शुक्लमित्यक्षरद्वयेन हारो वाच्यो न भवति सूत्रं वा मुक्ताफलं वा, हारसूत्रमुक्ताफलशब्दैश्च शुक्लगुणो वाच्यो न भवति । एवं परस्परं प्रदेशाभेदेऽपि योऽसौ संज्ञादिभेदः स तस्य पूर्वोक्त लक्षण-
तद्भावस्याभावस्तदभावो भण्यते । स च तदभावः पुनरपि किं भण्यते । अतद्भावः संज्ञा-
लक्षणप्रयोजनादिभेद इति । तथा मुक्तजीवे योऽसौ शुद्धसत्तागुणस्तद्वाचकेन सत्ताशब्देन मुक्तजीवो
जे सत्तागुण छे ते द्रव्य नथी, अन्य गुण नथी के पर्याय नथी, अने जे द्रव्य, १अन्य
गुण के पर्याय छे ते सत्तागुण नथी — एम एकबीजाने जे ‘तेनो अभाव’ अर्थात्
‘ते -पणे होवानो अभाव छे’ ते २‘तद्अभाव’लक्षण ‘अतद्भाव’ छे के जे अन्यत्वनुं
कारण छे.
भावार्थः — एक आत्माने विस्तारकथनमां ‘आत्मद्रव्य’ तरीके, ‘ज्ञानादिगुण’तरीके अने ‘सिद्धत्वादिपर्याय’ तरीके — एम त्रण प्रकारे वर्णववामां आवे छे. ए ज प्रमाणेसर्व द्रव्यो विषे समजवुं.
वळी एक आत्माना हयातीगुणने ‘हयात आत्मद्रव्य,’ ‘हयात ज्ञानादिगुण’ अने‘हयात सिद्धत्वादिपर्याय’ — एम त्रण प्रकारे विस्तारवामां आवे छे. ए ज प्रमाणे सर्व द्रव्योविषे समजवुं.
वळी एक आत्मानो जे हयातीगुण छे ते आत्मद्रव्य नथी, (हयातीगुण सिवायनो)ज्ञानादिगुण नथी के सिद्धत्वादिपर्याय नथी, अने जे आत्मद्रव्य छे, (हयाती सिवायनो) ज्ञानादिगुण छे के सिद्धत्वादिपर्याय छे ते हयातीगुण नथी — एम परस्पर तेमने अतद्भावछे के जे अतद्भावने लीधे तेमने अन्यत्व छे. आ ज प्रमाणे सर्व द्रव्यो विषे समजवुं.१. अन्य गुण = सत्ता सिवायनो बीजो कोई पण गुण २. तद् -अभाव = तेनो अभाव. [ तद् -अभावः ===== तस्य अभावः।]
[तद् -अभाव अतद्भावनुं लक्षण (अथवा स्वरूप) छे. अतद्भाव अन्यत्वनुं कारण छे.]प्र. २७