अथ ज्ञानिनो ज्ञप्तिक्रियासद्भावेऽपि क्रियाफलभूतं बन्धं प्रतिषेधयन्नुपसंहरति — ण वि परिणमदि ण गेण्हदि उप्पज्जदि णेव तेसु अट्ठेसु ।
इह खलु ‘उदयगदा कम्मंसा जिणवरवसहेहिं णियदिणा भणिया । तेसु विमूढो रत्तो दुट्ठो वा बंधमणुभवदि ।।’ इत्यत्र सूत्रे उदयगतेषु पुद्गलकर्मांशेषु सत्सु संचेतयमानो मन्त्रवादरससिद्धयादीनि यानि खण्डविज्ञानानि मूढजीवानां चित्तचमत्कारकारणानि परमात्मभावना- विनाशकानि च । तत्राग्रहं त्यक्त्वा जगत्त्रयकालत्रयसकलवस्तुयुगपत्प्रकाशकमविनश्वरमखण्डैक- प्रतिभासरूपं सर्वज्ञशब्दवाच्यं यत्केवलज्ञानं तस्यैवोत्पत्तिकारणभूतं यत्समस्तरागादिविकल्पजालेन रहितं सहजशुद्धात्मनोऽभेदज्ञानं तत्र भावना कर्तव्या, इति तात्पर्यम् ।।५१।। एवं केवलज्ञानमेव सर्वज्ञ इति कथनरूपेण गाथैका, तदनन्तरं सर्वपदार्थपरिज्ञानात्परमात्मज्ञानमिति प्रथमगाथा परमात्मज्ञानाच्च सर्वपदार्थपरिज्ञानमिति द्वितीया चेति । ततश्च क्रमप्रवृत्तज्ञानेन सर्वज्ञो न भवतीति प्रथमगाथा, युगपद्ग्राहकेण स भवतीति द्वितीया चेति समुदायेन सप्तमस्थले गाथापञ्चकं गतम् । अथ पूर्वं यदुक्तं
हवे ज्ञानीने ( – केवळज्ञानी आत्माने) ज्ञप्तिक्रियानो सद्भाव होवा छतां पण तेने क्रियाना फळरूप बंधनो निषेध करतां उपसंहार करे छे (अर्थात् केवळज्ञानी आत्माने जाणनक्रिया होवा छतां बंध थतो नथी एम कही ज्ञान -अधिकार पूर्ण करे छे)ः —
अन्वयार्थः — [आत्मा] (केवळज्ञानी) आत्मा [तान् जानन् अपि] पदार्थोने जाणतो होवा छतां [न अपि परिणमति] ते -रूपे परिणमतो नथी, [न गृह्णाति] तेमने ग्रहतो नथी [तेषु अर्थेषु न एव उत्पद्यते] अने ते पदार्थोरूपे उत्पन्न थतो नथी [तेन] तेथी [अबंधकः प्रज्ञप्तः] तेने अबंधक कह्यो छे.
टीकाः — अहीं १‘उदयगदा कम्मंसा जिणवरवसहेहिं णियदिणा भणिया । तेसु विमूढो रत्तो दुट्ठो वा बंधमणुभवदि ।।’ ए गाथासूत्रमां, ‘उदयगत पुद्गलकर्मांशोनी हयातीमां
८८प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-
१. जुओ ज्ञानतत्त्व-प्रज्ञापननी ४३मी गाथा.