Pravach Ratno Part 1-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Pravachan: 23 ; Date: 02-07-1978.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 10 of 24

 

Page 80 of 225
PDF/HTML Page 93 of 238
single page version

80 shrī pravachan ratno-1

pravachanakramāṅk–23 dināṅkaḥ 2–7–78

‘samayasār’ chhaṭhṭhī gāthāno bhāvārtha. chhaṭhṭhīgāthā thaī gaī. ā bhāvartha chhe. shun kahevā māge chhe? ke ā vastu je chhe ātmā! te dravya tarīke shuddha chhe. vastunā.. svabhāv tarīke vastu (ātmadravya) pote shuddha chhe. pavitra chhe, nirmaḷ chhe. atīndriy ānand svarūp chhe, enī draṣhṭi karatān... enī draṣhṭi karatān eṭale eno ādar karatān, ene e ‘shuddha chhe’ evun gnānamān-khyālamān āve! vastu (ātmadravya) to shuddha chhe, e trikāḷ shuddha chaitanyaghan-ānandakand chhe. malinatā to, ekasamayanī paryāyamān dekhāy chhe, vastu malin nathī. vastu (ātmavastu) nirmaḷ, shuddha, pūrṇa, akhaṇḍ, abhed ekarūp vastu trikāḷ chhe!! eto, shuddha chhe, pavitra chhe, akhaṇḍ chhe!!

paṇ kone? ene... jāṇe... ene! jenā gnānamān āvī vastu āvī nathī- e chaitanyaprabhu chhe. pūrṇānand chhe-paṇ, jenā khyālamān āvī nathī, ene to chhe ja nahīn.

ene bhale, vastu (ātmā) chhe paṇ, ‘e shuddha chhe’ em to ene (gnānamān khyālamān) chhe nahīn, kemake draṣhṭimān jene rāg ne puṇya ne dayā, dānanā vikalpa, jenī draṣhṭimān varte chhe, ene vastu (ātmā) shuddha chhe te tenā shraddhā-gnānamān āvyun nathī, enā shraddhā-gnānamān to ashuddhatā āvī chhe- paryāy āvī chhe. ane e ashuddhatā paryāyamān ene āvī chhe te yathārtha chhe ‘yathārtha chhe’ eṭale ashuddhapaṇun (paryāyamān) chhe, paryāyadraṣhṭie ashuddhapaṇun chhe.

paṇ, e vāstavik chīj nathī. vāstavik chīj to, trikāḷī shuddha gnāyak chaitanyamūrti chhe! e satya chhe!!

enī (paryāyadraṣhṭinī) apekṣhāe paryāy hatī kharī-chhe kharī, paṇ trikāḷī ātmānī apekṣhāe te vastune (paryāyane) gauṇ karīne, nathī em kahevāmān āvyun, paṇ paryāy chhe-rāg chhe-asti chhe ī. nathī em nahīn.

paṇ, te paryāy upar draṣhṭi karavāthī mithyātva thāy chhe ane bhramaṇ ūbhun rahe chhe, māṭe ‘paryāy nathī’ em niṣhedh karyo, e paryāy hovā chhatān-rāgādi hovā chhatān, e paryāyadraṣhṭino niṣhedh karī, te chīj mārāmān nathī, em niṣhedh karyo.

āhā.. hā! vastu gnāyak! chaitanyaprabhu! sachchidānand svarūp enun chhe, āhā..! tenī draṣhṭi karatān, enī draṣhṭimān - āvī draṣhṭi karī (shuddha dravyanī) tyāre chīj āvī khyālamān, ene māṭe ‘shuddha’ ne pavitra chhe.

āhā...! jene khyālamān ja vastu āvī nathī ene ‘shuddha’ chhe e kyāthī āvyun? samajāṇun kāī? jhīṇī vāt chhe, ā to mukhya vāt chhe.. sarvagna parameshvar trilokanāthe kahelī ane joyelī ane jagatane dekhāḍavā māṭe ā vāt chhe!

āhā...! prabhu! tun koṇ chho? tane.. ten dekhyo nathī! tun je nathī, tene ten dekhī.


Page 81 of 225
PDF/HTML Page 94 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 81

āhā.. hā! paryāyamān rāg ane puṇyane pāpanā bhāv, ke je e vastumān (ātmāmān) nathī, ene ten dekhīne mānyun (ke shubhāshubh mārāmān chhe) e to, paribhramaṇanun kāraṇ chhe.

e paribhramaṇano ant... eṭale ke jemān paribhramaṇane paribhramaṇano bhāv nathī evī chīj tun chho prabhu! pūrṇānandano nāth! sachchidānand!! sat=sat... chid.. ānand=sachchidānand (eṭale) gnān ne ānand prabhu ātmā (chhe). paṇ, enī draṣhṭi kare ene e gnān-ānand chhe. enī draṣhṭi na kare-vastu draṣhṭimān āvī nathī, to ene to e sachchidānand dhruv chhe ja nahīn. āhā.. hā! ākarun kām bāpu!

tethī, ahīn bhāvārthamān kahe chhe ke ‘ashuddhapaṇun paradravyanā sanyogathī āve chhe’ vastumān nathī (ātmādravyamān nathī) samajāṇun kāī...?

vastu je trikāḷī chaitanya dhruv, sachchidānand svarūp je shuddha chhe, akhaṇḍ!! emān malinatā nathī. paṇ je paryāyamān malinatā thāy chhe, e ashuddhapaṇun paradravyanā sanyogathī āve chhe. sanyogī chījanā lakṣhe te ‘sanyogībhāv’ utpanna thāy chhe.

svabhāvabhāvanī draṣhṭie, sva, bhāv tene draṣhṭimān āve chhe, ane sanyogībhāvanā lakṣhe tene sanyogībhāv lakṣhamān āve chhe- ashuddhatā tene draṣhṭimān āve chhe, e (ashuddhatā) paradravyanā sanyogathī āve chhe? āhā! jhīṇī vāt bahu bāpu! mārag vītarāgano chhe ne...! bāpā...!

āhā...! vītarāgasvarūp chhe prabhu, jo te vītarāgasvarūp na hoy to, vītarāgatā ane sarvagnatā kyāthī āvashe? shun te kāī bahārathī āve tevun chhe?

āhā.... hā! vītarāgasvarūpe prabhu ātmā chhe. paṇ, ene ā rāg je dekhāy chhe, te sanyogajanitaparyāy-ashuddha-malin chhe. joyun? ‘ashuddhapaṇun paradravyanā sanyogathī āve chhe’ chhe? paryāyamān avasthāmān rāg chhe ja nahīn, em nathī. rāg paṇ chhe. ane te apekṣhāe satya satya eṭale ‘chhe em’ . ‘nathī ja’ em nahīn-asat chhe em nahīn.

(shrotāḥ) rāg bhramaṇāthī utpanna karyo chhe? (utaraḥ) hen? bhramaṇā chhe, pote rāg utpanna karyo e ja bhramaṇā chhe. svarūpamān rāg nathī, sanyogane lakṣhe utpanna karyo e ja mithyātva ne bhram chhe. āhā..! paṇ, ‘bhram’ paṇ chhe, bhram nathī em nahīn. paryāyamān, e ashuddhatānī avasthā chhe tethī ‘bhram’ paṇ chhe. ā hun chhun, to e ‘bhram’ paṇ chhe ane ‘chhe’ ī apekṣhāe ‘bhram’ satya chhe. parantu ‘chhe’ e apekṣhāe! bhale, te trikāḷ nathī māṭe asat chhe, paṇ vartamānamān chhe. te bilakul nathī ja em koī kahe to e vastunī paryāyane ja jāṇato nathī; dravyane to jāṇato nathī parantu tenī paryāyane ya te jāṇato nathī.

āhā... hā!’ ashuddhapaṇun paradravyanā sanyogathī āve chhe’ sanyog eṭale sambandh! sanyog (ashuddhapaṇun) karāvatun nathī. paradravyano sanyog, ashuddhapaṇun karatun nathī, paṇ paradravyanā sanyoge pote ashuddhapaṇun ūbhun kare chhe. samajāṇun kāī....? āvī vāt chhe bāpu! bahu jhīṇī vāt chhe!!

anantakāḷamān eṇe ātmā shun chīj chhe, te vāstavik jāṇavāno prayatna ja karyo nathī, bākī badhā prayatno karī-karīne marī gyo bahārathī...

(kahe chhe) ‘tyān mūḷadravya to anya rūp thatun ja nathī’ eṭale shun kahe chhe? ashuddhatā paradravyanā sambandhe


Page 82 of 225
PDF/HTML Page 95 of 238
single page version

82 shrī pravachan ratno-1 āve chhe arthāt parano sambandh karyo chhe māṭe, ho? paṇ, parane laīne ashuddhatā-vikār thāy chhe, em nathī.

have, kahe chhe. keḥ ‘mūḷadravya to anyadravyarūp thatun ja nathī’ eṭale ke (mūḷ dravya) vikārarūp thatun ja nathī. anyadravya=rāg, e kharekhar vastu nathī anyadravya chhe. e rūpe mūḷadravya thatun nathī.

āhā... hā! andar bhagavān ātmāmān, je kāī puṇyane pāpano bhāv thāy, te nishchayathī anyadravya chhe. to, svadravya te anyadravyarūpe thatun nathī. āhā.. hā! vastu chhe te vikārapaṇe thatī ja nathī traṇakāḷamān!!

āhā.. hā! ‘te mūḷ dravya to..’ mūḷadravya kahyun chhe ne...! (pahelā to) utpanna thayelī dashā kīdhī, sanyoganā sambandhe utpanna thayelo ashuddha bhāv chhe,’ paṇ mūḷadravya je chhe, eto anyadravyarūp- malinatārūpe thayun ja nathī. anya dravyanā sanyoge thato ‘bhāv’ , e kharekhar to anyadravya chhe. vastunun svarūp nathī. āhā.. hā! āvun samajavun have!

āhā... hā! ‘mūḷ dravya’ -je mūḷachīj chhe. sat anādi-anant, vastu tarīke dravya tarīke, padārtha tarīke, sattva tarīke je chhe, e anerā tattvapaṇe thatun nathī. anerā tattva nām e rāgarūpe thatun nathī. e paradravya chhe-e anerun tattva chhe. dayā, dān, vrat, bhaktinā bhāv, e vikalpa chhe, rāg chhe, e anerun tattva chhe. e jīv tattva nathī, tyān mūḷadravya to anyadravyarūp eṭale anyatattvarūp thatun ja nathī.

āhā.. hā! ‘mātra paradravyanā nimittathī avasthā malin thaī jāy chhe’ nimittathī eṭale? nimittathī thatun nathī. nimitta chhe tenā lakṣhe thayelī chhe malin avasthā, tethī nimittathī em kīdhun chhe, kathan chhe. ‘mātra paradravyanā nimittathī avasthā malin thaī jāy chhe. (eṭale) avasthāmān malinatā chhe-paryāyamān malinatā chhe, vastu (to) nirmaḷānand prabhu chhe!

āhā.. hā! vītarāgamūrti prabhu chaitanya to anādi-anant, vastu chhe. enā paryāyamān, paradravyanā nimitte, avasthā eṭale ke dashā-hālat malin thaī jāy chhe. vastu nahīn. āhā.. hā! enī vartamānadashā malin thaī jāy chhe.

(kahe chhe ke) ‘dravyadraṣhṭithī to dravya je chhe tej chhe’ -dravyadraṣhṭithī ho? dravyane je draṣhṭi dekhe, te draṣhṭithī joīe to dravya je chhe te ja chhe. eto je chhe te ja chhe! āhā... hā! bhāī, bhāv jhīṇā chhe! bhāṣhā sādī chhe, kāī bahu evī nathī.

āhā... hā! ene anant, anant kāḷ thayā, tattva shun chhe? mūḷ-kāyamī chīj shun chhe? te, ‘dravyadraṣhṭithī to dravya je chhe te ja chhe!! emān malinatā ya nathī, sansāre ya je chhe te ja chho?! nathī, e chhe te ja chhe anādinī!! dravyadraṣhṭithī to dravya’ eṭale vastu! , dravya eṭale ā paiso nahīn ho?! āhā...! bhagavān ātmā, vastu chhe ne...! chhe ne... !! e bhūtakāḷamān nahotī em chhe? e to pahelethī ja chhe anādi chhe, ane vartamān chhe ane anādi chhe te bhaviṣhyamān chhe. ‘chhe’ te to trikāḷ chhe.’ chhe chhe ne chhe’ āvo je (ātmā) ‘dravyadraṣhṭie je chhe te ja chhe-je chhe te ja chhe. ‘paryāyadraṣhṭithī jovāmān āve’ - jovāmān āve! joyun? paryāyadraṣhṭithī ām jovāmān āve... ‘to malin ja dekhāy chhe’ - chhe malin, e dekhāy chhe. paryāyathī joīe to malin chhe em dekhāy chhe.


Page 83 of 225
PDF/HTML Page 96 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 83

ānhī paranī dayā pāḷavī ke paranī hinsā (ātmā) karī shake chhe, e vāt to chhe ja nahīn kāraṇake e vāt (svarūpamān ja) nathī, e karī shakato nathī, (karttāpaṇun) e tattvamān ja nathī, enī vāt shun karavī?

enāmān ī karī shake chhe-paryāyadraṣhṭi ane dravyadraṣhṭi, e (be) vāt kare chhe. samajāṇun kāī....? malinaparyāy karī shake chhe agnānabhāve paryāyadraṣhṭie paṇ ethī paranun kāī karī shake chhe, e to vāt ānhī līdhī ja nathī, kāraṇ ke par to parapaṇe chhe ane (ātmā) shun karī shake?

tārāmān have be vāt chhe. jo paryāyadraṣhṭie joīe to tārāmān malinatā chhe, e paṇ barābar chhe, dravyadraṣhṭie joīe to te je chhe te ja chhe, e paṇ barābar chhe. (bey) barābar chhe to, je trikāḷī chīj chhe te draṣhṭimān levā.. e malinatā je paryāyamān chhe, te chhe chhatān tene gauṇ karīne, te nathī em kahīne ene trikāḷī je chhe ane mukhya karīne-nishchay karīne, satya kahīne eno āshray levarāvyo chhe. āhā.. hā! have, āvo upadesh chhe!! paryāyadraṣhṭithī jovāmān āve to malin dekhāy chhe.

‘e rīte ātmāno svabhāv gnāyakapaṇun mātra chhe’ joyun? dravya je chhe te ja chhe, to ‘dravya’ shun chhe ī? ātmānun have levun chhe ne dravya!! bākī (vishvamān) bījān dravya to chhe, paṇ ānhī ‘dravya’ je chhe te shun? ‘eno svabhāv gnāyakapaṇun mātra chhe. ‘dravya’ āhā..! jāṇaksvabhāv! dhruvamātra prabhu! e ātmā chhe. anādi-anant e vastu chhe. (tene) dravyathī kaho ke gnāyakapaṇāthī kaho, e badhī ek chīj chhe. paṇ ‘dravya’ kahyun chhe to sāmānya thaī gayun amāre emān ‘ātmā’ kahevo chhe. tyāre tene kahyun ke e ātmāno svabhāv ‘gnāyakapaṇun mātra’ chhe. (vishvamān) dravya to chha e chhe, e to badhā dravyonī sāmānya vāt kahī. paṇ, ‘ā dravya chhe’ e vastu shun chhe? to kahe chhe ke (vishvamān) dravya to paramāṇu paṇ chhe, ākāsh paṇ chhe. paṇ ā gnāyakamātra dravya chhe. gnāyakaprabhu! jāṇak-svabhāvasvarūp te dravya chhe. (vishvamān) dravya to paramāṇu chhe ne ākāsh paṇ chhe e kāī gnāyak svabhāv svarūp nathī, e to jaḍasvarūp chhe.

‘ā rīte ātmāno svabhāv’ jyāre dravya je chhe te ja chhe, (em kahyun) to e to ‘gnāyakapaṇun mātra’ chhe. āhā.. hā! jāṇak... svabhāvanī mūrti... prabhu... ātmā chhe. jāṇaksvabhāvanī pūtaḷī pote chhe. ekalo gnāyakabhāv! e dravya!! samajāṇun kāī...? mārag bahu alaukik chhe bāpā! ek to āvun satya chhe, tevun sāmbhaḷavā maḷe nahīn, te ke di’ vichāre... ane vāstavik chhe je karavā jevun te kedi’ kare?! e dravya! ātmāno svabhāv, kāyamī dravya levun chhe ne...! kahe chhe ke dravyano svabhāv gnāyakapaṇun mātra! bilakul, rāgane puṇyane sansār ne udayabhāv emān bilakul chhe nahīn. e to gnāyak mātra prabhu dhruv, jāṇaksvabhāvano kandaprabhu! jāṇaksvabhāvanun vajrabimb!! e to ‘gnāyakamātra’ prabhu chhe.

‘jenī draṣhṭi karatān samayagdarshan thāy’ e gnāyakanī draṣhṭi karatān samyagdarshan thāy chhe, kāraṇ ke samyak nām satyadarshan!! e gnāyak trikāḷī sat chhe, enun darshan karatān samyagdarshan thāy. samajāṇun kāī...?

(kahe chhe) ‘ane tenī avasthā, pudgal karmanā nimittathī rāgādirūp malin chhe’ te paryāy chhe. pahelī sādhāraṇ vāt karī’tī pachhī, dravya (ne) gnāyakabhāv tarīke batāvīne, e vastu (ātmatattva) gnāyakabhāvamay dravya chhe. (em kahyun) ane enī paryāyamān,

‘tenī avasthā pudgal karmanā nimittathī’ (em kahyun to) nimittathī eṭale enāthī em nahīn.


Page 84 of 225
PDF/HTML Page 97 of 238
single page version

84 shrī pravachan ratno-1 nimitta chhe paṇ enāthī thayun nathī. phakat, svabhāvathī nathī thayun, ethī te ‘nimittathī’ thayun chhe em kahevāmān āve chhe.

āhā.. hā! ‘pudgal karmanā nimittathī rāgādirūp...’ rāg-dveṣh, viṣhay-kaṣhāyanā bhāv, e badhān malin chhe. e to paryāy chhe. e vastu nathī kāī! malin je kāī puṇyane pāpanā bhāv dekhāy chhe, e to paryāy chhe. dravya-gnāyak chhe te, ā malinaparyāyamān āvyun nathī, tem malinaparyāy, paryāy chhe te gnāyakabhāvamān gaī nathī. enun ‘hovāpaṇun’ paryāyanun paryāyamān rahelun chhe, ane gnāyakabhāvanun ‘hovāpaṇun’ potānā gnāyakapaṇāne potāne laīne gnāyakabhāvamān rahelun chhe. bey ‘hovāpaṇe’ to chhe.

ām ākāshanā phūl nathī, enī jem ashuddhatā nathī, em nathī, paṇ ī (ashuddhatā) paryāyamān chhe. āhā.. hā! vastumān (dravyamān) nathī. āhā..! āvun jyān! vāṇiyāne dhandhā āḍe, navarāsh na maḷe! bhāī!

āhā... hā! ā vastu to juo! ā? prabhu je chaitanya dravya chhe, e gnāyakarūpe dravya chhe, em kahyun (jagatamān) dravya to bījāny chhe paramāṇu ādi, ā to, chaitanyajyot! gnāyakabhāv! gnāyakabhāv dhruv! gnāyakamātrabhāv, e rīte prabhu (ātmā) chhe ane enī avasthāmān sanyogajanit malinatā paṇ chhe. (chhatān) paṇ e malinatā gnāyakabhāvamān gaī nathī, ‘gnāyak bhāv malinapaṇe thayo nathī’

āhā... hā! ‘paryāyanī draṣhṭithī jovāmān āve to’ joyun? paryāy chhe, em siddha karyun chhe. paryāyanī draṣhṭithī jovāmān āve to malin dekhāy chhe’ āhā.. hā! vartamān rāgane puṇya, pāpanā bhāv, sanyogajanit je chhe ī chhe. e paryāyadraṣhṭie jovāmān āve... to e chhe.’ malin ja dekhāy chhe’ āhā.. hā!

have, āvyun juo!! ‘dravyadraṣhṭithī jovāmān āve to...’ jovāmān āve em. olāmān (malinatāmān) paryāyadraṣhṭithī jovāmān āve to.. (kahyun) vartamān paryāyathī jovāmān āve to malinatā gnānīney dekhāy chhe paryāyamān, tethī (āchāryadeve) kahyun ne ke ‘māro moh ne paranā mohanā nāsh māṭe’ paryāyamān moh chhe, ī bhale ānhī (sādhakane) rāgano ansh chhe paṇ ‘chhe’ - asti chhe. paryāyathī joīe to malinatānun astitva chhe. vastuthī joīe to vastumān e chhe nahīn. āhā.. hā! bhāṣhā to sādī chhe, bhāv to je chhe te chhe!! āhā.. mūḷ vinā-varavinā atyāre jān joḍī dīdhī! dulho nahīn ne joḍī dīdhī. ke ātmā, koṇ dravya chhe? enān gnān ne bhān vinā... badhun karo vratane, tapane, bhaktine, mandiro.. ne.. āhā.. hā!

ahīnyān kahe chhe (ke) dravya je chhe e to gnāyakabhāv chhe. paryāyathī juo to malinatā chhe. ‘dravyadraṣhṭithī jovāmān āve’ ene.. dravya je gnāyakapaṇun to gnāyakapaṇun ja chhe. e malin thayun ja nathī, vastu malin thaī ja nathī!

āhā...! kem... bese? ā malin paryāy chhe te... malin paryāy, paryāy to malin chhe ne paryāy dravyanī chhe to dravya malin nathī thayun? em kahe chhe. chhāpāmān āve chhe, ī kahe chhe to dravya paṇ ashuddha thayun chhe.


Page 85 of 225
PDF/HTML Page 98 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 8p

are, bhagavān navamī gāthāmān āve chhe ne prachavanasāranī. ashubhabhāv vakhate dravya ashubh, chhe, ashubhabhāvamān tanmay chhe ane shuddhabhāv vakhate dravya shuddha chhe, shuddhabhāvamān tanmay chhe paryāy, e to paryāyanī vāt chhe. bījānī chhe ne enī kahevāy em nathī. (shrotā) e rīte dravya ashuddha thaī jāy? (uttar) paṇ shuddha trikāḷī chhe, e shuddha ja chhe. dravya koī di’ ashuddha thāy ja nahīn traṇakāḷamān- traṇakāḷamān em nathī. bhagavān (ātmadravya) to gnāyakarūpe trikāḷ rahyo chhe. shubhapaṇe, ashubhapaṇe ne shuddhapaṇe pariṇame, e paryāy pariṇame chhe. e shubhanī paryāy kāī dravyamān garī gaī nathī. āhā.. hā! samajāy chhe kāī.. ?

āvun svarūp chhe bhāī...! tārun svarūp ja evun chhe prabhu! tane khabar nathī! āhā.. hā! “ane tane draṣhṭi karavā māṭe avakāsh chhe” kem? eto gnāyakapaṇe rahyo ja chhe, emān malinatā kyān chhe? (nathī) tethī, draṣhṭi karavā māṭe tane avakāsh chhe. eto, gnāyakapaṇe prabhu (shuddha) to trikāḷ rahelo chhe!! āhā..! māṭe draṣhṭino viṣhay chhe e to ‘evo ne evo’ rahelo chhe (tethī to) rahyo chhe māṭe draṣhṭi karī shakīsh tun āhā.. hā..! (draṣhṭino viṣhay dravya) malin thaī gyo hoy ne... shuddhatā nāme ya na hoy to to mushkelī!

paṇ, ī to paryāyamān malin chhe. (dravya to evun ne evun rahelun) pahelī vātamān-pahelāmān pahelān samayagdarshananān ja ṭhekāṇān nathī. e vastu ja jyān nathī-jenī bhūmikā-samyagdarshananī, dharamanī bhūmikā sharū thāy chhe e vastu ja jyān nathī ene to ā badhān vratane tap kare upasarga pariṣhah sahan kare ne.. e badhun thothān chhe, sansār khāte chhe prabhu!!

āhā.. hā! ‘dravyadraṣhṭithī jovāmān āve...’ e to, dravya to, gnāyakabhāve chhe. e draṣhṭithī jovāmān āve.. to gnāyakapaṇun to gnāyakapaṇun ja tene najare paḍashe! āhā.. hā! samajāṇun? shun kahyun? ke je ātmā chhe e gnāyakabhāv-jāṇaksvabhāv bhāv e to trikāḷ chhe. enī vartamān dashāmān malinatā chhe ī to dashāmān-paryāyamān chhe, vastu chhe e to gnāyak bhāve trikāḷ rahelī chhe. e gnāyakabhāv koī di’ malin thayo nathī, gnāyakabhāv koī di’ apūrṇa rahyo nathī. gnāyakabhāv koī di’ parapaṇe thaīne ashuddhatā ene lāgu paḍe em thayun ja nathī. e gnāyakabhāv trikāḷ chhe ene āvaraṇ nathī. āhā.. hā! e to, gnāyakaprabhu chhe vastu chhe ne...! chaitanya vastu chhe ne...! jāṇaksvabhāv... jāṇaksva bhāv.. jāṇaksvabhāv, evī nityānand prabhu dhruv (vastu) aṇautpanna ne avināshī evī chīj chhe ne... !!

to..... tane avakāsh chhe. kemake gnāyakabhāv, gnāyakapaṇe rahelo chhe. to, tenī draṣhṭi karavāne avakāsh chhe tane. to te gnāyakanī draṣhṭi karavī enun nām samyagdarshan chhe.

āhā..! e malin thaī gyo hoy ne ene gnāyakapaṇe mānavo hoy, to to ene avakāsh, samyagadarshanano na rahe!

āhā.. hā! paṇ prabhu (ātmā)! to andar chaitanay svarūp nityānand prabhu! e to gnāyakapaṇe-jāṇakpaṇe-tattvapaṇe trikāḷ chhe. enī vartamān avasthā-hālat-paryāy emān malinapaṇun ā puṇya-pāpanun dekhāy chhe. (chhatān) e puṇya pāpanā malinatāpaṇe gnāyakatrikāḷ thayo ja nathī koī di’ āhā... hā! kemake e malinatānī paryāyano emān pravesh nathī. kemake malinaparyāyane e gnāyakabhāv chhe


Page 86 of 225
PDF/HTML Page 99 of 238
single page version

86 shrī pravachan ratno-1 te aḍato ya nathī. ā te kāī vāt!! ākarī vāt chhe bāpu!

e gnāyakapaṇun, dravyadraṣhṭithī jovāmān āve to, ‘gnāyakapaṇun to gnāyakapaṇun ja chhe’ shun kahyun? ‘gnāyakapaṇun to gnāyakapaṇun chhe.’ joyun? eno svabhāv jāṇavā-paṇun chhe, ī sat prabhu ī ātmā sat! sachchidānand!! chid nām gnān ne ānandanun sat=sachchidānand! e to trikāḷī gnānane ānand svarūpe ja birājamān chhe.

āhā.. hā! dravyadraṣhṭithī jovāmān āve to, kāyam rahelun tattva chhe. vartamān dashāmān malinatā chhe ene na jovāmān āve ane kāyam rahelī chīj je chhe vastugnāyak-dhruv ene jovāmān āve, to to gnāyakapaṇun to gnāyakapaṇun ja chhe.. ‘bhāv’ levo chhe ne..! satpaṇun satpaṇun? sat prabhu, tenun satpaṇun je gnāyakapaṇun chhe āhā..! sat... ‘chhe’ -evo je bhagavān ātmā enun gnāyakapaṇun te enun sattva eno ‘bhāv’ chhe- ā puṇya, pāpanā bhāv thāy, dayā-dān-vrat-bhakti, kām-krodh nā bhāvo (je thāy) e enun (ātmadravyanun) sattva nathī, e satnun sattva nathī, satno e kas nathī.

āhā.. hā! sat prabhu (ātmadravya) chhe eno kas (sattva) to gnāyakapaṇun ja chhe. āre.. āre! āvī vātu have! navarāsh na maḷe, tattva samajavānī! bapu, ā karavun paḍashe bhāī..! e nivr̥uttisvarūp ja paḍayun chhe.

‘olāmān āve chhe ne...! “najaranī āḷase re, nīrakhyā nahi men hari” -mārī nayanane āḷase re, nīrakhyā nahi nayaṇe hari!! īto ī paryāyanī malinatānī samīpamān paḍayo chhe prabhu gnāyak. āhā.. hā! paṇ ene jovāne phurasad na līdhī! jonārane, jovānun najarun (karī) tyān rokāī gayo! paryāyamān bahār jovānun (karyun) jenī sattāmān jovāy chhe, te sattā jovā navaro na thayo! samajāṇun kāī...? āvo mārag chhe!!

āhā.. hā! (loko kahe chhe ke) āmān (amāre) karavun shun? kāī sūjh paḍatī nathī. āgam pramāṇe kahe ke vrat karavun ne dayā pāḷo ne paisā dānamān āpo.. mandir banāvo, evun kaho to samajāy to kharun?

emān samajavun‘tun shun? ī to rāg chhe ane rāgapaṇe prabhu (gnāyak) koī di’ thayo nathī. e rāgapaṇe paryāyapaṇe, paryāy thayel chhe. āhā.. hā! e dravya pote rāgapaṇe thāy to to thaī rahyun! dravya ashuddha thaī jāy eṭale ke dravya ja pote rahyun nahīn āhā...? e to chīj chhe e chhe.

āhā... hā! gnāyakapaṇe prabhu ātmā birājamān chhe badhā ātmāo andaramān, gnāyakapaṇun chhe te chhe andar!! āhā...? ‘chhe’ tenī draṣhṭi karavī chhe ne...? prabhu!!

āhā....? amārī sāme joīne tun sāmbhaḷe chhe ne je rāg thāy chhe, e to paryāyamān thāy chhe, tāro gnāyakabhāv chhe, je chhe te koī di’ rāgapaṇe paryāy paṇe thayo ja nathī. samajāṇun kāī...?

(kahe chhe) ‘kāī jaḍapaṇun thayun nathī’ eṭale? shubh-ashubh bhāv chhe e to jaḍ chhe. dayā, dān, vrat, bhakti, pūjāno vikalpa je ūṭhe, emān chaitanyanā gnāyakapaṇānā anshano paṇ abhāv chhe. ākhā gnāyakapaṇāno to abhāv chhe emān shun kīdhun ī? je dayā, dān, vrat, bhakti ādinā pariṇāmamān gnāyakapaṇānā to ‘abhāv’ chhe paṇ tenā ek anshano paṇ emān abhāv chhe. je samyagdarshan-gnān- chāritranī


Page 87 of 225
PDF/HTML Page 100 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 87 paryāy, emān je bhagavān jaṇāṇo, evī paryāyano paṇ rāgamān abhāv chhe, gnāyakano to rāgamān abhāv chhe ja.

āhā... hā! are! āvī vāt kyān maḷe bhāī? ! (kahechhe keḥ) ‘jaḍapaṇun thayun nathī’ eṭale? je kāī shubhabhāv ke ashubhabhāv thāy, emān chaitanyano-gnāyakabhāvano to abhāv chhe, paṇ gnāyakabhāvanī je paryāy, shraddhāgnānane ānandanī thāy nirmaḷ eno emān (rāgamān) abhāv chhe, tethī jaḍapaṇun chhe. dayā, dān, vrat, bhakti, pūjā, bhagavānanun smaraṇ, jātrānā bhāv (thāy) e badho rāg chhe, tethī jaḍ chhe. bhagavān chaitanya (ātmā) gnāyakapaṇe chhe vastu je gnāyakapaṇe chhe, te to rāgapaṇe rāgarūpe thaī nathī, e rāgamān āvī nathī, paṇ gnāyakabhāvanā shraddhāgnānanān kiraṇ je sāñchā phūṭayān, e kiraṇano paṇ rāgamān abhāv chhe.

āhā... hā! māṭe, kahe chhe ke je bhāve pañchamahāvratanā bhāv, bhagavānanun smaraṇ kahevāy, e bhāvone bhagavāne jaḍ kīdhā chhe. āhā... hā.. hā.. hā! e jaḍ (bhāvathī) chetanane-gnāyakanun gnāyakapaṇun pragaṭe? gnāyakapaṇun nahotun ke pragaṭe? gnāyakapaṇun to chhe ja. gnāyakapaṇānā svabhāvano satkārane pratīt ne anubhav thayo, enun (kāraṇ to) chaitanyachamatkr̥ut ja chhe, kahe chhe. e rāganā kriyākāṇḍanā pariṇāmathī prabhune pragaṭe. āhā...! āvun bhāre ākarun kām bāpā!

āhā...! chaitanya gnāyakapaṇe to kāyam rahelo prabhu dravya chhe. paṇ, ene mānanārī je draṣhṭi chhe- ene jāṇanārun je gnān chhe, ene (ja) jāṇanārun ho? evā gnānano ansh paṇ e shubh rāgamān nathī. āhāhā! ethī te rāgane shubhāshubhane jaḍ kahevāmān āve chhe.

(kahe chhe) ‘ahīn dravyadraṣhṭine pradhān karī kahyun chhe’ paryāy nathī, em nahīn, paryāy ‘chhe’ paṇ ahīnyā dravyadraṣhṭine, dravyanī draṣhṭi karāvavā, gnāyakapaṇānī draṣhṭi e (ja) satya chhe, satyano svabhāv chhe tenī draṣhṭi satya karāvavā... dravyadraṣhṭine mukhya karīne kahyun chhe, mukhya-pradhān karīne kahyun chhe. pradhān (arthāt) mukhya karīne kahyun chhe.

āhā... hā! (anādi) paryāyadraṣhṭi, paṇ jyāre ā dravyadraṣhṭi thāy yathārtha pachhī, paryāyane jue to malinatā dekhāy, te gnānanun gney chhe. āhā... hā! samajāṇun kāī... ane (sādhak) ene jāṇe ke ā pariṇaman mārī paryāyamān chhe, mārā dravyamān nathī. puṇya-pāpanā bhāv chhe, māre thāy chhe, pariṇaman karanār hun kartā chhun, nayagnānathī (gnānī yathārtha jāṇe chhe)

paṇ, vastudraṣhṭithī jotān, gnāyakapaṇun te gnāyakapaṇun rahyun ene jue, ene jāṇe, māne pachhī enī paryāyamān malinatā chhe tenun gnān tene sāchun thāy. āhā...! mārag, bhāī ākaro chhe! apavās karī nākhe, chār-chha-āṭh-das, karī nākhe. sharīranā baḷiyā hoī ī apavās kare! ‘upavās’ nahīn ho? ‘upavās’ to bhagavān gnāyak bhāv chhe. temān-samīpamān jaīne vasavun paryāyamān tene (gnāyakabhāvane) ādaravo ane atīndriy ānandanī dashā pragaṭ thāy, ene ‘upavās’ kahe chhe. bākī badhā ‘apavās’ chhe.

rāganī ruchi (paḍī chhe) ne, parane chhoḍīne (roṭalā chhoḍīne) apavās māne, e to māṭhovās chhe, bhagavānagnāyakabhāv chhe ene to joyo nathī! jenun mahā astitva chhe, jenun mahāhovāpaṇun chhe, mahān


Page 88 of 225
PDF/HTML Page 101 of 238
single page version

88 shrī pravachan ratno-1 māhātmya jenun chhe ene to joyo nathī, mānyā nathī.

āhā... hā! ‘dravyadraṣhṭithī jovāmān āve to gnāyakapaṇun to gnāyakapaṇun ‘ja’ chhe’ (prashna) ekānt chhe? (uttaraḥ) hā, nishchay dravya chhe te samyakekānt chhe. samajāṇun kāī...?

āhā.... hā! prabhu andar birājamān! jene kevaḷagnān thāy, e paryāy kyāthī āvashe prabhu? kyāy bahārathī āvashe? e andaramān shaktine svabhāv paḍayo chhe gnāyakabhāv, emānthī āvashe. āhā...!

āhā...hā..hā! ‘te gnāyakapaṇun to gnāyakapaṇun ja chhe’ kāī jaḍapaṇun thayun nathī. eṭale? e shubh-ashubh bhāv, paryāy navī (navī) chhe, e achetan chhe, e -rūpe gnāyakabhāv thayo nathī, ī to āvī gayun chhe ne... ṭīkāmān... ‘gnāyakabhāv te shubhāshubhabhāvapaṇe thayo nathī, eṭale jaḍapaṇe thayo nathī. e ṭīkāmān pahelān āvī gayun chhe.

āhā... hā! ā kāī kathā nathī- vārtā nathī. ā... to prabhunī ‘bhāgavat kathā’ chhe. ‘ā’ -bhagavatsvarūp prabhu andar chhe, ene pahoñchī vaḷavā bheṭo karavānī vātun chhe!

prabhu! pāmarane bheṭīne paḍayo chho! prabhu, prabhutānī bheṭ karī le ekavār! to tārī pāmaratā nāsh thaī jashe!!

samāj ākhāne āvo upadesh? bāpu, samāj ākhāne āvo upadesh? bāpu, samāj te ātmā chhe ne andar, prabhu chhe ne! ā sharīr to māṭījaḍ chhe ā!! “jāṇanārane jaṇāve chhe” jāṇanārane jaṇāve chhe ke tun to gnāyakapaṇe ja kāyam rahyo chho ne...!

(kahe chhe) ‘je pramatta - apramattanā bhed chhe’ e guṇasthānanā - chaud guṇasthān chhe. e badhun to ashuddhanayane - vyavahāranayano viṣhay chhe. e vastumān nathī. chaud guṇasthān... ho? pahelun, bījun, trījun, chothun em chaud guṇasthān (shāstramān) kahyā chhe. e ashuddhanayano viṣhay chhe, e ashuddhanun kaho ke vyavahārano viṣhay kaho, traṇey ek chhe. ‘je pramattane apramattanā bhed chhe’ pāṭhamān hatun ne, temānthī līdhun chhe. pāṭhamān ‘णवि होदि अपमत्तो ण पमत्तो’ chhe.

(shrotāḥ) āchārya, apramatta pahelān kahe chhe! (uttaraḥ) ī to sāmānya! pramatta pahelun hoy chhe. pahelethī chha guṇasthān pramatta ane apramatta sātamāthī chaud (guṇasthān). guṇasthānanī dhārā chhe ne....! eṭale tene samajāvavā pramatta (ahīn) pahelun līdhun chhe. āhā...! ‘pramatta-apramattanā bhed nathī’ -prabhu, gnāyakabhāve birājamān!! e shubhāshubhapaṇe thayo nathī. shubh-ashubhapaṇe thayo nathī māṭe, pramatta-apramattanā bhed e vastumān (gnāyak)mān nathī. samajāṇun kāī....?

āhā.. āvo (sūkṣhma gnāyakabhāv) vārtā hoy to kāī samajāye ya kharun! rājā-rāṇīnī. rāṇīne rājā manāvavā gyo ne....! hen? jevun thātun hoy evī vātun kare to samajāy ne....! ghare thātun hoy ne....!

are bāpu! ā to tārā gharamān thātun nathī koī di’ paryāyamān āvī vāt chhe ā to!! bhagavān ātmā, sarvagna trilokanāth pokār kare chhe ke ame je sarvagna thayān, e sarvagnapaṇāmānthī sarvagnasvabhāvamānthī sarvagna thayā chhīe. e sarvagnapaṇun kyāy bahārathī āvyun nathī. em tāro guṇ ja


Page 89 of 225
PDF/HTML Page 102 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 89 sarvagnasvabhāv chhe. e sarvagnasvabhāvī pote ja chhe. e koī di’ rāgapaṇe ke alpagnapaṇe thayo ja nathī. āhā... hā... hā! tārun je satva chhe. -gnāyakapaṇun-gna’ paṇun-sarvagnapaṇun koī di’ alpagnapaṇe thayun nathī. to pachhī rāgapaṇe to thāy kyāthī?

āhā...! ‘te to paradravyanā sanyogajanit paryāy chhe’ shubh-ashubh bhāv nathī ane pramatta- apramatta e bey paryāy nathī, māṭe bhed nathī, tethī te bhed paradravyanā sanyogajanit chhe. paradravyanā sanyogane lakṣhe thayelān chhe.

(shun kīdhun?) paradravyanā sanyogajanit (kahyā eṭale) sanyoge-paradravye-nimitte utpanna karāvyān chhe, em nahīn. sanyogajanit eṭale ke sanyoganā lakṣhe utpanna thayelān chhe.

āhā...hā...! have, āvo upadesh! yād shī rīte rahe! kalāk āvun sāmbhaḷe ne! bāpu, tun anant kevaḷagnānano dhaṇī chhone nāth! traṇakāḷ, traṇalokane jāṇ nāth! evun tārun svarūp ne shakti paḍī chhe, ane āvī sādhāraṇ vāt tun na jāṇī shake? em na hoy bhāī! em na hoy! na samajāy em na kahe bāpu! e to gnāyakapaṇāno piṇḍ chhe ne !! e kahe ke mane na samajāy, paryāyamān na samajāy! (em na kahe. bāpu!)

āhā...! pramatta-apramattanā bhed chhe e to paradravyanā sanyogathī utpanna thayelā paryāy chhe. e ashuddhatā, paryāyamān-avasthāmān-hālatamān-badalatī halachal dashāmān e ashuddhatā chhe. (kadī) nahīn badalatī-sthir-dhruv vastumān te (ashuddhatā) nathī. gnāyakabhāv, nahīn halato nahīn chalato sthiradhruv (chhe). “उत्पादव्ययध्रौव्ययुक्तं सत्” chhe ne....! dhruv chhe te halato-chalato nathī.

āhā... hā! e (dhruv) trikāḷī vastu chhe. enī draṣhṭinī apekṣhāe, enī draṣhṭinī apekṣhāe ashuddhapaṇun... e sanyogajanit vikār chhe, te dravyadraṣhṭimān gauṇ chhe, mukhya nahīn. peṭāmān rākh! kharun. taḷeṭīmān rākh! (shikhar upar) chaḍatān-jatān e taḷeṭī hāre nahīn āve.

āhā...! e dravyadraṣhṭimān malinatā te gauṇ chhe, abhāv chhe em nahīn ho? malinatā nathī ja to sansārey nathī, duḥkhe ya nathī, vikārey nathī! paṇ em nathī. (te malinatā paryāyamān) chhe. paṇ dravyadraṣhṭi, vastu-gnāyakabhāv enī draṣhṭinī mukhyatāe, e ashuddhatāne gauṇ karīne- ‘nathī em kahevāmān āvyun chhe. gauṇ karīne-peṭāmān rākhīne (kahyun) chhe. upar svarūpamān jāvun chhe (shikhare pahoñchavun chhe) taḷeṭī heṭhe rahī gaī chhe, paṇ ī chhe kharī!

em rāgathī bhinna paḍīne, svarūpanī draṣhṭi karavāthī ane temān sthir thavāmān paryāyane gauṇ kare tyāre temān (dravyamān) draṣhṭi sthir thāy! āhā...! chhe? gauṇ karī, vyavahār chhe. bījī bhāṣhāe kahīe to, dravyadraṣhṭinī apekṣhāe-vastu-gnāyak je trikāḷ chhe enī draṣhṭie e (paryāy) nī ashuddhatā chhe te vyavahār chhe. trikāḷīgnāyak bhāv te nishchay chhe. ā gauṇ chhe ne olun mukhya chhe. ā vyavahār chhe, olo trikāḷī nishchay chhe.

abhūtārtha chhe ‘nathī’ em kīdhun chhe. a+bhūt=paryāy nathī (em kahyun e) gauṇ karīne. bhagavān


Page 90 of 225
PDF/HTML Page 103 of 238
single page version

90 shrī pravachan ratno-1 gnāyak bhāv trikāḷīne mukhya karīne ‘chhe’ em nishchay kahyo ane gauṇ karīne -vyavahār kahīne nathī em kahyun. bilakul paryāy-ashuddhatā nathī ja em nahīn. ane asatyārtha chhe, jūṭhun chhe. ashuddhatā asatyārtha chhe (kahyun chhatān) chhe paryāyamān (trikāḷīmān te nathī.)

visheṣh kaheshe......

“adhyātma gaṅgā” saṅkalanamānthī pū. gurudevashrīnā vachanāmr̥uto
- gnānasvarūpī ātmānun gnān gneyamān tanmay thatun nathī. gneyasambandhīnā potānā

gnānamān ātmā tanyam chhe, gneyamān tanmay nathī tethī gnānamān potāno svapar prakāshak svabhāvaj vistare chhe, temān parano vistār nathī. (bol nan. 139)

- jene nij ātmagnān vinā paralakṣhī gnānano visheṣh kṣhayoyasham hoy tene

vikārarūp pariṇamavun ja bhāse chhe. (bol nan. 160)

- gnānane khaṇḍakhaṇḍ jaṇāvanārī bhāvendriy te gnāyakanun paragney hovā chhatān te

bhāvendriyanī gnāyakanī sāthe ekatā mānavī te mithyātva chhe. (bol nan. 162)

- chaitanyasvarūpanī draṣhṭi thatān paryāyamān sva-paranun gnān pragaṭayun tyāre paranun

jāṇavun thayun te svaj chhe eṭale ke rāg sambandhīnun gnān thayun te rāgane laīne thayun chhe ke te rāganun gnān chhe tem nathī paṇ gnānanun ja gnān chhe. (bol nan. 2pa3)

- jāṇavāmān āvatān rāgādik bhāvo ātmānā gnāyakapaṇāne ja prasiddha kare chhe,

rāgādikane nahīn... kem ke gnān ātmāthī tanmay hovāthī gnān ātmāne prakāshe chhe- prasiddha kare chhe, rāgādine nahīn. (bol nan. 27p)

-svapar prakāshak shaktine laīne gnān gnānane jāṇe chhe; gneyane jāṇe chhe tem

kahevun e to vyavahār chhe. rāgane jāṇatān je gneyākāre jaṇāyo te ātmā jaṇāyo chhe, rāg jaṇāyo nathī kem ke tene gneyakr̥ut ashuddhatā nathī. (bol nan. 3pa2)

- gnānasvarūpī gnāyakane gnānanī paryāyamān gney banāvīne tenun gnān karavun tathā

paragneyone gnānanī paryāyamān gney banāvīne te sambandhīnun gnān thavun te gnānano svataḥsiddha svabhāvaj chhe. (bol nan. 363)

-chaitanyanun “sva-par prakāshapaṇun” vishāy chhe. chaitanyanī sattā vishāḷ chhe.

chaitanyanā prakāshamān chaitanyano prakāsh ja jāher thāy chhe. ātmānī najīkamān najīk-ek kṣhetre rāgādi utpanna thāy chhe paṇ ātmā tene jāher karato nathī. ātmā to potāne ane rāg tathā parane prakāshe evī potānī shaktinī dvirūpatāne prakāshe chhe eṭale ke potāne ja jāher kare chhe, potānā chetakapaṇāne ja jāher kare chhe. (bol nan. 373)