Pravach Ratno Part 1-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Date: 03-01-1979; Pravachan: 159.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 13 of 24

 

Page 115 of 225
PDF/HTML Page 128 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 11p

gāthā–7p pravachan kramāṅk–1pa9 dināṅk 3–1–79

‘have pūchhe chhe’ juo! shiṣhyanī shailī! shiṣhye āvun sāmbhaḷ‌yun tyāre pūchhe chhe’ ke ātmā gnānasvarūp arthāt gnānī thayo em kaī rīte oḷakhāy? jaṇāy shī rīte? enān lakṣhaṇ shun? enān chinha shun? enān endhāṇ shun?

āhā... hā! enān (gnānīnān) lakṣhaṇ, chinha, endhāṇ shun? em shiṣhyano prashna chhe, ane uttar devāmān āve chhe.

āhā... hā! chothe guṇasthānethī jagatano sākṣhī thāy chhe. ṭīkāḥ ‘nishchayathī moh, rāg, dveṣh, sukh, duḥkh ādirūpe antaraṅgamān utpanna thatun je karmanun pariṇām’ -ā (kahyun) chhe ī karma, jaḍakarmanā pariṇām chhe em e loko kahe chhe. ānhī to nishchayathī andar je mohanā pariṇām thāy (bhāvakarma chhe)

(shrotāḥ) jaḍakarmanā e (loko) kahe chhe? (uttaraḥ) hā, ī karam-karam e jaḍanā levā. are! bāpu tun are bhāī! (shrotāḥ) bhāvakarmanī vāt chhe? (uttaraḥ) andaramān thato je moh - mithyātva na levun ahīnyān (parantu) parataraphano sāvadhānīno bhāv levo. ‘rāg, dveṣh, sukh, duḥkh ādirūpe antaraṅgamān utpanna thatun moh eṭale mithyātva na levun parataraphanī jarī sāvadhānī thāy chhe asthiratānī (gnānīne) eno gnānī sākṣhī chhe.

āhā... hā! ‘nishchayathī moh, rāg eṭale par taraphanā pariṇām-eno vistār... rāg, dveṣh, sukh, duḥkh ādirūpe antaraṅgamān utpanna thatun je karmanun pariṇām....

āhā...! loko kanīk! kanīk! potānī kalpanāthī... artha kare! vastusthiti kāīk rahī jāy chhe!! (shrotāḥ) ene - bhāvakarmane jaḍ kidhān? (uttaraḥ) bhāvakarmane jaḍ levān (samajavān) ‘je karmanun pariṇām’ kahyun chhe ne...! ane nokarma sharīrādi em.

(shrotāḥ) māre to em kahevun chhe ke bhāvakarma, dravyakarma, nokarma-badhān kīdhān chhe ne? (uttaraḥ) nokarma pachhī āvashe, āmān āvī gyun ne...! badhun āvī gyun! dravyakarmane karmanā pariṇām e badhun karmamān jāy chhe. e bhāvakarmanun pariṇām chhe- e jaḍanun pariṇām chhe ī jaḍamān jāy chhe, ethī karma ya āvī gyun ne ā e āvī gayun!

āhā.. hā.. hā! bhagavān ātmā jyārathī jagatano sākṣhī thāy chhe, em kahevun chhe ne... !! have, karma (mān) bhāvakarma, nokarma (dravyakarma) traṇey āvī gayā emān karma chhe ne karmanā nimittathī thatān mohādin pariṇām chhe- e beyano ī (gnānī) sākṣhī chhe!

āhāhāhā! jhīṇun chhe bhāī! antaraṅg mārag alaukik chhe! āhā..! emān ā samayasār!! āhā...! ā vāt thaī’ tī tyān sanāvadamān! (te kahe) ā karma chhe jaḍ chhe ajīv levā ahīn pariṇām jīvanā na levā.

(ahīn kahe chhe) ānhī to jīvanā pariṇām chhe ī karmanā ja pariṇām chhe! jīv to ātmā


Page 116 of 225
PDF/HTML Page 129 of 238
single page version

116 shrī pravachan ratno-1 gnāyakasvarūp chhe enā e pariṇām nathī. āhā... hā! gāthā-7p eṇe artha karyo chhe tyān sanāvadavāḷāe....

are! kanīk-kanīk artha potānī kalpanāthī kare ne... samayasārane pheravī nākhe! āhā..! samayasār eṭale bāpu! shun chīj chhe!! ahīnyān to (kahe chhe) bhagavān ātmāmān agnānathī utpanna thayelun chhe ne agnānasvarūp rāgādi je chhe, tenāthī gnānasvarūp thayo thako- vastu to vastu gnānasvarūp chhe, paṇ gnānasvarūp paryāyamān thayo thako, enāthī nivarte chhe ane pote svayam gnānarūp, gnānasvarūp paryāyamān thāy chhe. samajāṇun kāī...?

āvī vāt chhe! āhā... hā! āphrikāmān maḷe evun nathī kyāy, kāl kahetā’ tā bhāgyashāḷī ne maḷe... em kāl kahetā’ tā!

vāt sāchī chhe. bhagavānanī dhārā... ‘ā’ bhagavān sarvagne kahelun tattva chhe bhāī! āhā.. hā! ‘je karmanun pariṇām chhe’ - bhāvakarmane dravyakarma bey āvī gayā emān. ‘ane sparsha, ras, gandh, varṇa, shabda... joyun? ‘shabda’ āvyo! bandh, sansthān, sthūlatā, sūkṣhmatā ādirūpe bahār utpanna thatun? joyun? bahār utpanna thatun (kahyun). ‘je nokarmanun pariṇām’ āhā...! ‘te badhuy pudgalapariṇām chhe’ ānhī vāndho chhe. vikār chhe ī badhā pudgalapariṇām chhe em kahevun chhe.

āhā.. hā! bhagavān vignānaghananā ‘ā’ pariṇām kayān chhe? agnānapaṇe mānyān hatān tyān sudhī enān hatān. mānyā’ tā ī, chhatān ī (potānā) mānyān paṇ ī kāī svarūpamān nathī. āhā.. hā... hā! ī to mānyatā ūbhī karī hatī.

āhā.. hā! e agnānapaṇānun svarūp vignānaghan bhagavānamān (eṭale ke) gnānasvabhāvane pakaḍayo, anādithī rāgane pakaḍayo’ to, ethī bhagavān gnān-svabhāv rahī gyo to! e gnānasvabhāvane pakaḍayo ane rāgasvabhāvane chhoḍī dīdho.

āvo mārag chhe bāpā! vād-vivāde āmān pār āve evun nathī. agiyāramī gāthāmān kahyun chhe ne...! ‘jinavāṇīmān paṇ nimittano-vyavahārano upadesh shuddha nayano hastāvalamb (sahāyak) jāṇīne bahu karyo chhe paṇ enun phaḷ sansār ja chhe’ āvun, āvun vrat karavān vrat pāḷavān ne (vikārabhāv) ṭāḷavā evī vātun āve ne badhī... ā joīne chālavun, vichārīne bolavun ne... āhā...! evā kathano jinavāṇīmān āve paṇ enun phaḷ sansār chhe.

āhā.. hā! ‘te badhuy pudgal pariṇām chhe’ e dayā-dān, vrat pariṇām āve! paṇ e badhān pudgalapariṇām chhe. ānhī to kartā-karma pravr̥uttino niṣhegh karavo chhe ne agnānapaṇāno!!

āhā..! ‘e rāg mārun kārya chhe ne eno shun kartā chhun’ - e to agnānabhāv chhe. svarūp chhe gnānasvarūp bhagavān gnān! ī shun kare? ī to jāṇavā-dekhavānun kare! e (paṇ) bhedathī kathan chhe. (shrotāḥ) gnān kare e paṇ nahīn? (uttaraḥ) rāgane kare, e ātmā nahīn āhā..! jaḍane kare, ī chaitanya kyān rahyo? rāg to ajīv chhe, jīv nathī.


Page 117 of 225
PDF/HTML Page 130 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 117

āhā... hā! paṇ... māṇasane ākarun paḍe ne....!! (kahe chhe keḥ) ‘paramārthe jem ghaḍāne ane māṭīne joyun? māṭīne ‘ja’ vyāpya-vyāpakabhāvano sadbhāv hovāthī’ - māṭī vyāpak chhe, dhaḍo tenun vyāpya chhe. māṭī karttā chhe, dhaḍo tenun kārya chhe. āhā.. (shun te) kumbhāranun kārya chhe? ‘ghaḍāne ane māṭīne vyāpya-vyāpakano sadbhāv hovāthī’ - dhaḍo chhe ne te vyāpya chhe, māṭī chhe te vyāpak chhe.

āhā.. hā! ‘vyāpyavyāpakabhāvano (vyāpyavyāpakapaṇāno) sadbhāv hovāthī’ māṭī te karttā chhe, dhaḍo te tenun kārya chhe. vyāpak māṭī te karttā chhe, dhaḍo tenun kārya chhe atyāre (ahīn) eṭalun siddha karavun chhe.

nahitar to... ghaḍānī paryāy (potānā) ṣhaṭkārarūpe pariṇame chhe. āhā..! ākarī vāt bāpā! paṇ... samajāvavun chhe parathī bhinna pāḍīne... eṭale ā rīte kahyun chhe. bākī māṭī chhe ī, ī ghaḍānī paryāyane kare, ī paryāyane ashuddhanay (kahī chhe) pravachanasāramān līdhun chhe ne bhāī...! māṭī shuddhanay ne māṭīnī paryāyo thāy, te ashuddha (nay) vyavahār, vyavahāranay chhe ne...!

āhā... hā! em dravya chhe je ākhī vastu te shuddha chhe, paryāyanā bhedo pāḍavā te ashuddha chhe. bhale! nirmaḷ paryāyano bhedo pāḍo! āhā...! rāg chhe ne... e ‘mechak’ kahyun chhe ne...! āhā...! ‘mechak’ eṭale rāg em kahyun nathī paṇ bhed chhe e ja mel chhe mechak chhe em kathan karavāmān vyavahārathī em āve chhe ne kaḷashaṭīkāmān āve chhe.

āhā... hā! ‘paramārthe te kāī vastu nathī vyavahāre bhale kumbhār karttā ane dhaḍo karma em kahevāmān āve paṇ jem ghaḍāne... ane māṭīne ‘ja’ - ghaḍāne ane māṭīne ja (eṭale) māṭī vyāpak chhe, dhaḍo tenun vyāpya-kārya chhe. māṭī karttā chhe ane dhaḍo tenun kārya chhe. āhā...! ānhī eṭalun parathī bhinna pāḍavun chhe ne... !

ohohohoho! gambhīratā! samayasārano ek-ek ‘lok! ek-ek ṭīkā! bāpu! (jenun bījun) drasṭānt nahīn!!

(shrotāḥ) sāheb! ‘paramārthe’ kem kīdhun? (uttaraḥ) kīdhun ne...! vyavahāre kahevāy chhe ne vāt āvī gaī. vyavahāre kahevāy ā dhaḍo kāryane kumbhār kartā (paramārthe) e nahīn. e to kathanamātra chhe. ā to (ahīn kahyun te) paramārtha chhe.

(shrotāḥ) paramārthe chhe (eṭale te sāchī vāt chhe? (uttaraḥ) hā, paramārthe kahe te satya chhe. dhaḍo kumbhāre karyo ī vāt asatya chhe. roṭalī loṭe karī ī barābar chhe, paṇ roṭalī strī e karī, tāvaḍīe karī, agnie karī ī asat chhe. ā sharīranā pariṇām je ām-ām thāy chhe, e sharīraparamāṇue karyān e kartā-karma kharun, paṇ e pariṇām jīve karyān evo vyavahār chhe e kathan jūṭhun chhe!

āhā... hā! bhāṣhānī paryāy jīv bole chhe em kahevun ī to kathanamātra chhe. paṇ bhāṣhānī paryāy enun kārya tenī bhāṣhāvargaṇā kartā chhe ī bhāṣhānī paryāy tenun kārya chhe ī paramārtha chhe. āhā... hā... hā! ‘men ṭīkā karī nathī ho?! āchārya amr̥utachandrāchārya kahe chhe, ‘men ṭīkā karī nathī ho! hun to sākṣhī chhaun...!! hunto gnānasvarūpamān gupta chhun āve chhe ne....! prabhu (gnāyak) gupta chhe. te ṭīkā karavā kayān jāy?! (shrotāḥ) ī emān vyāpe to karī shake! (uttaraḥ) vyāpeeto... vyāpe ja nahīn pachhī karī shake (nī vāt ja kayān chhe!)


Page 118 of 225
PDF/HTML Page 131 of 238
single page version

118 shrī pravachan ratno-1 vyāpak to dravya chhe ne vyāpya to tenī paryāy-kārya chhe, vyāpya-vyāpakamān bījo vyāpak āve kyāthī tyān?!

āhā.. hā! ‘paramārthe jem ghaḍāne ane māṭīne’ .. āhā..! draṣhṭānte ya kevun āpyun chhe! e amr̥utachandrāchārye āpyun chhe. ‘ām to (mūḷapāṭh to) कम्मस्स य परिणामं णोकम्मस्स य तहेव परिणामं ‘ण करेइ’ āve जो जाणदि सो हवदि णाणी’ e siddha karyun chhe.

āhā...hā! ‘paramārthe jem ghaḍāne ane māṭīne ‘ja’ (sanskr̥itaṭīkāmān chhe). ‘घटमृत्तिकायोरिव’ chhe ne? घटमृत्तिकायोरिव व्याप्यव्यापकभाव सद्भावात्पुद्गलद्रव्येण कर्त्ता स्वतन्त्रव्यापकेन स्वयं’ āhā! juo ī kahe chhe. ‘tem pudgalapariṇāmane...’ āhā! olun (pahelān kahyun) karmanun pariṇām te kahyun hatun ne... badhun pudgal pariṇām-rāgādine pudgalapariṇām (kahyān), sharīrane pudgalapariṇām kahyān e.

‘tem pudgalapariṇāmane ane pudgalane ja vyāpyavyāpakabhāvano sadbhāv hovāthī kartākarmapaṇun chhe ‘ā hā.. hā... hā.. hā! e rāg pudgalanā pariṇām ane eno pudgal karttā chhe!

tyāre, e ‘nā’ kahe ke juo! upādan-ātmāthī ja thāy chhe ne nimittathī thatun nathī ī tamārun khoṭun paḍe chhe, e bījī vāt chhe bāpu! e vāt to siddha rākhīne chhe.

āhā...! je samaye je pariṇām je dravyanā te samaye te kāryarūpe pariṇamīne thāy, thavānā tej thāy e ṣhaṭkārakarūpe, e vāt siddha rākhīne have svabhāvanī draṣhṭi batāvavī chhe ne ānhī to...! olī vātato karī... ke chhae dravya gney chhe, e darshanano adhikār chhe (gneyaadhikār) pravachanasār chhatān te te gneyanā te samayanā te te pariṇām te ja samayanā kramabaddhamān thavānā te thāy. āhā.. hā! bhale nimitta ho! paṇ te te samayanā te pariṇām thāy te vāt rākhīne have, ahīnyān pudgalakarttā ane rāgādipariṇām tenun kārya - svabhāvanī draṣhṭi siddha karavī chhe. āhā.. hā! (ane) tyān to gneyapaṇun - jagatanā padārtha āvā chhe em siddha karyun chhe. āhā.. hā!

have, (vishvanā) ī padārthamān paṇ vāstavik svarūp enun chhe chaitanyanun (ke) ī vignānaghan chhe! e vignānaghan vyāpak ne vignānaghananī paryāy tenun vyāpya-kārya chhe. āhā... hā... hā! paṇ rāg- dveṣhanā pariṇām (je) dayā-dān-vrat-bhaktinān pariṇām, are! bhagavānanī bhakti- stutinā pariṇām āhā... hā! pudgalapariṇāmane... rāg, bhakti bhagavānanī je stutino rāg, āhā... hā! e pudgalapariṇāmano pudgalakartā chhe, pudgal vyāpak thaīne ī vyāpya thayun chhe!!

(shrotāḥ) pudgal eṭale dravyakarma? (uttaraḥ) dravyakarma, jaḍ! āhā... hā! ā sharīr ne pudgalakarma jaḍ-bey chhe ne ānhī to. beyanān pariṇām līdhān chhe ne...! (shrotāḥ) ī vikār bhego chhe? (uttaraḥ) ī vikār pudgal ja chhe! pudgalanā pariṇām āhīn to kahyā paṇ āgaḷ pudgal ja kaheshe, āmān ne āmān kaheshe, āgaḷ (ṭīkāmān) samajāṇun...?

ā kaheshe... juo! ‘gnānane ane pudgalane ghaṭ-kumbhāranī jem’ tyān pudgal kīdhun chhe, ānhī pariṇām līdhā chhe tyān pachhī ane pudgal kīdhān chhe!

āhā... hā! ‘pudgaladravya svatantra vyāpak hovāthī’ āhāhāhā! jyān rāgano karttā kīdho! 62


Page 119 of 225
PDF/HTML Page 132 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 119 gāthā pañchāstikāy tyān to kārya’ siddha karavun chhe ne...! to kahe chhe ke rāganā pariṇām ane dveṣhanā pariṇāmavikārī pariṇām, ī svatantra ṣhaṭkārakathī jīvanī paryāyamān thāy chhe. karme ya karttā nahīn ne enān (jīvanān) dravyaguṇe ya karttā nahīn. a. charchā thaī’ tī na te di’ varṇījī hāre, teranī sāl! bāvīs varas thayān!

ākarun kām!! āhā... hā! e vikārī pariṇām teno karttā karme ya nahīn ne teno karttā dravyaguṇe ya nahīn, ānhī kahe chhe ke vikārīpariṇāmano karttā pudgal! e ‘svabhāvanī draṣhṭi’ ahīn batāvavī chhe.

āhā...! paranun kartākarmapaṇun-vikāranun (kartākarmapaṇun) chhūṭīne... gnān thavun, e svarūp je chhe te vignānaghan chhe enun gnān thayun tyān, enā pariṇām (mān) vikārīkārya chhe nahīn, ethī vikārīpariṇāmano karttā pudgalane nākhī (kahī) ane e pudgalanun kārya chhe, svatantrapaṇe pudgal kare chhe em kahyun ‘karttā ene kahīe ke svatantra paṇe kare.

āhā... hā tyāre rāg je thā dayā-dān-vrat-bhakti bhagavānanī ne stutino (rāg) e rāg... pudgal svatantra thaīne e rāgapariṇāmane kare chhe. (shrotāḥ) jīv nathī karato em batāvavun chhe! (uttaraḥ) jīvasvabhāv nathī em batāvavun chhe. āhā... hā... hā hā

āvī vāt ākarī paḍe māṇasane...! lokoe... are! vād-vivād jhaghaḍā ūbhā kare! bāpu! jem chhe em chhe bhāī...! ānhī to, bhagavānanī stuti chhe te rāg chhe ane rāg.. pudgalavyāpak svatantrapaṇe thaīne rāg kare chhe. āvun chhe! rāḍ... nākhe evun chhe!!

shun kīdhun? ‘pudgaladravya svatantra vyāpak hovāthī’ -sharīrano pudgalano ne karma, bey.. svatantra vyāpak hovāthī ‘pudgalapariṇāmano karttā chhe’ eṭale... ke karma pote svatantra rāgano kartā chhe, sharīranī paryāyano kartā, sharīranā paramāṇun svatantra chhe!

āhā..! ā.. to dhīrā thaīne vichāre to bese! vāt āvī chhe! vidvatānī chīj nathī ‘ā’.. āhā... hā! e pudgal pariṇām svatantra vyāpak hovāthī pudgal, pudlapariṇāmano kartā chhe. eṭale ke dayā-dān-vratanā pariṇāmano pudgal svatantra thaīne te pariṇāmane kare chhe!

(shrotāḥ) nishchaye-paramārthe kahe chhe? (utaraḥ) paramārthe, vastu chhe ne e. (shrotāḥ) ashuddhanishchayanayo! (uttaraḥ) ashuddhanishchayanaye chhe paṇ e vyavahār ane vyavahārano kartā karma chhe paramārthe ātmā nahīn.

āhā.. hā! “ānhī to jagatano sākṣhī siddha karavo chhe ne have to” gnātā-draṣhṭā chhe. e enān rāganā pariṇāmano kartā nathī. tyare pudgalasvatantra thaīne, dravya pote svatantra thaīne rāgane kare evun nathī. (ātma) dravya svatantra thaīne to nirmaḷapariṇāmane kare em kahevāy vyavahāre!

āhā... hā! bākī, dravya nirmaḷ pariṇāmane kare ey kyān chhe? ! āhā... hā! ‘ane pudgalapariṇām te vyāpak vaḍe svayam vyāpātun hovāthī (vyāpyarūp thatun hovāthī) karma chhe’

visheṣh kaheshe... (pramāṇavachan! gurudev!!