नारकस्तिर्यङ्मनुष्यो देव इति किल पर्याया जीवानाम् । ते खलु नामकर्मपुद्गल- विपाककारणत्वेनानेकद्रव्यसंयोगात्मकत्वात् कुकूलाङ्गारादिपर्याया जातवेदसः क्षोदखिल्व- संस्थानादिभिरिव संस्थानादिभिरन्यथैव भूता भवन्ति ।।१५३।। नरनारकतिर्यग्देवरूपा अवस्थाविशेषाः । संठाणादीहिं अण्णहा जादा संस्थानादिभिरन्यथा जाताः, मनुष्यभवे यत्समचतुरस्रादिसंस्थानमौदारिकशरीरादिकं च तदपेक्षया भवान्तरेऽन्यद्विसद्रशं संस्थानादिकं भवति । तेन कारणेन ते नरनारकादिपर्याया अन्यथा जाता भिन्ना भण्यन्ते; न च शुद्धबुद्धैकस्वभावपरमात्मद्रव्यत्वेन । कस्मात् । तृणकाष्ठपत्राकारादिभेदभिन्नस्याग्नेरिव स्वरूपं तदेव । पज्जाया जीवाणं ते च नरनारकादयो जीवानां विभावव्यञ्जनपर्याया भण्यन्ते । कैः कृत्वा । उदयादिहिं णामकम्मस्स उदयादिभिर्नामकर्मणो निर्दोषपरमात्मशब्दवाच्यान्निर्णामनिर्गोत्रादिलक्षणाच्छुद्धात्मद्रव्याद- न्यादृशैर्नामकर्मजनितैर्बन्धोदयोदीरणादिभिरिति । यत एव ते कर्मोदयजनितास्ततो ज्ञायते
अन्वयार्थः — [नरनारकतिर्यक्सुराः] मनुष्य, नारक, तिर्यंच अने देव — ए, [नामकर्मणः उदयादिभिः] नामकर्मना उदयादिकने लीधे [जीवानां पर्यायाः] जीवोना पर्याय छे — [संस्थानादिभिः] के जेओ संस्थानादि वडे [अन्यथा जाताः] अन्य अन्य प्रकारना होय छे.
टीकाः — नारक, तिर्यंच, मनुष्य अने देव — ए जीवोना पर्याय छे. तेओ नाम- कर्मरूप पुद्गलना विपाकने कारणे अनेक द्रव्यना संयोगात्मक छे, तेथी जेम +तुषानल, अंगार वगेरे अग्निना पर्यायो भूकारूप, गांगडारूप इत्यादि संस्थानो (आकारो) वडे अन्य अन्य प्रकारना होय छे, तेम जीवना ते नारकादिपर्यायो संस्थानादि वडे अन्य अन्य प्रकारना ज होय छे. १५३.
+तुषानल = फोतरांनो अग्नि. [तुषानल भूकाना आकारे होय छे अने अंगारो गांगडाना आकारे
होय छे.]