Pravachansar-Gujarati (Devanagari transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 74 of 513
PDF/HTML Page 105 of 544

 

स्थाननिषद्याविहारा धर्मोपदेशश्च नियतयस्तेषाम्
अर्हतां काले मायाचार इव स्त्रीणाम् ।।४४।।

यथा हि महिलानां प्रयत्नमन्तरेणापि तथाविधयोग्यतासद्भावात् स्वभावभूत एव मायोपगुण्ठनागुण्ठितो व्यवहारः प्रवर्तते, तथा हि केवलिनां प्रयत्नमन्तरेणापि तथाविध- योग्यतासद्भावात् स्थानमासनं विहरणं धर्मदेशना च स्वभावभूता एव प्रवर्तन्ते अपि चाविरुद्धमेतदम्भोधरदृष्टान्तात् यथा खल्वम्भोधराकारपरिणतानां पुद्गलानां गमनमवस्थानं गर्जनमम्बुवर्षं च पुरुषप्रयत्नमन्तरेणापि दृश्यन्ते, तथा केवलिनां स्थानादयोऽबुद्धिपूर्वका एव दृश्यन्ते अतोऽमी स्थानादयो मोहोदयपूर्वकत्वाभावात् क्रियाविशेषा अपि केवलिनां क्रियाफलभूतबन्धसाधनानि न भवन्ति ।।४४।। अनीहिताः केषाम् तेसिं अरहंताणं तेषामर्हतां निर्दोषिपरमात्मनाम् क्व काले अर्हदवस्थायाम् इव मायाचारो व्व इत्थीणं मायाचार इव स्त्रीणामिति तथा हियथा स्त्रीणां स्त्रीवेदोदय- सद्भावात्प्रयत्नाभावेऽपि मायाचारः प्रवर्तते, तथा भगवतां शुद्धात्मतत्त्वप्रतिपक्षभूतमोहोदयकार्येहापूर्व-

अन्वयार्थः[ तेषाम् अर्हतां ] ते अर्हंतभगवंतोने [काले] ते काळे [स्थान- निषद्याविहाराः] ऊभा रहेवुं, बेसवुं, विहार [धर्मोपदेशः च] अने धर्मोपदेश, [स्त्रीणां मायाचारः इव] स्त्रीओने मायाचारनी माफक, [नियतयः] स्वाभाविक जप्रयत्न विना जहोय छे.

टीकाःजेम स्त्रीओने, प्रयत्न विना पण, तेवा प्रकारनी योग्यताना सद्भावथी स्वभावभूत ज मायाना ढांकणथी ढंकायेलो व्यवहार प्रवर्ते छे, तेम केवळीभगवंतोने, प्रयत्न विना पण (प्रयत्न न होवा छतां पण), तेवा प्रकारनी योग्यताना सद्भावथी स्थान (-ऊभा रहेवुं), आसन (-बेसवुं), विहार अने धर्मदेशना स्वभावभूत ज प्रवर्ते छे. वळी आ (प्रयत्न विना विहार थवो वगेरे), वादळाना द्रष्टांतथी अविरुद्ध छे. जेम वादळा -आकारे परिणमेलां पुद्गलोनुं गमन, अवस्थान (-स्थिर रहेवुं), गर्जन अने जळ -वर्षण पुरुष -प्रयत्न विना पण जोवामां आवे छे, तेम केवळीभगवंतोने स्थानादिक (ऊभा रहेवुं, बेसवुं वगेरे व्यापारो) अबुद्धिपूर्वक ज (अर्थात् इच्छा विना ज) जोवामां आवे छे. आथी आ स्थानादिक (ऊभा रहेवुं वगेरे व्यापारो), मोहोदयपूर्वक नहि होवाने लीधे, क्रियाविशेषो (क्रियाना प्रकारो) होवा छतां केवळीभगवंतोने क्रियाफळभूत बंधनां साधन थतां नथी.

भावार्थःकेवळीभगवंतोने स्थान, आसन अने विहार ए काययोगसंबंधी क्रियाओ तथा दिव्य ध्वनिथी निश्चयव्यवहारस्वरूप धर्मनो उपदेश ए वचनयोगसंबंधी क्रिया अघाती कर्मना निमित्ते सहज ज थाय छे. तेमां केवळीभगवंतनी इच्छा लेशमात्र

७४प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-