to sācho vyavahār shun chhe? te ā; pote jāṇag-jāṇavānā bhāvavāḷun tattva hovāthī lokālokanān jeṭalān gneyo chhe tene ane potāne jāṇavānī kriyārūpe potāmān (potānā astitvamān) potānā kāraṇe pariṇame chhe. kharekhar to ā gnānano paryāy te gney chhe. gnānanī paryāyanun par (padārtha) gney chhe em kahevun te vyavahār chhe. āvī vāt chhe.
gneyonā ākār eṭale gneyonā visheṣho-enī gnānamān jhalak āve chhe arthāt te sambandhīnun potānun gnān potāmān potāthī pariṇame chhe. te gnān gneyākār dekhāy chhe em kahyun paṇ te gneyākār thayun nathī, e to gnānākār- gnānanā ja taraṅgo chhe. ahāhā...! jāṇag... jāṇag... jāṇag potāno svabhāv chhe, emān paravastuno-paragneyano pravesh nathī, chhatān enun jāṇavun ahīn (-potāmān) thāy chhe te kharekhar enun (paragneyanun) jāṇavun nathī; jāṇavānī potānī dashā chhe enun jāṇavun chhe. ā nyāyathī to vāt chhe; ene samajavī to paḍe ne! koī thoḍun samajāvī de?
juo, darpaṇanā draṣhṭānte ā vāt samajīeḥ jem darpaṇanī sāme kolasā, agni vagere mūkelān hoy te darpaṇamān dekhāy chhe. paṇ e darpaṇathī judī chīj chhe ne? darpaṇamān to te padārthonī jhalak dekhāy chhe, paṇ shun kolasā ne agni vagere darpaṇamān chhe? darpaṇamān to darpaṇanī svachchhatānun astitva chhe. jo agni vagere temān peṭhān hoy to darpaṇ agnimay thaī jāy, tene hāth aḍakāḍaye hāth baḷī jāy. paṇ em chhe nahi. darpaṇ darpaṇanī svachchhatānā pariṇāme pote ja potāthī pariṇamyun chhe; kolasā ke agninun temān kāī ja nathī. samajāṇun kāī...?
ā shun kīdhun? lyo, pharīthī. ek bāju darpaṇ chhe, ane tenī sāme ek bāju agni ne baraph chhe. agni agnimān labak-jhabak thāy chhe, ne baraph baraphamān pīgaḷato jāy chhe. te samaye darpaṇamān paṇ bas evun ja dekhāy chhe. to shun darpaṇamān agni ne baraph chhe? nā; agni ane baraphanun hovun to bahār potapotāmān chhe, darpaṇamān temanun hovāpaṇun nathī, darpaṇamān teo peṭhā nathī. darpaṇamān to darpaṇanī te-rūp svachchha dashā thaī chhe te chhe. agni ane baraph sambandhī darpaṇanī svachchhatānī dashā te darpaṇanun potānun pariṇaman chhe, agni ne baraphanun temān kāī ja nathī; agni ane baraphe emān kāī ja karyun nathī, e to judā padārtho chhe.
tem bhagavān ātmā svachchha chaitanya darpaṇ chhe. tenā gnānamān gneyonā ākāranī jhalak āvatān gnān gneyākār dekhāy chhe. sāme jevā gneyo chhe te ja prakāranī visheṣhatārūpe potānī gnānanī dashā thatān jāṇe ke gnān gneyākāre thaī gayun hoy tem dekhāy chhe, parantu gnān gneyākār thayun ja nathī, gnānākār chhe; arthāt te gneyanā kallolo nathī, paṇ gnānanā ja kallolo chhe, gnānanī ja dashā chhe; gneyonun emān kāī ja nathī. samajāṇun kāī...?
ahā! āvo potānā astitvano mahimā jāṇyā vinā bhāī! tun dayā, dān, vrat, tap karīkarīne sūkāī jāy toy lesh paṇ dharma thāy nahi. potānā svarūpanā mahātam (-māhātmya) vinā dharmanī kriyā koī di’ thaī shakatī nathī.
nānī ummaranī vāt chhe. pālejamān pitājīnī dukān hatī. te bandh karī rātre mahārāj upāshrayamān āvyā hoy tyān emanī pāse jatā. tyān mahārāj gātā-
have āmān tattvanī kāī khabar nahi, paṇ sāmbhaḷīne te vakhate rājī rājī thaī jatā. lokamān paṇ badhe āvun ja chālī rahyun chhe ne! pote koṇ ne kevaḍo chhe enī khabar na maḷe, paṇ māṇḍe vrat, tap, bhakti, pūjā ādi karavā; em ke enāthī dharma thashe, paṇ dhūḷamāny dharma nahi thāy. pote koṇ chhe enī khabar vinā shemān dharma thashe? bāpu! hun gnānasvabhāv chhun em bhūlīne rāganā kartāpaṇāmān maṇḍayo rahe e to pāgalapaṇun chhe. duniyā ākhī āvī pāgal chhe. samajāṇun kāī...?
ahāhā...! ahīn kahe chhe-‘ā gnānakallolo ja gnān vaḍe jaṇāy chhe.’ potānā hovāpaṇāmān dayā, dān ādinā bhāv, ke sharīr, man, vāṇī ityādi paragneyono pravesh nathī, e to judā par chhe; māṭe jāṇavānī kriyā ja gnān vaḍe, ātmā vaḍe jaṇāy chhe. dayānā pariṇām thāy tene jāṇanārī kriyā ātmānī chhe ne te enun gney chhe, paṇ dayānā pariṇām paramārthe ātmānā nathī, ne paramārthe te ātmānun gney nathī.