चेतनद्रव्यानुज्ञातृत्वमस्ति; तानि खलु मां कारकानुज्ञातारमन्तरेणापि क्रियमाणानि । ततोऽहं तत्कारकानुज्ञातृत्वपक्षपातमपास्यास्म्ययमत्यन्तं मध्यस्थः ।।१६०।। अथ शरीरवाङ्मनसां परद्रव्यत्वं निश्चिनोति — देहो य मणो वाणी पोग्गलदव्वप्पग त्ति णिद्दिट्ठा ।
शरीरं च वाक् च मनश्च त्रीण्यपि परद्रव्यं, पुद्गलद्रव्यात्मकत्वात् । पुद्गलद्रव्यत्वं तु
तेषां पुद्गलद्रव्यस्वलक्षणभूतस्वरूपास्तित्वनिश्चितत्वात् । तथाविधपुद्गलद्रव्यं त्वनेकपरमाणु-
अथ कायवाङ्मनसां शुद्धात्मस्वरूपात्परद्रव्यत्वं व्यवस्थापयति — देहो य मणो वाणी पोग्गलदव्वप्पग त्ति
णिद्दिट्ठा देहश्च मनो वाणी तिस्रोऽपि पुद्गलद्रव्यात्मका इति निर्दिष्टाः । कस्मात् । व्यवहारेण जीवेन
सहैकत्वेपि निश्चयेन परमचैतन्यप्रकाशपरिणतेर्भिन्नत्वात् । पुद्गलद्रव्यं किं भण्यते । पोग्गलदव्वं हि पुणो
पिंडो परमाणुदव्वाणं पुद्गलद्रव्यं हि स्फु टं पुनः पिण्डः समूहो भवति । केषाम् । परमाणुद्रव्याणा-
मित्यर्थः ।।१६१।। अथात्मनः शरीररूपपरद्रव्याभावं तत्कर्तृत्वाभावं च निरूपयति — णाहं पोग्गलमइओ
तेनो अनुमोदक नथी; हुं कर्ता -अनुमोदक विना पण (अर्थात् हुं तेमना कर्तानो अनुमोदक होया विना पण) तेओ खरेखर कराय छे. माटे तेमना कर्ताना अनुमोदकपणानो पक्षपात छोडी हुं आ अत्यंत मध्यस्थ छुं. १६०.
अन्वयार्थः — [देहः च मनः वाणी] देह, मन अने वाणी [पुद्गलद्रव्यात्मकाः] पुद्गलद्रव्यात्मक [इति निर्दिष्टाः] (वीतरागदेवे) कह्यां छे; [अपि पुनः] अने [पुद्गलद्रव्यं] ते देहादि पुद्गलद्रव्य [परमाणुद्रव्याणां पिण्डः] परमाणुद्रव्योनो पिंड छे.
टीकाः — शरीर, वाणी अने मन त्रणेय परद्रव्य छे, कारण के पुद्गलद्रव्यात्मक छे. तेमने पुद्गलद्रव्यपणुं छे, कारण के तेओ पुद्गलद्रव्यना स्वलक्षणभूत स्वरूप -अस्तित्वमां
३१०प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-