णिद्धा वा लुक्खा वा अणुपरिणामा समा व विसमा वा ।
द्वितीयनामाभिधेयेन शक्तिविशेषेण वर्धते । किंपर्यन्तम् । यावदनन्तसंख्यानम् । कस्मात् । पुद्गल- द्रव्यस्य परिणामित्वात्, परिणामस्य वस्तुस्वभावादेव निषेधितुमशक्यत्वादिति ।।१६४।। अथात्र कीद्रशात्स्निग्धरूक्षत्वगुणात् पिण्डो भवतीति प्रश्ने समाधानं ददाति — बज्झंति हि बध्यन्ते हि स्फु टम् । के । कर्मतापन्नाः अणुपरिणामा अणुपरिणामाः । अणुपरिणामशब्देनात्र परिणामपरिणता अणवो गृह्यन्ते । कथंभूताः । णिद्धा वा लुक्खा वा स्निग्धपरिणामपरिणता वा रूक्षपरिणामपरिणता
इति संज्ञा, त्रिशक्तिपञ्चशक्तिसप्तशक्यादिपरिणतानां विषम इति संज्ञा । पुनश्च किंरूपाः । समदो दुराधिगा जदि समतः समसंख्यानात्सकाशाद् द्वाभ्यां गुणाभ्यामधिका यदि चेत् । कथं द्विगुणाधिकत्वमिति
भावार्थः — परमाणु परिणामवाळो होवाथी तेनां स्निग्धत्व अने रूक्षत्व एक
हवे केवां स्निग्ध -रूक्षत्वथी पिंडपणुं थाय छे ते कहे छेः —
बंधाय जो गुणद्वय अधिक; नहि बंध होय जघन्यनो. १६५.
अन्वयार्थः — [अणुपरिणामाः] परमाणु -परिणामो, [स्निग्धाः वा रूक्षाः वा] स्निग्ध हो के रूक्ष हो, [समाः वा विषमाः वा] बेकी अंशवाळा हो के एकी अंशवाळा हो, [यदि समतः द्वयधिकः] जो समान करतां बे अधिक अंशवाळा होय तो [बध्यन्ते हि] बंधाय छे; [आदिपरिहीणाः] जघन्य अंशवाळो बंधातो नथी.
*अविभाग प्रतिच्छेदथी मांडीने अनंत अविभाग प्रतिच्छेदो सुधी तरतमता पामे छे. १६४.
*कोई गुणमां (एटले के गुणना पर्यायमां) अंशकल्पना करवामां आवतां, तेनो जे नानामां नानो
(निरंश) अंश पडे तेने ते गुणनो (एटले के गुणना पर्यायनो) अविभाग प्रतिच्छेद कहेवामां आवे
छे. (बकरी करतां गायना दूधमां अने गाय करतां भेंसना दूधमां चीकाशना अविभाग प्रतिच्छेदो
वधारे होय छे. धूळ करतां राखमां अने राख करतां रेतीमां लूखापणाना अविभाग प्रतिच्छेदो
अधिक होय छे.)