स्थितमेतत् – परमागमज्ञानतत्त्वार्थश्रद्धानसंयतत्वत्रयमेव मुक्तिकारणमिति ।।२३६।। अथागमज्ञानतत्त्वार्थ- श्रद्धानसंयतत्वानां यौगपद्याभावे मोक्षो नास्तीति व्यवस्थापयति — ण हि आगमेण सिज्झदि आगमजनित- परमात्मज्ञानेन न सिद्धयति, सद्दहणं जदि वि णत्थि अत्थेसु श्रद्धानं यदि च नास्ति परमात्मादिपदार्थेषु । सद्दहमाणो अत्थे श्रद्दधानो वा चिदानन्दैकस्वभावनिजपरमात्मादिपदार्थान्, असंजदो वा ण णिव्वादि विषय- कषायाधीनत्वेनासंयतो वा न निर्वाति, निर्वाणं न लभत इति । तथाहि – यथा प्रदीपसहितपुरुषस्य कूपपतनप्रस्तावे कूपपतनान्निवर्तनं मम हितमिति निश्चयरूपं श्रद्धानं यदि नास्ति तदा तस्य प्रदीपः किं करोति, न किमपि । तथा जीवस्यापि परमागमाधारेण सकलपदार्थज्ञेयाकारकरम्बितविशदैकज्ञानरूपं હોવાથી જ્ઞાનરૂપ આત્મતત્ત્વમાં એકાગ્રતાની પ્રવૃત્તિનો અભાવ છે. (આ રીતે તેમને સંયમ સિદ્ધ થતો નથી.) અને (-એ રીતે) જેમને સંયમ સિદ્ધ નથી તેમને +સુનિશ્ચિત ઐકાગ્ર્ય- પરિણતપણારૂપ શ્રામણ્ય જ — કે જેનું બીજું નામ મોક્ષમાર્ગ છે તે જ — સિદ્ધ થતું નથી.
આથી આગમજ્ઞાન-તત્ત્વાર્થશ્રદ્ધાન-સંયતત્વના યુગપદપણાને જ મોક્ષમાર્ગપણું હોવાનો નિયમ થાય છે. ૨૩૬.
હવે, આગમજ્ઞાન-તત્ત્વાર્થશ્રદ્ધાન-સંયતત્વના અયુગપદપણાને મોક્ષમાર્ગપણું ઘટતું નથી એમ સિદ્ધ કરે છેઃ —
અન્વયાર્થઃ — [आगमेन] આગમથી, [यदि अपि] જો [अर्थेषु श्रद्धानं नास्ति] પદાર્થોનું શ્રદ્ધાન ન હોય તો, [न हि सिद्धयति] સિદ્ધિ (મુક્તિ) થતી નથી; [अर्थान् श्रद्दधानः] પદાર્થોને શ્રદ્ધનારો પણ, [असंयतः वा] જો અસંયત હોય તો, [न निर्वाति] નિર્વાણ પામતો નથી. +સુનિશ્ચિત = દ્રઢ. (દ્રઢપણે એકાગ્રતામાં પરિણમવું તે શ્રામણ્ય છે.)