je prakāre ek chhe te prakāre ek jāṇīne tathā je prakāre anek chhe te prakāre anek jāṇīne;-ā pramāṇe vastu nitya-anitya, ek-anek, sat-asat, tat-atat ityādi prakāre jem chhe tem apekṣhāthī yathārtha jāṇavī te syādvādanī atyant shuddhi chhe-tene jāṇīne; ahāhā...! dravyaparyāyasvarūp vastu ātmā chhe tene yathārtha jāṇīne, jinanītine arthāt bhagavān jineshvaradevanā mārgane nahi ullaṅghatā thakā... , juo, satpuruṣho-santo-bhagavānanā mārgane oḷaṅgatā nathī. ahāhā...! ām bhagavānanā mārgane nahi oḷaṅgatā thakā, satpuruṣho gnānasvarūp thāy chhe arthāt pūrṇa gnānasvarūpane-kevaḷagnānane pāme chhe.
juo ā jinanīti! ahāhā...! jevun vastusvarūp chhe tevun jāṇavun, jevī vastu chhe tevī tenī shraddhā karavī, ane svasanmukh thaīne vastu-ātmadravyamān ja ramaṇatā karavī te jinanīti nām jinamārga chhe. santo āvā mārgane nahi oḷaṅgatā thakā, mārgane ja anusaratā thakā, kevaḷagnānadashāne pāme chhe. lyo, ā sivāy bījānun kāī bhalun-burun karavun evī ātmānī shakti nathī.
prashnaḥ– to siddha bhagavān shun kām kare? uttaraḥ– pote gnānasvarūp thaīne ekalā ānandane anubhave-bhogave. bhagavān anant sukh pragaṭ thayun tene bhogave bas.
prashnaḥ– āvā moṭā bhagavān thaīne koīnun kāī kare nahi? uttaraḥ– nā koīnun kāī kare evo ātmasvabhāv ja nathī. harām jo koīnun kāī kare, kemake koīnun kāī karavāno ātmāno svabhāv ja nathī. ahā! āvun vastusvarūp chhe tenāthī viparīt mānavun te jinanīti-jinamārga nathī, paṇ anīti chhe; ahā! jinanītine je oḷaṅge chhe te mithyādraṣhṭi thāy chhe ne ghor sansāramān paribhrame chhe. satpuruṣho jinanītine oḷaṅgatā nathī; koīnun kāī karavā rokātā nathī. samajāṇun kāī...?
‘je satpuruṣho anekānta sāthe susaṅgat draṣhṭi vaḍe anekāntamay vastusthitine dekhe chhe, teo e rīte syādvādanī shuddhine pāmīne-jāṇīne, jinadevanā mārgane-syādvādanyāyane-nahi ullaṅghatā thakā, gnānasvarūp thāy chhe.’
ahāhā...! anekāntamay vastusvarūp chhe, ne syādvād tenun dyotak chhe. shun kīdhun? syādvād, anekāntamay vastune yathārtha prakāshe chhe. ahīn kahe chhe je satpuruṣho anekānta sāthe susaṅgat-meḷavāḷī draṣhṭi vaḍe ātmavastune dekhe chhe, teo e rīte syādvādanī shuddhine pāme chhe, arthāt syādvād dvārā vastune yathārtha prakāshe chhe-dekhe chhe; ane e rīte jinadevanā mārgane-