Pravachansar-Gujarati (Devanagari transliteration). Gatha: 87.

< Previous Page   Next Page >


Page 148 of 513
PDF/HTML Page 179 of 544

 

तत्त्वतः समस्तमपि वस्तुजातं परिच्छिन्दतः क्षीयत एवातत्त्वाभिनिवेशसंस्कारकारी मोहो- पचयः अतो हि मोहक्षपणे परमं शब्दब्रह्मोपासनं भावज्ञानावष्टम्भदृढीकृतपरिणामेन सम्यगधीयमानमुपायान्तरम् ।।८६।।

अथ कथं जैनेन्द्रे शब्दब्रह्मणि किलार्थानां व्यवस्थितिरिति वितर्कयति

दव्वाणि गुणा तेसिं पज्जाया अट्ठसण्णया भणिया

तेसु गुणपज्जयाणं अप्पा दव्व त्ति उवदेसो ।।८७।।
द्रव्याणि गुणास्तेषां पर्याया अर्थसंज्ञया भणिताः
तेषु गुणपर्यायाणामात्मा द्रव्यमित्युपदेशः ।।८७।।

प्रमाणैर्बुध्यमानस्य जानतो जीवस्य नियमान्निश्चयात् किं फलं भवति खीयदि मोहोवचयो दुरभिनिवेशसंस्कारकारी मोहोपचयः क्षीयते प्रलीयते क्षयं याति तम्हा सत्थं समधिदव्वं तस्माच्छास्त्रं सम्यगध्येतव्यं पठनीयमिति तद्यथावीतरागसर्वज्ञप्रणीतशास्त्रात् ‘एगो मे सस्सदो अप्पा’ इत्यादि परमात्मोपदेशकश्रुतज्ञानेन तावदात्मानं जानीते कश्चिद्भव्यः, तदनन्तरं विशिष्टाभ्यासवशेन परमसमाधिकाले रागादिविकल्परहितमानसप्रत्यक्षेण च तमेवात्मानं परिच्छिनत्ति, तथैवानुमानेन वा


वडे तत्त्वतः समस्त वस्तुमात्रने जाणतां, अतत्त्वअभिनिवेशना संस्कार करनारो मोहोपचय क्षय पामे ज छे. माटे मोहनो क्षय करवामां, परम शब्दब्रह्मनी उपासनानो भावज्ञानना अवलंबन वडे द्रढ करेला परिणामथी सम्यक् प्रकारे अभ्यास करवो ते उपायान्तर छे. (जे परिणाम भावज्ञानना अवलंबन वडे द्रढीकृत होय एवा परिणामथी द्रव्यश्रुतनो अभ्यास करवो ते मोहक्षय करवामां उपायान्तर छे.) ८६.

हवे जिनेंद्रना शब्दब्रह्ममां अर्थोनी व्यवस्था (पदार्थोनी स्थिति) कई रीते छे ते विचारे छेः

द्रव्यो, गुणो ने पर्ययो सौ ‘अर्थ’ संज्ञाथी कह्यां;
गुण -पर्ययोनो आतमा छे द्रव्य जिन -उपदेशमां. ८७.

अन्वयार्थः[द्रव्याणि] द्रव्यो, [गुणाः] गुणो [तेषां पर्यायाः] अने तेमना पर्यायो [अर्थसंज्ञया] ‘अर्थ’ नामथी [भणिताः] कह्यां छे. [तेषु] तेमां, [गुणपर्यायाणाम् आत्मा द्रव्यम्] गुण -पर्यायोनो आत्मा द्रव्य छे (अर्थात् गुणो अने पर्यायोनुं स्वरूपसत्त्व द्रव्य ज छे, तेओ भिन्न वस्तु नथी) [इति उपदेशः] एम (जिनेंद्रनो) उपदेश छे.

१४प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-

१. तत्त्वतः = यथार्थ स्वरूपे
२. अतत्त्व-अभिनिवेश = यथार्थ वस्तुस्वरूपथी विपरीत अभिप्राय