मूलसाधनतया तैर्निष्पादितं यदस्तित्वं स स्वभावः ।
किंच — यथा हि द्रव्येण वा क्षेत्रेण वा कालेन वा भावेन वा कार्तस्वरा- त्पृथगनुपलभ्यमानैः कर्तृकरणाधिकरणरूपेण कुण्डलाङ्गदपीतताद्युत्पादव्ययध्रौव्याणां स्वरूप- एव पीतत्वादिगुणकुण्डलादिपर्यायाणां स्वभावो भवति, तथा स्वकीयद्रव्यक्षेत्रकालभावैः केवल- ज्ञानादिगुणकिंचिदूनचरमशरीराकारपर्यायेभ्यः सकाशादभिन्नस्य मुक्तात्मद्रव्यस्य संबन्धि यदस्तित्वं स एव केवलज्ञानादिगुणकिंचिदूनचरमशरीराकारपर्यायाणां स्वभावो ज्ञातव्यः । अथेदानीमुत्पादव्यय- ध्रौव्याणामपि द्रव्येण सहाभिन्नास्तित्वं कथ्यते । यथा स्वकीयद्रव्यादिचतुष्टयेन सुवर्णादभिन्नानां कटकपर्यायोत्पादकङ्कणपर्यायविनाशसुवर्णत्वलक्षणध्रौव्याणां संबन्धि यदस्तित्वं स एव सुवर्णसद्भावः, १
निष्पत्ति थाय छे, — एवा द्रव्यनुं, मूळसाधनपणे तेमनाथी निष्पन्न थतुं, जे अस्तित्व छे, ते स्वभाव छे. (पीळाशादिकथी अने कुंडळादिकथी भिन्न नहि जोवामां आवता सुवर्णनुं अस्तित्व ते पीळाशादिक अने कुंडळादिकनुं ज अस्तित्व छे, कारण के सुवर्णना स्वरूपने पीळाशादिक अने कुंडळादिक ज धारण करता होवाथी पीळाशादिकना अने कुंडळादिकना अस्तित्वथी ज सुवर्णनी निष्पत्ति थाय छे, पीळाशादिक अने कुंडळादिक न होय तो सुवर्ण पण न होय; तेवी रीते गुणोथी अने पर्यायोथी भिन्न नहि जोवामां आवता द्रव्यनुं अस्तित्व ते गुणो अने पर्यायोनुं ज अस्तित्व छे, कारण के द्रव्यना स्वरूपने गुणो अने पर्यायो ज धारण करता होवाथी गुणो अने पर्यायोना अस्तित्वथी ज द्रव्यनी निष्पत्ति थाय छे, गुणो अने पर्यायो न होय तो द्रव्य पण न होय. आवुं अस्तित्व ते द्रव्यनो स्वभाव छे.)
(जेवी रीते द्रव्यनुं अने गुण -पर्यायनुं एक ज अस्तित्व छे एम सुवर्णना द्रष्टांत- पूर्वक समजाव्युं, तेवी रीते हवे द्रव्यनुं अने उत्पाद -व्यय -ध्रौव्यनुं पण एक ज अस्तित्व छे एम सुवर्णना द्रष्टांतपूर्वक समजाववामां आवे छे.)
जेम द्रव्ये, क्षेत्रे, काळे के भावे सुवर्णथी २जेओ पृथक् जोवामां आवतां नथी, ३कर्ता- करण -अधिकरणरूपे कुंडळादि -उत्पादोना, बाजुबंधआदिव्ययोना अने पीळाशआदिध्रौव्योना प्र. २३
१. गुण -पर्यायो ज द्रव्यना कर्ता (करनार), करण (साधन) अने अधिकरण (आधार) छे; तेथी गुण- पर्यायो ज द्रव्यनुं स्वरूप धारण करे छे.
२. जेओ = जे कुंडळ आदि उत्पादो, बाजुबंध आदि व्ययो अने पीळाश आदि ध्रौव्यो
३. सुवर्ण ज कुंडळादि -उत्पादो, बाजुबंधादिव्ययो अने पीळाशआदिध्रौव्योनुं कर्ता, करण तथा अधिकरण
छे; तेथी सुवर्ण ज तेमनुं स्वरूप धारण करे छे (सुवर्ण ज कुंडळादिरूपे ऊपजे छे, बाजुबंधआदिरूपे
नष्ट थाय छे अने पीळाशआदिरूपे टकी रहे छे).