Pravachansar-Gujarati (Devanagari transliteration). Gatha: 109.

< Previous Page   Next Page >


Page 212 of 513
PDF/HTML Page 243 of 544

 

२१प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-
गुणस्याभावे द्रव्यस्याभाव इत्युभयशून्यत्वं स्यात् यथा पटाभावमात्र एव घटो घटाभावमात्र
एव पट इत्युभयोरपोहरूपत्वं, तथा द्रव्याभावमात्र एव गुणो गुणाभावमात्र एव द्रव्य-
मित्यत्राप्यपोहरूपत्वं स्यात्
ततो द्रव्यगुणयोरेकत्वमशून्यत्वमनपोहत्वं चेच्छता यथोदित
एवातद्भावोऽभ्युपगन्तव्यः ।।१०८।।
अथ सत्ताद्रव्ययोर्गुणगुणिभावं साधयति
जो खलु दव्वसहावो परिणामो सो गुणो सदविसिट्ठो
सदवट्ठिदं सहावे दव्वं ति जिणोवदेसोयं ।।१०९।।

जीवप्रदेशेभ्यः पुद्गलद्रव्यं भिन्नं सद्द्रव्यान्तरं भवति तथा सत्तागुणप्रदेशेभ्यो मुक्तजीवद्रव्यं सत्तागुणाद्भिन्नं सत्पृथग्द्रव्यान्तरं प्राप्नोति एवं किं सिद्धम् सत्तागुणरूपं पृथग्द्रव्यं मुक्तात्मद्रव्यं च पृथगिति द्रव्यद्वयं जातं, न च तथा द्वितीयं च दूषणं प्राप्नोतियथा सुवर्णत्वगुणप्रदेशेभ्यो उभयशून्यता थाय (अर्थात् द्रव्य तेम ज गुण बन्नेना अभावनो प्रसंग आवे).

(अथवा अपोहरूपता नामनो त्रीजो दोष आ प्रमाणे आवेः) (३) जेम पट -अभावमात्र ज घट छे, घट -अभावमात्र ज पट छे (अर्थात् वस्त्रना केवळ अभाव जेटलो ज घडो छे अने घडाना केवळ अभाव जेटलुं ज वस्त्र छे)ए रीते बन्नेने अपोहरूपता छे, तेम द्रव्य -अभावमात्र ज गुण थाय, गुण -अभावमात्र ज द्रव्य थायए रीते आमां पण (द्रव्य -गुणमां पण) *अपोहरूपता थाय (अर्थात् केवळ नकाररूपतानो प्रसंग आवे).

माटे द्रव्य अने गुणनुं एकत्व, अशून्यत्व ने अनपोहत्व इच्छनारे यथोक्त ज (जेवो कह्यो तेवो ज) अतद्भाव मानवायोग्य छे. १०८.

हवे सत्ता ने द्रव्यनुं गुण -गुणीपणुं सिद्ध करे छेः
परिणाम द्रव्यस्वभाव जे, ते गुण ‘सत्’-अविशिष्ट छे;
‘द्रव्यो स्वभावे स्थित सत् छे’ए ज आ उपदेश छे.१०९.
१. अपोहरूपता = सर्वथा नकारात्मकपणुं; सर्वथा भिन्नता. (द्रव्य अने गुणमां एकबीजानो केवळ नकार
ज होय तो ‘द्रव्य गुणवाळुं छे’, ‘आ गुण आ द्रव्यनो छे’वगेरे कथनथी सूचवातो कोई प्रकारनो
संबंध ज द्रव्यने अने गुणने न बने.)

२. अनपोहत्व = अपोहरूपपणुं न होवुं ते; केवळ नकारात्मकपणुं न होवुं ते.