एवमेतद्यथोदितप्रकारसाकल्याकलङ्कलाञ्छनमनादिनिधनं सत्स्वभावे प्रादुर्भावमास्कन्दति द्रव्यम् । स तु प्रादुर्भावो द्रव्यस्य द्रव्याभिधेयतायां सद्भावनिबद्ध एव स्यात्; पर्यायाभिधेयतायां त्वसद्भावनिबद्ध एव । तथाहि — यदा द्रव्यमेवाभिधीयते न पर्यायास्तदा प्रभवावसान- वर्जिताभिर्यौगपद्यप्रवृत्ताभिर्द्रव्यनिष्पादिकाभिरन्वयशक्तिभिः प्रभवावसानलाञ्छनाः क्रमप्रवृत्ताः मोक्षपर्यायः केवलज्ञानादिरूपो गुणसमूहश्च येन कारणेन तद्द्वयमपि परमात्मद्रव्यं विना नास्ति, न विद्यते । कस्मात् । प्रदेशाभेदादिति । उत्पादव्ययध्रौव्यात्मकशुद्धसत्तारूपं मुक्तात्मद्रव्यं भवति । तस्मादभेदेन सत्तैव द्रव्यमित्यर्थः । यथा मुक्तात्मद्रव्ये गुणपर्यायाभ्यां सहाभेदव्याख्यानं कृतं तथा यथासंभवं सर्वद्रव्येषु ज्ञातव्यमिति ।।११०।। एवं गुणगुणिव्याख्यानरूपेण प्रथमगाथा, द्रव्यस्य गुणपर्यायाभ्यां सह भेदो नास्तीति कथनरूपेण द्वितीया चेति स्वतन्त्रगाथाद्वयेन षष्ठस्थलं गतम् ।। अथ द्रव्यस्य द्रव्यार्थिकपर्यायार्थिकनयाभ्यां सदुत्पादासदुत्पादौ दर्शयति – एवंविहसब्भावे एवंविधसद्भावे सत्तालक्षणमुत्पादव्ययध्रौव्यलक्षणं गुणपर्यायलक्षणं द्रव्यं चेत्येवंविधपूर्वोक्तसद्भावे स्थितं, अथवा एवंविहं सहावे इति पाठान्तरम् । तत्रैवंविधं पूर्वोक्तलक्षणं स्वकीयसद्भावे स्थितम् । किम् । दव्वं द्रव्यं कर्तृ । किं
अन्वयार्थः — [एवंविधं द्रव्यं] आवुं (पूर्वोक्त) द्रव्य [स्वभावे] स्वभावमां [द्रव्यार्थ- पर्यायार्थाभ्यां] द्रव्यार्थिक अने पर्यायार्थिक नयो वडे [सदसद्भावनिबद्धं प्रादुर्भावं] सद्भावसंबद्ध अने असद्भावसंबद्ध उत्पादने [सदा लभते] सदा पामे छे.
टीकाः — आ प्रमाणे यथोदित सर्व प्रकारे १अकलंक लक्षणवाळुं, अनादिनिधन आ द्रव्य सत् -स्वभावमां (अस्तित्वस्वभावमां) उत्पाद पामे छे. द्रव्यनो ते उत्पाद, द्रव्यनी २अभिधेयता वखते सद्भावसंबद्ध ज छे अने पर्यायोनी अभिधेयता वखते असद्- भावसंबद्ध ज छे. ते स्पष्ट समजाववामां आवे छेः —
ज्यारे द्रव्य ज कहेवामां आवे छे — पर्यायो नहि, त्यारे उत्पत्तिविनाश रहित, युगपद् प्रवर्तती, द्रव्यनी निपजावनारी ३अन्वयशक्तिओ वडे, उत्पत्तिविनाशलक्षणवाळी, क्रमे १. अकलंक = निर्दोष. (आ द्रव्य पूर्वे कहेला सर्व प्रकारे निर्दोष लक्षणवाळुं छे.) २. अभिधेयता = कहेवायोग्यपणुं; विवक्षा; कथनी. ३. अन्वयशक्तिओ = अन्वयरूप शक्तिओ. (अन्वयशक्तिओ उत्पत्ति अने नाश विनानी छे,
शक्तिओ छे.)