Pravach Ratno Part 1-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Date: 03-07-1978; Pravachan: 24.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 11 of 24

 

Page 91 of 225
PDF/HTML Page 104 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 91

pravachan kramāṅk – 24 dināṅkaḥ 3–7–78

āhā.. hā! ‘ashuddhatā paradravyanā sanyogathī āve chhe. bhāvārtha chhe, shun kahe chhe? juo! je ā ātmā chhe ne! ātmā vastu, te to shuddha chaitanya ānandaghan chhe. atīndriy ānand ne gnānanī atīndriyap ānandanī mūrti chhe. enī paryāyamān-avasthāmān-hālatamān-vartamān dashāmān ashuddhatā paradravyanā sanyogathī āve chhe.

e ashuddhatā nām paryāyanā bhed, paradravyanā sanyogathī enī (paryāy) nī potānī yogyatāthī thāy chhe. e ashuddhatā- vikār athavā puṇya-pāpanā bhāv, potānī chīj je dravya chhe enī paryāyamān malinatā, paradravyanā sanyogathī āve chhe. e ashuddhatā paradravyane laīne thatī nathī, paṇ anyadravya nimitta (tarīke) hoy chhe.

shun kahe chhe? vastu chhe sachchidānand-gnānanand dhruv vastu ātmā, nitya dhruv vastu! e kāī puṇya- pāpanā melane anyadravyothī ashuddha thato nathī. samajāṇun kāī...? bāpu, dharam shun chīj chhe! sukṣhma dhaṇun chhe!!

āhā.. e gnāyakadravya je vastu chhe, vastu ātmā! gnānasvarūp, gnāyakabhāv, e anyadravyonā bhāv je bhed, puṇya-pāp e rūpe kadī thato nathī. samajāṇun...? mātra paradravyanā nimittathī avasthā malin thaī jāy chhe. par-karmanun nimitta, enā sambandhe, ātmānī avasthāmān-paryāyamān-hālatamān malinatā thaī jāy chhe, vastumān malinatā nathī. vastu to trikāḷ nirmaḷānand chhe.

āhā.. hā! ‘dravyadraṣhṭithī dravya to je chhe te ja chhe’ - vastu je chhe vastu!! sachchidānand prabhu! shuddha akhaṇḍ ātmadravya, e to je chhe te ja chhe. emān kaīpaṇ pheraphār thato nathī. paryāyamān pheraphār (dekhāy chhe) ī sanyogajanit malinatā e vastumān chhe nahīn. dashāmān, paryāyamān bhed chhe, vastumān bhed nathī. vastu ā ne paryāy (ā)! (shrotāḥ) e malinatā thāy chhe te paryāyamān ja chhe? (uttaraḥ) malinatā paryāyamān chhe, vastumān nahīn. vastu to ekarūp dravya chhe āhā..! vastu to chhe te, te ja chhe.

āhā..! paryāyamān-avasthāmān malinatā chhe to malinatā chālī jāy chhe, vastumān malinatā hoy to, vastu (dravya) chālyun jāy (nāsh) thāy. vastu ashuddha thaī jāy? thāy to, malinatāno nāsh karavānun āve to to e vastu ja nāsh thaī jāy. jhīṇī vāt chhe bhāī! tattva jhīṇun!!

āhā.. hā...! ‘dravyadraṣhṭithī... dravya nām vastu! trikāḷ shuddha draṣhṭithī dekho, to dravya je chhe te ja chhe, je tattva chhe te evun ne evun anādi-anant chhe, ane paryāyadraṣhṭithī... dekho to malin ja dekhāy chhe. vartamān enī dashā... enī hālat... enī paryāy juo to malin chhe, paryāyadraṣhṭithī dekho to malin chhe. dravyadraṣhṭithī dekho to nirmaḷ chhe. āhā.. hā!

have, āvun samajavun?! ahā.. mārag anādi khyālamān nahīn (tethī..) janma-maraṇ karī karī chorāshīnān avatār....!

(kahe chhe) e.. paryāyadraṣhṭithī juo to malin dekhāy chhe-e rīte ātmāno svabhāv gnāyakabhāv mātra chhe, gnāyakasvarūp-jāṇanār, jāṇanār, jāṇanār, jāṇanār, evo, gnāyakasvabhāvī ja trikāḷī


Page 92 of 225
PDF/HTML Page 105 of 238
single page version

92 shrī pravachan ratno-1 ātmā chhe, e malin thayo nathī.

āhā...! ‘ane tenī avasthā pudgalakarmanā nimittathī rāgādirūp malin chhe’ vartamān enī dashā, trikāḷ dravyane chhoḍīne vartamān avasthāmān, pudgalakarmanā nimittathī, rāgadveṣhādi malin chhe, te paryāy chhe, e to avasthā chhe!

āhā...! (jem) manuṣhyapaṇun, manuṣhyapaṇun ja kāyam chhe. bāḷ-yuvān-vr̥uddhāvasthā e to paryāyanā bhed chhe. manuṣhyapaṇun to manuṣhyapaṇe kāyam chhe, em ja sonun sonāpaṇe kāyam chhe paṇ sonānī avasthā kuṇḍaḷ-kaḍān ādi paryāy chhe, e avasthā chhe, te bhed chhe, te vastumān nathī. (vastu abhed chhe)!

āhā...! (jem) manuṣhyapaṇun, manuṣhyapaṇun ja kāyam chhe. bāḷ-yuvān-vr̥uddhāvasthā e to paryāyanā bhed chhe. manuṣhyapaṇun to manuṣhyapaṇe kāyam chhe. em ja sonun sonāpaṇe kāyam chhe paṇ sonānī avasthā kuṇḍal-kaḍān ādi paryāy chhe, e avasthā chhe, te bhed chhe, te vastumān nathī. (vastu abhed chhe)!

āhā... hā...! āvun samajavun bāpu! (kahe chhe ke) ‘dravyadraṣhṭithī jovāmān āve, to gnāyakapaṇun to gnāyakapaṇun ja chhe’ vastu... vastu... vastu trikāḷī vastu-dravya-tattva, dravyadraṣhṭithī juo to to dravya je chhe te ja chhe. gnāyakapaṇun to gnāyakapaṇun ja chhe. ‘te kāī jaḍapaṇe thayun nathī’ āhā...! gnāyakabhāv je jāṇansvabhāv! te to gnāyak svabhāve trikāḷ chhe. ane e puṇya-pāp bhāv je jaḍ chhe, te-rūp (gnāyakabhāv) thayo nathī. puṇyane pāp, dayā ne dān, vrat-bhakti, kām-krodhanā bhāv, temān gnāyakabhāvano ansh nathī. temān gnāyakabhāv to nathī ja, paṇ gnāyakabhāvano ansh - kiraṇ (eṭale) nirmaḷaparyāy paṇ temān nathī. shemān nathī? puṇya-pāp ādi bhāvamān. shubh-ashubh bhāv je chhe, malin chhe, e jaḍ chhe.

āhā.. hā! (ā) sharīr jaḍ chhe, e to varṇa, ras, gandhae, sparshavāḷā jaḍ chhe ane puṇya- pāpanā bhāv jaḍ chhe (eto) emān chaitanyanā prakāshano abhāv chhe, te apekṣhāe te jaḍ chhe. āhā... hā! ‘jaḍ thayo nathī’ (gnāyakabhāv) ‘ahīn dravyadraṣhṭine pradhān karī kahyun chhe’ -ā gāthāmān vastunī draṣhṭi batāvavī chhe. tene, vastu shuddha chhe, e draṣhṭie batāvavo chhe. vastunī draṣhṭi karāvavī chhe (tethī) samyagdarshan thāy chhe, satyadarshan thāy chhe - āvī chīj (ātmavastu) chhe, āvī draṣhṭi karāvavā, dravyadraṣhṭine pradhān-mukhya karī kahyun chhe. je pramatta-apramattanā bhed chhe’ - guṇasthān chaud chhe. e ‘bhed chhe te to paradravyanā sanyogajanit paryāy chhe’ shubh-ashubh bhāv paryāyamān, karmanā sanyoganā nimittathī, potānā upādānanī yogyatāthī, utpanna thāy chhe paṇ, chhe e jaḍ! e kāraṇ pramatta- apramattanā bhed chhe, e paradravyanā sanyogajanit paryāy chhe.

jem, shubhāshubh bhāv paradravya janit vikārī-jaḍ kahyā, tem, pramatta-apramattanā bhed paṇ- pahele guṇasthānathī chha sudhī pramatta, sātamethī chaud sudhī apramatta, bhed chhe e sanyogajanitanī apekṣhāe bhed chhe. vastumān (trikāḷī) mān bhed nathī.

āvī chīj chhe! (vyākhyān) hindīmān karīe... to paṇ bhāv to je chhe! atyāre to chālatun nathī. atyāre to... garabaḍ badhe chhe. dayā karo ne... vrat karo ne... bhakti karo ne.... pūjā karo ne tethī dharma thaī jashe, dhūḷamāny dharam nahīn thāy bhāī...! tane khabar nathī.

āhā....! e vikārībhāv, paryāyadraṣhṭimān sanyogajanit bhed chhe. e vastumān chhe nahīn. ane, vastunī draṣhṭi thayā vinā... samyagdarshan thatun nathī. āhā.. hā..! samajāṇun kāī...?

ahīnyān dravyadraṣhṭine pradhān karīne kahun chhe. je pramatta-apramattanā bhed chhe e paradravyanā


Page 93 of 225
PDF/HTML Page 106 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 93 sanyogajanit paryāy chhe. ashuddhatā dravyadraṣhṭimān gauṇ chhe, e ashuddhatā (je chhe te) vastu draṣhṭi karāvavā māṭe, e ashuddhatā peṭāmān-gauṇ karīne- ‘emān chhe nahīn’-e paryāyamān paṇ chhe nahīn, gauṇ karīne (kahyun) chhe.

paryāy (sarvathā) chhe nahīn evun chhe nahi, paṇ e (ashuddha) paryāyane, gauṇ karīne arthāt enī mukhyatā lakṣhamān na laīne, trikāḷ dravyane lakṣhmān, mukhya levāne māṭe, je kāraṇathī samyagdarshan thāy chhe-dharmanī pahelī sīḍī! te kāraṇ ashuddhatāne gauṇ karīne - dravyadraṣhṭimān e gauṇ chhe!!

āhā...! vastu je chaitanyaprabhu nityānand chaitanyadhruv chhe e ātmadravyanī draṣhṭimān, e paryāyanā bhedo-guṇasthān bhedo-puṇya, pāp ādi-pramatta apramattanā bhedo, e badhun gauṇ chhe, vyavahār chhe. trikāḷ gnāyak bhāv te mukhya chhe.

ane, pramatta-apramattanā bhed chhe te gauṇ chhe, trikāḷagnāyak bhāv chhe te ‘nishchay’ chhe ane paryāyanā bhed te ‘vyavahār’ chhe.

bhāī...! āvun jhīṇun chhe! ahā.. e to darakār karī nathī koī di’ sansāranā pāp! ākho di’ kare, ane emān kāīk dharam sāmbhaḷavā jāy to kalāk! maḷe evun-dayā karo ne.. vrat karo ne... bhakti karo ne... apavās karo ne... pūjā karo ne.. dharma thashe!!

are! e to mithyātva chhe. āhā.. hā.! vastu, je draṣhṭi chhe (anādi paryāy) nī, trikāḷī je kāyamī, asalī chīj (ātmavastu) chhe enī draṣhṭi karāvavā māṭe, dravyadraṣhṭinī mukhyatāthī, e paryāy gauṇ chhe.

trikāḷ chhe e nishchay chhe ane paryāy chhe te vyavahār chhe. trikāḷ chhe te satyārtha chhe ane paryāy, apekṣhāe abhūtārtha chhe. trikāḷ satyārtha chhe to e apekṣhāe paryāy asatyārtha chhe. trikāḷ vāstavik chhe to bhed upachār chhe. vastu evī jhīṇī chhe bāpu! ahīn sudhī to āvyun’ tun kāl, āvī gayun hatun ne? ā to pharīne līdhun. āhā.... hā..! dravyadraṣhṭi shuddha chhe. vastu je trikāḷī sachchidānand, dhruv! dhruv! jemān palaṭo- avasthā paṇ nathī. āvī chīj chhe e shuddha chhe!

paryāy, malin ne bhed e ashuddhatā chhe. tene gauṇ karīne, vyavahār karīne, asatyārtha karīne ‘chhe nahī’ evun kahevāmān āvel chhe. samajāṇun kāī...?

āhā...! ā trikāḷī bhagavān ātmā, ek samayamān dhruv.. dhruv.. dhruv, chidānand prabhu vastu chhe. enī je draṣhṭi, je chhe te shuddha chhe. dravyadraṣhṭi shuddha chhe. te to, trikāḷī chīj chhe (dravyaprabhu!) satyārtha chhe, bhūtārtha chhe, chhatī chīj chhe, trikāḷī! enī draṣhṭi shuddha chhe. sanyogananit ashuddhaparyāyanī draṣhṭi to ashuddha chhe. (e to) paryāy chhe ne vyavahār chhe. samajāṇun...?

āhā... hā! dravyadraṣhṭi shuddha chhe. vastu chhe... enī draṣhṭi karāvavā... e dravyadraṣhṭi ja shuddha chhe. paryāyadraṣhṭi karavī, to paryāy to ashuddha chhe sanyogajanit (chhe) ene (e paryāyane) gauṇ karīne-vyavahār


Page 94 of 225
PDF/HTML Page 107 of 238
single page version

94 shrī pravachan ratno-1 karīne ane vastune (dravya) ne mukhya karīne-nishchay kahīne, enī (dravyanī) draṣhṭi karāvī chhe.

āhā.. hā..! digambar santonī vāṇī gambhīr bahu! dhaṇī gambhīr bāpu!! āvī chīj bīje kyāy nathī. shvetāmbar ne sthānakavāsīmān ne anyamatamān, kyāy āvun (vastu svarūpanun nirūpaṇ-vāt) chhe nahīn, āvī chīj (alaukik) !

to, kahe chhe ke ‘dravyadraṣhṭi shuddha chhe’ -trikāḷīvastunī draṣhṭi shuddha chhe ane trikāḷīdraṣhṭi nishchay chhe, e trikāḷī dravya je chhe e ja nishchay chhe. ane tenī draṣhṭi te nishchay chhe.

āhā...! ‘bhūtārtha chhe’ trikāḷī chīj chhe ī bhūt (nām) chhato padārtha chhe. paryāy to, pragaṭatī kṣhaṇik avasthā, sanyagojanit, bhed, abhūt malinatā chhe. ā to... svābhāvik vastu chhe trikāḷī! jene sanyoganī kaīpaṇ apekṣhā nathī, sanyoganā abhāvanī paṇ apekṣhā nathī. (e to nirapekṣha chhe) āhā.. hā.. !

samajāy eṭalun samajo bāpu! ā to, paramātmā-jineshvaradev-tīrthaṅkar trilokanā nāth!! enī ā vāṇī chhe. atyāre to badhī garabaḍ thaī gaī chhe badhe! jyān juo tyān ā karo ne... apavās karo ne... emān jarī shubh vikalpa chhe to te paṇ ashuddha chhe.

āho.. hā..! e ashuddhatā paradravyanā sanyoge utpanna thāy chhe, e svābhāvik chīj nathī, svābhāvik chīj to je trikāḷī chīj chhe e svābhāvik chhe-sahaj chhe. enī draṣhṭi,... dravya shuddha chhe. to enī draṣhṭi paṇ shuddha chhe.

āhā...! ‘dravya abhed chhe’ have paryāy abhed thaī gaī. dravya, nishchay chhe to paryāyane paṇ nishchay kahevāmān āve chhe, vastu bhūtārtha chhe, bhūt nām chhatī, chhatī-hayāti-trikāḷamaujud chīj (ātmavastu) chhe, paryāy chhe eno kṣhaṇik vikār-ashuddhatā, e to sanyogathī (sanyogajanit) utpanna thāy chhe.

‘ā’ vastu satya chhe, bhūtārtha chhe, satyārtha chhe (eṭale) satya, satya, kāyamī chīj satya padārtha chhe, āhā.. hā.! “ā ja samyagdarshanano viṣhay” samajāṇun kāī...?

abhyās na maḷe! kāī khabar na maḷe! jagatanā pāpanā abhyās badhān! ākho di’ dhandhā!! ā dukāne besīne dharāk sāchavavā ne māl ne... nokarī hoy to be-pāñch hajārano pagār maḷe! pāp ekalun ākho di’!! dharam to nathī paṇ puṇye ya nathī!

āhā.. hā! āhīnyān to dharam.. ananto dhāre! paryāyadraṣhṭine, malinatāne-bhed-ashuddhatāne, dravyadraṣhṭimān gauṇ karīne... (te dharam pragaṭāvavā) trikāḷīnī draṣhṭi karāvavā māṭe-te satyadraṣhṭi chhe kem ke vastu satya chhe, trikāḷī maujud chīj chhe (āvī) maujud chīj bhagavān trikāḷī dhruv (ātmadravya), enī draṣhṭi karavī e nishchay samyagdarshan chhe. enun nām dharamanī pahelī sīḍī chhe! chāritra to kyāy rahī gayun, e to bahu ākarī vāt chhe! samajāṇun kāī..?

āhā...! ‘paramārtha chhe’ paramapadārtha, paramārtha e vastu paramārtha! ā duniyāno (kahevāy) chhe te paramārtha ne e vastu nahīn. e badhun mithyā chhe. koīnun, koī kāī karī shakatun nathī (to bījānun bhalun karyun


Page 95 of 225
PDF/HTML Page 108 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 9p tene paramārtha kahe chhe e mithyā chhe) paramapadārtha-paramārtha to prabhu (ātmā) pote chhe, trikāḷī paramapadārtha paramārtha chhe enī draṣhṭi karavāthī, janam-maraṇanā ant lāvanārun samayagdarshan thāy chhe. samajāṇun kāī...?

āhā...hā! ‘māṭe ātmā gnāyak ja chhe’ (kahe chhe) vaste chhe e to, trikāḷī gnāyak.. gnāyak.. gnāyak.. gnānaras... gnānasvabhāv.. gnāyak.. svabhāv!! sarvagna svabhāv!! gnāyak bhāv e to trikāḷī gnāyak-svarūp chhe.

āhā...hā..! āvī bhāṣhā.. ne āvun badhun bāpu! mārag jhīṇo bahu! āhā.. chhe? e kāraṇe.. ātmā gnāyak ja chhe e.. ka! jāṇaksvabhāv mātra!! kāyamī trikāḷī gnāyakasvabhāv mātra!! jāṇaksvabhāv mātra ātmā chhe. emān koī malinatā ke bhed chhe nahīn.

āhā...hā...! ‘temān bhed nathī’ - ī pramatta- apramatta ane puṇya-pāpanā bhāv, e vastunā svarūpamān chhe nahīn... bhed nathī, āhā...! tethī te pramatta-apramatta nathī. e kāraṇe, e guṇasthānanā bhed je pramatta-apramattanā bhed- jem sīḍī chaḍīe ne pagathiyān hoy chhe ne - to ī bhed chhe (em) chaudaguṇasthān paryāyamān, te emān (gnāyakamān) chhe nahīn..

āhā...! ‘gnāyak, evun nām paṇ tene gneyane jāṇavāthī āpavāmān āve chhe’ āhā.. hā! ‘jāṇavāvāḷo’..‘jāṇavāvāḷoh (jāṇanār, jāṇanār) evun kahevāmān āve chhe to e ‘jātanāro’ parane jāṇe chhe māṭe ‘jāṇanāro’ chhe?

kahe ke nā. e to parane jāṇavā kāḷe potānī gnānanī vikās shakti pragaṭ thaī e potāthī thaī chhe paranun jāṇavun ne svanun jāṇavun! e paryāyamān, (gnān) paryāyanā vikāsamān vyakta-pragaṭ thaī, e potānāthī (potānā svabhāvathī) thaī chhe, parathī nahīn. āhā.. hā! samajāṇun kāī...?

‘gnāyak’ nām paṇ ene gneyane jāṇavāthī devāmān āve chhe’ kem...? ‘gneyanun pratibimb jem jhaḷake chhe gnānanī paryāyamān’ em e paryāyamān- paryāyanī vāt chāle chhe-enī (sādhakanī) paryāyamān rāg jāṇavāmān āve chhe. sharīr chhe e jāṇavāmān āve chhe, ‘gnānanī paryāyamān enī (sva-paragney) nī ‘jhalak nām jāṇavāmān āve chhe’ .

‘āhā..! gneyanun pratibimb jyāre jhaḷake chhe gnānanī paryāyamān’ svapar prakāshak paryāyanun sāmarthya chhe te vikasit thayun, emān (vikasitagnān-paryāyamān) sharīrādi, rāgane dekhavāmān- jāṇavāmān āve chhe. e to gnānamān evo anubhav thāy chhe gnānamān āvo anubhav thāy chhe ke hun to gnānanī paryāy chhun ‘to paṇ gneyakr̥ut ashuddhatā tene nathī’ . shun kahe chhe? trikāḷī gnāyakabhāv to shuddha chhe paṇ enun gnān thayun paryāyamān to gnān enun (trikāḷī) nun thayun e gnānanī paryāyamān, ‘sva’ to jāṇavāmān āvyo, paṇ e gnānanī paryāyamān-avasthāmāran par jāṇavāmān āvyun to? par jāṇavāmān āvyun to e gneyakr̥ut-parakr̥ut-ashuddhatā emān āvī? parādhīnatā emān āvī (ke nahīn) ?

evun chhe nahīn. e paragneyakr̥ut bhāv, je jāṇavāmān āvyo te to potānī (gnān) paryāyano bhāv chhe. e gnānaparyāy potāno gnānaparyāy bhāv chhe. e gneyakr̥utathī (gnān) thayun chhe evun chhe nahīn.

āre...! āvī vātun have!! bhāṣhā to sādī chhe paṇ have bhāv to je pramāṇe hoy te pramāṇe hoy


Page 96 of 225
PDF/HTML Page 109 of 238
single page version

96 shrī pravachan ratno-1 ne...!

āhā..! shun kahyun? ke je ‘jāṇavāvāḷo’ em kahevāmān āvyun, to ‘jāṇavāvāḷā’ e potāne to jāṇyo!

paṇ, e parane jāṇavākāḷe, par jevī chīj chhe tevun ahīnyān gnān hoy chhe. to parane kāraṇe evī paryāy thaī chhe?

em chhe nahīn. e paranā jāṇavākāḷe paṇ paryāy potānī gnānanī chhe, potanī shaktino vikās thayo chhe, sva par prakāshano vikās thayo chhe. pragaṭ thaī chhe te potānī paryāy chhe. potāthī pragaṭ thaī chhe, parathī (pragaṭ) thaī nathī. samajāṇun?

āhā...! āvo upadesh sāmbhaḷavo... kāī sāmbhaḷ‌yun na hoy, dravya shun ne paryāy shun? abhed shun ne bhed shun?

āhā.. hā.! anādi kāḷathī agnān! bhavanān karyā chhe paribhramaṇ! āhā..! kāgaḍā, kūtarān, kanthavānā bhav to thayān anantavār!

ane, ānhī (manuṣhyabhavamān) nahi samaje to marīne tyān a.. va.. ta.. ra.. she! āhā... hā! bhale, ahīnyān karoḍopati ho-mānsane dārū ādi khāpāmpītān na hoy paṇ bhān nathī vastunun ne māyā- kapaṭ-lobh ādinā bhāv karyā hoy tattvanun gnān nathī e pashumān jashe!! puṇyanān ya ṭhekāṇān nathī! dharam to kaṭhaṇ paṇ manuṣhyapaṇun maḷavun kaṭhaṇ thaī jashe!

ā chīj! jevī chhe tevī, tārī chīj chhe, tane samajaṇamān-gnānamān na āve tyān sudhī paribhramaṇanān bhāv chhe!

āhā...hā! ‘gnānamān tevun ja anubhavāy chhe’ gnānamān evo anubhav āve chhe. -to e rāgane sharīr (ādi) ne jāṇyā (to kharekhar) to ī gnānanī paryāy jāṇavāmān āvī chhe. e rāganun gnān thayun māṭe rāgane jāṇyo (athavā) rāgathī gnān thayun e to chhe nahīn. e gnānaparyāye pote potāne jāṇī! e paryāye par (gney) ne jāṇyun ke paranā kāraṇe (gnāne) parane jāṇyun, paranun gnān thayun em chhe nahīn. potānāmān ī svapar prakāshakano prakāsh 1thayo, vikās thayo, pragaṭatā thaī e rāgathī pragaṭatā thaī nathī. sharīrane jāṇyun to sharīrathī e jāṇavānī paryāy utpanna thaī evun chhe nahīn. āhā.. hā..! samajāṇun kāī..?

āhā.. hā ‘to paṇ gneyakr̥ut ashuddhatā ene nathī’ -kemake jevun, gnānamān pratibhāsit thayun (jhaḷakayun-pratibhāsyun) evun ja sharīr ne rāg chhe tevun ja potānī (gnān) paryāyamān (jhaḷakayun) -svagney (to) jāṇavāmān āvyun e paryāyamān paranun jāṇavun āvyun (arthāt) ) e pratibhāsit thayun ‘evo gnāyakano anubhav karavāthī gnāyak ja chhe’ eto jāṇavānī paryāy, gnāyakanī chhe, e rāganī paryāy nathī.

ā... re! āvī vātun have! pāṭh khūb sāro chhe bhāī? chhaṭhṭhī gāthā!! ā.. to bhāvārtha chhe, ṭīkā to chālī. ā to ogaṇīsamī vār chāle chhe, aḍhār vār to samayasār purepurun sabhāmān chālī gayun, pahelī (gāthā) thī ṭheṭh ākhir sudhī aḍhār vār (vyākhyān) thayān ā ogaṇīsamī vār chāle chhe.

vastu gahan!! kyāre ya sāmbhaḷ‌yun nahīn... vichāramān āvyun nahīn shun chīj chhe? ane enī dashāmān


Page 97 of 225
PDF/HTML Page 110 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 97 shun chāle chhe?

to pahelān to ā kahyunḥ ke vastu chhe trikāḷī (ātmadravya) shuddha, enī draṣhṭi karavī shuddha chhe. ane paryāyamān ashuddhatā āve chhe e sanyogajanit chhe māṭe malinatā ne bhed hoy chhe.

āhā...! have, ānhī je paryāy thaī e bījī vāt chhe. chhatān e paryāy, dravyamān nathī. ‘svagneyane jāṇyo, paragneyane jāṇyā’ to paryāy, svapar prakāshak e potānī, potāthī thaī chhe. chhatān e paryāy, dravyamān chhe nahīn. paryāy bhinna chhe.

āhā..hā..! āvun mumbaīvāḷāne kyān.. navarāsh maḷe! āvun samajavānī! dhandhā.. ākho di’ pāp! savāre ūṭhe ke ā karo ne.. ā karone..!! dhandhā..dhandhā..dhandhā pāpanā! āhā..hā.! dharam to nahīn paṇ puṇye ya na maḷe. jo be-chār kalāk sat sāmbhaḷavāmān āvatun hoy, to puṇye ya bandhāy, paṇ dharam nahīn. dharam to..., e puṇyabhāvanā rāgabhāvathī bhinna bhagavān (ātmā) chhe, enī najar ek gnāyakabhāv par chhe- enī draṣhṭi karavī eṭale ke draṣhṭimān e ‘gnāyak’ levo! je draṣhṭimān, paryāy ādi rāg ādi chhe, e draṣhṭimān gnāyak trikāḷī levo enun nām samyagdarshan chhe. āhāhā...!

(kahe chhe) ‘kāraṇ ke jevun gney gnānamān pratibhāsit thayun’- paryāyanī ahīn vāt chhe ho!! ‘tevo gnāyakano anubhav karatān gnāyak ja chhe’ - e ‘jāṇe’ ī paryāy gnāyakanī chhe potānī, (eṭale ke) svanun jāṇavun-paranun jāṇavun, e paryāy gnāyakanī ja chhe, athavā ‘gnāyak ja jāṇavāmān āvyo’ paryāyamān, ‘par jāṇavāmān āvyun evun chhe nahīn’ (eṭale ke parane jāṇato ja nathī ne...!)

āhā...hā.! potāno, gnāyak chaitanya prabhu! nityānand dhruv!! enun je gnān samyak, draṣhṭi (samyak) thaīne-āshray laīne thayun, e gnānanī paryāyamān, ā rāg ādi, sharīr ādi, bāhya chīj (je) jāṇavāmān āve chhe e kahe chhe, paranā kāraṇathī jāṇavāmān āve chhe, evun nathī. (parantu) e paryāyano svabhāv svaparaprakāshak pragaṭ thaīne, paryāy, potānī ja paryāy chhe evun jāṇe chhe.

evun chhe!! bhāī, mārag bahu sūkṣhma bhāī! atyāre sampradāyamān to goṭā ūṭhayā chhe badhā! enun shun karavun?! ene bichārāne khabar nathī. are..! ā chīj je andar rahī jāy chhe ākhī sachchidānand prabhu! nityānand! sahajātma svarūp! sahaj svabhāvī! jemān palaṭan-paryāy, e paṇ nathī, evo svabhāv (te) vastu chhe!!

to...., par uparathī draṣhṭi ūṭhāvīne, andar trikāḷīmān draṣhṭi lagāvavī, e draṣhṭi shuddha chhe ne vastu (ātmā) shuddha chhe!!

ane.... draṣhṭi shuddha thaī... ane svanun gnān thayun, e gnānanī paryāyamān, paryāyano svapar prakāshak svabhāv hovāthī, par jāṇavāmān āvyun, to paranā kāraṇathī paranun gnān thayun. ahīnyā (gnānaparyāy)mān evun nathī. e to potānā svapar prakāsh sāmārthyathī potānān gnānano vikās thayo chhe. āhā..! āvī vāt chhe!!

are..! janam-maraṇanā ant lāvyā nahīn. atyāre to sāmbhaḷ‌yu jāy nahīn tevun chhe! juvān- juvān māṇas hārṭapheīl! ā beṭhān beṭhān, vāt karatān hārṭapheīl. dīkarīyunne hārṭapheīl!! āhā.. hā! kyān..ya


Page 98 of 225
PDF/HTML Page 111 of 238
single page version

98 shrī pravachan ratno-1 rakhaḍavā ḍhoramān-pashumān.. ne! tenān baṅgalān ne paisā badhān paḍān rahe ahīnyān!

āhā.. hā! prabhu! tāre ūgaravānā ārā hoy to.. e ūgaravāno āro kahevā chhe ne... to ī chaitanyadravya chhe!!

āhā... hā! e trikāḷī gnāyakabhāv! dhruvabhāv! svabhāv bhāv, kāyamī bhāv! asalī bhāv! nityabhāv!! (evo ātmasvabhāv) enī draṣhṭi karavāthī eṭale emān pravesh karavāthī (ekāgra thavāthī) samayagdarshan thāy chhe! e samayagdarshanathī bhavano ant thashe, e ant karavāvāḷun chhe bākī, koī dayā-dān-vrat-bhakti (nā bhāv) e to sansār chhe.

āhā..hā..! ‘kāraṇ ke jevun gneyapar gnānamān pratibhāsit thayun’ ‘pratibhāsit’ eṭale? jevun gney chhe evun ahīn gnān thayun. ‘tevo gnāyakano anubhav karatān gnāyak ja chhe’ – e to gnāyakanī paryāy chhe, ane gnāyakathī utpanna thaī chhe. ‘parathī nahīn, paranī nahī’ .

āhā..hā! ‘ā hun jāṇanāro chhun te hun ja chhun’ juo! shun kahe chhe? e gnānanī paryāyamān, rāg- sharīr ādi jāṇavāmān āvyun, to je ‘jāṇavānī paryāy chhe te to hun chhun’ chhe? .. ‘ā jaṇanāro chhun te hun ja chhun’ - e jāṇavāvāḷī je chīj-paryāy te hun chhun. e rāgane jāṇavāvāḷī paryāy, rāg chhe evrun to chhe nahīn. āhā.. hā! kyān... laī javo chhe...! āvo mārag! enī khabarun vinā, chorāshīmān rakhaḍī mare chhe... kāgaḍān ne kūtarān ne sinh, vādh, varūnā avatār!! vāṇiyā marīne tyān jāshe dhaṇān! dharamanī khabar na maḷe! sācho satsamāgam be-chār kalāk joīe tenī khabar na maḷe!! pāpano asatsamāgam... ā dhandho! asatsamāgame chhe. ane te di’ (sāmbhaḷavā) ā maḷe to satsamāgam chhe!!

ahīn kahe chhe ke... par je jāṇavāmān āvyā, e hun chhun, e mārī (gnān) paryāy chhe, mārāthī utpanna thaī chhe. rāganun gnān, sharīranun gnān- e gnān, sharīr ke rāgane kāraṇe thayun nathī, mārī paryāyanā sāmarthyathī e gnān thayun chhe. hun trikāḷī to gnāyak ja chhun paṇ... enī je (gnān) paryāye gnāyakane jāṇyo, parane jāṇyā, e to mārī paryāy chhe. hun to jāṇavāvāḷāpaṇe pariṇamun chhun, rāg (vāḷāpaṇe) pariṇamun chhun em nathī. (arthāt) rāganun gnān thayun, ā sharīranun gnān thayun e rāgapariṇaman thaīne āvyun chhe, e rāganā kāraṇathī parane-paryāyane jāṇavānī (gnān) paryāy āvī chhe, evun chhe nahīn.

āhā..! bāpu! māragaḍā judā bhāī! arere...! satya sāmbhaḷavāmāny āve nahīn-e satya shun chīj chhe!! enī prāpti mahādurlabh chhe!!

ahīnyā kahe chhe ke ‘ā hun jāṇanāro chhun te hun ja chhun’-rāg ane sharīr ādinī kriyā je thāy chhe jaḍanī, tenun ahīnyā gnān thāy chhe, te to hun ja chhun. e gnānanī paryāy mārī chhe. mārāthī utpanna thaī chhe. parathī utpanna thaī nathī.

āhā...hā! ‘anya koī nathī’-āvo, potāne potāno abhedarūp anubhav thayo! evo bhagavān svarūp chaitanya prabhu! potāne potānun gnān thayun, paranā gnānamān paṇ potānun gnān thayun’-evo potāne potāno abhedarūp anubhav thayo, tyāre jāṇanakriyāno karttā svayam (ātmā) chhe. shun kīdhun? jāṇaksvarūp je bhagavān ātmā trikāḷ chhe, enī jāṇanashīl paryāy, e samaye je rāgane, sharīrane,


Page 99 of 225
PDF/HTML Page 112 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 99 parane jāṇe chhe e paryāy (thaī) e paryāyano karttā ātmā chhe. āhā.. hā! chhe? .. e jāṇanakriyāno karttā em kahyun ahīnyān āhā.. hā! paryāy chhe ne! kriyā chhe ne paryāy!! trikāḷīgnāyak chaitanya hun chhun evun je gnān thayun ane je gney thayun, e gnānanun lakṣha, sharīrādi par upar jāy chhe, to enun ene gnān thāy chhe- to enun gnān thayun, to ī gnānanī paryāy mārī gnānakr̥ut chhe- e jāṇavānī kriyāno karttā svayam (gnāyak) ja chhe. e rāganun gnān thayun to rāg karttā ne jāṇavānrun kārya-gnānaparyāy, evun karttā-karma chhe nahīn. āvo vītarāgano mārag!!

āhā..hā! ‘e jāṇavānī kriyāno karttā svayam ja chhe’-svane jāṇavun ne parane jāṇavun-e jāṇavānī kriyāno karttā to svayam ātmā chhe. e jāṇavānī kriyā (mān) paranun jāṇavun thayun to par karttā chhe ane ā gnānanī kriyā kārya chhe, evun chhe nahīn. ‘ane jene jāṇyun te karma paṇ svayam (pote) ja chhe’ āhā.. hā! e ‘karttā’ paṇ pote ja chhe potānī gnānanī paryāyano ane ‘karma’ paṇ svayam ja chhe, kārya thayun ī svayamparyay chhe potānī.

āhā..! ‘āvo ek gnāyakapaṇāmātra pote shuddha chhe’-evo ja ek gnāyakasvabhāv svayam shuddha chhe. ā to... trilokanāth! sarvagna paramātmā jineshvaranī vāṇī chhe! āhā...! prabhu! tun koṇ? shun chhe? ane keṭalā kāḷathī chhe? ‘hun to gnāyak chhun’ keṭalā kāḷathī chho? hun to trikāḷ chhun to emān koī paryāyanā bhed chhe ke nahīn? (eṭale ke) je paranā jāṇavāvāḷī paryāy chhe, ashuddha chhe, rāg chhe e emān chhe ke nahīn?’ nā. (abhedamān bhed nathī)!

(abhedano anubhav thayo) tyāre ashuddhatā-bhed chhe ja nahīn evun gnān thayun, to ī thānanī paryāy thaī-e paryāy to svane jāṇe chhe ne parane jāṇe chhe, to ī paryāy chhe ke nahīn andaramān? to... andaramān nathī, paṇ paryāy jāṇavāmān āvī te mārāmān chhe. paryāyamān, svanun jāṇavun ne paranun jāṇavun e paryāyamān chhe. samajāṇun kāī...?

chaitanya gnānano pūñj chhe andar!! jem dhokaḷā hoy chhe ne..! borā-borā! rū nā bharelā borā (dhokaḷā) hoy chhe ne pachīs-pachīs maṇanā!! (em) ā (ātmā) anant-anant guṇanā gnānanā borā chhe. emānthī thoḍā namūno bahār kāḍhe chhe. ā ‘ākhā’ borā āvo chhe, em ā gnāyakachīj prabhu (ātmā) enun gnān karavāthī, enā namūnārūp gnānanī paryāy bashār āve chhe ke.. ā gnānanī paryāy je āvī, to ‘ākhun’ svarūp gnānamay chhe!!

ane, je (svānubhav)mān gnānanī paryāy-avasthā thaī, e chhe to bhed-trikāḷanī apekṣhāe- paṇ, (gnānaparyāy)no rāg taraphano jhūkāv nathī. ‘rāganun gnān, paranā jhūkāv vinā thayun chhe’ -e kāraṇ paryāy je thaī, te abhed thaī. kem ke svanā āshrayathī thaī-abhed thaī em tene kahevāmān āve chhe. paryāy kāī dravyamān ghusī jatī nathī, paryāy to paryāyamān rahe chhe. bhale! gnāyakanun gnān thayun, e rāganun gnān te potānī paryāy ja chhe, paṇ ī paryāy, trikāḷīmān ghusī jāy chhe evun to nathī. paryāy, paryāyamān rahe chhe, dravya, dravyamān rahe chhe!! chhatān.. dravyanun gnān paryāyamān āve chhe. ā pūrṇānand prabhu chhe evun gnān paryāyamān āve chhe, e vastu (dravya) paryāyamān āvī jāy chhe evun nathī. samajāṇun kāī...?


Page 100 of 225
PDF/HTML Page 113 of 238
single page version

100 shrī pravachan ratno-1

haḷave.. haḷave to bhaī kahevāy chhe, ā to prabhuno mārag... chhe, anant sarvagno, anant tīrthakāro, ā vāt karatā āvyā chhe. eṇe (jīvo) e anantavār sāmbhaḷī chhe, paṇ ene ruchi nathī, eṇe antaramān āshray karīne sharaṇ līdhun nathī enun āhā.. hā! sharaṇ līdhun nahīn!

ahīnyān kahyun ne...! ‘āvo ek gnāyakapaṇāmātra pote shuddha chhe’ trikāḷī!! āhā...! ‘ā shuddhanayano viṣhay chhe’ shun kīdhun? je vastu chhe trikāḷī, paṇ enun gnān (jene) thayun ene shuddha chhe. to ī paryāy (svānubhav) nī gnānanī gnaī ene shuddha kahevāmān āvel chhe. abhed thaī gaī ne...!! shuddha chaitanyavastu pūrṇa chhe enun gnān thaīne, svanā āshraye shuddha thaī gaī, e abhed kahevāmān āvī. eṭale ke shuddha kahevāmān āvyun e apekṣhāe abhed! bākī, paryāy chhe te to vyavahār nayano viṣhay, chāhe to kevaḷagnān ho! te paṇ vyavahāranayano viṣhay chhe!!

āvī phurasad kyān maḷe! dhandhā āḍe.. ek andho hoy pahelān kārakhānāno, bījun karyu ne trījun kārakhānānun karyu emān navarāsh kyān chhe? (ātmatattva samajavānī) āhā.. hā! prabhu! tun...

(shrotāḥ) emān rūpiyā maḷe, sukh chhe ne emān? (uttaraḥ) dhūḷamāny ene maḷatān nathī rūpiyā kyān’ya! rūpiyā to rūpiyāmān rahe chhe ne...! maḷ‌yā chhe evī mamatā maḷe chhe ene. kāraṇ ke paisā to paisāmān chhe. shun te ātmāmān āve chhe? ‘mane maḷ‌yā’ - evī mamatā enī pāse āvī chhe āhā.. hā! paisā to paisāmān rahyā chhe.

āhā.. hā! ā paryāy gnānanī thaī, to emān rahī em kahevāmān āve chhe. prabhu! je chaitanyamūrti! chaitanyanā prakāshanun pūr.. pūr!! dhruv pūr! trikāḷī, enun jeṇe sevan karyu, e gnānanī paryāy abhed thaī, kem ke enā āshrayathī-enā avalambanathī athavā ī svaparyāyathī ja thaī chhe.

āhā... hā! ākarun kām bāpu! are..! ā kyān? navarāsh na maḷe! bāḷ avasthā ramatummān jāy, juvānī bāyaḍīnā mohamān jāy, vr̥uddhāvasthā jāy īndriyonī nabaḷāīmān, thaī rahyun!! jīvan parādhīn thaī gayun!! āhā.. hā! ‘emān pahelethī kām na līdhun to pachhī hārī jaīsh manuṣhyapaṇun!” shāstramān paṇ evun āve chhe, sharīranī jarā-jīrṇatā na āve, sharīranī īndriyo hīn na thāy, sharīramān rog na āve te pahelān kām karī le! pachhī nahīn thāy (bhāvapāhūḍ gāthā. 132) ā to aṣhṭapāhūḍamān chhe āpaṇā digambaramān.

āhā...! vr̥uddhāvasthā na āve, rog sharīramān na dekhāy, sharīranī jīrṇatā na thāy- karī le kām ātmānun, pachhī nahīn thaī shake, chālyo jāīsh jindagī khoīne...! niṣhphaḷ!!

niṣhphaḷ nahīn, dharamane māṭe niṣhphaḷ rakhaḍavā māṭe saphaḷ, duḥkh bhogavavā māṭe saphaḷ!! āhā.. hā. hā. hā.! āvun satyasvarūp chhe. (kahe chhe) ‘āvo ek gnāyakapaṇāmātra pote shuddha chhe’ - ‘ā shuddhanayano viṣhay chhe’ - shuddhanayano viṣhay to trikāḷ (gnāyakabhāv) chhe, ahīn viṣhayane jāṇyo, tyāre tene shuddha kahevāmān āve ne...! to te apekṣhāe paryāyane paṇ shuddhanayano viṣhay kahevāmān āvel chhe. chhe to (nishchay) thī viṣhay trikāḷī shuddha!! paṇ eno viṣhay karanārī paryāy nirmaḷ je pragaṭ thaī, e paṇ e bāju ḍhaḷī gayelī chhe ne...! eṭale ene paṇ ek nyāye - samayasār chaud gāthāmān kahyun chhe ne... ‘ātmā kaho ke ene shuddhanay kaho ke anubhūti


Page 101 of 225
PDF/HTML Page 114 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 101 kaho’ - e apekṣhāe, āne- paryāyane shuddhanay kahevāmān āvel chhe.

ahīn to trikāḷīne shuddhanayano viṣhay kīdho chhe. (kahe chhe ke) ‘anya parasanyogajanit bhedo chhe te badhā bhedarūp ashuddha dravyārthikanayano viṣhay chhe’- juo..! have āvyun! ‘te badhā bhedarūp ashuddhadravyārthikanayano viṣhay chhe. āhā...hā..! ‘anya parasanyogajanit bhedo chhe’ e bhed, pramatta-apramatta. te badhā bhedarūp ashuddhadravyārthikanayano viṣhay chhe’ - em shā māṭe kahyun? (e bhedo) dravyanī paryāy chhe, e apekṣhāthī ashuddha dravyārthik kahel chhe.

malin paryāy, pramatta-apramattapaṇe pariṇame chhe ne...! e apekṣhāe ‘dravyanī paryāy gaṇīne’ ene ashuddhadravyārthik kahel chhe. (chhatān) ī ashuddhadravyārthikanī paryāy paṇ shuddhadravyanī apekṣhāe paryāyārthik ja chhe.

ā ashuddha (dravyārthik) kem kahī? ke dravya, pote-potānī paryāy chhe ashuddharūpe pariṇame chhe, e kāraṇe ene ahīn ashuddha dravyārthik kahel chhe. e ashuddha dravyārthik, shuddhadravyanī draṣhṭimān paryāyārthik ja chhe e to paryāy ja chhe. pramatta-apramatta paṇ ane eṭalā māṭe vyavahāranay ja chhe.

āhā.. hā! shun kīdhun? trikāḷī vastu je chaitanyashuddha bhagavān (ātmadravya) e shuddhanayano viṣhay ane paryāy shuddha-ashuddha!! paṇ paryāy (je chhe) malinaryāyanā bhed sanyogajanit - chaudaguṇasthānanā bhed kahyā chhe ne...! te to ashuddhadravyārthik (kahyā). dravya pote bhedarūpe paryāyamān ashuddha thayel chhe e apekṣhāe (-paryāyadravyanī gaṇīne) e ashuddha dravyārthik kahyun paṇ ī ashuddhadravyārthik e paryāyārthik ja chhe kem ke paryāyārthik chhe e ja vyavahār chhe āhā.. hā.. !

keṭalun yād rākhe āmān?! ek kalākamān!! ā to bāpu! jagatathī judī jāt chhe, bāpu! dharmanī jāt!! sarvagna jineshvaradev traṇalokanā nāth parameshvar kahe chhe. e vātun ākhā jagatathī judī chhe. āhā..! duniyāmān kyāy meḷ khāy tem nathī!!

āhā.. hā! shun kahyun? ke be bhed-ek trikāḷī dravya vastu gnāyakabhāv, e shuddhanayano viṣhay- dhyey! ane paryāyanā je bhed chhe, (chaud) guṇasthān, shubhāshubh bhāv e ashuddha (nayano viṣhay) ashuddha dravya! dravya pote (paryāyamān) ashuddhatāpaṇe pariṇamyun chhe-paryāy tarīke ho?! ethī ene ashuddhadravyārthik kahyun (eṭale ke) enī paryāy chhe ne em levun-samajavun.

ashuddha dravyārthik (eṭale ke) ashuddha dravya jenun prayojan (te) ashuddha dravyārthik chhe ene paryāyāthik kahe chhe ane ene vyavahār kahe chhe.

enān badhān palākhān ākarān! are! anantakāḷanā ajāṇyo mārag bāpu! vītarāg sarvagna parameshvar, enī bhāṣhāmān, e divyadhvanimān prabhunī vāṇīmān ‘ā’ āvyun chhe. e āchārye ā rīte gāthāmān rachanā karī chhe. āhā.. hā!

eno bhāvartha paṇḍite-jayachand paṇḍit thaī gyā chhe. evā ā (bhāvārtha) bharyā chhe. āhā.. hā! shun kahevā māge chhe. enī spaṣhṭatā bhāvarthamān līdhī chhe. samajāṇun kāī...? ‘ashuddha dravyārthikanay paṇ shuddha dravyanī draṣhṭimān paryāyārthik ja chhe tethī vyavahāranay ja chhe’ āhā... hā! e gnāyakabhāvamān, paryāyanā bhed-chaud guṇasthānanā bhed dekhāy chhe e vyavahāranay ja chhe.


Page 102 of 225
PDF/HTML Page 115 of 238
single page version

102 shrī pravachan ratno-1 paryāy (mātra) vyavahāranay chhe.

dravya, nishchayanayano viṣhay chhe paṇ jene nishchay vastunun gnān thāy chhe ene bhedanun-rāganun gnān, potāne potānā kāraṇe thāy chhe, ‘evo āshay jāṇavo joīe’.

‘ashuddhadravyārthikanay paṇ shuddha dravyanī draṣhṭimān paryāyārthik ja chhe tethī vyavahāranay ja chhe- em āshay jāṇavo’ .

‘chhe’ vyavahāranay ja chhe em āshay (jāṇavo) samajavo joīe. visheṣh kaheshe...

* * *


- tma kharaekhara paranae jāṇatao
natha tao pachha paranae jāṇava upayaoga
makavao e vata ja kyan raha? paotae
paotanae jāṇae chhae ema kahaevaun e paṇa
bhaeda haovatha sadabhata vyavahara chhae.
kharaekhara gnayaka tao gnayaka ja chhae tae
nishchaya chhae.
(gaujarata tmadharma,
rmach - 1981)