अथ सर्वथान्तरङ्गच्छेदः प्रतिषेध्य इत्युपदिशति —
अयदाचारो समणो छस्सु वि कायेसु वधकरो त्ति मदो ।
चरदि जदं जदि णिच्चं कमलं व जले णिरुवलेवो ।।२१८।।
अयताचारः श्रमणः षट्स्वपि कायेषु वधकर इति मतः ।
चरति यतं यदि नित्यं कमलमिव जले निरुपलेपः ।।२१८।।
यतस्तदविनाभाविना अप्रयताचारत्वेन प्रसिद्धयदशुद्धोपयोगसद्भावः षटकायप्राण-
व्यपरोपप्रत्ययबन्धप्रसिद्धया हिंसक एव स्यात् । यतश्च तद्विनाभाविना प्रयताचारत्वेन
હવે, સર્વથા અંતરંગ છેદ નિષેધ્ય – ત્યાજ્ય છે એમ ઉપદેશે છેઃ —
મુનિ યત્નહીન આચારવંત છ કાયનો હિંસક કહ્યો;
જલકમલવત્ નિર્લેપ ભાખ્યો, નિત્ય યત્નસહિત જો.૨૧૮.
અન્વયાર્થઃ — [अयताचारः श्रमणः] અપ્રયત આચારવાળો શ્રમણ [षट्सु अपि
कायेषु] છયે કાય સંબંધી [वधकरः] વધનો કરનાર [इति मतः] માનવામાં – કહેવામાં આવ્યો
છે; [यदि] જો [नित्यं] સદા [यतं चरति] પ્રયતપણે આચરણ કરે તો [जले कमलम् इव] જળમાં
કમળની માફક [निरुपलेपः] નિર્લેપ કહેવામાં આવ્યો છે.
ટીકાઃ — અશુદ્ધોપયોગ વિના જે હોતો નથી એવા અપ્રયત આચાર વડે પ્રસિદ્ધ
થતો ( – જાણવામાં આવતો) અશુદ્ધોપયોગનો સદ્ભાવ હિંસક જ છે, કારણ કે છ કાયના
પ્રાણોના વ્યપરોપના આશ્રયે થતા બંધની પ્રસિદ્ધિ છે; અને અશુદ્ધોપયોગ વિના જે હોય
છે એવા પ્રયત આચાર વડે પ્રસિદ્ધ થતો અશુદ્ધોપયોગનો અસદ્ભાવ અહિંસક જ છે, કારણ
उच्चालियम्हि पाए उत्क्षिप्ते चालिते सति पादे । कस्य । इरियासमिदस्स ईर्यासमितितपोधनस्य ।
क्व । णिग्गमत्थाए विवक्षितस्थानान्निर्गमस्थाने । आबाधेज्ज आबाध्येत पीडयेत । स कः । कुलिंगं
सूक्ष्मजन्तुः । न केवलमाबाध्येत, मरिज्ज म्रियतां वा । किं कृत्वा । तं जोगमासेज्ज तं पूर्वोक्तं पादयोगं
पादसंघट्टनमाश्रित्य प्राप्येति । ण हि तस्स तण्णिमित्तो बंधो सुहुमो य देसिदो समये न हि तस्य तन्निमित्तो
बन्धः सूक्ष्मोऽपि देशितः समये; तस्य तपोधनस्य तन्निमित्तो सूक्ष्मजन्तुघातनिमित्तो बन्धः सूक्ष्मोऽपि
स्तोकोऽपि नैव दृष्टः समये परमागमे । दृष्टान्तमाह – मुच्छा परिग्गहो च्चिय मूर्च्छा परिग्रहश्चैव अज्झप्प-
पमाणदो दिट्ठो अध्यात्मप्रमाणतो दृष्ट इति । अयमत्रार्थः — ‘मूर्च्छा परिग्रहः’ इति सूत्रे यथाध्यात्मानुसारेण
मूर्च्छारूपरागादिपरिणामानुसारेण परिग्रहो भवति, न च बहिरङ्गपरिग्रहानुसारेण; तथात्र सूक्ष्म-
जन्तुघातेऽपि यावतांशेन स्वस्थभावचलनरूपा रागादिपरिणतिलक्षणभावहिंसा तावतांशेन बन्धो भवति,
૪૦૦પ્રવચનસાર[ ભગવાનશ્રીકુંદકુંદ-