विसयकसाओगाढो दुस्सुदिदुच्चित्तदुट्ठगोट्ठिजुदो । उग्गो उम्मग्गपरो उवओगो जस्स सो असुहो ।।१५८।।
विशिष्टोदयदशाविश्रान्तदर्शनचारित्रमोहनीयपुद्गलानुवृत्तिपरत्वेन परिगृहीताशोभनोप- रागत्वात्परमभट्टारकमहादेवाधिदेवपरमेश्वरार्हत्सिद्धसाधुभ्योऽन्यत्रोन्मार्गश्रद्धाने विषयकषाय- दुःश्रवणदुराशयदुष्टसेवनोग्रताचरणे च प्रवृत्तोऽशुभोपयोगः ।।१५८।। लक्षणजीवस्येत्यभिप्रायः ।।१५७।। अथाशुभोपयोगस्वरूपं निरूपयति — विसयकसाओगाढो विषय- कषायावगाढः । दुस्सुदिदुच्चित्तदुट्ठगोट्ठिजुदो दुःश्रुतिदुश्चित्तदुष्टगोष्ठियुतः । उग्गो उग्रः । उम्मग्गपरो उन्मार्गपरः । उवओगो एवं विशेषणचतुष्टययुक्त उपयोगः परिणामः जस्स यस्य जीवस्य भवति सो असुहो स उपयोगस्त्वशुभो भण्यते, अभेदेन पुरुषो वा । तथाहि — विषयकषायरहितशुद्धचैतन्यपरिणतेः प्रतिपक्ष- भूतो विषयकषायावगाढो विषयकषायपरिणतः । शुद्धात्मतत्त्वप्रतिपादिका श्रुतिः सुश्रुतिस्तद्विलक्षणा दुःश्रुतिः मिथ्याशास्त्रश्रुतिर्वा; निश्चिन्तात्मध्यानपरिणतं सुचित्तं, तद्विनाशकं दुश्चित्तं, स्वपरनिमित्तेष्ट- कामभोगचिन्तापरिणतं रागाद्यपध्यानं वा; परमचैतन्यपरिणतेर्विनाशिका दुष्टगोष्ठी, तत्प्रतिपक्षभूत- कुशीलपुरुषगोष्ठी वा । इत्थंभूतदुःश्रुतिदुश्चित्तदुष्टगोष्ठीभिर्युतो दुःश्रुतिदुश्चित्तदुष्टगोष्ठियुक्तः । परमोपशम-
अन्वयार्थः — [यस्य उपयोगः] जेनो उपयोग [विषयकषायावगाढः] विषय -कषायमां अवगाढ (मग्न) छे, [दुःश्रुतिदुश्चित्तदुष्टगोष्ठियुतः] कुश्रुति, कुविचार अने कुसंगतिमां जोडायेलो छे, [उग्रः] उग्र छे तथा [उन्मार्गपरः] उन्मार्गमां लागेलो छे, [सः अशुभः] तेने ते अशुभ उपयोग छे.
टीकाः — विशिष्ट उदयदशामां रहेलां दर्शनमोहनीय अने चारित्रमोहनीयरूप पुद्गलो अनुसार परिणतिमां लागेलो होवाने लीधे अशुभ उपराग ग्रह्यो होवाथी, जे (उपयोग) परम भट्टारक, महा देवाधिदेव, परमेश्वर एवा अर्हंत, सिद्ध अने साधु सिवाय अन्यनी — उन्मार्गनी — श्रद्धा करवामां तथा विषय, कषाय, कुश्रवण, कुविचार, कुसंग अने उग्रता आचरवामां प्रवर्ते छे, ते अशुभ उपयोग छे. १५८.
३०६प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-