Page 58 of 225
PDF/HTML Page 71 of 238
single page version
pa8 shrī pravachan ratno-1
shiṣhyano prashna em hato ke ‘shuddha ātmā’ je tame kahyo, te chhe koṇ? kevo chhe? ke jenun ‘svarūp’ jāṇavun joīe, jene jāṇavāthī hit thāy ane ahit ṭaḷe. ī shun chīj chhe?
kem ke (āpashrīe to kahyun) e ātmā anādi-anant, nitya udyotarūp, spaṣhṭa prakāshamān jyoti chhe. e sansār avasthāmān puṇya-pāpane utpanna karanār, evun je durant kaṣhāyachakra (arthāt) shubh-ashubharūp bhāvo thāy chhe, paṇ e shubhāshubh bhāvarūpe gnāyak thayo nathī. (eto) enī avasthāmān (paryāy) mān thāy chhe.
gnāyakabhāv (ke) je vastu chhe, e shubhāshubhapaṇe thatī ja nathī. jo e-paṇe thāy to... vastu chhe je gnānaras svabhāvarūp ane shubhāshubh chhe achetan-andhārā (svarūp) chhe. e svarūpe jo ātmā thāy to (ātmā) jaḍ thaī jāy! āhā.. hā..! tethī e gnāyakabhāv-vastu je chhe padārtha, te shubhāshubh bhāvarūpe nahi thavāthī- shubhāshubharūpe nahi pariṇamavāthī, emān pramatta-apramattanā paryāyanā bhedo nathī. āhā... hā..! mūḷ gāthā chhe! chhaṭhṭhīnā lekh kahe chhe ne..! āhā.. hā..! gnāyakavastu-chaitanya! e ekalo gnānaras! ānand ras! shānt ras! vītarāg ras- svarūpe ja birājamān. e rāgarūpe kem thāy? ātmā jinasvarūpī- shānt svarūpī- vītarāg svarūpī (evo) je gnāyakabhāv e rāgarūpe kem thāy? āhā...!
(shrotāḥ) rāg to chhe ne...! (uttaraḥ) paryāyamān rāg thāy, vastumān rāg na thāy! ahā... hā...! chaitanyaprakāshano chandra!! shītaḷ.. shītaḷ... shītaḷ..!! e chaitanyaprakāshano puñj prabhu!! e ashītaḷ evā vikār ne ākuḷatā (rūp) bhāvo, e rūpe kem thāy?
āhā.. hā! bhagavān jinachandrasvarūp prabhu! chaitanyanā rasathī bharelo prabhu! (abhedagnāyak) e achetan evā shubhāshubh pariṇāmarūpe, e gnāyak bhāv-chetanabhāv kem thāy?
tethī, te pramatta-apramatta nathī. ahīn sudhī to (gaīkāle) āvyun hatun have, chhellī ek līṭī rahī chhe, mudanī vāt chhe!!
ene (gnāyakabhāvane) shuddha kem kīdho? gnāyakabhāv, e shubhāshubh bhāve pariṇamato nathī- e chījane tame shuddha kem kīdhī?
to kahe chhe, te shuddha to chhe ja. (paṇ kone?) ke bhinna-paṇe upāsavāmān āvatān- shuddhasvabhāvamān āvatān, ene shuddha jaṇāy chhe. shun kahyun ī? vastu to trikāḷ shuddha chhe ja. e to chhe, paṇ chhe kone?
ahā.. hā... hā...! ‘te ja samasta anyadravyonā bhāvothī’ (eṭale) anya dravyonā bhāv (arthāt) karmano ras ādi āhā...! vikār āmān na levo. ānhī to anyadravyonā bhāv levā. ī anyadravyonā bhāvathī bhinna paḍatān, vikārathī bhinna paḍī jāy chhe. ‘bhāv’ em kahevun chhe ne...! anya dravyonā ‘bhāv’ eṭale puṇya-pāpanā bhāv ī ānhī nahīn. anya dravyono je ‘bhāv’ anyabhāv, enī shakti, ‘bhāv’ - enāthī bhinna, enun lakṣha chhoḍīne, enāthī bhinna jyān enun lakṣha chhoḍe tyān vikāranun
Page 59 of 225
PDF/HTML Page 72 of 238
single page version
shrī pravachan ratno-1 pa9 lakṣha chhūṭī jāy chhe hāre!! āhā.. hā..! āvo mārag..!!
(kahe chhe keḥ) ‘te ja samasta anya dravyonā bhāvothī’ - anya- dravyanā bhāvathī, e chhe sansār, ‘mokṣhamārga-prakāshak’ mān chhe, bhinnapaṇe upāsavāmān āvatān- pote karyo chhe ā artha. shun kīdhun? ahīnyā ātmā-gnāyak bhāv- shuddha chaitanya svabhāvabhāv-trikāḷ (chhe) e pote shubhāshubhapaṇe thayo nathī, evā shuddha svabhāvane ‘shuddha’ kahyo kem? chhe to shuddha trikāḷ! paṇ kone? jeṇe anya dravyanā bhāvanun lakṣha chhoḍī ane svadravyanun paryāyamān, enun (svadravya svabhāvanun) sevan kare, eno artha e thayo ke anya dravyanā bhāvathī (enun) lakṣha chhūṭayun, pote svadravyanā lakṣhe svabhāvanī upāsanā thaī eṭale vikāranun (paryāy) nun lakṣha paṇ emān bhegun chhūṭī gyun! āhā.. hā..!
mārag evo chhe bhāī! mūḷ ‘darshanashuddhi’ - enī vyākhyā chhe. mūḷ rakam chhe ī pavitra ne shuddha gnāyak chhe. paṇ ‘chhe’ ī kone khyāl (gnānamān) āve chhe? ‘chhe’ - enī pratīt kone āve? ‘chhe’ - enun gnān kone thāy? ‘chhe to chhe’ āhā.. hā..!
(kahe chhe) anyadravyo ne dravyanā bhāvanun lakṣha chhoḍī, e anyadravyanā ‘bhāv’ mān astipaṇun je chhe, e chhoḍī daī ane enāthī thoḍe antar- (pāse ja pāchhaḷ) gnāyakabhāv chhe, e taraph enī paryāy gaī e paryāye enun sevan karyu!! āhā.. hā..! e paryāy je vartamān gnānane shraddhānī paryāy chhe, e paranā lakṣhane chhoḍīne, svanā-chaitanyanā- gnāyak bhāvanā lakṣhamān jyān āvī tyāre enī paryāyamān shuddhatānun sphuraṇ thayun, eṭale ke shuddhatāmān ekāgratā thaī, ā ekāgratā (līnatā) thaī... emān jaṇāṇun ke ‘ā’ shuddha chhe.
jhīṇī vāt chhe bahu bāpu! āhā... hā..! chaitanyadhām-prabhu! ‘svayam jyoti sukhadhām’ - enun sevan eṭale paranā āshrayanun lakṣha chhoḍī daī, ane sva-chaitanyagnāyakabhāv (je chhe) tenun lakṣha karatān- e lakṣha kayāre thāy? ke enī paryāyamān tenā taraphanun valaṇ thāy tyāre. to, e paryāyamān dravyanun sevan thayun chhe? ‘je samasta dravyonā bhāvothī bhinnapaṇe upāsavāmān āvatān’ - vastu to shuddha chhe, paṇ bhinnapaṇe upāsavāmān āvatān ‘shuddha’ kahevāy chhe, ene shuddhapaṇun jaṇāṇun chhe. paryāyamān shuddha dashāmān ‘ā shuddha chhe’ em jaṇāṇun, ene ‘shuddha’ kahevāy chhe. āhā.. hā..! samajāy chhe? sāme (shāstra pāṭh?)
(juo! kahe chhe) ek kor bhagavān gnāyakabhāv ane ekakor anantā dravyo bījān badhān paḍayān chhe. (temān) karmanun (dravya karmanun) mukhyapaṇun chhe, enān taraphanun je lakṣha chhe, ānhīthī (trikāḷīthī) lakṣha to anādithī chhūṭī gayun chhe ethī ene paryāyamān, ‘ā shuddha chhe’ evī draṣhṭi to thaī nahīn, tethī, ‘bhinnapaṇe sevatān’ (upāsavāmān āvatān)’ - anya dravyonān ne dravyanā ‘bhāvathī’ bhed pāḍatān- jūdun paḍatān pāḍatān (to teno) artha e ke (sva) dravya upar lakṣha jatān, ī lakṣha gayun ī vartamān paryāyamān shuddhatā thaī, e shuddhatā dvārā ‘ā shuddha chhe’ em jaṇāṇun, ene shuddha chhe.
āhā.. hā..! jene shuddha chhe ī paryāyamān ashuddhatā jaṇāy chhe ane ī ashuddhatā upar ja (paryāy upar ja) paryāyabuddhi upar ja jenī ruchi-draṣhṭi chhe, ene to (shuddha hovā chhatān) shuddha chhe nahīn. vastu bhale shuddha chhe, paṇ ene shuddha chhe nahīn, āhā... hā..! gajab vāt chhe! samayasār! enī ek- ek gāthā, ek-ek pad! sarvagna anusārīṇi bhāṣhā chhe. trilokanāth, sarvagna parameshvar emaṇe kahelī chīj ja ā
Page 60 of 225
PDF/HTML Page 73 of 238
single page version
60 shrī pravachan ratno-1 pramāṇenī chhe. āhā... hā..! ane te nyāyathī, tenā khyālamān āvī shake chhe. ‘nyāyathī khyālamān āve ne pachhī andaramān jāy to anubhav thāy. āhā... hā..! ek pad hatun ne bākī kālanun āhā..! (tenun spaṣhṭīkaraṇ thāy chhe.)
(kahe chhe) e ja gnāyak chhe, te ja. e rīte eṭale te ja. (arthāt) gnāyak chhe te ja. tej (ajavāḷun) nahīn. parantu te ja. e trikāḷagnāyak svarūp, jemān paryāy nathī. jemān shubhāshubh bhāv nathī. jemān pramatta-apramatta bhed nathī. āhā.. hā..! evī (abhed) chījane...! ‘samasta anyadravyonā bhāvothī- anerā- anek ānhī to nokarma chhe ane karma je chhe andar, emanā taraphano udayabhāv je chhe- emanā taraphanun lakṣha chhoḍī daīne, pote gnāyak chaitanyamūrti prabhu chhe- chaitanyachandra chhe prabhu gnāyak! āhā.. hā..! vastu bhinna!! ‘ghaṭ ghaṭ antar jin base, ghaṭ ghaṭ antar jain, mat madirā ke pān sau matavālā samajai na’ jeno abhiprāy rāgano, ruchi paranī ne evā ruchivāḷāne ā vastu chhe to shuddha svarūp- chhe to shuddha (ene) shuddha kaho, jinasvarūp kaho, gnāyak kaho, dhruvarūp abhed kaho, sāmānya kaho (ekarūp kaho) evī chīj (ātmavastu) hovā chhatān - agnānīnun anyadravya upar lakṣha chhe tethī tenī samīpamān ī dravya paḍayun chhe, enī ene khabar paḍatī nathī. āhā.. hā. hā.. hā.! paryāy, ek samayanī samīpamān prabhu (dhruv) paḍayo chhe, bhagavān anākuḷ ānandano nāth! āhā...! ek samayanī paryāy je chhe- gnānanī- jāṇavānī, e paryāyanī samīp ja prabhu chhe. ākhun (paripūrṇa) dravya chidānand dhruv samīp ja paḍayo chhe, paṇ tenī upar tenī najar na hovāthī (tene ‘shuddhadhruv’ dekhāto nathī) ‘samayasār’ 17-18 gāthāmān to em kahyun ke enī vartamān gnānaparyāyamān jyāre āvo anubhūtisvarūp bhagavān ātmā ābāḷ gopāḷ saune sadākāḷ pote ja anubhavamān āvato hovā chhatān paṇ...) jhīṇī vāt chhe bāpā! āhā..! prabhu tārī prabhutāno pār na maḷe! jenī prabhutānī pūraṇatānun kathan karavun kaṭhaṇ paḍe! evo tun sarvotkr̥uṣhṭa nāth andar birāje chhe. (chhatān paṇ) ene, ek samayanī paryāyamān paḍelo (eṭale paryāyane ja jāṇato) ene ī samīpamān chhe ī najaramān āvato nathī.
shun kahyun? gnānanī ek samayanī paryāyano svabhāv to evo chhe ke ākhun dravya je jāṇe chhe svabhāv sahit!! samajāṇun kāī..? āhā... hā..! ek samayanī paryāy je chhe gnānanī ughaḍelī vartamān, emān e dravya ja jaṇāy chhe.
paṇ, agnānīnī draṣhṭi tyān nathī, anādithī agnānīnī draṣhṭi dayā-dān-vrat-kām-krodhanān pariṇām ne kān ene jāṇanārī ek samayanī paryāy tyān e rahī gyo chhe. bāpu! mithyādraṣhṭi chhe, satyadraṣhṭithī viruddha draṣhṭi chhe.
āhā..! satya je prabhu gnāyak bhāv (ene) satyārtha kaho, bhūtārtha kaho, satsāheb pūrṇānandano prabhu enī upar enī najar nathī, chhe to paryāyamān jaṇāy evī chīj, jaṇāy ja chhe!! shun kahyun? gnānanī paryāyamān jaṇāy chhe to e ja paramātmā, kahe chhe paryāy em kahe chhe!
ahā..! trilokanāth jineshvaradev, enā keḍāy to santo, ī em kahe chhe ke prabhu em kahe chhe. prabhu! tun ek vār sāmbhaḷ, tārī vartamān je gnānanī ek samayanī dashā, eno svapar prakāshak svabhāv hovāthī,
Page 61 of 225
PDF/HTML Page 74 of 238
single page version
shrī pravachan ratno-1 61 bhale tun tyān najar (karato) na hoy, paṇ paryāyamān dravya ja jaṇāy chhe. āhā... hā..! are... re! kyān vāt gaī!! kyān jāvun chhe ne koṇ chhe, enī khabar na maḷe!
āhā... hā..! bhagavān ātmā! trilokanāth em kahe, prabhu! tun jevaḍo moṭo prabhu chho, e tārī ek samayanī paryāyamān, agnānamān paṇ paryāyamān jaṇāy chhe. kem ke (gnān) paryāyano svabhāv chhe svapar prakāshak, to ī paryāyamān sva prakāshak to chhe, paṇ tārī najar (tārun lakṣha) tyān nathī. tārī najar, ā kān dayā karīne.. bhakti karīne.. vrat pāḷyān ne.. pūjāo karī evo je rāg, enā uparathī tārī najar chhe. e najarane laīne, rāganī āgaḷ je gnānaparyāy chhe-rāgane jāṇanārī chhe e ja paryāy tane jāṇanārī chhe, paṇ temān tārī najar nahī hovāthī, tane rāg ne paryāy jaṇāy chhe (paṇ vastu upar najar jatī nathī) tethī te mithyādraṣhṭi chhe-mithyādraṣhṭi ja chhe. āhā... hā..! samajāṇun kāī..?
(kahe chhe ke mithyādraṣhṭi hovā chhatān) paṇ, jenī draṣhṭi paradravyanā ‘bhāv’ uparathī chhūṭī gaī. ane bhed, paryāyanā paryāyamān nathī, ethī paryāyalakṣha (paryāyadraṣhṭi) jyānthī chhūṭī gaī. āhā.. hā..! anyadravyanā bhāvathī lakṣha chhūṭī, eno artha (ā chhe ke) ānhīthī jyān andaramān lakṣha chhūṭayun, to rāgathī paṇ lakṣha chhūṭayun ne rāgathī chhūṭayun ne paryāyathī paṇ lakṣha chhūṭayun! āhā... hā...! āvī vāt bāpu! samyagdarshananī pahelī-dharmanī sīḍī! evī chīj chhe!! loko to em ne em jindagī gāḷīne chālyā jashe. tattvanī draṣhṭi karyā vinā! ī to chorāshīnā avatār karyā bāpā! chorāshīnā avatār are! prabhu! tyān nathī tārun, kāī nathī, tun tyān nathī. āhā... hā..! tyān jaīne a.. va.. ta.. ra.. she!!
āhā.. hā..! to, ekavār jyān prabhu (ātmā) chhe tyān najar kar.. ne..! jyān bhagavān chaitanyasvarūp chhe prabhu! ekalo-akhaṇḍ-ānandanokand-pūrṇānand-chaitanyarasathī bharelo-jinasvarūp ātmā chhe. e trikāḷ jin svarūpī ja chhe. trikāḷ jinasvarūp ja chhe! vītarāg chhe. ene (lakṣhagat karavā) paranun lakṣha chhoḍī, rāganun lakṣha chhoḍī, rāgane jāṇanār (gnānaparyāy nun) lakṣha chhūṭayun-enī paryāye svalakṣha thyun ke ām chhūṭatān, enāthī paṇ lakṣha chhūṭī gyun chhe āhā.. hā..! enun lakṣha jyān ātmā upar gayun tyāre paryāyamān shuddhatā pragaṭī!! bahu... chhaṭhṭhī gāthā! mudanī rakam chhe.
āhā... hā..! ‘anya dravyonā samasta’ -samasta līdhun ne..! (temān) tīrthaṅkaro āvyā, tīrthaṅkar vāṇī āvī-enā uparathī paṇ lakṣha chhoḍī de! āhā.. hā..! ‘samasta anya dravya’ ane enā ‘bhāv’ āhā.. hā..! bhagavānano ‘bhāv’ te kevaḷ kevaḷagnān, karmano ‘bhāv’ te puṇya-pāpano ras, e badhāthī lakṣha chhoḍī de!! anya dravyonā bhāvothī bhinnapaṇe sevavāmān āvatān (eṭale) enāthī judo rāgathī-vāṇīthī judo, ātmāgnāyak bhagavān pūrṇa svabhāvathī bharelo jinachandra chhe e to vītarāgī shītaḷ svabhāvathī pūraṇ bharelo bhagavān! enī upar lakṣha jatān eṭale ke paryāyamān tenun lakṣha thatān, pote dravyamān lakṣha karyun e sevā chhe āhā.. hā..! dravyanī sevā!! keṭalun bharyun chhe emān!! hen? āhā.. hā..! are.. re..! jagat kyān paḍayun chhe! ne kyān chālyun jāy chhe anādithī, rakhaḍe! chorāshīnā avatār karī-karīne... kāgaḍānān kūtarānān, nigodanān bhav karī mithyātvathī rakhaḍī maryo chhe! sādhu thyo anantavār digambar sādhu anantavār thyo, paṇ draṣhṭi rāg ane paryāy upar chhe. jyān bhagavān pūraṇ svarūp chhe, tenī upāsanā eno artha
Page 62 of 225
PDF/HTML Page 75 of 238
single page version
62 shrī pravachan ratno-1 (ke) eno svīkār-eno satkār eṭale ke eno āshray.
(kahe chhe) ‘e bhinnapaṇe upāsavāmān āvato ‘shuddha kahevāy chhe’. (eṭale) e rāgane paryāyanun lakṣha chhoḍī, enī sevā karanār (arthāt) svarūpanun lakṣha thatān tenī paryāyamān shuddhatā je thāy, e shuddhatā ī dravyanī sevā-shuddhatā e (shuddha) dravyano svīkār karyo chhe. e shuddhatānī paryāye, shuddhadravyano svīkār karyo ethī shuddhanī paryāyamān shuddha jaṇāyo, ene shuddha kahevāmān āve chhe. āhā.. hā..! gambhīr bhāṣhā chhe bhāī!
ā to- ā to ogaṇīsamī vār vañchāy chhe. samayasār!! pahelethī chhelle sudhī koī vār doḍh varas, koī vār be varas, koī vār aḍhī varas, em aḍhār vār chālyun chhe. ā ogaṇīsamī vār chhe. āhā.. hā..! gajab vāt chhe.
vītarāg traṇalokanā nāth! enī vāṇī, e santo āḍatīyā thaīne jāher kare chhe. prabhu! tun koṇ chho? tane kyāre khabar paḍe? tun chho gnāyak! jemān shubhāshubh bhāv chhe ja nahī tethī emān paryāyabhed chhe nahī. paṇ.., enī kyāre tane khabar paḍe? ‘chhe to chhe shuddha’ .
tun... jyāre paranun lakṣha chhoḍī daī ane svadravyane dhyey banāvī ane dhyeyano paryāyamān satkār thayo, upāsanā thaī, shuddhatā pragaṭī e samyagdarshan gnānanī paryāyamān ‘ā shuddha chhe’ em jaṇāy chhe. samajāṇun kāī...? āvī vāt chhe!! kaṭhaṇ vāt chhe bāpu!! vītarāg mārag maḷyo nathī lokone bhāī..! loko bahāranī pravr̥uttimān-rāgamārga-sansār mārga chhe emān rachyā-pachyā chhe, atyāre to pūjā, bhakti, vrat ne tap, apavās e badho rāgamārga chhe anya mārga chhe e jainamārga nahīn!
āhā.. hā..! ānhī prabhu em kahe chhe, tārī prabhutā jem chhe tem te pūchhayun’ tun! ane tenun ‘svarūp’ jāṇavun joīe te ten pūchhayun to eno uttar ā chhe ke paradravya uparanun bilakul lakṣha-paradravya uparanun sampūrṇa lakṣha chhoḍī daī e ‘gnāyakabhāv’ -shuddhabhāv par lakṣha jatān, je paryāyamān shuddhatā thāy, samyagdarshan thāy, te jīvane shuddha kahevāmān āve chhe. paryāyanī shuddhatānun bhān thayun-samyagdarshan thayun, e antaramān lakṣhane laīne antarano āshray laīne-antaramān satkār ne svīkār shraddhāne svabhāvamān bhagavānane laīne, tyāre te jīvane ‘ā shuddha chhe’ em kahevāmān āve chhe. ākarī vāt chhe bāpā! shun thāy!
ā anantakāḷ vayo gayo, jainamān anantavār janmyo! bhagavānanā samavasaraṇamān paṇ anantavār gayo, paṇ ānhī āne jyān jāvun chhe tyān na gayo, ane enī rīt shun chhe? enī paṇ khabar na paḍī! āhā.. hā..! ek līṭīmān āvo ‘bhāv’ bharyo chhe!! ī to pār paḍe evun nathī bāpā! e bhagavānanī vāṇī ne enān bhāv vāṇīmān pār āve? ī antaramān bhāse e bhāṣhāmān āve nahī, bhāse eṭalun bhāṣhaṇamān no āve!! āhā..! sākṣhāt āvī vāṇī paḍī chhe jīvant! (e vāṇīmān āvyun chhe ke) e (gnāyakabhāv) puṇya-pāp paṇe thayo nathī. eṭale puṇya-pāpanān thanārān, enā kāraṇ evān e shubhāshubh bhāv e paṇe prabhu! gnāyakabhāv thayo ja nathī. tethī te pramatta-apramatta paryāye, ene laīne nathī. paryāyabhed temān nathī. āhā...! chaudaguṇ sthānanā bhedo paṇ āmān nathī.
evo je abhed bhagavān gnāyak shuddha, ekarūp, bhagavān prabhu chhe. (prashnaḥ) kone shuddha kahevāy? kone shuddha chhe? (uttaraḥ) ke jeṇe shuddha (ātmadravya) taraphano satkār
Page 63 of 225
PDF/HTML Page 76 of 238
single page version
shrī pravachan ratno-1 63 (svīkār) paryāyamān karī ane paradravyano jene āshray ane satkār chhūṭī gayo chhe. bhagavān pūrṇānand sivāy, parachījanī ekapaṇe adhikatā, visheṣhatā, achintyatā, chamatkār (draṣhṭimānthī) chhūṭī gyo chhe badho!! adhik hoy to ya hun, shuddha hoy to ya hun, chamatkārī chīj hoy to ya hun, prabhu hoy to ya hun, samajāṇun kāī..?
āhā.. hā..! āvun chhe! arere! jindagiyun!! jagatamān majurī karīne hālī jashe.. majur chhe badhā.. bāyaḍī, chhokarāne dhandhā! majur moṭā rāganā chhe! āhā.. hā..! ane kadāchit shubhabhāvamān āve ne shubh kare, to ī rāganī majurī chhe. majur.. majur!! āhā.. hā..! shubharāg e majurī chhe, tārī chīj nahīn ī prabhu! tārī chījamān to paryāye ya nathī. evī chījane pakaḍatān je paryāy thāy, e paryāyashuddhatāmān ‘ā shuddha chhe’ em jaṇāy chhe.
āhā.. hā..! e (ātmā) dayā, dānanā vikalpa ke vratādinā bhāvathī e jaṇāy evo nathī. kāraṇ ke e to rāg chhe. e to duḥkh chhe. vrat-tap bhakti-pūjānā bhāv e to rāg chhe, duḥkh chhe tun to rāgarahit ja chho!! āhā.. hā..! ā bhagavān to ānandasvarūp chhe, atīndriy ānandano gāṇṭhaḍo chhe!! āhā.. hā.! enī sevā eṭale eno satkār, eno ādar, enun ja adhikapaṇun bījī badhī vastuthī, e adhikapaṇun bhāsatān paryāyamān nirmaḷapaṇun pragaṭ thāy, ene ‘ā shuddha chhe’ em kahevāmān āve chhe. āhā... hā..! gajab vāt chhe ne..! ā prabhunān vachano chhe bāpā! bākī badhān thothān chhe. āhā.. hā..!
samajāṇun kāī..? kāī eṭale? samajāy to to prabhu alaukik vāt chhe. paṇ, samajāṇun kāī? eṭale kaī paddhatiethī kahevāy chhe? kaī rītathī kahevāy chhe enī gandh āve chhe?
āhā... hā..! are! eṇe mūḷ vāt mūkīne bīje beṭho chhe anādino. āhā.. hā..! ghare bhagavān paḍayo chhe tyān jāto nathī!! hen? rāṅko anādino rāṅkā-pāmar puṇya-pāpanān bhāv bhikhārā- rāṅkā pāmar chhe, pāmarane pakaḍīne beṭho! ek samayanī paryāy paṇ pāmar chhe!!
āhā.. hā..! samyagdraṣhṭi jīvane pūrṇatānī prāpti paryāyamān jaṇāy.. chhatān e paryāy, kevaḷ gnānanī pāse paṇ pāmar chhe. to e agnānī, paryāyamān sthit, paryāy jaṇāy māṭe parane jāṇīne paryāyamān beṭho (ekatvabuddhi) karī chhe ī to bhikhārīmān bhikhārī paryāy chhe-rāṅk paryāy chhe, emān bhagavān (ātmā) āvyo nathī, e paryāyamān pāmar-puṇyane pāp, dayā ne dān vratane bhakti, rāg- pāmar jemān āve chhe, e paryāy rāṅk bhikhārā chhe.
(kahe chhe keḥ) ānhī to āvī paryāyamān, jeṇe shuddha dravyanī, andaramān sevā karī ane shuddha chaitanyamūrti prabhu (ātmā)! eno ādar thayo ne paryāyamān eno satkār thayo, tyāre paryāyamān samyagdarshan thayun, e samyagdarshane ‘ā shuddha chhe’ em jāṇyun, e samyagdarshan paṇ kevaḷagnānanī āgaḷ pāmar chhe ane trikāḷī vastu pāse paṇ e pāmar chhe!!
āhā.. hā..! nityaprabhu! shuddha chaitanya-dhātu-chaitanyadhātu (ke jeṇe) chaitanyapaṇun je dhārī rākhyun chhe, jemān puṇya-pāp, dayā-dān, vrat-bhaktinā vikalpanī gandh nathī. paryāy-chaudaguṇ sthānanī jemān gandh nathī. are..! teramun guṇasthān ‘sayogī kevaḷī’ e paṇ jemān-vastumān nathī, kāraṇ ke ī paryāy chhe.
Page 64 of 225
PDF/HTML Page 77 of 238
single page version
64 shrī pravachan ratno-1
āhā.. hā..! bhagavān (ātmā), bhagavānane jeṇe shodhyo sādhyo ane shuddha chhe tem paryāyamān anubhav thayo, tene have, ātmā gnāyak shuddha chhe, bhūtārtha chhe em kahevāmān āve chhe. āhā.. hā..! āvī vāt chhe bhāī! atyāre to mushkel paḍe evun chhe! atyāre shraddhāne nāme goṭā, moṭā goṭā chhe. vrat pāḷone.. bhakti karone.. vrat karone.. karoḍo kharcho mandiromān ne..! e badhā goṭā chhe. (shrotāḥ) dharmane nāme phophān khāṇḍe chhe! (uttaraḥ) phophān chhe. rāganī kadāch mandatā hoy to puṇya chhe, paṇ phophān chhe. emān janam-maraṇano ant nathī prabhu! e to (puṇyanā bhāv) janam-maraṇanān bījaḍān chhe, badhān!!
āhā.. hā..! e shubhabhāv paṇ māro chhe ne hun karun chhun (e mānyatā) mithyātvabhāv chhe. e mānyatān ā anantā chorāshīnā avatārano garabh chhe! enāthī anantā avatār nigodane, narakane, pashunā ne ḍhoranā avatāro thashe. āhā.. hā..! nyān koīnī saphārīsh kām nahīn āve! ame ghaṇānne samajāvyān’ tā ne.. ghaṇānne vāḍāmān jainamān (sampradāyamān) bheyān karyā’ tā ne..! bāpu e vastu judī chhe āhā..! ānhī to bolavāno vikalpa paṇ jyān māro nathī.
āhā.. hā..! bhagavān traṇalokanā nāth paramātmāne enī vāṇī paṇ mārī nathī. enā lakṣhamān jāu to mane rāg thāy. (tethī) e lakṣha chhaḍīne chaitanya bhagavān-gnāyakabhāv-paramapiṇḍ nijaprabhu shuddha paḍayo chhe, ek samayanī paryāyamān pāse ja paḍayo chhe, tyān najar karatān, je najaramān samyagdarshan thāy, samyaggnān thāy, ene ‘ā ātmā shuddha chhe’ em kahevāmān āve chhe. samajāṇun kāī...?
āhā..! chhaṭhṭhī ne agiyāramī gāthā to alaukik chhe. ā to chhellā ek padanī (vākyanī) vyākhyā chāle chhe. āhā. hā..! pār.. nathī eno!! āhā..! samyagdraṣhṭi-gnānī santo, ātmānā ānandanā anubhavīo! āhā.. hā..! evā santanī vāṇīnun shun kahevun!!
‘te ja’ eṭale gnāyak, te puṇya-pāpapaṇe thayo nathī te.. kem ke puṇya-pāpapaṇe, apramatta- apramattapaṇe thayun nathī (ātma) dravya! ‘te ja’ (eṭale) te ja vastu em’ . ‘samasta anyadravyonā bhāvothī bhinnapaṇe upāsavāmān āvatā’ em chhe ne..? enī sevā kare to-upāsavāmān eṭale enī sevā, satkār ne ādar kare draṣhṭimān to ene dravya shuddha chhe. āhā... hā! gnāyakanun āvyun (arthāt) (gnāyak bhāvanun spaṣhṭīkaraṇ āvyun)
have, chothā padanī vyākhyā. jhīṇun chhe prabhu! shun thāy! ‘harino mārag chhe shūrāno, kāyaranān kām nathī tyān’ -e puṇya-pāpamān puṇyane dharam mānanārān ne pāpamān adharma mānanārān pāmaro-mithyādraṣhṭi, evā jīvonun kām nathī kahe chhe.
ahīnyān to puruṣhārthī antaramān āhā.. hā..! antar svarūpamān svīkār karanāro puruṣhārtha chhe tevā puruṣhārthī chhe, evā puruṣhārthavāḷānī vātun chhe ā to!! āhā..! have, chothā padanī vyākhyā chāle chhe.
(kahe chhe keḥ) ‘vaḷī dāhyanā (-baḷavāyogya padārthanā) ākāre thavāthī agnine dahan kahevāy chhe’ shun kahe chhe? agnine ‘bāḷanārī’ kahevāy chhe. e baḷavāyogya padārthanā ākāre thavāthī (eṭale ke) e lākaḍāne, chhāṇāne bāḷe tyāre, ākār to evo (agnino) thāy ne..! jevā chhāṇā, lākaḍān (hoy) evo ja ākār thāy ne..?! e ākār (agni) no kāī ene laīne thayo nathī, ī to agnino ākār
Page 65 of 225
PDF/HTML Page 78 of 238
single page version
shrī pravachan ratno-1 6p chhe. (jem) aḍāyun saḷagatun hoy te ākāre (agni dekhāy chhe) ‘aḍāyun’ samajyā? vagaḍāmān amathun chhāṇ paḍayun hoy, te sūkāī gayun hoy. ane ām chhāṇ bhegu karīne chhāṇān kare-thāpe te chhāṇun ane aḍāyun te chhāṇ paḍayun hoy ne sūkāī gayun hoy, ene āpaṇe kāṭhiyāvāḍamān ‘aḍāyun’ kahe chhe. to ī (aḍāyānī) ānhī jevī sthati hoy, ene agni bāḷe to evo ākār (agni) no thāy. paṇ e ākār agnino chhe. eno (aḍāyā) no nathī. baḷavāyogya vastune ākāre (agni) thaī māṭe dāhyane ākāre parādhīn agni thaī gaī-ī baḷavā yogyane ākāre thaī kahevāy chhe (chhatān) em nathī. āhā.. hā..! hajī to ā draṣhṭānt chhe ho? ātmāmān to pachhī ūtarashe! āhā.. hā..! are.. re!
(kahe chhe) ‘dāhyanā baḷavā yogya padārthanā ākāre’ eṭale? chhāṇān-lākaḍān kolasā tenā ākāre agni.. thavāthī.. dahan.. bāḷanār kahevāy chhe. chhe ne dahan eṭale ‘bāḷanār’ . ‘to paṇ dāhyakr̥ut ashuddhatā tene nathī’ -baḷavā-yogya-padārthanojevo ākār thayo, māṭe tenī apekṣhāthī tyān (agnino) ākār thayo chhe, evī ashuddhatā-parādhinatā tene (agni) ne nathī. e agnino ākār thayo chhe e potāthī thayo chhe. eve ākāre agni potāthī thaī chhe. e chhāṇān-lākaḍān-kolaso e ākāre agni thaī to e baḷavāyogyane ākāre (agni) thaī, to baḷavāyogya ne (ādhīn) thaī paranī parādhīnatā (agni) ne chhe em nathī. āhā.. hā.. hā..! chhe?
(kahe chhe) ‘baḷavāyogya padārthanā ākāre thavāthī’ agnine ‘bāḷanār’ kahevāy chhe’ to.. ‘bāḷanār’ temān avāj evo āvyo (ke) baḷavāyogya chhe tene bāḷe chhe (eṭale ke) ene āākāre (agni) thaī chhe, em nathī. e vakhate paṇ agni potāne ākāre thayelī chhe. āhā..hā..! baḷavā yogya padārthane ākāre agni thaī (dekhāy chhe) e agni potāne ākāre svayam potāthī thaī chhe. samajāṇun kāī...?
hajī to draṣhṭānt chhe. pachhī, siddhānt to andar (ātmāmān) ūtarashe. (kahe chhe keḥ) to ā dāhyakr̥ut-baḷavāyogya padārthane ākāre thayelī hovāthī, ashuddhatā (parādhīnatā) agninī nathī, e ashuddhatā agninī, ene laīne nathī. ī to agni (svayam) potāne ākāre thayelī chhe, je ākār chhe e agninoj ākār chhe, baḷavāyogya padārthan ī.. ākār nathī. ‘tevī rīte gneyākār thavāthī’ -gnānasvarūpī prabhu (ātmā)! gney-jaṇāvā yogya padārthane ākāre thavāthī, e jāṇe ke gneyakr̥ut ākār chhe, em nathī! ī to gnānano potāno ja ākār ī rīte pariṇamyo chhe. āhā.. hā..!
pharīne.. ekadam samajāy evun nathī ā, (kahe chhe) jem baḷavāyogyane ākāre agni thavāthī, agni baḷavāyogya padārthane ākāre thavāthī, e (ākārarūpī) ashuddhatā agnine nathī, agni pote ja (svayam) e ākāre thaī chhe. ‘tevī rīte gneyākār gnānamān, sharīr vāṇī-man- makān-paisā ām dekhāy.. ākār, ene (gneyane) ākāre ānhī gnān thayun māṭe te gneyākāranī apekṣhāthī thayun.. evī gnānanā ākārane parādhīnatā nathī. gnān svayam-pote te rūpe-ākāre thayun chhe (eṭale ke) parane jāṇavā kāḷe, parachīj jevī chhe te ākāre gnān thayun chhe te gnān (ākār) jāṇavālāyak (gneyapadārtha) chhe ene kāraṇe thayun chhe, em nathī. e gnān ja te ākāre (svayam) pote pariṇamyun chhe potāthī svatantra!!
Page 66 of 225
PDF/HTML Page 79 of 238
single page version
66 shrī pravachan ratno-1
(kahe chhe keḥ) ‘gneyākār thavāthī’ e have shun? ke jarī sūkṣhma laīe. je rāg thāy chhe ne samakitīne-gnānīne! rāg thāy, to rāg jevun gneyākār (gnān) thāy! rāganā jevī ānhī gnānanī paryāy thāy, paṇ ethī gnānanī paryāy rāgane laīne thaī chhe, em nathī. āhā.. hā! e gnānanī paryāy ja te ākāre pariṇamīne svayam-svatantra potāthī thaī chhe. āhā.. hā..! dharmī jīvane ātmagnān thayun chhe ene hajī rāg āve, to rāg ākāre ānhī gnān thāy, paryāyamān jevo rāg chhe, tevun (ja) gnān thāy-paṇ, tethī te gnān-ākār, gneyākār thayun māṭe parādhīn chhe, em nathī. e gnānākār, rāganun gnān thaīne, gnānākār gnān pote potāthī ja pariṇamyun chhe. e gney-rāgane laīne nahīn. ahā.. hā. hā!
kone ‘ā’ paḍī chhe!! ākhī duniyā, bāvīs kalāk, trevīs kalāk bāyaḍī-chhokarān-dhandhā! pāp ekalān pāp!! kalāk vakhat maḷe sāmbhaḷavā jāy tyāre, tyān badhun ūndhun māre badhun! āno kalāk lūṇṭī lye! tamane ām dharam thāshe ne... tamane ām thāshe.. tamane ānāthī thāshe ne..! āhā.. hā..! are.. re! jindagiyun chālī jāy chhe!
paramātmāno pokār chhe prabhu! ten tārā svabhāvano, svīkār karī shuddhatā jāṇī, have e shuddhatā je paryāyamān āvī- thaī, e gnānī tenāmān hajī rāg thāy chhe e rāganun gnān āhīn thāy chhe. e te rāg jevo chhe tevun gnān ānhī thāy, māṭe gneyakr̥ut ashuddhatā ānhī thaī-gnān e ākāre thayun māṭe gneyakr̥ut ashuddhatā thaī ja nathī.
e gnānano svabhāv ja evo chhe, te prakāre rāgasambandhīnun gnān, potānun, potāthī thayelun chhe evī enī (gnānanī) svādhīnatā chhe. āhā.. hā..! mārag vītarāgano jhīṇo bāpu! are, atyāre to kyāy maḷato nathī bhāī! shun kahīe..! sāmbhaḷavā maḷato nathī prayog kare to kyāthī?
āhā... hā! shun kahe chhe? ke samyagdraṣhṭine, potānī paryāyamān, shuddhatrikāḷ (dravya) chhe, evun jaṇāṇun, ethī ene shuddha kahīe. have, ā bājumān-ā bājumān jatān shuddhanī paryāy pragaṭī emān shuddha jaṇāṇo, māṭe ene shuddha kahīe. have, ā bājumān bākī rāg chhe, rāgaādi jaṇāy chhe, te chhe. e rāg jaṇāy chhe māṭe te ‘rāgano jāṇanāro chhe tenun gnān chhe?’ to, kahe nā.
e rāgasambandhīnun gnān, rāgaākāre thayun īgnān, potāne ākāre (gnānākār) thayun chhe. e rāgane kāraṇe thayun nathī, eno (gnānaparyāyanā) svaparaprakāshak svabhāvane kāraṇe e paraprakāshapaṇe gnān thayun chhe. samajāṇun kāī? bhāṣhā samajāy chhe ne..! āvo mārag chhe bhāī...! shun kahīe!!
āhā.. hā! ānhī to samakitīne-gnānīne ātmānun gnān thayun ke (ātmā) trikāḷ shuddha chhe. evun paryāyamān gnān thayun, ethī ene shuddha kahevāmān āve chhe. have, enī paryāyamān-rāg thāy chhe ane enī paryāyamān ā sharīr, ā makān ādi (parachīj) jaṇāy chhe. to temanun gnān, jevun gney chhe te ākāre ānhī gnān thāy chhe, tethī te gnānanī paryāy gneyane (ākāre jaṇāy to) gneyane kāraṇe tene parādhīnatā-ashuddhatā chhe? to kahe, nā. (kāraṇ) e gneyakr̥utathī (gnān) thayun nathī, e gnānano potāno svabhāv ja paraprakāshano-te prakārano chhe te prakārathī te rīte thayun chhe!! gahan viṣhay chhe bāpu!
are! ā satya hāthamān na āve to marī javānā chhe bichārān! chorāshīnā avatāramān
Page 67 of 225
PDF/HTML Page 80 of 238
single page version
shrī pravachan ratno-1 67 rakhaḍī-rakhaḍīne, sothā nīkaḷī gyā chhe bāpu! prabhu to kahe chhe ke tārā duḥkhanān, ekakṣhaṇ-tārā ekakṣhaṇanān duḥkh narkanān prabhu! karoḍo bhavathī ne karoḍo jībhathī na kahī shakāy. evā te duḥkho ten ekakṣhaṇamān veṭhayān chhe. evān-evān tetrīs sāgar ne evān anantakāḷ! e mithyātvane laīne badhun (duḥkh) chhe bāpu! āhā.. hā! to, samyagdarshan vinā, e chorāshīnā avatāramān marī jaīsh bāpā! rakhaḍīne, kyāy ant nahi āve kyāy bhāī..!
(bhavanā ant lāve) evun je samyagdarshan!! āhā..! jeṇe trikāḷī shuddhane pakaḍayo ane gnānanī paryāyamān shuddhatāno-ānandano svād āvyo ane ‘svaprakāshak’ paryāy gnānanī thaī, have ene paṇ hajī thoḍun’ ka-pūraṇ kevaḷ gnān nathī ethī ene rāg āve chhe, to e rāganun gnān ānhī thāy chhe. rāg jevun ja, mandarāg hoy to mandanun, tīvra hoy to tīvranun-to e rāg chhe, to rāgakr̥ut- rāgaākāre gnān thayun chhe? (nā) ī to gnānanī potānī gnānakr̥utagnān, potāne (svayanne) ākāre thavāthī thayun chhe. āhā.. hā!
are...! āvun badhun (samajavun), vāṇiyāne dhandhā āḍe! āhā...! vāṇiyāne jain dharam maḷyo!! āhā! mārag jhīṇo bhāī..! āhā... hā... hā gajab vāt kahe chhe ne..!
prabhu! ... tane kahe chhe ke ātmānun gnān thayun, paṇ have e shuddhachaitanyanun gnān thayun paryāyamān, paṇ tārī paryāyamān je hajī rāg thāy chhe. ane te paryāyanun gnān hajī chhe! emān paranun gnān (eṭale ke) sharīranun, strīnun, kuṭumbanun-jevā bhāv thāy evī rīte ānhī gnān thāy chhe. to ī gney chhe enī apekṣhāthī (ānhī) gnān thayun chhe. to ī gnānano paraprakāshano svataḥsvabhāv hovāthī, paranī apekṣhā vinā, te gnānakr̥ut, paranun jāṇavānun (gnān) paryāy thayo e gnātānun kārya chhe. āhā.. hā! samajāṇun kāī..?
pharīne.. ā to jaṇāṇo shuddha (ātmā) ene par jaṇāy chhe shun? enī vāt hāle chhe. jene ātmānun gnān nathī, enī to vāt chhe ja nahīn. e to parādhīn thaīne, mithyātvane laīne rakhaḍī maravānā chhe. āhā.. hā! jene, ī ātmā gnānasvarūpī prabhu! (no anubhav thayo) e jin svarūpī vastu! e jinanā pariṇāmamān jinasvarūpī vastu jaṇāṇī, shuddha pariṇāmamān, shuddhavastu jaṇāṇī ene shuddha kīdhun chhe.
have, ā bājumān ke ā bājumān (paraprakāshakamān) gnānanī paryāy, hajī jevo rāg thāy, dveṣh thāy te prakāre te gnān (paryāy) tevun jāṇe! tethī te gnān, te gneyakr̥utanā kāraṇe te ashuddha chhe? ke parādhīn chhe? nā. e gnānano te vakhatano svabhāv ja, ene prakāshavānā kāḷamān parane prakāshavāno svabhāv svataḥ chhe, svataḥpaṇe gnān, rāgane jāṇatun pariṇame chhe. āhā.. hā! “te gnāyakanun gnān chhe, te rāganun gnān nahīn” em kahe chhe are.. re! ā te maḷe nahīn tyān shun kare?! āhā..! are, anantabhav thayān! jainasādhu thayo, digambar sādhu anantavār thayo! paṇ, ā rāganī ekatā toḍīne svabhāvanun gnān karyun nahīn ane svabhāvanun gnān thavāmān paranī koī apekṣhā.. chhe nahīn!
have, ānhī to ‘paranun gnān’ karavāmān paṇ paranī apekṣhā nathī. āhā.. hā! samajāṇun kāī...? samajāy eṭalun samajavun prabhu! ā to.. traṇalokanā nāthanī vātun chhe bāpā! jene īndro ne gaṇadharo sāmbhaḷe, e vāt bāpā kāī sādhāraṇ vāt hashe!!
āhā... hā! ‘gneyākār thavāthī te bhāvane’ te bhāvane eṭale gneyākār thayelun je gnān, te bhāvane
Page 68 of 225
PDF/HTML Page 81 of 238
single page version
68 shrī pravachan ratno-1 ‘gnāyakapaṇun’ prasiddha chhe-ī ‘jāṇanāro’ chhe em prasiddha chhe.
paṇ, ‘jāṇanāro’ chhe e shun? ‘to paṇ gneyakr̥ut ashuddhatā tene nathī’ (kahe chhe keḥ) rāg jaṇāy chhe ne tenun gnān ānhī thāy chhe māṭe rāganī apekṣhā rākhīne gnān thayun chhe ahīnyān, em nathī. āhā... hā!
visheṣh kahevāshe...
chhe. vāstavamān to te potānī paryāyane jāṇe chhe temān te
jaṇāī jāy chhe. āvī vāt chhe. bhagavān kevaḷī
lokālokane jāṇe chhe em āve chhe ne? hā. paṇ e
to asadbhut vyavahāranay chhe. kharekhar to bhagavān
jemān lokālok prakāshe chhe evī potānī paryāyane ja
jāṇe chhe. tem gnānī rāgane jāṇe chhe em upachārathī-
vyavahārathī kathan chhe.