जीवो सयं अमुत्तो मुत्तिगदो तेण मुत्तिणा मुत्तं ।
इन्द्रियज्ञानं हि मूर्तोपलम्भकं मूर्तोपलभ्यं च । तद्वान् जीवः स्वयममूर्तोऽपि कथनमुख्यत्वेनैकगाथया द्वितीयस्थलं गतम् ।।५४।। अथ हेयभूतस्येन्द्रियसुखस्य कारणत्वादल्प- विषयत्वाच्चेन्द्रियज्ञानं हेयमित्युपदिशति ---जीवो सयं अमुत्तो जीवस्तावच्छक्तिरूपेण शुद्धद्रव्यार्थिक- १
रोकी शके? (अर्थात् कोई न रोकी शके.) आथी ते (अतींद्रिय ज्ञान) उपादेय छे ५४.
हवे इन्द्रियसुखना साधनभूत ( – कारणरूप) इन्द्रियज्ञान हेय छे — एम तेने निंदे छेः —
अन्वयार्थः — [ स्वयं अमूर्तः ] स्वयं अमूर्त एवो [ जीवः ] जीव [ मूर्तिगतः ] मूर्त शरीरने प्राप्त थयो थको [ तेन मूर्तेन ] ते मूर्त शरीर वडे [ योग्यं मूर्तं ] योग्य मूर्त पदार्थने [ अवगृह्य ] अवग्रहीने ( — इन्द्रियग्रहणयोग्य मूर्त पदार्थनो २अवग्रह करीने) [ तद् ] तेने [ जानाति ] जाणे छे [ वा न जानाति ] अथवा नथी जाणतो ( — कोई वार जाणे छे अने कोई वार नथी जाणतो).
टीकाः — इन्द्रियज्ञानने ३उपलंभक पण मूर्त छे अने ४उपलभ्य पण मूर्त छे. ए
१. ज्ञेयाकारो ज्ञानने ओळंगी शकता नथी — ज्ञाननी हद बहार जई शकता नथी, ज्ञानमां जणाई ज जाय छे.
२. मतिज्ञानथी कोई पदार्थने जाणवानी शरूआत थतां प्रथम ज अवग्रह थाय छे कारण के मतिज्ञान अवग्रह, ईहा, अवाय अने धारणा — ए क्रमथी जाणे छे.
३. उपलंभक = जणावनार; जाणवामां निमित्तभूत. (इन्द्रियज्ञानने पदार्थो जाणवामां निमित्तभूत मूर्त पंचेन्द्रियात्मक शरीर छे.) ४. उपलभ्य = जणावायोग्य