Pravachansar-Gujarati (Devanagari transliteration). Gatha: 131-132.

< Previous Page   Next Page >


Page 259 of 513
PDF/HTML Page 290 of 544

 

कहानजैनशास्त्रमाळा ]
ज्ञेयतत्त्व-प्रज्ञापन
२५९
मुत्ता इंदियगेज्झा पोग्गलदव्वप्पगा अणेगविधा
दव्वाणममुत्ताणं गुणा अमुत्ता मुणेदव्वा ।।१३१।।
मूर्ता इन्द्रियग्राह्याः पुद्गलद्रव्यात्मका अनेकविधाः
द्रव्याणाममूर्तानां गुणा अमूर्ता ज्ञातव्याः ।।१३१।।

मूर्तानां गुणानामिन्द्रियग्राह्यत्वं लक्षणम् अमूर्तानां तदेव विपर्यस्तम् ते च मूर्ताः पुद्गलद्रव्यस्य, तस्यैवैकस्य मूर्तत्वात् अमूर्ताः शेषद्रव्याणां, पुद्गलादन्येषां सर्वेषामप्य- मूर्तत्वात् ।।१३१।।

अथ मूर्तस्य पुद्गलद्रव्यस्य गुणान् गृणाति
वण्णरसगंधफासा विज्जंते पोग्गलस्स सुहुमादो
पुढवीपरियंतस्स य सद्दो सो पोग्गलो चित्तो ।।१३२।।

ज्ञातव्यः ।।१३०।। अथ मूर्तामूर्तगुणानां लक्षणं संबन्धं च निरूपयतिमुत्ता इंदियगेज्झा मूर्ता गुणा इन्द्रियग्राह्या भवन्ति, अमूर्ताः पुनरिन्द्रियविषया न भवन्ति इति मूर्तामूर्तगुणानामिन्द्रियानिन्द्रयविषयत्वं लक्षणमुक्तम् इदानीं मूर्तगुणाः कस्य संबन्धिनो भवन्तीति संबन्धं कथयति पोग्गलदव्वप्पगा अणेगविधा मूर्तगुणाः पुद्गलद्रव्यात्मका अनेकविधा भवन्ति; पुद्गलद्रव्यसंबन्धिनो भवन्तीत्यर्थः अमूर्तगुणानां

गुण मूर्त इन्द्रियग्राह्य ते पुद्गलमयी बहुविध छे;
द्रव्यो अमूर्तिक जेह तेना गुण अमूर्तिक जाणजे.१३१.

अन्वयार्थः[इन्द्रियग्राह्याः मूर्ताः] इन्द्रियग्राह्य एवा मूर्त गुणो [पुद्गलद्रव्यात्मकाः] पुद्गलद्रव्यात्मक [अनेकविधाः] अनेकविध छे; [अमूर्तानां द्रव्याणां] अमूर्त द्रव्योना [गुणाः] गुणो [अमूर्ताः ज्ञातव्याः] अमूर्त जाणवा.

टीकाःमूर्त गुणोनुं लक्षण इन्द्रियग्राह्यपणुं छे; अमूर्त गुणोनुं लक्षण तेनाथी विपरीत छे (अर्थात् अमूर्त गुणो इन्द्रियोथी जणाता नथी). वळी मूर्त गुणो पुद्गलद्रव्यना छे, कारण के ते ज (पुद्गल ज) एक मूर्त छे; अमूर्त गुणो बाकीनां द्रव्योना छे, कारण के पुद्गल सिवाय बाकीनां बधांय द्रव्यो अमूर्त छे. १३१.

हवे मूर्त पुद्गलद्रव्यना गुणो कहे छेः

छे वर्ण तेम ज गंध वळी रस -स्पर्श पुद्गलद्रव्यने,
अतिसूक्ष्मथी पृथ्वी सुधी; वळी शब्द पुद्गल, विविध जे.१३२.