Page 7 of 225
PDF/HTML Page 20 of 238
single page version
shrī pravachan ratno-1 7
‘jīv charit-darshan-gnānasthit’ e to padyanī rachanā māṭe chāritra pahelun āvyun chhe. kharekhar to darshan-gnān-chāritramān sthit rahyo chhe. tene nishchayathī svasamay jāṇ. ahīnyān to traṇ bol līdhān chhe. darshan, gnān ne chāritra! chhe to anantaguṇanī paryāy! darshan-gnān-chāritranī sāthe. nirmaḷapaṇe thaī chhe (badhī paryāyo) paṇ mukhyapaṇe ahīn darshan-gnān-chāritra-mokṣhano mārag je duḥkhathī mukta thavāno, ene mukhyapaṇe kahyun chhe.
eṭale ke... darshan, gnān, chāritra! ātmā anant guṇasvarūp, to ahīnyān anant anant guṇanī vartamān paryāy paṇe-vyaktapaṇe sthit thāy, tene ahīnyān svasamay nām ātmā kahyo chhe. ātmā to ātmā chhe! paṇ jene shraddhāgnānane chāritramān e āvyo ātmādhruv, pariṇaman thayun, tenā khyālamān āvyo ene ātmā svasamay kahevāmān āve chhe. ātmā to ātmā ja chhe. paṇ ānhīyān darshanagnānachāritramān (je sthit thayo te ātmā chhe)
jhīṇī vāt chhe bhāī..! enā-ātmāmān guṇ to anant chhe. rāte kahyun’ tun. jem ā ākāsh chhe enā ānhīnā pradeshathī sharū karīe, ānhīnā ākāshathī.. sharūāt karīe to ant nathī, sharūāt ānhīthī levāy paṇ ī pradeshano ant nathī. anant.. anant.. anant.. anant.. anant.. anant.. anant.. anant.. anant em ānhīthī sharūāt karīne ām laī jāy toy anant anant ane beyanun bhegun karīe toy anant.
ek samayanā ek shreṇīnā pradesh, evīto anantī shreṇī chhe. evo ek pradesh, ek pradeshamān shreṇī, eno ādi ane ant nathī. evī anantī shreṇīo chhe. have ānhī to em kahevun chhe ke jenā anant-anant pradesh ākāshanā, jeno ant nathī, jeno chheḍo shun? chheḍo shun? pachhī shun? em kāḷanī paṇ ādi nathī. vartamān eno ant āve! anādi-anant! ādi nahīn ne ant āve. bhaviṣhyano ant nahīn. paṇ sharūāt ānhīthī kahevāy to sādi-anant chhe! ane samuchit kahevāy to anādi-anant kahevāy.
āhā.. hahā! em ātmāmān ane paramāṇuomān eṭalā guṇo chhe, e ākāshanā pradeshathī paṇ anantaguṇ. eno artha shun thayo! āhā..! gambhīr gajab vāt chhe? ātmāmān anant saṅkhyāe guṇ chhe. emān ānhī traṇamān sthit kahyun paṇ chhe to anantaguṇamān (sthit) e anantaguṇ chhe emān pahelo pachhī nathī. paṇ ī anantaguṇā chhe... emān gaṇatrī karavā jāy ke ā ek, be, traṇ, chār, pāñch to eno chhello kyo guṇ? e āve nahīn emān āhāhā! kṣhetra bhale sharīr pramāṇe! ane kṣhetra eṭale potānun kṣhetra (ātmānun) asaṅkhya pradesh pramāṇe! paṇ enā je guṇonī saṅkhyā... anant! emān pahelo-pachhī evun nahīn. pahelun gnānane pachhī darshanane evun nahīn, (badhān guṇo) ek sāthe! paṇ ekasāthe hovā chhatān ene gaṇatarīthī gaṇavā māṇḍe... ke ā ek, be, traṇ, chār ā to chhello guṇ kyo? āhā.. hā! chhello chhe ja nahīn! āhā..! ā te kāī vāt kahe chhe e shun kahe chhe!
Page 8 of 225
PDF/HTML Page 21 of 238
single page version
8 shrī pravachan ratno-1
anant je saṅkhyāe ātmāmān guṇ chhe. eguṇ pahelo, pachhī nathī. ek hāre... chhe! paṇ ek hāremān ā ek-be-traṇ-chār em chhello kyo? āhā... hā! gaṇatarīmān chhello āvatā nathī. shun kahe chhe ā?
are! eṇe nij tattva kevun, kevaḍun chhe? evun eṇe antarathī sāmbhaḷyun nathī. āhā..! enā guṇo... te bhāv.. enī saṅkhyā apār! to guṇ.. guṇ.. guṇ.. gnān.. gnān.. gnān.. darshan.. chāritra.. ānand.. astitva.. vastutva.. em karatān kyāy chhello guṇ āve evo ant nathī! āhā.. hā! jemān ant vinānā, chhello nahīn evā anantaguṇ! ā te shun kahe chhe! āhā... hā! are! eṇe nijatattvane jāṇavāno prayatna karyo ja nathī. bākī badhun ā sansāranā.. ghor pāp! ākho di’ eṇe karyān!
ahīnyān to kahe chhe jīv charittadansaṇaṇāṇ-चरित्तदंसणणाण ठिदो’ तं हि स्वसमय जाण। emān to jeṭalā guṇo chhe. e guṇonī saṅkhyāno chheḍo, koī ant nathī. eṭalī saṅkhyā.. eṭalī saṅkhyā.. eṭalī saṅkhyā anant.. anant.. anant.. anant.. anant.. anant.. anant.. anant.. anant, ene anantane anantaguṇā varga karo topaṇ chhello ā guṇ jemān nathī. āhā.. hā!
evaḍun ā astitva enā jeṭalā guṇo chhe teṭalī ja enī paryāy chhe. ekasamayamān anantī paryāy chhe! emān pahelī-pachhī ī shabda nathī. kāraṇ ke ekasamayamān ja anantī sāthe chhe.
chhatān e paryāyanī gaṇatarīthī gaṇavā māṇḍo ek, be, traṇ, chār, saṅkhya, asaṅkhya, anant.. anant... anant ī anantī paryāyamān chhellī kaī paryāy? ī nahīn āve emān! jhīṇun tattva bahu bāpu! āhā.. hā! ā gambhīr! sarvagna sivāy koīe joyun nathī, jāṇyun nathī kahyun nathī.
āhā.. hā! enā anantā guṇonī saṅkhyā! ākāsh to kṣhetrathī ant nahīn. ākāsh.. ākāsh.. ākāsh dashey dishāmān.. pachhī shun? ... pachhī shun? kyāy ākāshano ant nathī. eṭalā badhā ākāshanā pradeshothī anant guṇā ānhī (ātmāmān) guṇ chhe. jeno-ākāshanā pradeshano ant nathī! āhā.. hā! ethī anantaguṇā guṇ, saṅkhyāe anantaguṇā guṇ, e rahyā asaṅkhya pradeshamān, rahyā ekasamayamān! rahyā asaṅkhya pradeshamān rahyā ekasamayamān! rahyā anant.. to anantano ā chhello guṇ ‘ā’ .. ā te kāī vāt chhe! shun chhe! e chhello ī shabda ja nathī tyān! ane ī bhāvamān ī nathī. āhā.. hā! evā anant.. anant bhāvarūp guṇ e ānhī kaheshe nīche!
‘e anantadharmomān rahelun ek dharmīpaṇun te dravya chhe.’ -em āvashe nīche. bhāṣhā sādhāraṇ chhe em jāṇīne enī gambhīratā na bese to, bhāṣhā-bhāṣhā to jaḍ chhe. e anantaguṇ je chhe, eno koī chheḍo nahīn. chheḍo nahīn eṭale? ā chhello guṇ... chhello guṇ.. chhello guṇ anant.. anant gaṇatān ke ā chhello, ī emān chhe ja nahīn. ā shun kahe chhe ā..!? ā vāt pahelīvahelī chhe! koī di’ kahevāmān āvī nathī. samajāṇun kāī..? anant chhe ne e badhun ghaṇīvār kahyun! paṇ anant chhe.. ī anantano.. anantano.. chhello, chhello kyo? āhāhā..!
asaṅkhyapradeshamān ek samayamān anantanī saṅkhyāmān ā chhello, ī chhello āvato ja nathī! chhellāno
Page 9 of 225
PDF/HTML Page 22 of 238
single page version
shrī pravachano ratno-1 9 chheḍo ja nathī. āhāhā.. hā! ā te vāt!!
(shrotāḥ) vyākhyānamān nahotī thaī āpe rāte vāt karī hatī! (uttaraḥ) hā, bahenone kāne paḍe ne..! ā thaī te pahelān vahelī karī chhe. āṭalā varṣhamān pahelīvār ā karī chhae ke anant bhāvamān, e anantanī saṅkhyāmān chhello guṇ kyo? ke chhe ja nahīn emān (chhello!) āhā.. hā! em.. anantaguṇanī ekasamay kāḷamān ekasamay ane asaṅkhyapradeshano chhello ansh, kṣhetrano emān thatī anantī paryāy/guṇamān to asaṅkhyapradesh chhe, ākhā! ām ek paryāy chhe eno chhello/asaṅkhya pradeshano chhello ansh emān utpanna thatī anantī paryāy, kṣhetra eṭalun ansh, kāḷ ek samay, e paryāyanī saṅkhyā eṭalī anantī.. āhā.. hā! ke ā paryāy chhellī! em gaṇatarīnī gaṇatarāmān chhellī paryāy hoy nahīn. āhā.. hā!
ām.. anant-anant to kahe chhe paṇ anant e kaī rīte em. āhā.. hā! kṣheratrano ant to to hajī em kahe hashe! paṇ ā eṭalāmān bhāvano ant nahīn, bhāvanī saṅkhyā jeṭalī chhe eṭalī saṅkhyāno kyāy ant nahīn, samay ek, kṣhetra asaṅkhyapradesh ane bhāvanī saṅkhyāno chheḍo nahīn, chhello ‘ā’ evo chheḍo nahīn! āhā.. hā! evī ja anantī paryāy, pradeshano ek ansh, samayano ek samay ane saṅkhyāmān anant! paryāy. emāny pahelī-pachhī to nathī kyāy! ekasāthe chhe anant, chhatān anantamān ā, ā, ā, ā, ā... anant.. anant chhellī ā.. āvun tattva bhagavān sarvagna sivāy kyāy koīe joyun nathī ane koīe kahyun nathī.
ek samayanī anantī paryāy, emān have ek paryāy levo. gnānanī ek paryāy. anantī paryāyanī saṅkhyāmān chhellī paryāy nahīn, chheḍo nahīn eṭalī paryāy, āhā.. hā! kem? ākāshanā pradeshanī saṅkhyāno ant nathī ānhī paryāyanī saṅkhyāno ant nathī. bhāv.. āhā.. hā! have ek-ek paryāyamān, gnānanī ek paryāy, ek gneyapramāṇe. gnānanī ek paryāy ī gney pramāṇe. gney keṭalān? ke anant ātmā, anantā paramāṇuo e gney! gnān gney pramāṇe! gney keṭalān? ke lokālok pramāṇe. āhā.. hā!
ek samayanī paryāyamān pramey lokālok! jenā bhāvano ant nathī te te paramāṇunā guṇano tenī paryāyono! e badhu ahīnyān ek samayanī paryāyamān jaṇāy jāy! shrutagnānanī paryāyamān ya ho! kevaḷ gnānanī to vāt shun karavī!
āhā.. hā! evī ek samayanī paryāyamān paṇ anantā avibhāgapratichchhed! gnānanī ekasamayanī paryāyamān anantā dravyo ne ek dravyanā anantā guṇo, jenī saṅkhyāno pār nahīn ane ek-ek guṇanī paryāy, jeno pār nahīn-ene ā shrutagnānanī paryāye jāṇī līdhun.
āhā.. hā! e gnānanī ekasamayanī paryāyamān āvā anantā lokālok jāṇyā, dravya guṇone paryāyo! to eṭalā bhāg paḍī gayā ek paryāyamān, ansho eṭalā ansho ke ī anshono chheḍo nahīn. āhā.. hā! anant ne em nahīn. (shrotāḥ) chheḍo nahīn (uttaraḥ) em bhāṣhā karo em kām na āve! anant... anant... anantato dravye ya chhe anant! paṇ eno ant āvī jāy chhe. kṣhetra anant, kāḷ anant, bhāv anant, paryāy anant eno koī pār nathī! āhā.. hā! enī saṅkhyāmān keṭalī chhe? ane eno chheḍo chhello kyo? eṭalī saṅkhyāe enī paryāy ane ek-ek paryāyamān, anant dravyo ane anant
Page 10 of 225
PDF/HTML Page 23 of 238
single page version
10 shrī pravachano ratno-1 enā guṇo-jenā guṇano ant nahīn, paryāyano ant nahīn.. eṭalī saṅkhyāe... kāḷe anant em nahīn, kāḷe bhale ekasamay ho! paṇ ekasayamanun tenun guṇane paryāy, ekasamayanī paryāyamān jaṇāy jāy (to) ek samayanī paryāyanā bhāg keṭalā? enā bhāg.. kaṭakān karatān, karatān, karatān avibhāg, jeno bījo vibhāg na thaī shake (te avibhāg!) oho!
evā ekasamayanī paryāyamān anantā avibhāgapratichchhed! enā-avibhāg pratichchhedano chheshno kyo? ant nathī.
have, ānhī to em kahevun chhe ke jeṭalā guṇo chhe eṭalā jyān darshanagnānachāritramān sthit thāy chhe-tyārevāt traṇanī līdhī chhe ānhī bhāī..! paṇ anantā guṇonī paryāy vyakta thaīne sthir thāy chhe tyān! shuddhimān keṭalīk shuddhi thāy ne keṭalīk na thāy em nahīn.
paṇ ahīnyān darshanagnānachāritranī mukhyatā gaṇīne, temān jīv je ākho, annataguṇano piṇḍ chhe testhir thāy chhe ām! rāgamān sthir thāy chhe, e pachhī kaheshe. āhā..! ane potānā anantā je guṇo chhe, enun ekarūp je dravya chhe. anant dharma e guṇo enun dharanār ek tattva!
e (ātma) tattva jyāre potānī nirmaḷaparyāmān sthit thāy chhe tyāre tenā jeṭalā guṇo chhe, teṭalā guṇonun vyaktatāmān ansho badhā guṇonā pragaṭ thāy chhe. chhatān ānhī traṇ kahyā chhe ī mukhyapaṇe mokṣhamārganī apekṣhāe... samajāṇun kāī...?
gambhīr chhe bhāī..! gambhīr dariyo chhe! bījān ghaṇān vichāro āvyā chhe! pār paḍe emān evun nathī!
āhā... hā! ‘ane je jīv (karma) pudgalarmanā pradeshomān sthit thayel chhe. have ānhī karma- pudgalakarmanā pradeshomān sthit shabda em vāparyo chhe. vāt ī chhe ke pudgalanā nimitte thatī vikārī avasthā, temān sthit chhe. e sthitamān... anantaguṇo vikārapaṇe nathī. anantāguṇo nirmaḷapaṇe hatān! samajāṇun kāī...?
pahelānā je darshanagnān chāritra (guṇ) traṇ mukhya līdhān, paṇ temān jeṭalī saṅkhyāmān guṇ (ātmāmān) chhe, jeno chheḍo nahīn! e badhā guṇonī anshe vyaktatā pragaṭamān sthit chhe. tene ahīn svasamay ātmā kahe chhe.
āhā.. hā! ā to ogaṇīs (mī) vār vañchāy chhe ‘ā’ ... te īnunī āve kāni...? āhāhā! have āmān bījun kahevun chhe. ke ‘je jīv pudgalakarmonā pradeshomān’ e pudaglakarmonā pradeshomān’ e pudgalakarma jaḍ-ajīv chhe. paṇ tenā anubhavamān e ekāgra thāy chhe. emān jeṭalā guṇo chhe ī badhā guṇo, karmanā pradeshamān sthit thatā nathī. keṭalāy guṇonī paryāy nirmaḷ sadāy rahe chhe. samajāṇun kāī...?
e ek vāt! bījun, karmapaṇe pariṇamelā je paramāṇu chhe emāny karma-paramāṇumān jeṭalā guṇo chhe e badhā guṇo karmapaṇe pariṇame chhe em nathī āhā..! kyān navarāsh! jagatanā pāp āḍe! ekalun pāp, poṭalā bāndhī, hālyā javānā chār gatimān rakhaḍavā..!
Page 11 of 225
PDF/HTML Page 24 of 238
single page version
shrī pravachan ratno-1 11
āhā... hā! hajī pahelī shun chīj chhe, ī samajavāne paṇ vakhat lye nahīn! āhā.. hā! āvo je apār svabhāvane paryāy, eno patto andar lāge, je gnānane shraddhā eno patto lye, ene rāgamān ras ūḍī jāy. rāg ūḍī jāy em nahīn, rāg rahe. samajāṇun kāī..?
āhā..! āvā je anantā guṇo ane anantī paryāyo, chheḍā vinānī, chhellā vinānī, avī ‘dravyanī draṣhṭi’ jene thāy, enā astitvano svīkār thāy, enā ras āḍe ene rāgamān ras rahe nahīn.
rāg to e amukaguṇanī paryāy chhe ane ānhī to anantā.. anantā.. chheḍo nahīn jeno (eṭalā guṇo) āhā.. hā! jhīṇun bahu bāpu!
vītarāg māraganī pratham samyagdarshan ja shun chīj chhe ī.. gajab vāt chhe. āhāhā! enā vinā rakhaḍī maryo chhe chorāshīnā avatāramān! āhā.. hā.. e abajopati, sheṭhiyā kahevāy! e marīne gadheḍān thāy! kūtarān thāy! kemake dharma shun chīj chhe ī antaramān khabar nathī. ane māns ādi khātā na hoy to ī narkamān to na jāy. siddhāntamān ī lekh chhe andar ke badhān javānā ḍhor-tiryañchamān! āhā...! jevun svarūp chhe, evun jeṇe jāṇyun nathī, mānyun nathī, oḷakhyun nathī, enā virodhī bhāvo.. je āḍān, vikārībhāvo ne āḍoḍāī karīne karyān chhe e āḍoḍāī eṭale ṭeḍhāī thaī gaī chhe. e marīne āḍoḍāī, tīryañchanā sharīramān javānā.. kāraṇ ke tīryañchanā sharīr ām āḍān chhe! manuṣhyanān ām ūbhān chhe. gāy, bhens khīsakolī ādinā ām āḍā chhe. āhā..! ī moṭī saṅkhyā ī chhe!! enī saṅkhyā tyān pūravānā chhe.
āhā.. hā! ānhī bījun kahevun chhe ke karmanā pradeshamān sthit chhe te badhā guṇo to vikārī paryāyamān sthit nathī. ekavāt! ane karma je chhe paramāṇuo, ī to vibhāvarūpe pariṇamel chhe. ek paramāṇu svabhāvarūpe chhe. ane ā to vibhāv rūpe pariṇamel chhe. vibhāvarūpe pariṇamanamān karmarūpe badhā guṇo (paramāṇunā) pariṇamyā chhe em nathī. samajāṇun kāī..?
jem samyagdarshanagnānachāritranī paryāyanā pariṇamanamān sarvaguṇo ashantaḥpaṇe pariṇamyā chhe. em vikārapaṇe baghā guṇo pariṇamyā chhe paramāṇumān em nathī, ātmāmān paṇ em chhe. ātmāmān paṇ ashuddhapaṇun je chhe, badhā guṇo ashuddhapaṇe thāy chhe em nathī. keṭalāk guṇo ashuddha thāy bākī to shuddha rahe. keṭalāk guṇo abhavīne paṇ shuddha rahe chhe paryāyamān. jem astitva guṇ! astitvanun ashuddha shun thavun? ‘hovun’ ochhun thaī javun? vāt samajāy chhe?
āhā.. hā! ī to āmān ek pradeshatva nāmano guṇ chhe sāmānyamān e vikārarūpe pariṇame ī e te be paramāṇu, chār paramāṇurūpe thāy tyāre ekalo nahīn. āhā.. hā.. hā! te karmapaṇe pariṇamelā paryāyo, emān paṇ paramāṇumān jeṭalā guṇo chhe e badhā karmapaṇe pariṇamyā nathī. amuk ja guṇanī paryāyo karmapaṇe thaī chhe.
āhā..! emān je rokāyelo chhe jīv! ām anantaguṇomān na āvatān anantā paryāyo karmanā rasanī chhe tyān aṭakayo chhe te parasamay eṭale aṇātmā chhe.
āḍāī kare! virodh artha kare, viruddha shraddhā kare! ātmāthī virodh, vikāranā bhāv kare..!
Page 12 of 225
PDF/HTML Page 25 of 238
single page version
12 shrī pravachan ratno-1 ‘gomaṭṭasār’ mān pāṭh chhe. tiryañch kem thāy? ‘tiryañch’ chhe ne shabda!! tiryañch eṭale tīrachhun, tīrachhun eṭale āḍun! ghaṇī saṅkhyā to ī ja chhe.
āhā... hā! paṇ kone paḍī ā! ā bahāramān thoḍī anukūḷatā rahe! marī jaīne pachhī kyān jaīe, koṇ jāṇe? e kāī (khabar) nahīn, golaṇ gāḍān bhare!
ahīnyān kahe chhe. ek shlokamān keṭalun samāḍī dīdhun chhe! ane te karmanā pradesh kīdhān chhe. te.. karmanā pradesh to paramāṇu, jaḍ chhe. paṇ eno anubhāg je chhe eno-pradeshano bhāg kahevāy! enā taraphanā lakṣhamān jaīne, je vikārapaṇe pariṇamyo chhe te aṇātmā-parasamay kahevāmān āve chhe.
āhā... hā! āvī vāt chhe! karmapaṇe paṇ paramāṇunā anantaguṇo pariṇamyā nathī. āhā... hā! em bhagavān ātmānā anantā guṇo, mithyātva, avrat, kaṣhāy ādimān–emān anant guṇo pariṇamyā nathī. keṭalā’ ka guṇo... bahu vichār karīne kāḍhayān’tā ghaṇān varas pahelān! to ya vadhāre na nīkaḷyā ekavīs guṇ kāḍhayā’ tā vīparītapaṇānā. kāḍhayān’tā... ghaṇān varas pahelān, gāmaḍāmān hoy ne ekānt..! viparīt ātmāmān... mithyātva, chāritra, ānand, pradeshatva evā evā kartā, karma, karaṇ, sampradān, apādān (adhikaraṇ) evān evān guṇo vikārapaṇe thayā chhe. badhān guṇo nathī thayān samajāṇun?
vichār to badhā āvyā hoy ne ekkeek ghaṇān! āhā.. hā! ānhī kahe chhe ke ‘je jīv pudgalakarmanā pradeshomān’ eṭale ke, e karmano ja bhāv chhe vikār, ātmāno svabhāv nathī. vibhāv-puṇyane pāp, dayā ne dān, vrat ne bhakti, kām ne krodh, raḷavun- kamāvun, e badhun pāp āhā..! emān je sthit chhe? ‘tene parasamay jāṇ’ tene aṇātmā jāṇ!
āhā.. hā! kemake enī paryāyamān vikārapaṇe thavun, e vikār ātmā nathī. vikār e ātmāno koī svabhāv nathī. vikārapaṇe pariṇamyo chhe-thayo chhe, te aṇātmā chhe.
āhā.. hā! e to shabdārtha thayo! have enī ṭīkā. (ṭīkāḥ) ‘samay’ pahelo samay upāḍayo! ‘sayam’ shabdano artha ā pramāṇe chhe’ ‘सम्’ to upasarga chhe- vyākaraṇanā niyam pramāṇe ‘sam’ upasarga chhe. teno ek artha ‘ekapaṇun’ evo chhe’ - teno artha ‘ekapaṇun’ evo chhe.’
‘सम्’ ekapaṇun! (ane) ‘अय गतौ’ samay chhe ne...! सम् ne अय be shabda bhegān chhe. sam no artha ekapaṇun! ‘अयगतौ’ dhātu chhe dhātu. pariṇaman karavun e. āhā..! e अय dhātuno gaman artha paṇ chhe.
‘अय’ eṭale gaman karavun - pariṇamavun, gaman karavun’ ane gnān artha paṇ chhe.’
āhā..! gaman karavun ane pariṇamavun, gnānarūpe ho! ‘gaman artha paṇ chhe ane gnān artha paṇ chhe.’ ‘tethī ekasāthe ja yugapad jāṇavun ane pariṇamavun e be kriyāo, je ekatvapūrvak kare... te kriyāo ekasamayamān, ekatvapūrvak kare-pariṇame ane jāṇe! pariṇame ane jāṇe... evī ek samayamān be kriyāne
Page 13 of 225
PDF/HTML Page 26 of 238
single page version
shrī pravachan ratno-1 13 ekapaṇe kare āhāhāhā! chhe? ‘te samay chhe’
ahā... hā! e samayanī vyākhyā karī. pharīne...!
karavun pariṇamavun ane jāṇavun, evī be kriyā ekasamayamān je kare tene samay’ kahevāmān āve chhe.
‘samay’ kem oḷakhyo? pūchhayun tun te di’ dilhī! ‘samay’ kem kahyo? are.. kīdhunḥ vastunun svarūp chhe ‘samay’ = सम् + अय, samay kīdhun. āhā.. hā! ātmāne ‘samay’ kem kahyo? ke ekapaṇe.. pariṇame ane jāṇe, ekasamayamān ek paṇe be kriyā kare tene ‘samay’ kahevāmān āve chhe. e ‘samay’ te ātmā chhe. e ātmā ja pariṇame ane jāṇe! bījā padārthomān pariṇaman-gaman chhe paṇ ‘jāṇavun’ nathī. gamananī apekṣhāe bījāne ‘samay’ kahevāy.
paṇ, ānhī to ‘jāṇavun ne gaman karavun’ be arthamān je hoy tene ‘samay’ kahīe. āhā.. hā! pachhī svasamay leshe. ā ‘samay’ kone kahīe (te vyākhyā karī) āhā..! ‘ā jīv nāmano padārtha e samayano artha karyo have jīvanī hāre meḷave chhe. ‘ā jīv nāmano padārtha ekatvapūrvak / ekatvapūrvak sudhāryun chhe. ‘ek ja vakhate’ - ekatvapūrvak ek ja kāḷe ‘pariṇame paṇ chhe ane jāṇe paṇ chhe tethī te samay chhe’ - tethī tene ‘samay’ ātmāne kahevāmān āve chhe.
jāṇavānun kārya paṇ kare ane pariṇame, ekī sāthe be kare! āhā.. hā! samay ek! be kriyā! pariṇamavānī ne jāṇavānī...!! ‘ekasāthe’ kem kahyun ke pariṇame pahelo ne jāṇe pachhī, em nahīn. pariṇamavun ne jāṇavun ek ja samaye chhe. āhā.. hā! ekatvapūrvak ja kare! be ne ekapaṇe karīne kare! āhā.. hā!
āvī jhīṇī vāt chhe. samayasār samajavun-sāmbhaḷavun bāpu! ākarun kām chhe. bākī to badhu duniyā kare chhe ākhī! ḍhoranī jem mehanatun kare chhe ḍhoranī jem badhān! ākho di rāgane ā ne ā ne..! ḍhor thavānā ne ḍhor jevī mahenatun kare chhe.
(shrotāḥ) paisāvāḷā emān āvī jāy? (uttaraḥ) paisānā bāp hoy, abajopati badhān ḍhor thavānān! pashu! kāgaḍānān kāgaḍī thavānān, bakarānā bachchān thavānān, ḍheḍhagaroḷīnī kūṅkhe ḍheḍhagaroḷī thāshe! bāpu! vastusvarūp evun chhe.
āhā.. hā! are eṇe jāṇyun ne joyun chhe kyān? ene darakār kyān chhe? āhā..! anantakāḷ vītī gayo prabhu! ten ā rīte ūndhāī karī chhe. āhā... hā! bhagavān ātmā! anantaguṇanun pariṇaman ekasamaye ane gnān-jāṇavun ekasamaye! bījān anantāguṇo pariṇame chhe paṇ jāṇatān nathī.
āhā.. hā! ek samayamān eṭale ke sūkṣhmakāḷamān bhagavān ātmānā je anantaguṇo je chheḍā vinānā ne chhellā vinānā kīdhān, ebadhā guṇonun ek samayamān pariṇaman, badalavun, halachal thavī, dhruv chhe emān halachal nathī. utpād-vyayamān halachal chhe. eṭale ī dhruv, dhruvapaṇe rahī ane anantāguṇonun halachal nām pariṇaman thāy ane te ja vakhate gnān jāṇavānun kām kare ene ātmā kahīe!
are! prabhu, āvun kyān chhe bhāī...! anant kāḷanā, asaṅkhya kṣhetramān, anant vār ūpajyo!
Page 14 of 225
PDF/HTML Page 27 of 238
single page version
14 shrī pravachano ratno-1
āhāhā... hā! evo ātmā... keṭalo-kevaḍo chhe ane ī kevaḍo ātmā? ek samayamān anantā guṇono chheḍo nahīn. chhello nahīn, enun pariṇaman kare ane te ja samaye gnān kare! ekatvapūrvak benī kriyā kare! kāḷabhed nahīn.
āhā.. hā! (prashna) bhaī! je vakhate pariṇame chhe e vakhate jāṇe ene? ane gnānapaṇ je vakhate pariṇame chhe te vakhate ene jāṇe?
(uttaraḥ) ke hā. gnān pote pariṇame paṇ chhe, pariṇamananun to gnānanun āvī gayun ne..! badhān guṇo pariṇame chhe to ā gnān paṇ pariṇame em āvī gayun. ane sāthe jāṇe paṇ chhe. pariṇame chhe ne jāṇe chhe!! je samaye pariṇame chhe te samaye jāṇe chhe! tethī ekatvapūrvak kare chhe em kīdhun ne..!
āhā.. hā! āvī vāt chhe bāpā.. jhīṇī! sarvagna trilokanāthanī pramāṇathī vāt nīkaḷī chhe. āhā..! gaṇadharo! santo, kevaḷīnā nikaṭavāsīo! najīkamān rahīne sāmbhaḷelā. ane anubhavelā! āhā.. hā! enun kahelun ‘ā’ shāstra chhe. tethī e ‘pramāṇabhūt’ chhe.
āhā.. hā.. hā! samajāṇun kāī...? āhā..! ‘ek ja vakhate pariṇame paṇ chhe pariṇame emān gnānapaṇ bhegun pariṇame, ī āvī gyun ne.. āhāhā..! ek ja samaye gnān pariṇame chhe ne anantaguṇo pariṇame chhe. paṇ ek ja samaye gnān pariṇamatun gnānane jāṇe chhe ane badhānne jāṇe chhe? āhā.. hā!
ek ja samaye pariṇame ane jāṇe! ane ekatvapūrvak jāṇe paṇ chhe paṇ badhāne ho?! je samaye pariṇaman thāy chhe potānun ne badhān guṇonun, te ja samaye tene jāṇe chhe. āhāhā..! hajī to.. ātmā kahevo kone...? khabarun na maḷe ne... ene dharam thaī jāy ne! āhā...! rakhaḍapaṭṭī karī-karīne marī gayo chorāshīnā avatāramān! evān to anantavār avatār karyān shāstro paṇ jāṇyān– vāñchyān! paṇ ā bhāv... ā rīte chhe e andar pariṇamyo nahīn. em kīdhun ānhī.
ānhī ‘pariṇaman kīdhun ne..! āhā.. hā! ‘ekatvapūrvak ek ja samayamān potānun gnānanun ne anantaguṇanun pariṇaman ek samayamān, te ja samaye te badhānun gnān paṇ te samaye kare. āhā.. hā! pariṇamavun ne gnān karavun ek ja samayamān chhe. pariṇame chhe ne pachhī jāṇe chhe em nathī. āhāhā.. hā! samajāṇun kāī...?
āvī vāt chhe! jain dharma!! ā jain dharam! āhā.. ‘ekatvapūrvak ek ja vakhate pariṇame paṇ chhe ane jāṇe paṇ chhe ‘tethīte samay chhe’ āhā.. hā!
‘ā jīv-padārtha kevo chhe? sadāy pariṇāmasvarūp svabhāvamān rahelo hovāthī’ .. āhā.. sadāy pariṇamanasvarūp svabhāvamān rahelo hovāthī- te teno svabhāv chhe, ane te svabhāvamān rahelo chhe. ‘utpād-vyay-dhrauvyanī ekatārūp anubhūti jenun lakṣhaṇ chhe evī sattāthī sahit chhe.’ traṇ līdhān (lakṣhaṇ)
‘sadāy pariṇaman svarūp svabhāvamān rahelo’ pariṇaman chhe ī utpād-vyay-svabhāvamān chhe e dhruv! āhā..! chhe? ‘sadāy pariṇaman svarūp’ bāpu! ā to mantro chhe. ā kāī vāratā nathī. ā
Page 15 of 225
PDF/HTML Page 28 of 238
single page version
shrī pravachan ratno-1 1p to.. sarvagna trilokanāth, jemanī pāse ekabhavamān mokṣha janārān īdro sāmbhaḷe chhe. e galūḍiyānnī jem sabhāmān beṭhān hoy chhe āhā..! hā! e koī vāratā nathī. kathā nathī e chaitanya hīralānī vātun chaitanyamaṇīnī vātun chhe prabhu!
āhā..! e chaitanya hīro! kevo chhe? āhāhā! kahe chhe.. ‘sadāy pariṇaman’ enī paryāyanun badalavun sadāy chhe. āhā.. hā! ek dhārāvāhī sadāy pariṇame chhe! pariṇame.. paryāy.. paryāy.. paryāy.. utpād... vyay.. utpād.. vyay thayā ja kare. navī utpād thāy, jūnī vyay thāy.. bīje samaye navī utpanna thāy... vyay thāy em pariṇaman sadāy.. kramasar! āhā.. juo āmān kamasar paṇ nīkaḷe chhe!
āhā..! ‘sadāy pariṇamanasvarūp, svabhāvamān rahelo-dhruv! āhāhā! e pariṇamanasvarūp utpād-vyay ane svabhāvamān rahelo e dhruv! āhāhā! e utpād-vyay ne dhruv svarūpamān rahelo chhe eṭale ke pariṇamanamān rahyo chhe e utpād-vyay ane dhruvamān rahyo chhe ī kāyamanun nitya svarūp āhā.. hā!
ṭakatun ne badalatun, be svarūpe chhe. nitya pariṇāmī! dhruvautpādavyay! āhā.. hā! are! eṇe potānī chījane ane te sarvagna parameshvare, kevaḷī parameshvare kahī chhe e vāt eṇe sāmbhaḷavā darakār karī nathī. āhā..! ane āvun svarūp, digambar sant sivāy kyāy chhe nahīn. badhe ūndhun ja māryun chhe lokoe ekkeeke!
āhā.. hā! parīkṣhā nathī tyān goḷ ne khoḷ sarakhun! hen? āhā.. hā! jenī ek ek kaḍīne ek-ek līṭī, pār pāme nahīn eṭalī vastu chhe emān.
āhā.. hā! kahe ke samayasār ame vāñchī gyā! vāñchyā bāpā!! (shrotāḥ) shabdo vāñchyā, bhāv samajyā vinā (uttaraḥ) shabdo vāñchyānī shun thyun bhāī, andar bhāv shun chhe e khyālamān na āve, e vāñchyā ī vāñchyun shun? gaḍiyo gokhye gyo! e gaḍiyānī bhāṣhā bījī kaheshe (hindī shrotāḥ) pāḍā. (uttaraḥ) pāḍā. (chandubhāī rātre nahotāne atyārey nathī) beyamān nahotā āvī vāt jindagīmān pahelī kahevāṇī chhe. bhāv ane chheḍāvinānā bhāv, chheḍān vinānī paryāy/kārya ekahāre bhale ho! chheḍā vinānā avibhāg pratichchhed! chhatān te gnānanī paryāy eno ant laī lye chhe, ‘jāṇe chhe’ em kīdhun ne..!
anantā dravyonun dhruvapaṇun ane anantā dravyonun utpād-vyayapaṇun, ānhī ātmānī vāt kare chhe paṇ ātmānī paryāyamān, anantā dravyonā guṇaparyāyo pariṇamanamān jaṇāī jāy chhe. e gnānanāpariṇamanamān jaṇāī jāy chhe.
āhā..! enā potānā astitvamān ja anantā dravyaguṇaparyāyo, e gnānanī paryāyanun pariṇaman thatān temān jaṇāī jāy chhe.
āhā... hā! ‘sadāy pariṇamanasvarūp svabhāvamān rahelo hovāthī, utpād-vyay-dhrauvyanī ekatārūp anubhūti’ shun kīdhun joyun? pariṇaman chhe utpād vyayanun-utpād-vyay utpād-vyay ekasamayamān, dhruvapaṇ ek samayamān. e traṇanī ekatārūp anubhūti-traṇanun ekapaṇe thavun, traṇanun ekapaṇe thavun jenun
Page 16 of 225
PDF/HTML Page 29 of 238
single page version
16 shrī pravachan ratno-1 lakṣhaṇ chhe em.
anusarīne thavun. utpād-vyayane dhruvane anusarīne thavun em. āhā.. hā! āhā.. hā.. hā! sadāy pariṇamanasvarūp svabhāvamān rahelo hovāthī utpād-vyay-dhrauvyanī ekatārūp traṇanī ekatā ek samayamān! samayamān bhed nathī. je samaye dhruv chhe te samaye utpād-vyay chhe. je samaye utpād-vyayarūpe pariṇame chhe te samay dhruv apariṇaman paṇe paḍayun ja chhe’
āhā.. hā.. hā! utpād-vyay-dhrauvyanī ekatārūp anubhūti jenun lakṣhaṇ chhe ‘evī sattāthī jīv sahit chhe’. ā jīvapadārtha kevo chhe? nyāthī sharū karyun! to sharū karīne ānhī laī līdhun ‘sadāy pariṇaman svarūp svabhāvamān rahelo hovāthī utpād-vyay-dhrauvyanī ekatārūp-ekasamayamān anubhūti- e rūpe thavun ‘jenun lakṣhaṇ chhe evī sattāthī sahit chhe.
utpād-vyay ne dhruv traṇey sat chhe. ī sattā chhe, traṇe ya sattā! te traṇ sattāthī te jīv sahit chhe. te jīvanun kahī, kevo jīv? enī vyākhyā karī. āhā..! samajāṇun?
‘ā visheṣhaṇathī jīvanī sattā nahi mānanār nāstikavādīono mat khaṇḍit thayo’ ‘tathā puruṣhane (jīvane) apariṇāmī mānanār sāṅkhyavādīono vyavachchhed. ātmā chhe te badalato nathī kāyam ekarūp rahe chhe. evā matano vyavachchhed thayo. chhe ne..? pariṇamanasvabhāv kahevāthī thayo.
‘naiyāyiko ane vaisheṣhiko sattāne nitya ja māne chhe’ - sat chhe ene ek ja rūpe māne. ‘bauddho sattāne kṣhaṇik ja māne chhe’ - ekasamayanī sattāvāḷun ja dravya māne.
‘temanun nirākaraṇ sattāne utpād-vyay-dhrauvyarūp kahevāthī thayun.’ artha ā paṇḍite karyo chhe! utpād-vyay sāṅkhya mānatā nathī. bauddha dhruv mānatā nathī. ī beyano niṣhedh thayo! utpād-vyay-dhrauvyasvarūp ja vastu chhe. ekasamayamān ja ī utpādavyayadhruv chhe evo ī jīv nāmano padārtha chhe.
visheṣh kaheshe... pramāṇ vachan gurudev!
parane jāṇavāno svabhāv ja andar jāṇavāmān āvyo-prasaryo chhe. (prav. ratnā.
bhāg-8, pānun-19p)
chhe to paṇ tene gneyakr̥ut gnān thayun chhe tem nathī paṇ tene gnānakr̥ut gnān chhe...
svaparaprakāshak shaktine laīne gnān gnānane jāṇe chhe, gneyane jāṇe chhe tem kahevun e
to vyavahār chhe. rāgane jāṇatān je gneyākāre jaṇāyo te ātmā jaṇāyo chhe, rāg
jaṇāyo nathī. (ātmadharma aṅk-636)