Pravach Ratno Part 1-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Date: 07-01-1979; Pravachan: 162.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 16 of 24

 

Page 141 of 225
PDF/HTML Page 154 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 141

pravachan kramāṅk–162 dināṅkaḥ 7–1–79

samayasār, gāthā 7p, ānhī.. ānhī sudhī to āvyun chhe. gnānī kem oḷakhāy evo prashna chhe. ā jīvane gnān thayun. samyak thayun enān endhāṇ shun? enān lakṣhaṇ shun? enān chinha shun? em prashna karavāmān āvyo chhe, enā uttaramān ahīnyā kahyun! (ṭīkāmān) chhellun!

āhā...! ‘je samasta karmanokarmarūp pudgalapariṇām’ (ṭīkāmān) nīchethī chhe. (shun kahe chhe?) ke jeṭalā ātmāmān dayā-dān-vrat-bhakti-pūjānā bhāv thāy e badhān pariṇām pudgalanā chhe.

kemake ahīnyā ātmā chhe e to anantaguṇano piṇḍaprabhu! emān koī guṇ vikār kare evo (koī) guṇ nathī. tethī anant guṇ je shuddha chhe, tenun jene gnān thayun bhān! e jīvane rāg enun kārya nathī. kemake dravya je svabhāv chhe e shuddhachaitanya pavitra svabhāvathī bharelo bhagavān! enī jene draṣhṭi thaī chhe tene shuddha pariṇāmano kartā kahevāy, upachārathī-shuddhapariṇām je samyagdarshanagnān- chāritranāe pariṇāmano svabhāvanā draṣhṭivantane upachārathī kartā kahevāy, ane te shuddha pariṇāmane upachārathī tenun kārya kahevāy em, bhed paḍayone!

kharekhar to e shuddhapariṇām je chhe. shuddhachaitanya dravyanī draṣhṭi thatān, e shuddha pariṇām chhe te ṣhaṭkārakarūpe pariṇamatān ūbhān thayā chhe. shun kahyun ī...? shuddha dravyane shuddhaguṇ svabhāv chhe evī draṣhṭi thaī to ī draṣhṭinā je pariṇām chhe e kharekhar to ṣhaṭkārakapaṇe pariṇamatān utpanna thāy chhe e pariṇāmane dravyaguṇanī apekṣhā nathī, nimittanī apekṣhā nathī! jhīṇun chhe bhāī...!

āhā..! agnānamān puṇyane pāpanā bhāv ashuddhanishchayathī eṭale vyavahārathī tenī paryāyamān chhe ane tenā janmakṣhaṇe te kāḷe vikār thāy- te utpanna thāy teno agnānī kartā chhe ne agnānīnun te kārya chhe.

kemake ene je dravyasvabhāv guṇ pavitra chhe enī draṣhṭi thaī nathī ane draṣhṭi tyān rāganā pariṇām upar hovāthī agnānī rāgano karttā ne rāg tenun chhe, ane kharekhar to... rāganun kārya paryāyanun chhe, eno kartā rāgaparyāy chhe. rāgano kartā rāg chhe. rāganun kārya rāg chhe, rāganun sādhan rāg chhe. jenī draṣhṭi rāg upar ne vikār upar chhe tenān pariṇām vikāranā ṣhaṭkārakapaṇe pariṇamatān utpanna thāy chhe.

āhā... hā! jenī draṣhṭi dravyasvabhāv upar chhe. bhagavān ātmā shuddha anant... anant... anant jeno pār nahīn eṭalā guṇo chhe, paṇ koī guṇ vikārane kare evo koī guṇ nathī (ātmāmān) tethī... te guṇanā dharanārane draṣhṭimān līdho tenun kārya, dayā-dān-vrat-bhaktinā pariṇām, ī enun kārya nathī. e (kārya to) pudgal svatantrapaṇe kartā thaīne karma, e vikārī pariṇāmano kartā chhe.

(juo.. !) ek kor em kahevun ke ashuddha upādānathī jīvamān vikār thāy! e to, enī paryāyanī siddhi karavā.

paṇ.. jyāre, ātmānī draṣhṭi jyān paryāy parathī haṭhī,.. ane je paryāy gnānanī chhe, tene


Page 142 of 225
PDF/HTML Page 155 of 238
single page version

142 shrī pravachan ratno-1 antarasvabhāvamān laī jaī dhruvamān laī jaī ne anubhav thayo. āhā.. hā! ene draṣhṭinā viṣhayamān e dravyasvabhāv āvyo! enun kārya to... nishchayathī e.. shuddhapariṇām paṇ tenun kārya nathī thayun. shuddhapariṇām, pariṇāmanun kārya chhe!

paṇ jenī draṣhṭi rāg upar chhe ne svabhāv upar nathī, tene rāgano kartā, karaṇ ne sādhan kahevāmān āve chhe.

gnānīne paramārthe samasta karmano karma pudgal pariṇām! pudgalapariṇāmamān dayā-dān-vrat- bhakti-kām-krodh, badhān levān.

āhā.. hā! ‘je samasta karmanokarmarūp pudgalapariṇām tene je ātmā (karato nathī) ‘pudgalapariṇāmane ane ātmāne ghaṭ ane kumbhāranī jem vyāpyavyāpakabhāvano asadbhāv hovāthī’ - āhā...hā! jem kumbhār ghaṭano kartā nathī eṭale kumbhār vyāpak thaīne ghaṭ enun vyāpya thāy em nathī.

e to māṭī pote kartā thaīne dhaḍo enun vyāpya nām kārya chhe. em badhān puṇya-pāpanā pariṇām ane ātmāne chhe? ā ‘pudgalapariṇāmane ane ātmāne ghaṭ ane kumbhāranī jem’ -jem ghaṭanun kārya kumbhāranun nathī em jīvamān thatān vikārī pariraṇāmae gnānīnun vyāpya-kārya nathī.

āhā...! āvī vātun! samajāṇun kāī..? āhā.. hā! ‘pudgalapariṇāne ane ātmāne’ -pudgalapariṇām eṭale rāg-dveṣh, puṇya- pāpanā pariṇām, badhā vikār. ene ane ātmāne ‘pudgalapariṇām ane ātmāne ghaṭ ane kumbhāranī jem’ (eṭale) jem kumbhār ghaṭanā kāryano kartā nathī tem gnānī puṇya-pāpanā pariṇāmano kartā nathī.

āhā.. hā! ‘jem vyāpyavyāpakabhāvanā abhāvane līdhe kartākarmapaṇānī asiddhi hovāthī’ ... paramārthe karato nathī’ āhā.. hā! jenī draṣhṭi dravyasvabhāv upar paḍī te draṣhṭivantane je kāī puṇya- pāpanā bhāv thāy tenun tene-gnānīne vyāpyavyāpakapaṇun- kartāpaṇun nathī, enun (vikāranun) vyāpyavyāpakapaṇun pudgalamān jāy chhe.

āhā...! upādānavāḷā virodh kare, ke thāy vikār paryāyamān ne ā kahe ke karmane laīne thāy! āhāhā! āre... thāy chhe enān upādānanī paryāyamāñj, paṇ.. e ashuddha upādān chhe. ethī tenī (jenī) draṣhṭi shuddha upādān upar gaī chhe, enān e pariṇāmane-vikāranā pariṇāmano kartā, e dravyasvabhāv nathī em chhe tethī je (vikārapariṇām) paryāyamān utpanna thāy addharathī e pudgal svatantrapaṇe vyāpak thaīne vikār thāy chhe e enun kārya chhe!

(shrotāḥ) jīvamān thāy ne kahevun pudgalamān?! (uttaraḥ) e kahyun ne...! paryāyamān- ashuddha upādānathī enāmān chhe paṇ.. draṣhṭi svabhāv upar paḍī chhe jyān! ethī e paryāyamān utpanna thāy, e ‘dravyanun kārya’ nathī, tethī ene karmano svatantrapaṇe kartā kahīne vikār tenun vyāpya chhe-tenun kārya chhe. āhā..! ko ‘bhāī? āvun chhe! āvo mārag chhe bāpā!

ekakor em kahevun... jīvanī je vikāranī paryāy thāy chhe tenī te te paryāyano teno janmakṣhaṇ-teno te te chhe parathī nahīn.


Page 143 of 225
PDF/HTML Page 156 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 143

ane ekakor em kahevun.. ke.. puṇyane pāpanun pariṇaman ṣhaṭkārakarūpe pariṇame paryāyamān, ṣhaṭkārakapaṇe paryāyathī thāy chhe, dravyaguṇathī nahīn, nimittathī nahīn.

āhā..! ekakor em kahevun... dravyamān te samayanī je paryāy chhe, te (tenī) kāḷalabdhi chhe, te te kāḷe thavāno te kāḷalabdhi chhe. traṇ (prakāro thayā)

chothun em kahevun.. āhā.. hā.. hā! bhāī..! ā badhī āvī vātun chhe! (shrotāḥ) gūñchavaṇamān mūkī de! (uttaraḥ) gūñchavaṇ nīkaḷī jāy evī vāt chhe. (kahe chhe) ke jenī paryāy upar draṣhṭi chhe, tene je vikār thāy chhe te ṣhaṭkārakapaṇe pariṇamatā jīvanun kārya chhe em vyavahāre kahevāy chhe. nishchayathī toe paryāyanun kārya chhe.

āhā.. hā! paṇ.. jenī draṣhṭi paryāy uparathī haṭhī.. ane je paryāy rāgamān jatī hatī te paryāyane dhruvamān vāḷī chhe-dravya je gnāyakabhāv chhe temān te paryāyane andar vāḷī chhe, evā dharmī jīvane dayā-dān-vratādinā pariṇām je chhe te pudgalanā pariṇām chhe jīvanā nahīn em kahevāmān āvyun chhe!

(shrotāḥ) ām ja gnānī māne! (uttaraḥ) gnānī em ja jāṇe chhe ane em chhe. kāraṇ to kahyun! e draṣhṭi dravya upar chhe ane dravyasvabhavamān evo koī guṇ nathī ke vikār kare!

āhā.. hā! bhāī! māragaḍā judā chhe prabhu! e vāt sarvagnabhagavān sivāy kyāy chhe nahīn, sampradāyamān ya ā vāt nathī!! bhāī...?

ahā..! ekakor em kahevun ke upādān enun chhe to enāthī thāy chhe, te to paryāyamān chhe ne paryāyanī siddhi karavī chhe, astikāy siddha karavun chhe. ‘pañchāstikāyamān’ jyān līdhun chhe tyān vikāranā pariṇām ṣhaṭkārakapaṇe, vikāranā tenā chhe. dravyaguṇ nahīn, nimitta nahīn.

paṇ... ahīnyān to prashna e chhe ke gnānīnā gnānanun lakṣhaṇ shun? endhāṇ shun? chinha shun? eṭale ke... jenī draṣhṭi dravyasvabhāv upar thaī chhe ane paryāyanī draṣhṭi jene uṭhī gaī chhe, evo je gnānī enā je pariṇām rāg ne dveṣhanā chhe, ī pudgal karma svatantrapaṇe kartā thaīne te vikāranun-rāganun kārya tenun chhe āhā.. hā! samajāy chhe kāī...?

aṭapaṭī vāt chhe kahe chhe! āhā..! mārag to e chhe bhāī..! āhā.. hā! ‘kartākarmapaṇānī asiddhi hovāthī paramārthe karato nathī’ joyun...? dravyasvabhāvanā draṣhṭivant gnānīne te rāganā pariṇāmane ghaṭ ane kumbhāranī jem vyāpyavyāpak bhāvano abhāv hovāthī te vikārane paramārthe gnānī karato nathī.

āhā.. hā’ ko’ bhāī...? āvun chhe. bhāṣhā to āve chhe, samajāṇun? ke jenī draṣhṭi anantaguṇano piṇḍ pavitra chhe (ātmādravya) enā upar gaī nathī- eno svīkār thayo nathī, ene to vartamān paryāyamān thatā rāgano ane dveṣhano svīkār chhe ethī tene vyāpyavyāpak (sambandh) chhe, rāg-dveṣh tenāmān chhe.

shubh ne ashubh-bey ane dayā-dān-bhakti-vrat-apavāsano je vikalpa thayo e rāg, draṣhṭi- dravyadraṣhṭivantane rāgano eno svabhāv nathī, enī draṣhṭi svabhāv upar chhe tethī te rāganun vyāpya


Page 144 of 225
PDF/HTML Page 157 of 238
single page version

144 shrī pravachan ratno-1 karmapudgal svatantra thaīne kartāvyāpak thaīne kare chhe. samajāṇun kāī..? have āvī vātun! lokone sat maḷ‌yun nathī, ā vāḍā bāndhīne beṭhā ī potānā panth karavā ā e nathī ‘ā’!!

āhā.. hā! vratane... tapane... apavāsane... bhaktine... pūjāne... dānane... dayāne evān pariṇām apavāsanā... ne e pariṇām to rāg chhe ane e rāganun vyāpyapaṇun-vyāpak chhe e karma chhe. ānhī to (dravya) svabhāv chhe ī eno vyāpak kyāthī hoy?

āhā...! dravyasvabhāvanī draṣhṭi thaī chhe te gnānīne dravyasvabhāvathī e vikārī kārya kyāthī thāy? em kem hoy? hajī (to) e dravyasvabhāvanī draṣhṭine nirvikārīpariṇāmanun kārya paṇ vyavahārathī kahevāy chhe, āhā.. hā! upachārathī kahevāy chhe e. samajāy chhe kāī...?

bhāṣhā to sād chhe ne prabhu! bhāv to je chhe e chhe! emān koī sanskr̥it ne vyākaraṇ ne evā koī shabdo nathī, dhaṇīsādī bhāṣhāmān chhe! te tattva ja āvun chhe! enī khabaru nathī, e agnānamān (je chhe) ī rāgamān jāy chhe, enā pariṇām puṇya-pāpanā pariṇām mārun kārya chhe-hun eno kartā chhun- vyāpyavyāpakapaṇe (em agnānī māne chhe) samajāy chhe kāī... ?

paṇ... dharmī jīv! eṭale ke dravyasvabhāvane draṣhṭimān līdhel jīv! āhāhā! ene je pariṇām thāy nirmaḷ e nirmaḷaparyāyano paṇ kartā upachārathī kahevāmān āve chhe, bākī to paryāy paryāyanī kartā ne paryāy enun kārya! āhāhāhā! ane te dharmīne dravyadraṣhṭinā-svabhāvanā jorane laīne je kāī paryāyamān kamajorīne laīne rāg-dveṣh, dayā ādinā bhāv thāy, e pariṇām svatantrapaṇe karma, kartā thaīne kare chhe, kartā thaīne te kare chhe, ātmā teno kartā nathī.

āhā.. hā! āvun chhe bāpā! (kahe chhe keḥ) ‘paramārthe karato nathī’ -kāī karato nathī. ‘parantu’ have āvyun chhe ‘parantu’ mātra pudgalapariṇāmanā gnānane joyun? jenī dravya upar draṣhṭi paḍī gaī chhe tene je rāg thāy chhe e rāganun gnān thāy chhe e ‘gnān’ enun kārya chhe. chhe? ‘pudgalapariṇāmanā gnānane’ eṭale ke? ānhī to... keṭalīk vāt karī’ tī kāl. keṭalā’ ka kahe chhe ke nirvikalpa samādhi hoy tyāre tene ‘gnān’ kahevun, nīche ūtarī jāy-vikalpamān āvī jāy, tene gnān na kahevun. em nathī! ānhī to... chothe guṇasthānathī upāḍī chhe vāt.

āhā..! gnānī kone kahevo...? ke jene dravya-vastu bhagavān ātmā, je anantaguṇano piṇḍ te draṣhṭimān āvī gayo chhe, jenī vartamān paryāy e paryāyavānane svīkārī līdho chhe. jene vartamānaparyāy gnānanī chhe. /e to kahyun ‘tun kāle ke ‘gnānanī paryāyamān svadravya jaṇāy chhe’ sataramī gāthā (samayasār!)

āhā... hā! e gnānanī paryāyano ja evo svabhāv chhe ke... temān svadravya bhagavān pūrṇa ānand anantaguṇano piṇḍ e gnānanī paryāyamān jaṇāy chhe.

kem ke paryāyano svabhāv svaparaprakāshak hovāthī ene jāṇe ja chhe. paṇ ā agnānīnī draṣhṭi tyān tenā upar nathī, enī draṣhṭi rāg ne anshavartamān tenā. par hovāthī tene ‘jāṇavāmān āvato hovā chhatān, te jāṇato nathī’ ane je rāganā pariṇāmano kartā thaī agnānaparyāyadraṣhṭimān aṭakī gayo chhe!

āhā...! ‘paryāyamān sārun (pūrṇa) dravya agnānīne paṇ eno svabhāv svaparaprakāshak hovāthī emān


Page 145 of 225
PDF/HTML Page 158 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 14p pūraṇ ānandano nāth (ātmā) e paryāyamān ene jaṇāy chhe’ chhatān ‘jāṇanār’ upar enī draṣhṭi nathī enī draṣhṭi anshane vartamān rāg upar chhe tethī ‘jāṇavāmān āvato’ chhatān tene te ‘jāṇato’ nathī.

āvī vyākhyā have! ākarī paḍe māṇasone! shun thāy bhāī..! mārag to ‘ā’ chhe. āhā...! ānhī kahe chhe ‘parantu mātra pudgalapariṇāmanā gnānane’ -pudgalapariraṇāmanā gnānane eṭale? e dayā-dān-vratanā pariṇām e pudgalapariṇām chhe. kemake gnāyakasvabhāv bhagavān (ātmā) nā e nathī. dravyasvabhāvanī draṣhṭi thaī chhe tene gnāyakanā e pariṇām nathī. e ‘pudgalapariṇāmanā gnānane’ enāthī (em kahīne) vyavahār siddha karyo chhe. ‘vyavahār jāṇelo prayojanavān’ āvyun ne bāramī gāthāmān e... vyavahār siddha karyo chhe.

āhā.. hā! dharmī-dravyadraṣhṭivantane ‘pudagalapariṇāmanā gnānane’ e rāg thāy, vyavahār ratnatrayano, dayā-dān-vrat-bhakti, dev-guru-shāstranī shraddhā, pañchamahāvratanā pariṇām e badhān pudgalanā pariṇām chhe, te pudgalanān chhe, enun ‘gnān’ ānhī thāy! ey vyavahār chhe.

gnānanā pariṇāmamān gnān thāy chhe potānun te svaparaprakāshakashaktithī thāy chhe rāg chhe māṭe rāganun gnān thayun–em kahevun ī to vyavahār chhae. bhāī..?

bhāī...! mārag to dhaṇo jhīṇo chhe prabhu! āhā.. hā! are.. ene sāmbhaḷavā maḷe nahīn, e kedi’ vichāramān prayogamān mūke?! āhā...! e paryāyamān dravya āvun kyāre bhāḷe! ane e karyā vinā enun kārya thāy nahīn! āhāhā...!

āhā... hā..! ‘e pudgalapariṇāmanā gnānane’ eṭale shun kīdhun? jarī kanīk gnānanī kamajorīne laīne rāg, dayā-dān-bhakti-pūjāno bhāv āve! paṇ tenā ‘gnānane’ /enun gnān kahevun to samajāvavun chhe ene! bākī.. to ‘gnān gnānanun chhe’ - paryāyanun gnān, ṣhaṭkārakapaṇe pariṇamatun gnān, ene ānhī ‘rāganun gnān’ (kahīne) nimittathī samajāvyun chhe. samajāṇun kāī... ?

āre...! āvī vātun chhe bāpā! ā... te tamāre lokone... bahāramān... bhāī! āhā... hā! e ‘pudgalapariṇāmanā gnānane’ āhā.. āhā.. hā! ‘karmapaṇe karatā’ -paryāy paryāyathī kare chhe paṇ ahīnyān dravya ene kare chhe em upachārathī kahevāmān āvyun chhe.

shun kahyun ī...? gnānīne eṭale jene dravyasvabhāv paripūrṇa paramātmā! jenī draṣhṭimān āvyo... ene rāg chhe tenun gnān thāy, te gnān tenun kārya chhe em kahevāy vyavahāre! āhā.. hā! kharekhar to... e pariṇāmanun gnān kīdhun e nimittathī kathan chhe bākī to te kāḷe te gnānanā pariṇām ṣhaṭkārakapaṇe pariṇamatān potāthī svatantrapaṇe ūbhān thāy chhe ene nathī rāganī apekṣha, nathī dravyaguṇanī apekṣhā!!

samajāy chhe kāī? āvo mārag chhe bhāī...! ā īshvaratānī vāt hāle chhe moṭī! āhā..! prabhu jaṇāṇo em kahe chhe, prabhu jaṇāṇo!! (ātmaprabhumān) anant guṇ chhe to emān prabhutvanun, emān enun rūp chhe. gnānamān prabhutva! darshanamān prabhutva! ānandamān prabhutva! vastumān prabhutva! astitvamān prabhutva! āhā.. hā! evān anantaguṇamān, ek-ek guṇamān anant guṇanunrūp chhe! ane ek-ek guṇamān prabhutānun rūp chhe!


Page 146 of 225
PDF/HTML Page 159 of 238
single page version

146 shrī pravachan ratno-1

āhā... hā! evo je anantaguṇano saṅgrahālay bhagavān ātmā e jene draṣhṭimān āvyo evā ā dharmīne pudgalapariṇāmanun je gnān thāy chhe, te gnān tenun kārya chhe. e dayā-dān-vratanā pariṇām te tenun kārya nathī. te pariṇāmanun kārya svatantra pudgal karīne, pudgal vyāpak thaīne, kemake paryāy tyān chhe eṭale pudgal vyāpak thaīne vikārano pariṇāmane tyān kare chhe. paryāyadraṣhṭivānane nahīn paṇ dravyadraṣhṭivānane ām chhe. samajāy chhe kāī...?

āhā...! have, āvun chhe lyo! (kahe chhe) ‘pudgalapariṇāmanā gnānane ‘āhāhā! vyavahār ratnatrayano je bhāv chhe te shubharāg chhe ane duniyā em kahe chhe ke e shubharāgathī shuddhatā thāy! paṇ.. ānhī kahe chhe ke e shubharāganun gnān chhe, e pariṇām (gnānanun thayun) e shubharāgane laīne paṇ nathī e gnānanun pariṇām, (to) shun thayun tyān? gnānanā pariṇām gnānanā pariṇāmane laīne thayān chhe svataḥ thayān chhe e rāgathī ānhī gnān paṇ thayun nathī to e rāgathī shuddhatā thāy? shubhabhāv karatān-karatān ene shuddhatā thāy? dhaṇo pheraphār... dhaṇo pherapharā!! bhāī? samajāṇun kāī...?

āhā... hā! ‘pudgalapariṇāmanā gnānane’ āhā... hā! eṭalun bhinna karyun chhe samajāvavun chhe paṇ shun kare? āhā... hā! kevaḷagnānīne lokālokanun gnān chhe em kahevun ī e vyavahār chhe paradravyanun (gnān) ? e to gnānano paryāy ja potāno potāthī thāy chhe. kevaḷagnānanī paryāy paṇ ṣhaṭkārakapaṇe pariṇamatān kevaḷagnānanī paryāy kartā, te ja karma, kevaḷagnānanī paryāy sāghan, e ja sampradān- apādān-ādhār e ja paryāy rākhe emān lokālok paṇ kāraṇ nahīn ne dravyaguṇ paṇ (kāraṇ) nahīn. samajāṇun kāī...?

jhīṇun paḍe, paṇ samajavā jevun chhe bāpā! āhā.. hā! kyān jaīne... sāmbhaḷavā maḷe?! loko kyāy salavāīne paḍayā chhe! bhāī... tun bhagavān chho ne..! bhagavān tarīke tane bolāve chhe. bonter gāthāmān (samayasār!)

āhā...! prabhu, tane puṇya-pāpanā dayā-dānanā ne vratanā ne bhaktinā ane tapanā vikalpa, je rāg chhe, e ashuchi chhe! e jaḍ chhe! chaitanyanā svabhāvano emān abhāv chhe! ane te (āsravo) duḥkharūp chhe!!

gnānīne dravyadraṣhṭimān to ene e pariṇāmanun ānhī gnān thāy te gnānano gnānī kartā chhe, paṇ ī (rāg) pariṇāmano kartā gnānī nathī! samajāy chhe kāī..?

bhāṣhā to prabhu sādī chhe, bhāve ya sādā chhe andar!! dravya vyāpak nathī e vyāpak to vyavahārathī kahevāy chhe, bākī to paryāy paryāyamān vyāpak chhe e vikār potāno chhe nahīn. ānhī to... ākarī.. hajī ākarī vāt āvashe atyāre to āṭalun hāle chhe!

āhā... hā! ‘pudgalapariṇāmanā gnānane? eṭale e rāg thayo chhe tenun gnān ānhī thayun chhe gnānīne, e gnānanā pariṇāmane ‘ātmā karmapaṇe’ kartā. dravyathī (kahyun) vāt siddha karavī chhe, eṭale kahyun chhe. parathī bhinna pāḍayun chhe.

jhīṇī vāṇ chhe bāpu! e shabde shabdanā bhāv to andar hoy badhān! bhāv to badhān hoy (gnānamān)


Page 147 of 225
PDF/HTML Page 160 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 147 te vakhate ho? paṇ kaī shailīthī vāt chāle chhe enī vāt āve. e ‘pudgalapariṇāmanā gnānane kāryapaṇe karatā evā’ - kharekhar to e bhed chhe! kharekhar to potānā ātmāne jāṇe chhe. joyun? rāganā gnānane kīdhun ‘tun ne... to rāgane shī rīte jāṇe?

shun kahyun prabhu, e rāganun gnān kahyun ‘tun e gnānīnā pariṇām chhe gnānanā, chhatān te gnānanā pariṇām rāgane jāṇe chhe evun je kārya, te enun (kārya) nahīn e to ‘kharekhar ātmāne jāṇe chhe.’ āhā.. hā! samajāṇun kāī...?

are..! prabhu, tāro prabhutva svabhāv, ene draṣhṭimān āvyo prabhu! emān je rāg chhe tenun gnān kare gnānī te ‘gnānanā pariṇām tenun kārya chhe. eṭalun kahīne paṇ rāgane jāṇe chhe em kahyun pāchhun! (parantu pāchhun) pheravī nākhyun ke (gnānī) potānā ātmāne jāṇe chhe!

(shrotāḥ) rāgane jāṇe chhe eme ya kahyun! (uttaraḥ) ī to phakat! rāg chhe enī vāt karī. are..! bāpā! ā vastu... bhāī...! e karoḍo-abajo rūpiye maḷe evun nathī! āhā...! ahīnyān to eṭalun ja kīdhun ke dravyadraṣhṭivantane eṭale gnānīne eṭale ke samyagdraṣhṭine, e rāganā-dayā-dān- vyavahāranā bhagavānanī stutino rāg āvyo, te rāganāgnānane karato ātmā ātmāne jāṇe chhe!! rāgane jāṇe chhe ī kāḍhī nākhyun!

phakat, siddha eṭalun karavun chhe, rāg thayo chhe te kāḷe gnān pote potāthī thayun chhe. ‘pariṇamyun chhe svaparaprakāshapaṇe’ rāg thayo chhe te kāḷe paṇ gnānanā pariṇām potāthī svaparaprakāshapaṇe pariṇamyā chhe potāthī, ene.. rāganun gnān chhe em kīdhun, chhatān te rāganāgnānanā pariṇāmane karato evo ātmā potāne jāṇe chhe! rāgane nahīn.. !!

āhā.. hā! bhāī...? āvī vāto chhe. āhā..! e prabhuno mārag chhe shūrāno e kāyaranā kām tyān nathī! e vīronā kām chhe bāpā!

jenun vīrya vīryavān chhe, dravya taraph jenun vīrya vaḷ‌yun chhe ene vīryavān kahīe. samajāy chhe kāī..? evā je vīranā putro! āhā... hā! enun vīrya vīratāthī dravyamān phelāṇun chhe! evā vīrane je rāgathāy tenun gnān evā gnānane karato ātmā ātmāne jāṇe chhe!! samajāṇun kāī?

āhā..! e prashna āvyo’ to kāraṇ paramātmāno! (dravyane) kāraṇ paramātmā kaho chho te kāraṇ paramātmā kahevāy nahīn kemake payarayane kāraṇ kahevāy, dravyane kāraṇ na kahevāy! chhāpāmān (chhāpe) chhe.

are, bhagavān! kāraṇ kīdhun ne... kāraṇ kīdhun māṭe paryāy thaī gaī em te kahe chhe. em nathī, prabhu! āhā... hā! mūḷ vastu trikāḷī chhe ane kārya je samyagdarshan thāy e paryāy chhe. tethī.. kāraṇ ene (trikāḷīne) kahyo chhe ane rāg kāraṇ chhe ne par kāraṇ chhe em nathī samajāy chhe kāī āmān? e gnānanā pariṇāmane rāg kāraṇ chhe, nimitta kāraṇ chhe (kahevāmān āve chhe) em samyagdarshananā pariṇāmane dravya kāraṇ chhe phakat lakṣha tyān gayun chhe, māṭe dravyamān e pariṇām gayā nathī. phakat lakṣha gyun chhe ā bāju! ethī dravyane kāraṇ kahevāmān āve chhe. ‘भूदत्थम असिदो खलु’

āhā... hā! bahu kām ākarun bāpā! manuṣhyabhav maḷ‌yo āvo hālyo jāy chhe ‘ā bhav bhavanā


Page 148 of 225
PDF/HTML Page 161 of 238
single page version

148 shrī pravachan ratno-1 abhāv māṭe bhav chhe!’ āhā..! emān pharīne bhav na rahe tārā evī chīj chhe bhagavān ātmā!!

(gnānīe) paryāyane gnāyak taraph vāḷī chhe! gnāyakano āshray līdho chhe, eno artha e thayo ke tyān lakṣha karyun chhe. kāī paryāy gnāyakamān bhaḷī jatī nathī. e paryāy je rāgataraphanā valaṇavāḷī ānhī hatī. āhā..! e gnānanī paryāyane andar paryār̥uyavān taraph vāḷī! āhā.. hā! ane ḍhaḷelī je paryāy thaī, te gnānaparyāy te kāḷe rāg thāy chhe ane ā gnānanī paryāy thāy chhe (ekaj samaye e rāganun kārya chhe em to nathī paṇ rāg chhe māṭe (enun) gnān thayun emey nathī. paṇ.. ene batāvavun chhe ke rāg ane gnān enā pariṇāmane karato te ātmāne jāṇe chhe.

āhā.. hā! āvun kyān’ ya maḷe evun nathī! jyān vīrano mārag pravartyo chhe tyān pheraphār thaī gyo chhe! are prabhu!

āhā..! e... gnānī rāganā pariṇāmane karato nathī vyāpyavyāpakathī... em chhe ne..! ‘parantu pudgalapariṇāmanā gnānane’ - e vrat ne puṇyano, tapano vikalpa ūṭhayo gnānīne, e (vikalpa) rāganun ānhī gnān thāy, em kahevun ī paṇ phakta batāvavun chhe ke rāganun gnān!

paṇ... tethī te rāg kartā ane gnānapariṇām kārya em nathī. rāganun gnān thayun māṭe rāg kartā ne gnānanā pariṇām karma em nathī. phakat! ‘gnān thayun’ e batāvavun chhe, em batāvīne ‘karmapaṇe karatā evā potānā ātmāne jāṇe chhe’ (em kahyun pāchhun) āhā.. hā! gajab ṭīkā chhe ne...! hen? ā ek līṭī! samayasār!! eṭale...? bījun koī chhe nahīn enī hāre enī joḍamān

āhā.. hā! ‘evā potānā ātmāne jāṇe chhe’ (have kahe chhe) ‘te ātmā atyant bhinna gnānasvarūp thayo thako’ āhā..! ātmā rāganā pariṇāmanun gnānane karato evo ātmāne jāṇato.

‘te.. ātmā karmanokarmathī atyant bhinna’ (eṭale ke) karmanā ane sharīranā pariṇāmathī atyant bhinna! ‘gnānasvarūp thayo thako’ ām. ‘thayo thako’ (kahyun to) kartā siddha karavun chhe ne...! rāgathī nahīn, gnānasvarūp thayo thako evo dharmī ‘gnānī chhe.

bhāī..., gāthā to sādī chhe prabhu! bāpu, mārag to ā chhe bhāī...! dhīmethī.. ene pachāvavun paḍashe! are..! āve vakhate nahi kare te kedi’ karashe ī... duniyā duniyānun jāṇe! āhā...! ahin kahe chhe ‘e gnānasvarūp thayo thako gnānī chhe’ rāgasvarūp thayo thako gnānī chhe em nahīn. to eṇe rāganun gnān karyun tethī rāgane jāṇato thako emey nahīn rāganun gnān thayun paṇ e ‘ātmāne jāṇe chhe.’

āhāhā... hā! kyāy sāmbhaḷavā maḷe evun nathī tyān vāḍāmān te... e ātmāne jāṇe chhe rāg chhe e par chhe te parane jāṇavun kahevun ī asadbhūtavyavahār chhe. ane gnān gnānane jāṇe chhe e sadbhūtavyavahār chhe. e ya vyavahār ho?

ā ātmā, ātmā chhe!! āhā.. hā! (e nishchay chhe) samajāy chhe kāī..? have, kaunsamān (pudgalapariṇāmanun gnān, ātmānun karma, kaī rīte chhe te samajāve chhe e rāg thayo-dayā-dān-vratano, enun ānhī gnān thayun! e pudgalapariṇāmanun gnān (kīdhrun) je rāg pariṇām kīdhān e


Page 149 of 225
PDF/HTML Page 162 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 149 badhān (pudgalapariṇām!)

bhagavān (ātmadravya) to pavitrano piṇḍ enān pariṇām rāg kevān? āhā..hā! ko’ bhāī..?

āhā.. ‘pudgalapariṇāmanun gnān’ (ṭīkāmān kahyun) ī chhe ātmānun gnān! paṇ... māthe kahyun chhe ne..! ‘ātmānun karma kaī rīte chhe te samajāve chhe.’

kahe chhe ‘paramārthe pudgalapariṇāmanā gnānane’ āhāhā! chhe? sharīranī avasthā ī nokarmanī te pudgalanā pariṇām ane ahīn dayā-dān-vratādinā pariṇām te pudgalanā pariṇām!

karmathī ām thāy ne pudgalathī-sharīrathī ām thāy bey pudgalanā pariṇām. āhā.. hā! ‘paramārthe pudgalapariṇāmanā gnānane ane pudgalane ghaṭ ane kumbhāranī jem vyāpyavyāpakabhāvano abhāv hovāthī’ āhā.. hā! ‘pudgalapariṇāmanā gnānane ane pudgalane ghaṭ- kumbhāranī jem (eṭale) kumbhār vyāpak ane ghaṭ vyāpya teno abhāv chhe em pudgalapariṇāmanā gnānane ane pudgalane jem kumbhār vyāpak ane ghaṭ vyāpya (evā vyāpyavyāpakabhāvano abhāv chhe, (em) pudgalanā pariṇām chhe rāg e pudgalanā pariṇāmanā gnānane ane pudgalane vyāpyavyāpakano abhāv chhe. āhā.. hā! rāganun gnān e rāganā kāraṇe chhe evo abhāv chhe. paramārthe pudgalapariṇām eṭale rāg (badho) āvī gayo, dveṣh āvī gayo, e pudgalapariṇāmanā gnānane ane pudgalane/e gnānane ane pudgalane, ghaṭ ane kumbhāranī jem, vyāpyavyāpakano abhāv chhe.

āhā.. hā! shun kīdhun ī...? ke, pudgalapariṇām-rāgādi enun je gnān, ane rāgaādi pudgal, tene vyāpyavyāpak (bhāvano) abhāv chhe. ghaṭ ane kumbhāranī jem. shun kīdhun ī..? kumbhār e ghaṭanā kartākarmapaṇe nathī. kumbhār vyāpak prasaranār ane dhaḍo tenun vyāpyan tem nathī.

āhā..! ā rāg pudgalanā pariṇām ane tenun gnān, ane rāg, pudgalane (arthāt) pudgalapariṇāmanā gnānane ane pudgalane, kumbhār ane ghaṭanī jem (eṭaleke) rāg chhe te vyāpak chhe ane gnānaātmānun thayun te vyāpya chhe ī ghaṭ-kumbhāranī jem abhāv chhe ghaṭ chhe te kārya chhe kumbhāranun eno abhāv chhe tem rāg chhe te gnānanun vyāpya-kārya chhe teno abhāv chhe.

āhā.. hā! āvī vātun chhe!! pahelun to em kahyun hatun ‘rāganun gnān’ pachhī em kahyun.. ke ‘rāganuñgnān’ ī kārya chhe eno abhāv chhe jem ghaṭ (kārya) mān kumbhārano abhāv chhe em rāganā gnānapariṇām kīdhun te kārya enun chhe (eno) abhāv chhe.

jhīṇī.. jhīṇī! bāpu, ā gāthā ja evī chhe! āhā.. hā! traṇalokanā nāth e vāṇī karatā hashe, gaṇadharo ne īndro sāmbhaḷatā hashe āhā..! e kevun hashe! bāpu! traṇalokano nāth birāje chhe! divyadhvanīmān īndro bese, gaṇadharo bese! āhā..! ekāvatārī īndra ī sāmbhaḷe (vāṇī!) bāpu, e vāt bījī hoy! āhā..! e traṇ gnānanā dhaṇī! ekāvatārī īndro, jenī vāṇī sāmbhaḷatān ām galūḍiyānnī jem beṭhān hoy!


Page 150 of 225
PDF/HTML Page 163 of 238
single page version

1pa0 shrī pravachan ratno-1

bāpu evī vātun chhe bhāī! vītarāganī vāṇī koī alaukik hoy chhe. atyāre to rāgane nāme vītarāg māragane khatavī nāṅkhyo chhe ajainane jain nāme khatavī nāṅkhyun chhe!

āhā...! em hoy bhāī..? shvetāmbar ane sthānakavāsīne mokṣhamārga prakāshakamān anyamati ajain kahyā chhe paṇ ā sampradāyamān rahelā paṇ rāgane nāme khatavī nākhe chhe te paṇ ajain chhe.

āhā.. hā! pudgalapariṇāmanā gnānane eṭale rāganā gnānane ane pudgalane eṭale rāgane, ghaṭ ane kumbhāranī jem vyāpyavyāpakano abhāv chhe. āhā..! rāg vyāpak chhe / rāganun gnān kīdhun’ tun tethī rāg vyāpak chhe-kartā chhe ane gnān tenun karma chhe em nathī samajāṇun kāī...?

ā to āvī gayun chhe param di’ pharīne vadhāre pharīne āvyun. āhā... hā! bāpu! vītarāganī vāt evī chhe e te shun chīj chhe! e te sādhāraṇ vāt chhe! ‘vachanāmr̥ut vītarāganā param shānt rasamūḷ, auṣhadh je bhavaroganān, kāyarane pratikūḷ’

napunsakane vīrya na hoy, prajā na hoy enī jem rāganī paryāyano kartā thāy ene dharmanī prajā na hoy! rāgane rache te vīrya nahīn bāpu! (shrotāḥ) ‘kalīb’ kīdhun chhe (uttaraḥ) ‘kalīb’ be ṭhekāṇe līdhun chhe ne.. puṇya-pāp (adhikāramān) chhe ne ajīv adhikāramān chhe, ‘kalīb’ -napunsak! pāvaiyā hījaḍāo!!

pāvaiyā-hījaḍāone vīrya na hoy, putra na thāy. em rāganā pariṇāmamān dharam mānanārā hījaḍāo chhe tene dharam na thāy! (shrotāḥ) ākarun (uttaraḥ) ākarun chhe. ṭīkāmān amr̥utachandra āchārye kahyun chhe e ja napunsak (kalībanun)

bhāī... tun mahā... vīr... chhone prabhu! tārī vītaratānī shī vāt karavī! ke āhā..! vīrya guṇ chhe, ī vīryaguṇanun paṇ ekeek guṇamān rūp chhe. gnānaguṇ ādimān (vīryaguṇanun) rūp chhe. āvo vīrya guṇ chhe.

āhā...! evo je ‘vīr’ bhagavān ātmā! enī jyān draṣhṭi-samyagdarshan thayun evā anantaguṇono svīkār ane satkār thayo ane rāgano svīkār ne satkār gayo! tene rāganun gnān thayun temān rāg vyāpak chhe ne gnānanā pariṇām vyāpya chhe (to kahe chhe) ghaṭ ane kumbhāranī jem vyāpyavyāpak bhāvano abhāv chhe.

rāganā pariṇāmane ane enā gnān (pariṇāmane) kumbhār-ghaṭanī jem abhāv chhe rāg vyāpak chhe ne ānhī gnānanā pariṇām ene laīne thayā chhe em nathī. samajāṇun kāī..?

17/18 gāthā-samayasār (tyān kīdhun) pahelo ātmāne jāṇavo, pahelān ī navane jāṇavoaemey kīdhun nathī. bhagavān! pahelo ātmāne jāṇavo em pahelī bhagavānane jāṇavānī pādharī vāt karī chhe.

āhā.. hā! bāpu! samayasār to koī alaukik chīj chhe! samajāṇun kāī..? āhāhā! jagatanā bhāgya! evī paḷe rachāī gayun ne evī paḷe rahī gyun chhe! ‘ā’ āhā.. hā! hen? chhe?

(kahe chhe) ‘paramārthe pudgalapariṇāmanā gnānane ane pudgalane’ eṭale ke pudgalapariṇām eṭale rāganā gnānane ane pudgalane eṭale rāgane, ghaṭ ane kumbhāranī jem vyāpyavyāpakabhāvano abhāv hovāthī kartākarmapaṇānī asiddhi chhe’


Page 151 of 225
PDF/HTML Page 164 of 238
single page version

shrī pravachan ratno-1 1pa1

āhā... hā! ‘pudgalapariṇāmanā gnānane ane pudgalane’ joyun? elā-pahelā pudgalapariṇām kahyā ī badhān nākhī dīdhā pudgal (mān) āhā.. hā! shun kīdhrun? pudgalapariṇāmanā gnānane eṭale rāganāgnānane ane pudgalane eṭale rāgane, ghaṭ ane kumbhāranī jem vyāpyavyāpakabhāvano abhāv hovāthī-rāg kartā ane gnānapariṇām karma eno abhāv chhe. (tethī kartākarmapaṇānī asiddhi chhe).

āhā..! ‘ane jem ghaḍāne ane māṭīne vyāpyavyāpakabhāvano sadbhāv hovāthī’ (eṭale) dhaḍo kārya chhe ne māṭī kartā chhe evun kartākarmapaṇun chhe. ‘tem ātmapariṇāmane ane ātmāne’ - ātmapariṇām eṭale ke gnānapariṇām thayān te ane ātmāne vyāpyavyāpakano sadbhāv chhe.

ātmā vyāpak chhe ne gnānapariṇām vyāpya chhe. apekṣhāthī kathan shun āve paṇ pariṇām to pariṇāmathī chhe svatantra!! paṇ apekṣhā batāvavī chhe ne eṭale āvī shailī chhe!

e kahetān vakhate khyāl to badho hoy, je chālatun hoy te pramāṇe kahevāy ne.. ! ātmā kartā chhe em kahyun ahīnyā paṇ ātmā dravya chhe ne māṭe nā pāḍashe ahīnyān (pāchhun) ‘ātmapariṇāmane ane ātmāne vyāpyavyāpakabhāvano sadbhāv hovāthī kartākarma paṇun chhe’ eṭale ātmā kartā nirvikārī pariṇām-gnānanā te tenun kārya-karma chhe? ānhī rāganun gnān-karma thayun māṭe rāgakartāne gnān karma em chhe nahīn..

* * *