ओरालिओ य देहो देहो वेउव्विओ य तेजसिओ ।
आहारय कम्मइओ पोग्गलदव्वप्पगा सव्वे ।।१७१।।
औदारिकश्च देहो देहो वैक्रियिकश्च तैजसः ।
आहारकः कार्मणः पुद्गलद्रव्यात्मकाः सर्वे ।।१७१।।
यतो ह्यौदारिकवैक्रियिकाहारकतैजसकार्मणानि शरीराणि सर्वाण्यपि पुद्गलद्रव्यात्म-
कानि, ततोऽवधार्यते न शरीरं पुरुषोऽस्ति ।।१७१।।
अथ किं तर्हिं जीवस्य शरीरादिसर्वपरद्रव्यविभागसाधनमसाधारणं स्वलक्षणमित्या-
वेदयति —
अरसमरूवमगंधं अव्वत्तं चेदणागुणमसद्दं ।
जाण अलिंगग्गहणं जीवमणिद्दिट्ठसंठाणं ।।१७२।।
मम स्वरूपं न भवन्ति । कस्मादिति चेत् । ममाशरीरचैतन्यचमत्कारपरिणतत्वेन सर्वदैवाचेतनशरीरत्व-
विरोधादिति ।।१७१।। एवं पुद्गलस्कन्धानां बन्धव्याख्यानमुख्यतया द्वितीयस्थले गाथापञ्चकं गतम् ।
इति ‘अपदेसो परमाणू’ इत्यादि गाथानवकेन परमाणुस्कन्धभेदभिन्नपुद्गलानां पिण्डनिष्पत्तिव्याख्यान-
જે દેહ ઔદારિક, ને વૈક્રિય – તૈજસ દેહ છે,
કાર્મણ – અહારક દેહ જે, તે સર્વ પુદ્ગલરૂપ છે. ૧૭૧.
અન્વયાર્થઃ — [औदारिकः च देहः] ઔદારિક શરીર, [वैक्रियिकः देहः] વૈક્રિયિક
શરીર, [तैजसः] તૈજસ શરીર, [आहारकः] આહારક શરીર [च] અને [कार्मणः] કાર્મણ
શરીર — [सर्वे] બધાં [पुद्गलद्रव्यात्मकाः] પુદ્ગલદ્રવ્યાત્મક છે.
ટીકાઃ — ઔદારિક, વૈક્રિયિક, આહારક, તૈજસ અને કાર્મણ — એ શરીરો બધાંય
પુદ્ગલદ્રવ્યાત્મક છે તેથી નક્કી થાય છે કે આત્મા શરીર નથી. ૧૭૧.
હવે ત્યારે જીવનું, શરીરાદિ સર્વ પરદ્રવ્યોથી વિભાગના સાધનભૂત, અસાધારણ
સ્વલક્ષણ શું છે તે કહે છેઃ —
છે ચેતનાગુણ, ગંધ -રૂપ -રસ -શબ્દ -વ્યક્તિ ન જીવને,
વળી લિંગગ્રહણ નથી અને સંસ્થાન ભાખ્યું ન તેહને. ૧૭૨.
૩૨૪પ્રવચનસાર[ ભગવાનશ્રીકુંદકુંદ-