नतिक्रमणात् । यैव च मृत्तिकायाः स्थितिस्तावेव कुम्भपिण्डयोः सर्गसंहारौ, व्यतिरेक -
मुखेनैवान्वयस्य प्रकाशनात् । यदि पुनर्नेदमेवमिष्येत तदान्यः सर्गोऽन्यः संहारः अन्या
स्थितिरित्यायाति । तथा सति हि केवलं सर्गं मृगयमाणस्य कुम्भस्योत्पादनकारणाभावाद-
भवनिरेव भवेत्, असदुत्पाद एव वा । तत्र कुम्भस्याभवनौ सर्वेषामेव भावानामभवनिरेव
भवेत्; असदुत्पादे वा व्योमप्रसवादीनामप्युत्पादः स्यात् । तथा के वलं संहारमारभमाणस्य
मृत्पिण्डस्य संहारकारणाभावादसंहरणिरेव भवेत्, सदुच्छेद एव वा । तत्र मृत्पिण्डस्यासंहरणौ
परद्रव्योपादेयरुचिरूपमिथ्यात्वस्य भङ्गो नास्ति । कथंभूतः । पूर्वोक्तसम्यक्त्वपर्यायसंभवरहितः ।
कस्मादिति चेत् । भङ्गकारणाभावात्, घटोत्पादाभावे मृत्पिण्डस्येव । द्वितीयं च कारणं
सम्यक्त्वपर्यायोत्पादस्य मिथ्यात्वपर्यायाभावरूपेण दर्शनात् । तदपि कस्मात् । पर्यायस्य
पर्यायान्तराभावरूपत्वात्, घटपर्यायस्य मृत्पिण्डाभावरूपेणेव । यदि पुनः सम्यक्त्वोत्पादनिरपेक्षो भवति
मिथ्यात्वपर्यायाभावस्तर्ह्यभाव एव न स्यात् । कस्मात् । अभावकारणाभावादिति, घटोत्पादाभावे
अन्वयने अतिक्रमता (ओळंगता, छोडता) नथी. वळी जे मृत्तिकानी स्थिति छे ते ज कुंभनो सर्ग अने पिंडनो संहार छे, कारण के व्यतिरेको द्वारा ज १अन्वय प्रकाशे छे.
अने जो आम ज ( – उपर समजाव्युं तेम ज) न मानवामां आवे तो ‘अन्य सर्ग छे, अन्य संहार छे, अन्य स्थिति छे’ एवुं आवे छे (अर्थात् त्रणे जुदां छे एवुं मानवानो प्रसंग आवे छे). एम थतां (शा दोषो आवे ते समजाववामां आवे छे)ः
केवळ सर्ग शोधनार कुंभनी ( – व्यय अने ध्रौव्यथी जुदो एकलो उत्पाद करवा जनार घडानी), २उत्पादनकारणना अभावने लीधे, उत्पत्ति ज न थाय; अथवा तो असत्नो ज उत्पाद थाय. त्यां, (१) जो कुंभनी उत्पत्ति न थाय तो बधाय भावोनी उत्पत्ति ज न थाय (अर्थात् जेम कुंभनी उत्पत्ति न थाय तेम विश्वना कोई पण द्रव्यमां कोई पण भावनो उत्पाद ज न थाय ए दोष आवे); अथवा (२) जो असत्नो उत्पाद थाय तो ३व्योमपुष्प वगेरेनो पण उत्पाद थाय (अर्थात् शून्यमांथी पण पदार्थो उत्पन्न थवा मांडे ए दोष आवे).
वळी केवळ संहार आरंभनार मृत्तिकापिंडनो ( – उत्पाद अने ध्रौव्य रहित एकलो व्यय करवा जनार मृत्तिकापिंडनो), ४संहारकारणना अभावने लीधे, संहार ज न थाय; अथवा तो सत्नो ज उच्छेद थाय. त्यां, (१) जो मृतिकापिंडनो संहार न थाय तो बधाय
१. अन्वय = एकरूपता; सद्रशता; ‘आ ते ज छे’ एवा ज्ञानना कारणभूत एकरूपपणुं.
२. उत्पादनकारण = उत्पत्तिनुं कारण
३. व्योमपुष्प = आकाशनां फूल
४. संहारकारण = संहारनुं कारण