Pravach Ratno Part 1-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Date: 04-07-1978; Pravachan: 25 ; Gatha: 75.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 12 of 24

 

Page 103 of 225
PDF/HTML Page 116 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 103

pravachanakramāṅk–2p dināṅkaḥ 4–7–78

(samayasār gāthā-6) eno bhāvārthano bījo peregrāph (chhe). (kahe chhe) ‘ahīn em jāṇavun ke jinamatanun kathan syādvādarūp chhe’ -ātmā chhe, te gnāyakabhāv trikāḷ chhe. eṭale ke guṇasthānanā je bhed chhe- e shubh, ashubh-puṇya, pāpanā bhed, emān chhe nahīn, paryāyamān chhe.

āhā...! vastu je chhe gnāyakaras! chaitanyaras! asti-maujudagī chīj! vastu-vastu maujudagī chīj!! e ātmā dhruv chhe. e ja samyagdarshanano viṣhay chhe, dharamanī pahelī sīḍī prāpta karavā māṭe e gnāyakaras! chaitanyaras (ātmadravya) je pariṇaman-paryāy vinānī chīj!! halachal nathī emān! (e ja samayagdarshanano viṣhay-dhyey chhe).

jhīṇī vāt chhe bhāī...! paryāy chhe ī halachalasvarūp, badale chhe ne...! vastu dhruv chhe, e to halachal vinānī dhruv, ekarūp trikāḷ chhe. shuddha sattā svarūp, emān paryāyanā bhed paṇ nathī. e samyagdarshanano viṣhay chhe.

āhā.. hā! dharamanī pahelī sīḍī! samyagdarshan paryāy chhe, eno viṣhay- dhyey, trikāḷī gnāyakabhāv ja chhe. e ja samayagdarshanano viṣhay chhe. e apekṣhāthī (ene) ashuddha dravyārthik kaho, paryāy kaho ke vyavahār kaho- e trikāḷī chījamān (ātmadravyamān) nathī.

(shrotāḥ) e shubhāshubh badhun paryāyamān chhe? (uttaraḥ) paryāyamān chhe. (ātma) vastumān nathī, vastu to trikāḷī ek, sadrash, chaitanyadhan, chaitanyanā prakāshanun pūr... enun nūr chhe! āhā.. hā! asti chhe ne...! asti chhe. ne asti!! ‘chhe’ -chhe ne...! maujudagī chhe. kāyamī-maujudagīmān shun āvyun?

kāyamī-maujudagī to gnān-ānand ādino ras! dhruv ekarūp trikāḷ (sadrash chīj ātmatattva) ādi-ant vinānī chīj! (jenī) sharūāt nahīn, ant nahīn. eṭale kāyam-dhūravapaṇe birājamān prabhu!! āhā.. hā! e chījane sat kahīne, paryāyane asat kīdhī athavā paryāyamān rāgapaṇe dhruv pariṇamato nathī, em kahyun! em kem kahyun chhe? ke, gnāyakabhāv je dhruv chhe e puṇya ne pāp (je) achetan bhāv chhe je dayā-dān-vrat-bhakti ādinā vikalpa chhe e to achetan chhe achetanano arthaḥ ke je gnāyakaras chidānand chhe te temān āvato nathī, temaj gnāyakanun kiraṇ (gnānakiraṇ) je chhe te-paṇ puṇya-pāpanā bhāvamān āvatun nathī. te kāraṇe puṇya-pāpanā bhāvane achetan ne jaḍ kahevāmān āvyā chhe. ā sharīr jaḍ chhe emān to ras, gandh, raṅg, sparsha chhe ane puṇya-pāpanā bhāv chhe je dayā-dān-vrat-bhakti-kām-krodh (ādibhāv) emān raṅg, gandh ādi (jaḍanāguṇ) nahīn, paṇ temān chaitanyanā prakāshanun kiraṇ nathī e apekṣhāthī puṇya-pāpanā bhāvane jaḍ ne achetan kahevāmān āvyā chhe. samajāṇun kāī...?

āhā... hā! to kahe chhe ke achetanane jaḍ kahīne eno niṣhedh karyo ke e vastumān chhe nahīn. e (bhāv) gnāyakamān chhe nahīn. to ī paryāyamān chhe ke nahīn? paryāyamān chhe. e nirṇay karanārī to paryāy chhe.


Page 104 of 225
PDF/HTML Page 117 of 238
single page version

104 shrī pravachan ratno-1

(juo)! shun kahe chhe? ke trikāḷī (gnāyak) shuddha chhe, e dhruv-gnāyak dhruv! vajrano piṇḍ!! vajra-vajra jem chhe ne em gnān-ānandanun bimb! dhruv chhe. paryāyanī halachal vinānī dhruv chīj!!

paṇ... e ‘ā’ chhe. eno nirṇay koṇ kare chhe? e paryāy ja eno nirṇay kare chhe. anitya nityano nirṇay kare chhe. āre.. āre! ā vāt ja judī, ākhī duniyāthī judī chhe!

(shrotāḥ) anitya, nityano nirṇay kare, to te pote anitya chhe! (nitya-anitya) banne judājudā chhe?

(uttaraḥ) e nityānand chhe dhruv...! ādi-ant vinānī vastu, sahaj! sahaj ātmā-sahajātma svarūp! dhruv! āmān to eno nirṇay thāy nahīn, nirṇay karavāvāḷī to paryāy chhe e anitya chhe, paryāy palaṭatī chhe, halachal (vāḷī) chhe. āhā... hā! e paryāy, emān nathī. paṇ.. paryāy nirṇay kare chhe to paryāy, paryāyamān chhe, (chhatān) enāthī pr̥uthak karavun chhe-samajavun chhe.

āhā...! vītarāgano mārag! jineshvaradevano mūḷ mārag sūkṣhma chhe! jagatane to atyāre sāmbhaḷavā maḷato nathī. bahāranān-vatra karyā ne.. sevā karo ne... desh sevā karo ne... māṇasanī sevā karo nee! kyān khabar chhe prabhu! paranī sevā eṭale shun? teno artha shun?

(vishvamān) paradravya chhe ke nahīn? chhe. (chhe to) tenī paryāy, vartamānamān shun nathī? paryāy vinānun shun dravya chhe? (paryāy to chhe) to pachhī tenun paryāyanun kārya to e dravya kare chhe. (shun) tun bījānun kārya kare chhe?

‘hun bījānī sevā karī shakun chhun’? -em māne chhe, to te mānyatā chhe te ja mithyātva, bhram ne agnān chhe.

āhā...! ahīnyā to prabhu kahe chhe trilokanāth! sarvagna jineshvaradevane vītarāgadev paramātmā anant tīrthaṅkaro!! vartamān birāje chhe, vartamānamān vīs tīrthaṅkar prabhu mahāvidehamān birāje chhe. temanī vāṇī ‘ā’ chhe. kundakundāchārya tyān gayā hatā, āṭh divas rahyā hatā.

tyānthī āvīne ‘ā’ -ā bhagavānano sandesh chhe em jagatane ‘jāher kare chhe āḍatiyā thaīne, ‘māl’- to prabhuno chhe! (sīmandharaprabhuno) chhe samajāṇun kāī...?

āhā.. hā.! bhagavān ātmā, chaitanya gnāyakaras ja chhe! asti, maujudagī chīj! eto paryāy vinānī chīj chhe. emān koī ashuddhatā (nathī) je ashuddhadravyārthik kahevāmān āvel chhe. ashuddhadravyārthik (kahyun chhe paṇ) dravya ashuddha thatun nathī, paṇ dravyanī palaṭatī paryāy ashuddha thāy chhe, tethī tene ashuddhadravyārthik kahe chhe. (kharekhar) to ashuddha dravyārthikanayanā viṣhayathī paryāy kahe chhe, paryāy chhe te vyavahār chhe (ane) trikāḷī chīj nishchay chhe!

āmān vāt.. kayān samajavī...! e kāraṇe kahyun ne... paryāyano niṣhedh karyo chhe ne...! ke gnāyakamān paryāy chhe nahīn. ane gnāyakabhāv, shubh-ashubhapaṇe thayo ja nathī. kem ke gnāyakaras! chaitanyaras! chaitanya-chaitanya prakārano puñj prabhu! e puṇya-pāpanā bhāv je achetan chhe, emān andhārā chhe, emān prakāshano ansh nathī, e (bhāvo) andhārā chhe. je chaitanyaprakāshano puñj! je chaitanya tattva, e andhārāsvarūp thayo ja nathī. samajāṇun kāī...?


Page 105 of 225
PDF/HTML Page 118 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 10p

āhā...! ane e gnāyakabhāv, shubh-ashubhabhāve thaī jāy to gnāyakaras achetan-jaḍ thaī jāy! achetan thaī jāy!! āhā.. hā..! ā dayā-dān-vrat-bhaktinā bhāv paṇ achetan jaḍ chhe, kem ke e vikalpa chhe-rāg chhe.

e rīte chaitanya je svabhāv chhe, gnāyak chaitanya svabhāv prabhu! e shubhāshubh vikalparūpe thāy to, gnāyakachaitanya andhārā svarūp jaḍ thaī jāy.

āhā.. hā! āvī vāt chhe! e ashuddhatā, paryāyamān je ashuddhatā chhe, e dravyārthik nayano viṣhay nathī, eto ashuddha dravyārthik nayano viṣhay chhe. ashuddhadravyārthik nayane kahyun to dravyanī ashuddhaparyāy chhe. e apekṣhāe ashuddha dravyārthik kahyun, ene ja paryāyārthik kahīne, ene ja vyavahār kahyo, e vyavahār jūṭho-evun kahyun!!

āhā.. hā! juo! e ahīnyān kahe chhe. ‘āhīn em paṇ jāṇavun ke jinamatanun kathan syādvādarūp chhe’ -vītarāg trilokanāthanun kathan- abhipray syādvādarūp chhe. syād=syāt (syāt) eṭale apekṣhāe kathan karavun te. svadvād=syāt nām apekṣhāe, vād nām kathan karavun. enun nām syādvād chhe. e jinamatanun kathan chhe.

‘tethī ashuddhanayane’ - te ī paryāyamān shubhāshubhabhāv chhe. chetan shubhāshubhapaṇe thayo nathī, em kahyun (to) e ashuddhanayano viṣhay ja chhe nahīn, evun chhe nahīn. ‘sarvathā asatyārtha na mānavo’ (arthāt) jem trikāḷī shuddha svabhāv, gnāyakabhāv, dhruvaprabhu (ātma dravya) e shubhāshubh bhāvapaṇe thayo nathī, paṇ shubhāshubhabhāv paryāyamān chhe. (paryāyamān) chhe eno niṣhedh kare-nathī ja sarvathā-em māne to to vastuno niṣhedh thaī jāy. āhā...! samajāṇun kāī..?

(kahe chhe ke) ‘ashuddhanayane sarvathā asatyārtha na mānavo’ - tyān to (gāthāmān) e kahyun ke ashuddha chhe e jūṭhun chhe, ashuddhatā asatyārtha chhe- juṭhun chhe. (e) kaī apekṣhāe? e to trikāḷī chaitanyajyot je dhruvadhātu! chaitanya dhātu! chaitanyapaṇun ja jeṇe dhārī rākhyun chhe evo (chetanaātmā chhe) enī apekṣhāe, rāg-puṇya, pāp chhe, tene ashuddha kahīne, achetan kahīne, dravyamān nathī, em kahyun. paṇ, rāg paryāyamān chhe (sarvathā) nathī ja em nahīn tethī ‘ashuddhanayane sarvathā asatyārtha na mānavo’ āhā.. hā! samajāṇun kāī...?

have, kahe chhe keḥ ‘kāraṇake syādvād pramāṇe shuddhatā ane ashuddhatā, banne vastunā dharma chhe’ - shun kīdhun? kanthachit nayathī je paramārthanayanun kathan chhe prabhunun, e shuddha je vastunun sattva chhe vastunun satva chhe- vastuno kas chhe, temaj puṇya-pāpanā (bhāv) paryāyamān, paṇ vastuno kas chhe, paryāyamān, paṇ vastuno kas chhe, paryāyamān (chhe) te paṇ sattva chhe.

āhā.. hā! darek shabda ajāṇyā badhā..! enān bhaṇataramānno’ āve, vepāramān no’ āve ne atyāre to sampradāyamān ya nathī ā (tattvanī vāt)

āhā.. hā! shun kīdhun? ‘syādvād pramāṇe’ -apekṣhāthī, vastune siddha karavā māṭe, shuddhatā trikāḷī ane ashuddhatā vartamān-banne vastunān dharma chhe. dharma nām e (bhāv) vastue dhārī rākhelī chīj


Page 106 of 225
PDF/HTML Page 119 of 238
single page version

106 shrī pravachan ratno-1 chhe. dharma eṭale ahīn samyagdarshanagnān chāritranā pariṇām enī vāt nathī. parantu vastue dhārī rākhel bhāv, e gharam ahīn (samajavun)

jem vastu trikāḷī bhagavān (gnāyakabhāv) eṇe dhārī rākhelī chīj chhe, em ja puṇya-pāp paryāyamān dhārī rākhelī chīj chhe. puṇya-pāp asti chhe, puṇya-pāp nathī ja, evun chhe nahīn, samajāṇun kāī....?

jhīṇī vāt chhe ā badhī...! koī di’ kyān’ya sāmbhaḷ‌yun nathī! satya shun chhe? sampradāyamān to atyāre goṭā ūṭhayā chhe badhā- ā karo na... ā karo... vatra karo-tap karo, dharma thashe! parantu karavun- karavun e to badho vikalpa ne rāg chhe.

rāganā tattvane, gnānanā-chaitanyane sompavun mithyātva chhe. paṇ, vastu chhe kharī, ashuddhatā chhe kharī. paryāyamān ashuddhatā na hoy to to paryāy shr̥uddha ja chhe, to chhe ja (shuddha) ene dharam karavo, e to rahetun nathī. āhā...! ‘māre dharam karavo chhe’ - evo prashna ūṭhe-thāy chhe. to temān shun āvyun? ke ī paryāyamān dharam chhe nahīn, paryāyamān adharma chhe, to adharmano nāsh karīne dharma karavo chhe. eno artha e chhe ke paryāyamān adharma chhe.

āhā... hā! ā to, lojikathī prabhuno mārag! āvo kahyo chhe, atyāre ajāṇyo thaī gyo chhe!! āhā. hā! ‘banne vastunān dharma chhe’ - dharmano artha chhe ke vastue ṭakāvī rākhelī chīj chhe. vastu je bhagavān ātmā, trikāḷī dhruv ṭakāvī rākhel chhe em ja paryāye ashuddhatā ṭakāvī rākhel chhe. samajāṇun kāī...?

āhā...! ‘ane vastudharma chhe te vastunun sattva chhe’ - shun kahyun? samajāṇun...? vastu je prabhu! gnāyakabhāv je trikāḷ! e paṇ vastuno dharma chhe, vastue dhārī rākhelī. ṭakāvī rākhelī chīj chhe. enī paryāyamān malinatā chhe e paṇ vastunun sattva chhe. (e kāī) asat nathī. paryāyamān malinatā-ashuddhatā chhe. e sattva chhe, sattvanām ‘chhe’ - ek ansh chhe te paṇ sattva chhe.

āhā... hā! ‘ane vastudharma chhe te vastunun sattva chhe’ - sattva eṭale shun? shuddhatrikāḷīvastu e vastunun sattva chhe, ā trikāḷī (sattva chhe) ane shubhabhāv-ashubhabhāv (eṭale ke) dayā, dān, kām- krodhanān bhāv vartamān paryāyamān (chhe), enān astitvamān, enān satnā sattvamān arthāt paryāyanā sattvamān eṭale ke potānāmān chhe.

āhā... hā! antar shun ke ā antar chhe keḥ ‘ashuddhatā paradravyanā sanyogathī thāy chhe e ja pher chhe’ - eṭalo pher chhe. shubhane ashubh bhāv-ashuddha (bhāv), vastunī paryāyamān, sattvanām enī chīj chhe. paryāy paṇ enī chīj chhe. paṇ shubhāshubhabhāv ī ashuddhatānā bhāv, sanyoganā lakṣhathī utpanna māṭe sanyogajanit ashuddha kahevāmān āve chhe. āhā.. hā’ ‘ane ashuddhatā paradravyanā sanyogathī thāy chhe’ ashuddhanay to ‘hey’ kahel chhe ahīnyān! e puṇya-pāpanā bhāv chhoḍavālāyak kahyā chhe. jemane dharma pragaṭ karavo chhe - samyagdarshan - dharamanī pahelī sīḍī!! emane gnāyakabhāv trikāḷ je chhe te ja ādaraṇīy chhe,


Page 107 of 225
PDF/HTML Page 120 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 107 ane shubh-ashubh bhāv, emane hey chhe- chhoḍavā lāyak chhe, em kahel chhe. samajāṇun kāī...?

have, enī ek paṅkit samajavī kaṭhaṇ chhe!! ā to, siddhānt vāt chhe! ā koī kathā-vārtā nathī. (ā to) bhāgavat...! bhagavat kathā chhe. (loko) bhāgavatakathā kahe chhe ne...! niyamasāramān āve chhe ne...! ā ja bhāgavat kathā chhe-bhāgavatkathā-bhagavān ātmānī (kathā), bhagavān trilokanāthe kahel chhe. prabhu! tārun svarūp to bhagavatsvarūp chhe trikāḷ prabhu chhe!!

paṇ, tārī paryāyamān bhūl chhe- puṇya-pāpanā bhāv chhe, te chhe. shuddhatā chhe, paryāyamān ashuddhatā chhe ī ashuddhatā dravye karī chhe (dravya, drave chhe ne.. !) chhe bhale, paryāyanī kriyā paṇ ā paryāy paṇ rākhel chhe, ashuddhatā paryāyamān chhe. phakat pher eṭalo!! trikaḷī je svataḥsvābhāvik vastu chhe ane puṇya- pāpanā bhāv sanyogajanit-sanyog (nā lakṣhe) thāy chhe. āhā.. hā! chhe? (ashuddhatā paradravyanā sanyogathī thāy chhe e ja pher chhe)

āhā.. hā! ‘ashuddhanayane ahīn hey kahyo chhe kāraṇ ke ashuddhanayano viṣhay sansār chhe. - e puṇya-pāpanā bhāv, sansār chhe-duḥkh chhe.. ā dukān-dhandhāmān rahevun ākho di’ ekalā pāpabhāv chhe.

(shrotāḥ) paṇ rahevun kevī rīte? dhandho na karīe to rahevun kevī rīt? paisā shī rīte āve? (uttaraḥ) koṇ kahe chhe ke kare, e to jaḍ chhe, jaḍanī chīj āvavānī hashe to āvashe ja. (lokamān kahevat chhe ne ke) ‘dāne dāne pe likhā he khānevālekā nām’ khāvāvāḷānun paramāṇumān nām chhe. dāṇe-dāṇe nām chhe. bhāī...! sāmbhaḷ‌yun chhe tem khāne vālekā nām- dāṇe-dāṇe khāvāvāḷānī mhorachhāp chhe.

mhorachhāpano artha (chhe ke) je paramāṇu āvavānā chhe te āvashe ja ane nahīn āvavāvāḷā nahīn āve!

tārā lākh prayatna karavā chhatān nahīn āve, ane āvavāvāḷā chhe te ene kāraṇe āve chhe, ene kāraṇe rokāy chhe, tārā kāraṇe nahīn. je paramāṇu āve chhe te tārā hāthanī vāt chhe nahīn.

(shrotāḥ) paramāṇummān bhale em hoy, amāre to rūpiyānī vāt chhe! (uttaraḥ) dhūḷey... e paṇ em ja chhe. rūpiyā paṇ jaḍ-paramāṇun chhe. ek-ek paramāṇun jyān javāvāḷā chhe tyān jashe ja, jyān rahevāvāḷā chhe tyān raheshe, tārāthī te raheshe?! paranī sattā e to chhe (tārī sattāthī emān kāī pheraphār thāy) e vāt traṇakāḷamān sāchī chhe nahīn... āhā.. hā!

vāt bahu chhe! (sūkṣhma!) bāpu! are, chorāshīnā avatār bāpu! bhāī, dhaṇāny rakhaḍīne paḍayā chhe. bhagavān to em kahe chhe ke ‘tārun eṭalun duḥkh te bhogavyun, e duḥkh jonārane rovun āvyun! te to (duḥkh) sahan karyā! paṇ eṭalān.. eṭalān duḥkh chhe chorāshīnā avatāramān... narakane kīḍā, kāgaḍān, kanthavā āhā.. hā!

evā to prabhu! anant bhav ten karyā chhe. anantakāḷano chhe ne tun! anādi chho.. navo chho kāī...? āhā.. hā! e... paribhramaṇanun duḥkh teno nāsh karavo hoy to prabhu! tāro (ātmā) antar ānandano nāth chhe, tārun sharaṇ tyān chhe, tāro rakṣhak tyān chhe, tārun sarvasva tyān gnāyakamān chhe. tyān sharaṇ levā


Page 108 of 225
PDF/HTML Page 121 of 238
single page version

108 shrī pravachan ratno-1 māṭe jā, asti chhe tene upādey kar, to paribhramaṇano ant āvashe.

juo...! puṇya ne pāpanā bhāv hey ne chhoḍavālāyak kahevāmān āvyā, paṇ e ‘chhe’ to chhoḍavālāyak kahyā ne...! to te ‘chhe’ ke nathī? ke chhe ja nahīn? to kahyun ne..’ ashuddhanayano viṣhay sansār chhe.’

āhā.. hā! traṇalokano nāth! chaitanya prabhu gnāyak! chaitanyaprakāshano puñj prabhu! e sivāy, puṇyane pāpanā bhāv je thāy chhe te sansār chhe. ‘संसरण इति संसारः’ jemān sansaraṇ - paribhramaṇ ja chhe jenāthī utpanna thāy, enun nām sansār chhe. puṇyane pāpanā, banne (prakāranā) bhāv, sansaraṇ īti sansār chhe, e vartamān sansār chhe ane bhaviṣhyamān paribhramaṇanān bījaḍān chhe! āvī vāt sāmbhaḷatān....

āhā... hā! ānhī to kahe chhe prabhu! tun jāṇakshaktinun tattva chho! e rāganun ne paranun kem karī shake? e rāgane puṇya-pāpanā kartā māne chhe e tāro sansār chhe. e bīj chhe!! āhā.. hā! chhe? .. ashuddha nayano viṣhay sansār chhe’ - e puṇya-pāp bhāv ja sansār chhe. āhā... hā! ‘ane sansāramān ātmā kalesh bhogave chhe’

(shrotāḥ) e to (ātmā) shuddha chhe! (uttaraḥ) evo shuddha to ātmā chhe (vartamān paryāy ashuddha chhe).

(juo ne...!) paisā thayā pāñch-pachās lākh, chhokarān thayān sāt, āṭh, das! babbe lākhanī pedāshavāḷā, emān sukh bharyān chhe? kalesh chhe prabhu! e shubh-ashubh bhāvathī vartamān kalesh bhogave chhe ane bhaviṣhyamān kaleshanun kāraṇ chhe āhā... hā!

āhā.. hā! have, kahe chhe ke ‘jyāre pote paradravyathī bhinna thāy tyāre sansār maṭe ane tyāre kalesh maṭe’ - have savaḷī, dharamanī vāt kare chhe. have ahīnthī savaḷī vāt āve chhe, dharamanī vāt kare chhe, ke puṇyane pāpanā shubh-ashubh bhāv e sansār chhe, kalesh chhe, duḥkh chhe, ane bhaviṣhyamān sansār paribhramaṇanā te (bhāv) kāraṇ chhe. ‘jyāre te pote paradravyathī bhinna thāy chhe’ - e puṇya-pāpanā bhāvathī trikāḷ hun bhinna chhun, mārī chīj to enāthī judī-bhinna chhe. hun to gnāyak chaitanyarasathī bharachakka bharel, atīndriy ānandathī bharapur bharel tattva chhun! ane rāg je paradravya chhe ene bhinna karun chhun, to sansārathī chhuṭakāro chhe.

(shrotāḥ) ahīnyā to paradravyathī bhinna kahyun chhe!! (uttaraḥ) svadravyathī to bhinna chhe anādithī (agnānī) have, paradravyathī bhinna karavo chhe! (anādithī agnānī) svadravyathī bhinna thaīne, rāg-dveṣhane potānān māne chhe, e ja sansār chhe, kalesh chhe, duḥkh chhe narak-nigodanān kāraṇ chhe.

āhā...hā! ‘jyāre svayam paradravyathī bhinna thāy chhe tyāre sansār maṭe chhe’ āhā...! e shubh ke ashubh bhāv- ā kamāvun-raḷavun, strī parivār-kuṭumbanā poṣhaṇanā bhāv, e to pāp chhe. to e kalesh chhe, duḥkh chhe ane bhaviṣhyamān paṇ kaleshanā-duḥkhanān kāraṇ chhe. ane shubhabhāv paṇ vartamān duḥkh chhe dayā-dān-vrat-bhakti ādinā je vikalpa, shubh bhāv chhe e rāg chhe duḥkh chhe, vartamān kalesh chhe. bhaviṣhyamān kaleshanun kāraṇ chhe.


Page 109 of 225
PDF/HTML Page 122 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 109

āhā... hā! ānāthī bhinna paḍīne-je shubh-ashubh bhāv (chhe) to kalesh chhe, sansār chhe are re! duḥkh chhe. mārī chīj e nahīn. evā paradravyane bhinna karīne-āhā... hā! e puṇya-pāpanā bhāv sāthe chaitanyanī ekatvabuddhi-rāg sāthe ekatvabr̥uddhi (chhe) e ekatvane chhoḍavun ane pr̥uthak karavun- bhedagnān karavun (eṭale ke) puṇya ne pāpanā bhāv malin chhe, duḥkh chhe e potānathī bhinna chhe-em bhinna karīne potāno (svayanno) anubhav karavo, e sansārano nāsh karavāno upāy chhe, kījo koī. pāy chhe nahīn.

āhā... hā! atyāre to evun (chālyun chhe ke) desh sevā karo! bhūkhyānne anāj āpo! tarasyānne pāṇī āpo! bimārane davā āpo makān na hoy to makān-dhar āpo! (tethī) dharam thashe...!!

are! bhagavān, (paranun) koṇ kare? prabhu! paradravyanī kriyā koṇ kare? bhāī, e paradravyanī kriyā enāthī thāy chhe, tārāthī nahīn. paradravyanī-paramāṇunī paryāy enāthī (svayam) thāy chhe. tārāthī ā (tārī) āṅgaḷī ya halatī nathī. (chhatān) tārī sattāmān tun garabaḍ kare chhe ke paranun kāī karī shakun chhun, karī shakato nathī, mātra tun māne chhe, paranī sattāmān tārī garabaḍ (mithyāmānyatā) bilakul chāle nahīn.

āhā.. hā! are...! ahīn āve to sāmbhaḷavun mushkel paḍe evun chhe!! ek to sāmbhaḷavun maḷe nahīn, sāmbhaḷavun kaṭhaṇ paḍe! vastu āve nahīn hāth!! āhā.. hā!

āhā..! anantakāḷathī paribhramaṇ karī-karīne.. e duḥkhī chhe. atyāre to sāmbhaḷīe chhīe, e bhramaṇā! bāpā! āvun chhe. bolatān-bolatān hārṭaphel! āhā..! ā mr̥utyunā prasaṅgo anantavār āvī gayā chhe e badhā puṇya-pāpanā bhāvanī karttābuddhine laīne. ākarī vāt chhe prabhu! ā to paribhramaṇ karyān!! (kāraṇ ke) paradravyanī kriyā men karī (mithyā mānyatā hovā chhatān) paradravya to emān chhe nahīn, shubhāshubh bhāv chhe nahīn ane puṇya-pāpanā bhāvathī paṇ (ātmadravya) nivr̥utta chhe.

āhā.. hā! have, ā rīte samajashe nahīn to eno sansār raheshe. samajāṇun kāī...? āhā..! jineshvaradev, traṇalokanā nāth! ām pharamāve chhe āhā.! enī ‘ā’ vāṇī chhe!

āhā..! ‘e paradravyathī bhinna thāy tyāre sansār maṭe chhe’ ane tyāre kalesh maṭe chhe -shubh- ashubh bhāv e kalesh chhe, duḥkh chhe, sansār chhe. enāthī bhinna paḍīne, potānā chaitanya- ānandasvarūp bhagavān, trikāḷ maujudagī chīj chhe. kāyamanī chīj chhe (shāshvat chhe) enun sharaṇ levāthī sansār maṭī jāy chhe, duḥkh chhūṭī jāy chhe.

(kahe chhe ke) ‘e rīte duḥkh maṭāḍavāno shuddhanayano upadesh pradhān chhe’ - shun kahe chhe? ke ī shuddhanayano viṣhay, ānandarūp trikāḷī (gnāyak) ne kahyo, puṇya-pāp asatya kahyā- shuddhanayanā viṣhayane ādaravā māṭe (upādey karavā māṭe) mukhyapaṇe (upadesh chhe). shuddhanayano viṣhay dhruv chhe, eno ādar karavā shuddhanayane satya kahyo ane puṇya-pāpanā bhāvanī paryāy ashuddha chhe, e shuddhabhāvanī apekṣhāe asat chhe-svabhāvanī apekṣhāe ene ‘nathī’ em kahyun samajāṇun kāī..?

e rīte shuddhanayano upadesh mukhya chhe- pradhān chhe. āhā.. hā! trikāḷagnāyak bhāv ja chhe, enun sharaṇ le! e ja dhyey chhe!! enā vinā ja rakhaḍe chhe. chaitanya bhagavān ānandano nāth! gnāyakadhruv (e ek ja sharaṇarūp chhe)


Page 110 of 225
PDF/HTML Page 123 of 238
single page version

110 shrī pravachan ratno-1

āhā...! olā ter bol chhe ne..! ‘ātmadharma’ gujarātīmān āvyun’ tu ‘dhūmv dhāmanā dhaṇī, dhyānanā’ ā bol chhe ne..! dhruv dhāmanā dhyeyanā dhyānanī dhakhatī dhuṇī dhagash ne dhīrajathī dhakhāvavī te dharmano dhārak dharmī dhanya chhe. badhā ‘dha.. dhā..’ chhe.

dhruvadhām=potānun dhruv sthān- nityānand prabhu (ātmā) puṇya-pāpanī paryāyathī bhinna, e dhruvadhām.

dhaṇī=ene dhyey banāvī dhyān=enī ekāgratā karī dhakhatī dhuṇī=paryāyanī ekāgratānī dhakhatī dhuṇī. dhagashane dhīrajathī dhakhāvavī=potānā ugra puruṣhārthathīne dhīrajathī dhakhāvavī, andar ekāgratā karavī.

te dharamano dhārak dharmī dhanya chhe. ter chhe, ter (bol chhe) ā to, amārī pāse hoy ī āve, bījun shun āve...! āpyā’ tā ne tamane eno khulāso chhe.

ahīn kahe chhe ‘shuddhanayano viṣhay mukhya karīne- pradhān karīne kahyo chhe’ trikāḷīānandano nāth prabhu! chhe ne...! āhā...! tenun rakṣhaṇ laī! tārun sharaṇ tyān chhe, tāru dhām tyān chhe, tārun sthān tyān chhe, tārī shakti tyān chhe, tārā guṇ tyān chhe!!

are! āvun kyān sāmbhaḷe?! are.. re! manuṣhyapaṇun maḷ‌yun, paṇ emane em pachās-sāṭh varas gāḷe! pāpamān ne pāpamān, jagatamān ene kyān jāvun bhāī! āhīn to (kahe chhe) puṇyanān pūrvanā uday āve kadāchit to paṇ te bandhananun kāraṇ duḥkh ne kalesh chhe.

āhā.. hā! ene duḥkhathī chhoḍāvavā ne trikāḷ (ātmānī) draṣhṭi karāvavā māṭe ene shuddhanayane pradhān karīne-mukhya karīne- ‘te chhe’ evun kahyun chhe. trikāḷī chīj! chidānandaprabhu bhagavān (ātmā dhruv chhe) prabhu, tārun sharaṇ pūrṇa chhe tyān jā. ā malinaparyāy chhe tenāthī haṭhī jā. tāre jo mukti levī hoy ne ānand levo hoy to duḥkhī to thāy chhe anādithī chhe..?

kahe chhe ke ‘ashuddha nayane asatyārtha kahevāthī’ -ashuddhanay nām puṇya-pāpanā bhāv, ‘te nathī’ em kahyun. asatyārtha kahyā, abhūtārtha kahyā, jūṭhā kahyā’ to em na samajavun ke ākāshanā phūlanī jem te vastudharma sarvathā ja nathī’ - ākāshamān phūl (ūgatā ja) nathī ākāshane phūl hoy chhe? (nā.) em ja puṇya-pāpanā pariṇām-ashuddhatā chhe ja nahīn, em chhe nahīn. tārī paryāyamān chhe ane chhe to svarūpanī draṣhṭi karavāthī te chhūṭī jāy chhe, te (ashuddhatā) duḥkh chhe duḥkh!

āhā..! āṅkh viñchāy, to khalās thaī gyun! e paisāne sharīrane badhun jyān - jyān chhe tyān tyān ja raheshe. tārā kāraṇathī paramān pheraphār thayo? jyān jyān paramāṇu-puddgal, jevī jevī paryāyamān chhe tyān tyān (tevī tevī avasthāmān) raheshe. emān pheraphār game te tun kar, paṇ e chīj je paryāy jevī chhe tyān tevī raheshe.

āhā..! ā āvun ākarun chhe!


Page 111 of 225
PDF/HTML Page 124 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 111

je paryāy jyān je kṣhetre thāy, jyān jyān chhe tyān tyān te raheshe. tārī kalpanāthī emān pheraphār thāy, kāḷ badalī jāy, paryāy badalī jāy tun badalī jā, tārī draṣhṭi je puṇya-pāpane ashuddha (paryāy) upar chhe ene chhoḍī de tun, e tārā adhikāranī vāt chhe. āvī vāt bhāī..!

kahe chhe ke ‘ākāshanā phūlanī jem te vastudharma sarvathā ja nathī, em sarvathā ekānt samajavāthī mithyātva āve chhe’ - ātmānī paryāyamān, malinatā chhe ja nahīn, evun mānavāthī ākāshanā phūlanī jem to to ākāshamān phūl nathī ne chhe em mānavāthī mithyātva thashe em paryāyamān ashuddhatā-malinatā nathī em mānavāthī mithyātva thashe. paryāyamān, malinatā-ashuddhatā (sarvathā) nathī ja em mānavun mithyātva chhe, ane ashuddha, em mānavāthī dharam thashe, evī mānyatā paṇ mithyātav chhe ane mārā shuddhasvabhāvamān ashuddhatā dhusī gaī chhe (prasarī gaī chhe) evun mānavun paṇ mithyātva chhe.

āhā... hā! ā āvo. upadesh have! māṇaso... sāmbhaḷanārā thoḍān! paṇ.. have to dhaṇān.. jignāsāthī loko sāmbhaḷe chhe. ā vakhate janma-jyanti thaī, pandar hajār-vīsahajār māṇaso!

vāt to ā chhe amārī bāpu! prabhu, tun koṇ chhe!? kyān chho? tun chho, to tārī paryāyamān, paṇ tun chho, paṇ paryāyamān malinatā chhe. e chhoḍavā māṭe (ene) asatyārtha kahīne trikāḷanun satyārthanun sharaṇ levānun kahyun chhe.

āhā...hā! ‘māṭe syādvādanun sharaṇ laī shuddhanayanun ālamban karavun joīe apekṣhāthī kahyun hatun ke shuddha chhe, trikāḷī dravyamān malinatā chhe ja nahi, e (ashuddhatā) paryāyamān nathī em kahyun nahotun. apekṣhāe kahe vastumān (malinatā) nathī.

āhā...! ‘syādvādanun sharaṇ laī’ - syādavād eṭale apekṣhāe kathan karavun te. syāt= apekṣhāe, vād = kahevun athavā jāṇavun. syādvād, tenun sharaṇ laīne shuddhanayanun ālamban karavun joīe’ -puṇya-pāp malitanā paryāyamān chhe, em jāṇīne, enī draṣhṭi chhoḍīne, trikāḷīnun sharaṇ levun!! āhā... hā!

āmān... kāī dayā pāḷavī, vrat pāḷavān, paisā devā koī mandir karāvavun ke bhaī, pāñch karoḍ rūpiyā chhe temānthī ek karoḍ dharamamān! tārā pāñchey karoḍ de to, e to jaḍ chhe tene dharam kyān chhe emān? (shrotāḥ) mandir thaī gyun chhe! (uttaraḥ) have āpaṇe mandir thaī gyun chhe em kahe chhe. mandir no’ tun thayun to paṇ pahelethī kahetān āvīe chhīe!

beṅgloramān bār lākhanun mandir thayun, ane ā sattaramī tārīkhe ākrikāmān (nairobīmān) pandar lākhanun mandir! khātamuhūrta karyun.

paṇ e to pārakī chīj chhe bāpu! enāthī banavānā kāḷamān bane chhe, koī kahe chhe ke mārāthī bane chhe te bhram chhe. (shrotāḥ) kaḍiyāthī to banel chhe ne..! (uttaraḥ) kaḍiyāthī (paṇ) banatī nathī. e to bījī chīj chhe ene koṇ banāve? enī ‘janmakṣhaṇ’ chhe. pravachanasār 102 gāthā.

‘je dravyanī je samaye je paryāy utpanna thāy te tenī janmakṣhaṇ chhe. janmakṣhaṇ nām utpattino kāḷ chhe, tethī te utpanna thaī chhe, parathī bilakul (utpanna) thaī nathī, traṇakāḷ, traṇalokamān!


Page 112 of 225
PDF/HTML Page 125 of 238
single page version

112 shrī pravachan ratno-1

āhā...! (juo!) ā hāth hale chhe ām-ām, e samayanī enī ‘janmakṣhaṇ’ chhe- paryāyanī enī utpattino kāḷ chhe, tethī utpanna thāy chhe, ātmāthī bilakul nahīn.

are... āvī vāt have sāmbhaḷavā maḷe nahīn, kaṭhaṇ vāt chhe bāpu! ane enun phaḷ, paṇ kevun chhe!! shuddhanayano āshray, chidānandano āshray karatān, enān phaḷamān paryāyamān atīndriy ānand ādi anant atīndriy ānand chhe!!

āhā..! ‘māṭe syādvādanun sharaṇ laīne’ - apekṣhāthī (kahyun) trikāḷī shuddhadravyamān ashuddhatā nathī, paryāyamān ashuddhatā chhe. ām be prakāranun gnān karīne, ashuddhatānun sharaṇ chhoḍī daī ane trikāḷashuddha ātmadravyanun sharaṇ le...

paṇ... ashuddhanun sāthe-sāthe jyāre gnān hoy tyāre āhā... hā! (samayasār) chaudamī gāthāmān āvyun chhe ne... ! ṭīkānā bhāvārthamān ke ‘nā’ pāḍīne tame (ke ‘ashuddha’ nathī!) paryāyamān ashuddhatā nathī em māne to to vedānt thaī jāy chhe. ekānt! paryāyane mānī nahī - paryāyane māne nahīn to anubhav kono? trikāḷano nirṇay koṇe karyo? dravye karyo ke paryāye karyo?

ā trikāḷ ātmā chhe. nirṇay koṇe karyo? paryāyan hoy to, paryāy vinā nirṇay kare koṇ? nityano nirṇay, anitya kare chhe. - dravya nitya chhe enī paryāy anitya chhe e paryāy, nityano nirṇay kare chhe. paṇ... e paryāyanī draṣhṭi chhoḍāvavā māṭe, trikāḷī vastu satya chhe ane ashuddhatā chhe te asatya chhe - evī rīte nitya (trikāḷ) grahaṇ karavā māṭe (ashuddhatā-paryāyane) asatya kahevāmān āvel chhe. bilakul ashuddhatā paryāyamān ya chhe ja nahīn to to ashuddhatā chhoḍavāno upadesh kem karavāmān āve chhe ane ‘dharma karavo chhe’ to jo” adharma naho, paryāyamān adharma na ho to dharma karavo chhe e paṇ rahetun nathī. āhā.. hā!

kemake... paryāyamān, adharmanā sthān dharma lāvavo chhe. to trikāḷī svabhāv shuddha na hoy to āshrayadraṣhṭi vinā dharma thato nathī ane (paryāyamān) ashuddhatā na hoy to to vyay thaīne shuddhatā pragaṭ thatī ja nathī.

are... āvī vātun chhe!! (kahe chhe ke) ‘māṭe svadvādanun sharaṇ laīne shuddhanayanun ālamban karavun joīe’ - shuddhanay eṭale trikāḷīvastu (ātmadravya), svarūpanī prāpti thayā pachhī, chaitanyamūrti shuddhagnān draṣhṭimāmpratītimān- anubhavamān āvyo. paṇ (anubhavamān) āvīne jem pūraṇaprāpti sarvagna thayā, kevaḷagnān thayun emane (to) shuddhanayanun paṇ ālamban rahetun nathī, (kāraṇ) emane to sva taraph jhūkavānun rahetun nathī, e to pūraṇ thaī gayun āhā... hā! eto vastusvarūpe je chhe te chhe, e to jevun dravya, tevī ja paryāyapaṇe chhe- pūrṇa thaī gayā, ‘enun phaḷ vītarāgatā chhe’ - pramāṇanun kathan!

āhā... hā! ‘ā pramāṇe nishchay karavo yogya chhe’ - keṭalun bharyun chhe. !! ā to sāmānya bhāṣhāmān chhe, chālatī bhāṣhāmān (bhāvārtha chhe ne... !)


Page 113 of 225
PDF/HTML Page 126 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 113

(kahe chhe keḥ) ‘ahīn, (gnāyakabhāvamān) pramatta-apramatta nathī em kahyun chhe tyān ‘pramatta- apammatta’ eṭale shun? -shun kahe chhe? vastu je dhruv chaitanya gnāyak bhāv, je samyagdarshanano viṣhay, eto pramatta-apramatta-chaudaguṇasthāney emān chhe nahīn. paryāyano bhed, emān chhe nahīn, em kahyun.

guṇasthānanī paripāṭīmān chhaṭhṭhā sudhī pramatta ane sātamāthī laīne apramatta kahevāmān āve chhe, parantu e sarva guṇasthāno ashuddhanayanī kathanīmān chhe. āhā..! pahelun guṇasthān, bījun, trījun, chothun, pāñchamun, chhaṭhṭhun, sātamun, āṭhamun, teramun em chaudey guṇasthān chhe e vyavahāranayanun kathan chhe.

āhā... hā ‘parantu e sarva guṇasthāno ashuddhanayanī kathanīmān chhe’ shuddhanayanathī ātmā gnāyak ja chhe’ -ekalo chaitanyabimb! prakāshano puñj! jāṇavāvāḷo-jāṇaksvarūp chhe emān e bhed guṇasthānanā chhe nahīn. āhā.. hā!

* * *

- nishchayathī kevalagnān potānī paryāyanī jāṇe
chhe ke jemān lokālok jaṇāy chhe. lokālok jaṇāy chhe
em kahevun e asadbhūt vyavahāranay chhe. vaḷī
lokālok chhe māṭe lokālokane jāṇe chhe emey nathī. e
to gnānanī paryāyanī e sahaj shakti chhe ke pote
potāthī ja ṣhaṭkārakarūp thaīne lokālokane jāṇatī thakī
pragaṭ thāy chhe. āhā! kevalagnānanī paryāyanān kartā,
karma, karaṇ, sampradān, apādān ne adhikaraṇ- em
ṣhaṭkārak paryāy pote ja chhe; paragney to nahi, paṇ
dravya-guṇey nahi. andar shakti chhe, paṇ pragaṭ thavānun
sāmārthya paryāyanun svatantra chhe. kevalagnān kharekhar
lokālokane aḍayā vinā, potānī sattāmāñj rahīne
pote potāthīj potāne (paryāyane) jāṇe chhe ke jemān
lokālok prakāshit thāy chhe. āhā! potānī paryāyane
jāṇatān lokālok jaṇāī jāy chhe.
(prav. ratnā bhāg-8, pānun - pa33)

Page 114 of 225
PDF/HTML Page 127 of 238
single page version

114 shrī pravachan ratno-1

gāthā–7p

कथमात्मा ज्ञानीभूतो लक्ष्यत ईति चेत् –

कम्मम्म य परिणांमं णोकम्मस्स य तदेव परिणामं ।
करेइ एयमादा जो जाणदि सो हवदि णाणी ।।

have pūchhe chhe ke ātmā gnānasvarūp arthāt gnānī thayo e kaī rīte oḷakhāy? tenun chihr̥un (lakṣhaṇ) kaho, tenā uttararūp gāthā kahe chheḥ

pariṇām karma taṇun ane nokarmanun pariṇām je
te nav kare je, mātra jāṇe, te ja ātmā gnānī chhe.

gāthārthaḥ [यः] je [आत्मा] ātmā [एनम्] [कर्मणः परिणामं च] karmanā pariṇāmane [तथा एव च] temaj [नोकर्मणः परिणामं] nokarmanā pariṇāmane [न करोति] karato nathī parantu [जानतति] jāṇe chhe [सः] te [ज्ञानी] gnānī [भवति]

ṭīkāḥ nishchayathī moh, rāg, dreṣh, sukh, duḥkh ādirūpe antaraṅgamān utpanna thatun je karmanun pariṇām, ane sparsha, ras, gandh, varṇa, shabda, bandh, sansthān, sthūlatā, sūkṣhmatā ādirūpe bahā utpanna thatun je nokarmanun pariṇām, te badhuy pudgal pariṇām chhe. paramārthe, jem ghaḍāne ane māṭīne ja vyāpyavyāpakabhāvano (vyāpyavyāpakapaṇāno) sadbhāv hovāthī kartākarmapaṇun chhe tem pudgalapariṇāmane ane pudgalane ja vyāpyavyāpakabhāvano sadbhāv hovāthī kartākarmapaṇun chhe. pudgal dravya svatantra vyāpak hovāthī pudgalapariṇāmano kartā chhe ane pudgal pariṇām te vyāpak vaḍe svayam vyapātun hovāthī (vyāpyarūp thatun hovāthī) karma chhe. tethī pudgal dravya vaḍe kartā thaīne karmapaṇe karavāmān āvatun ja samasta karmanokarmarūp pudgal pariṇām tene je ātmā, pudgal pariṇāmane ane ātmāne ghaṭ ane kumbhāranī jem vyāpyavyāpak bhāvanā abhāvane līdhe kartākarmapaṇānī asiddhi hovāthī, paramārthe karato nathī, parantu (mātra) pudgal pariṇāmanā gnānane (ātmānā) karmapaṇe karatā evā potānā ātmāne jāṇe chhe, te ātmā (karmanokarmathī) atyant bhinna gnānasvarūp thayo thako gnānī chhe. (pudgal pariṇāmanun gnān ātmānun karma kaī rīte chhe te samajāve chheḥ) paramārthe pudgal-pariṇāmanā gnānane ane pudgalane ghaṭ ane kumbhāranī jem vyāpyavyāpakabhāvano abhāv hovāthī kartākarmapaṇānī asiddhi chhe ane jem ghaḍāne ane māṭīne vyāpyavyāpakabhāvano sadbhāv hovāthī kartākarmapaṇun chhe tem ātmapariṇāmane ane ātmāne vyāpyavyāpakabhāvano sasadbhāv hovāthī kartākarmapaṇun chhe. ātmadravya svatantra vyāpak hovāthī ātmapariṇāmano eṭale ke pudgalapariṇāmanā gnānano kartā chhe ane pudgalapariṇāmanun gnān te vyāpak vaḍe svayam vyapātun hovāthī (vyāpyarūp thatun hovāthī) karma chhe. vaḷī ā rīte (gnātā pudgal pariṇāmanun gnān kare chhe tethī) em paṇ nathī ke pudgalapariṇām gnātānun vyāpya chhe; kāraṇ ke pudgalane ane ātmāne gneyagnāyak sambandhano vyavahāramātra hovā chhatān paṇ pudgal pariṇām jenun nimitta chhe evun je gnān te ja gnātānun vyāpya chhe. (māṭe te gnān ja gnātānun karma chhe)