वेदानां ग्रहणं यस्येति स्त्रीपुन्नपुंसकद्रव्यभावाभावस्य । न लिंगानां धर्मध्वजानां ग्रहणं यस्येति बहिरङ्गयतिलिंगाभावस्य । न लिंगं गुणो ग्रहणमर्थावबोधो यस्येति गुणविशेषानालीढ- शुद्धद्रव्यत्वस्य । न लिंगं पर्यायो ग्रहणमर्थावबोधविशेषो यस्येति पर्यायविशेषानालीढ- शुद्धद्रव्यत्वस्य । न लिंगं प्रत्यभिज्ञानहेतुर्ग्रहणमर्थावबोधसामान्यं यस्येति द्रव्यानालीढशुद्ध- पर्यायत्वस्य ।।१७२।।

अथ कथममूर्तस्यात्मनः स्निग्धरूक्षत्वाभावाद्बन्धो भवतीति पूर्वपक्षयति — च । अलिङ्गग्राह्यमिति वक्तव्ये यदलिङ्गग्रहणमित्युक्तं तत्किमर्थमिति चेत्, बहुतरार्थप्रतिपत्त्यर्थम् । तथाहि — लिङ्गमिन्द्रियं तेनार्थानां ग्रहणं परिच्छेदनं न करोति तेनालिङ्गग्रहणो भवति । तदपि कस्मात् । स्वयमेवातीन्द्रियाखण्डज्ञानसहितत्वात् । तेनैव लिङ्गशब्दवाच्येन चक्षुरादीन्द्रियेणान्यजीवानां यस्य ग्रहणं परिच्छेदनं कर्तुं नायाति तेनालिङ्गग्रहण उच्यते । तदपि कस्मात् । निर्विकारातीन्द्रिय- स्वसंवेदनप्रत्यक्षज्ञानगम्यत्वात् । लिङ्गं धूमादि तेन धूमलिङ्गोद्भवानुमानेनाग्निवदनुमेयभूतपरपदार्थानां ग्रहणं न करोति तेनालिङ्गग्रहण इति । तदपि कस्मात् । स्वयमेवालिङ्गोद्भवातीन्द्रियज्ञानसहितत्वात् । तेनैव लिङ्गोद्भवानुमानेनाग्निग्रहणवत् परपुरुषाणां यस्यात्मनो ग्रहणं परिज्ञानं कर्तुं नायाति तेनालिङ्ग- ग्रहण इति । तदपि कस्मात् । अलिङ्गोद्भवातीन्द्रियज्ञानगम्यत्वात् । अथवा लिङ्गं चिह्नं लाञ्छनं शिखाजटाधारणादि तेनार्थानां ग्रहणं परिच्छेदनं न क रोति तेनालिङ्गग्रहण इति । तदपि क स्मात् । स्वाभाविकाचिह्नोद्भवातीन्द्रियज्ञानसहितत्वात् । तेनैव चिह्नोद्भवज्ञानेन परपुरुषाणां यस्यात्मनो ग्रहणं परिज्ञानं कर्तृं नायाति तेनालिङ्गग्रहण इति । तदपि कस्मात् । निरुपरागस्वसंवेदनज्ञानगम्यत्वादिति । अलिंगग्रहण छे; आ रीते आत्मा द्रव्ये तेम ज भावे स्त्री, पुरुष अने नपुंसक नथी एवा अर्थनी प्राप्ति थाय छे. (१७) लिंगोनुं एटले के धर्मचिह्नोनुं ग्रहण जेने नथी ते अलिंगग्रहण छे; आ रीते आत्माने बहिरंग (बाह्य) यतिलिंगोनो अभाव छे एवा अर्थनी प्राप्ति थाय छे. (१८) लिंग एटले के गुण एवुं जे ग्रहण एटले के अर्थावबोध (पदार्थज्ञान) ते जेने नथी ते अलिंगग्रहण छे; आ रीते आत्मा गुणविशेषथी नहि आलिंगित एवुं शुद्ध द्रव्य छे एवा अर्थनी प्राप्ति थाय छे. (१९) लिंग एटले के पर्याय एवुं जे ग्रहण एटले के अर्थावबोधविशेष ते जेने नथी ते अलिंगग्रहण छे; आ रीते आत्मा पर्यायविशेषथी नहि आलिंगित एवुं शुद्ध द्रव्य छे एवा अर्थनी प्राप्ति थाय छे. (२०) लिंग एटले के प्रत्यभिज्ञाननुं कारण एवुं जे ग्रहण एटले के अर्थावबोधसामान्य ते जेने नथी ते अलिंगग्रहण छे; आ रीते आत्मा द्रव्यथी नहि आलिंगित एवो शुद्ध पर्याय छे एवा अर्थनी प्राप्ति थाय छे. १७२.

हवे अमूर्त एवा आत्माने स्निग्ध -रूक्षपणानो अभाव होवाथी बंध कई रीते थई शके एवो पूर्वपक्ष रजू करे छेः —

३२८प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-