मूर्तानां गुणानामिन्द्रियग्राह्यत्वं लक्षणम् । अमूर्तानां तदेव विपर्यस्तम् । ते च मूर्ताः पुद्गलद्रव्यस्य, तस्यैवैकस्य मूर्तत्वात् । अमूर्ताः शेषद्रव्याणां, पुद्गलादन्येषां सर्वेषामप्य- मूर्तत्वात् ।।१३१।।
ज्ञातव्यः ।।१३०।। अथ मूर्तामूर्तगुणानां लक्षणं संबन्धं च निरूपयति — मुत्ता इंदियगेज्झा मूर्ता गुणा इन्द्रियग्राह्या भवन्ति, अमूर्ताः पुनरिन्द्रियविषया न भवन्ति इति मूर्तामूर्तगुणानामिन्द्रियानिन्द्रयविषयत्वं लक्षणमुक्तम् । इदानीं मूर्तगुणाः कस्य संबन्धिनो भवन्तीति संबन्धं कथयति । पोग्गलदव्वप्पगा अणेगविधा मूर्तगुणाः पुद्गलद्रव्यात्मका अनेकविधा भवन्ति; पुद्गलद्रव्यसंबन्धिनो भवन्तीत्यर्थः । अमूर्तगुणानां
अन्वयार्थः — [इन्द्रियग्राह्याः मूर्ताः] इन्द्रियग्राह्य एवा मूर्त गुणो [पुद्गलद्रव्यात्मकाः] पुद्गलद्रव्यात्मक [अनेकविधाः] अनेकविध छे; [अमूर्तानां द्रव्याणां] अमूर्त द्रव्योना [गुणाः] गुणो [अमूर्ताः ज्ञातव्याः] अमूर्त जाणवा.
टीकाः — मूर्त गुणोनुं लक्षण इन्द्रियग्राह्यपणुं छे; अमूर्त गुणोनुं लक्षण तेनाथी विपरीत छे (अर्थात् अमूर्त गुणो इन्द्रियोथी जणाता नथी). वळी मूर्त गुणो पुद्गलद्रव्यना छे, कारण के ते ज (पुद्गल ज) एक मूर्त छे; अमूर्त गुणो बाकीनां द्रव्योना छे, कारण के पुद्गल सिवाय बाकीनां बधांय द्रव्यो अमूर्त छे. १३१.
हवे मूर्त पुद्गलद्रव्यना गुणो कहे छेः —